FÏTÏ171
TAFEL
Sühnezeichen in DDR
klaagt over beperking
bewegingsvrijheid
Kerken in Soedan onderdruk Arabische wetgeving
HONGAARSE BISSCHOP VÓÓR
SAMENWERKING MET MARXISTEN
Taizé-jongeren
in Azië bijeen
£eidóc Qowuvnt
kerk
wereld
HET VERSCHIL TUSSEN PEPSI EN PILS:
Uitgeverij De Horstink verliest zelfstandigheid
Slachtoffer in
de schijnwerper
ACHTERGROND
Ceidóc (EWumt
MAANDAG 6 JANUARI 1986 PAGINA 2 'g
Onderzoek positie christenen in Nepal
Een twaalf leden tellende gemengd Brits-Amerikaanse com
missie is voor een bezoek van zes dagen aangekomen in Nepal.
Doel is vast te stellen wat precies de positie is van de op 20.000
tot 30.000 mensen geschatte christelijke gemeenschap in dit
Hindu-koninkrijk. Officieel kent Nepal godsdienstvrijheid,
maar pogingen iemand tot het christendom te bekeren worden
als een misdaad aangemerkt. Het afgelopen jaar zijn op grond
hiervan meer dan honderd mensen gearresteerd, onder wie
tien uit India, twee Amerikanen, een Brit en iemand uit Singa
pore. Ze zijn later op borgtocht weer vrijgelaten. De commissie
zal nog vóór het vertrek uit Nepal van haar bevindingen blijk
geven.
Zaligverklaringsproces stopgezet
Het zaligverklaringsproces van de op 11 november 1952 op be
schuldiging van subversie en spionage gefusilleerde Bulgaarse
bisschop Eugenio Bossilkov is stopgezet. Dat heeft de prefect
van de Vaticaanse congregatie voor de zalig- en heiligverkla
ringen. kardinaal Pietro Palazzini, officieel meegedeeld. De
Rooms-Katholieke Kerk heeft deze vooral in Italië en Neder
land bekend geworden bisschop altijd beschouwd als slachtof
fer van de stalinistische terreur. Het Vaticaan had al goedkeu
ring gehecht aan het kerkelijk proces. Naar de kardinaal ver
klaarde. zijn berichten als zou het Vaticaan tot stopzetting zijn
overgegaan nadat de Bulgaarse regering daarop had aange
drongen. uit de lucht gegrepen.
Trouw is het geheugen
van het hart
hFlicgcndc Blatter
De DDR heeft in het af
gelopen jaar bij herhaling
de mogelijkheden van
ontmoetingen tussen Oost
en West beperkt. Dit
heeft de voorzitter van de
„Aktion Sühnezeichen"
in de DDR, ds. Werner
Liedtke, in Oost-Berlijn
medegedeeld.
De „Aktion Sühnezeichen"
werd na de oorlog door Duitse
protestanten opgericht om te
kenen van verzoening te
plaatsen in landen die onder
de Naziterreur hadden gele
den. Zo werd onder meer as
sistentie verleend bij de we
deropbouw van kerken. Na de
fusie met de „Friedensdien-
ste" heeft het werkterrein
zich uitgebreid. De grote vre
desdemonstraties in West-
-Duitsland tegefi de plaatsing
van kruisraketten werden on
der meer door „Aktion Sueh-
nezeichen-Friedensdienste"
georganiseerd.
Enerzijds kregen DDR-leden
afgelopen jaar geen toestem
ming naar bijeenkomsten van
Sühnezeichen in het Westen
te reizen. Anderzijds hebben
de autoriteiten van de DDR
Westeuropeanen geen visa
voor de DDR verstrekt. Nie
mand minder dan de vroeger
bisschop van Berlijn, Kurt
Scharf. die gedurende lange
tijd voorzitter van „Aktion
Sühnezeichen-Friedensdien-
ste" in West-Duitsland is ge
weest, werd het slachtoffer
van zo'n afwijzing. Een ge
meente in Leipzig had hem
voor een spreekbeurt tijdens
de vredesweek uitgenodigd.
Als reden voor de weigering
werd opgegeven: als dit wordt
toegestaan, komen er mis
schien wel duizend dergelijke
verzoeken binnen. Ds. Liedt
ke zei hierop: „In het geval
van een oorlog worden mil
joenen mensen tegen elkaar
in beweging gebracht. Waar
om mogen voor de vrede niet
enige duizenden mensen in
beweging komen?"
Ondanks een bescheiden be
gin in het Lutherjaar is het in
de DDR niet tot een dialoog
tussen christendom en mar
xisme gekomen, aldus Günter
Krusche, een hoge kerkelijke
functionaris (Generalsuperin-
tendent) in Berlijn (DDR). Er
vinden slechts „sporadische,
zakelijke gesprekken" plaats
tussen kerkelijke vertegen
woordigers en van de over
heid.
„Een daad van genade van de
zijde van de regering op
grond van kerkelijk bemoeie
nis". Zo omschreef Krusche
de reden waarom in novem
ber de 50 dienstweigeraars
werden vrijgelaten die enkele
weken eerder waren gearres
teerd.
Circusdieren op St.-Pietersplein
De vele pelgrims en inwoners van Rome, die gisteren onder een koesterend, voorjaarsachtig
zonnetje naar het Pietersplein waren gekomen om op de dag vóór Driekoningen deel te nemen
aan het Angelusgebed, hebben hun ogen uitgekeken. Circus Orfei, dat in Rome voorstellingen
verzorgt, kwam met zeven versierde olifanten, veertien paarden, enkele zebra's en antilopes het
plein op om de dieren door de paus te laten zegenen. Ook de Driekoningen Caspar, Balthasar en
de zwarte Melchior, in lange mantels gekleed en hoog te paard, maakten daar hun opwachting,
het hoofd door een schitterende tulband gedekt. Het bonte tafereel werd voltooid door een
clown op stelten.
De grote circuswagens waren ontladen op het verkeersplein vóór het Pietersplein, waarna onder
kindergejubel de stoet zich in beweging zette om onder het raam van de pauselijke werkkamer
langs te trekken.
KHARTOEM Een
donkere straat in Khar
toem, de hoofdstad van
Soedan. Onder een boom
het silhouet van een sol
daat, verveeld wippend
op een gammele stoel, ge
weer over de knieen.
Achter een hoge muur
brandt licht. De poort
staat half open. Het is de
toegang tot de Koptische
kerk. Op de binnenplaats
loopt een welvarend
ogende geestelijke.
Father Yostos wacht op de
minister van informatie, de
weledele heer Mohd Beshir
Hamid. De father heeft geld
en goede gaven ingezameld
onder zijn parochianen. Geld
voor hongerende Soedanezen
in de uitgedroogde westelijke
woestijngebieden: 35.872 Soe-
danese ponden. Dat is onge
veer 35.000 gulden. „Soedan
roept" heet de actie. De mi
nister komt de cheque in ont
vangst nemen.
„Kom binnen", wenkt Father
Yostos „dan kun je zien dat
wij in Soedan zelf ook iets te
gen de honger doen". De han
den over zijn buik vouwend
belooft hij dat het mooi feest
wordt. De vrouwen hebben
taart gebakken en koekjes. In
dit gedeelte van Soedan wordt
geen alcohol geschonken;
voor ieder is er pepsi-cola.
Pater Ter Beke in Juba: „Je kunt de geseling niet tegenhouden, dus je verdraagt het".
Een paar jongetjes leggen een
rode loper.
De Koptische kerk staat on
der druk in Soedan net als
andere christelijke religies.
De in april vorig jaar afgezet
te president Numeiry voerde
de sharia in. Een, in onze
ogen. middeleeuws aandoende
Arabische wetgeving met lijf
straffen. Zweepslagen bij
drankmisbruik, handen af
hakken na diefstallen en ste
niging na ontrouw. Numeiry
gaf ruim baan aan de vanuit
het oosten opdringende Ara
bische invloed. Meer nog dan
voorheen voelden de Soeda
nezen in het zuiden en westen
zich tweederangs burgers.
Leprakolonie
De „verover de wereld-bood
schap" van de Iraanse Iman
Khomeiny inspireerde fana
tieke moslims in Soedan. Ze
doodden Koptische priesters
en verbrandden hun kerken.
Om de lieve vrede te bewaren
heeft de nieuwe machthebber
generaal Sowar el Dahab de
praktische toepassing van de
sharia tegenwoordig even ter
zijde gezet.
In het christelijke Juba. meer
zuidelijk in Soedan is de druk
van sharia beter te weerstaan.
Daar woont de Nederlandse
Mill Hill-pater Alfons Ter
Beke, een man met een res
pectabel aantal tropenjaren
achter de rug. Ter Beke func
tioneert in Juba als gevange
nisaalmoezenier en als onbe
zoldigd hoeder van een lepra
kolonie. Hij vertelt over de
middeleeuwse toestanden in
de plaatselijke bajes.
„De mensen die er zitten zijn
aardig. Het zijn allemaal die
ven, maar je moet er vanuil
gaan dat ze stelen uit pure
nood. Wie in dit land steell
heeft altijd ongelijk, want hi;
steelt vary de rijken. Er is ir
de gevangenis ook een soori
psychiatrische afdeling, een
hoek voor geestelijk gestoor
den. Ze zitten naakt, met ket
tingen, vast aan een muur, als
dieren".
Ter Beke: „De sharia-wetge-
ving? Als je de eerste keer ie
mand ziet geselen, gaat er wel
wat door je heen. Als wester
ling wil je er naar toe lopen
en „ho" roepen. Het kan niet,
dus je verdraagt het". Later
die week zal hij me de me
laatsenkolonie laten zien. Het
is de hel van Dante. Op een
stukje grond zonder schaduw
leven de leprozen temidden
van hun gezonde kinderen.
Met weggevreten ledematen,
wonen zein hopen vuil. afge
dekt met stukken plastic en
zwartverteerde jutezakken,
's Avonds wordt in hotel Juba
nijlbaars voorgeschoteld, met
speren gevangen door de Din-
ka's. Er is pils bij. Dat kan,
want in het christelijker zui
den wordt flink de hand ge
licht met Arabische wetge
ving. Skol Zaire, een dochter
van Skol Bahamas, doet er
goede zaken.
Die avond worden er bij de
steenbakkerij aan de Nijl vier
mensen doodgeschoten. Vee
dieven. Het is weer een van
de vele drama's van dit land.
De Mundari's, een stam van
veeboeren uit het noorden,
zijn verjaagd dor de gevech
ten. Hun vee is verloren ge
gaan. De stam trok naar het
zuiden en zwerft nu rond
Juba. Ze stelen omdat van
hun gestolen is en omdat ze
niets te eten hebben.
„Het Soedanese volk heeft
een democratische traditie.
Het volk wil rust. Ook de
Arabische handelaren in het
noorden. Business is niet ge
baat bij onrust". Zo vertelt
Father Yostos later; hij wijst
op de zakken voedsel die te
gen de muur van de pastorie
staan. „Ik kan niet te veel
zeggen, maar kijk met deze
actie willen we laten zien dat
we er zijn. Dat is de politieke
boodschap".
Bij het verlaten van de kerk
blijkt de straat aardedonker:
net in lichtcirkel van de kerk
leunt een bedelaar tegen hel
hek. Gehuld in lompen heft
hij een vragende hand. Hij
mist de rechtervoet.
PAUL DE SCHIPPER
,,De katholieke kerk van
Hongarije stemt in met de
ideële doelstellingen van
het marxisme ter nastre
ving van gerechtigheid
en intomen van het men-
selijk egoisme.
daarom voor christenen
heel goed mogelijk met
marxisten samen te wer
ken om gemeenschappe
lijk zich in de samenle
ving voordoende proble
men op te lossen, in
weerwil van het feit dat
zij uitgaan van een ver
schillende wereldbe
schouwing".
Deze verklaring heeft bis
schop dr. Jozsef Cserhati van
Pees, secretaris van de Hon
gaarse bisschoppenconferen
tie, afgelegd in een vraagge
sprek met de tweetalige, in
Boedapest verschijnende uit
gave „Daily News/Neueste
Nachrichten". In dit verband
uitte hij lovende woorden aan
het adres van de regering we
gens de goede leefomstandig
heden voor de katholieke
kerk in Hongarije en de uit
stekende verstandhouding
tussen Kerk en Staat.
Naar de mening van de bis
schop is een in politieke zin
als burgerlijk te beschouwen
katholicisme er niet in ge
slaagd pal te staan tegenover
de negatieve gevolgen van de
in de Hongaarse samenleving
aan de dag tredende seculari
satie. Weliswaar gaat het met
de kerk beter in de na- dan in
de voor-conciliaire tijd, toch
blijft er naar zijn mening nog
veel te wensen over en is de
toestand waarin de kerk zich
bevindt verre van bevredi
gend.
„Om in het leven van alledag
ter zake te blijven zal de kerk
alle risico's van de ontwikke
ling die de samenleving door
maakt moeten meemaken en
ook de wil moeten opbrengen
tot revolutionaire veranderin
gen", verklaarde mgr. Cser
hati woordelijk.
De oecumenische ontmoeting van jongeren die de gemeen
schap van Taizé elk jaar tussen kerst en nieuwjaar organiseert,
werd de afgelopen dagen voor het eerst in Azië gehouden. On
der het motto „Pelgrimage van het vertrouwen" waren duizen
den jongeren uit twintig Aziatische landen en uit bijna alle Eu
ropese landen in Madras in het zuiden van India bijeen.
De Gandhi-prijs die is ingesteld door prior Roger Schutz van
de oecumenische gemeenschap van Taizé. werd dit jaar uitge
reikt aan de Poolse verzetsstrijdster Aniela Urbanowicz. De
prijs zal voortaan elk jaar op nieuwjaarsdag worden uitgereikt
aan mensen die opkomen voor het vertrouwen onder de men
sen. Mevrouw Urbanowicz (85) sloot zich in de Tweede We
reldoorlog aan bij het verzet en redde talrijke mensen het le
ven. Haar echtgenoot en dochter zijn in het concentratiekamp
Auschwitz om het leven gebracht.
Gereformeerde Kerken:
Beroepen te Staphorst-Rouveen P.
Ravensbergen te Wijnjewoude.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt:
Beroepen te Delft, te Dalfsen en te
Voorthuizen H.E. Nieuwenhuis te Er-
melo.
Nederlandse Hervormde Kerk:
Beroepen te Leeuwarden-Huizum.
J. R.Smit te Sexbierum-Pieterbie-
rum. Aangenomen naar Vrooms-
hoop. fJ. W. Arendshorst voorheen
zendelingspredikant, wonende te
Rijssen. Bedankt voor Zwolle,
W. Tijink te Ommen.
CENTRUM VOOR DOCUMENTATIE OVER KERK EN SAMENLEVING
Het fonds van de uitgeverij
De Horstink, centrum voor
documentatie over kerk en
samenleving, is sinds 1 janua
ri 1986 ondergebracht in de
Academische Uitgeverij
Amersfoort BV, die is opge
richt door de uitgeverij ACCO
in Leuven. De Horstink ver
liest zijn zelfstandigheid, maar
de lijn van het fonds wordt
grotendeels gehandhaafd.
De stichting De Horstink
vroeg vorig jaar augustus uit
stel van betaling aan. Volgens
de directie was de stichting,
oorspronkelijk een oecume
nisch informatie- en diensten
centrum, niet alleen in finan
ciële moeilijkheden geraakt
door de noodzakelijke om
schakeling van informatie
centrum naar een professio
neel werkende uitgeverij en
de geringere verkoop van
boeken in het algemeen, maar
ook door de „onwaarschijnlijk
snel afgenomen belangstelling
voor bepaalde politieke, maat
schappij-kritische en religieu
ze literatuur".
De naam De Horstink blijft
als handelsnaam binnen de
Academische Uitgeverij
Amersfoort bestaan. Belang
rijke reeksen van De Hor
stink als „Godsdienst en Sa
menleving" en de „DlC-map-
pen" worden voortgezet. De
uitgeverij ACCO, die zich spe
cialiseert in wetenschappelij
ke publikaties op het gebied
van geneeskunde, taalkunde,
pedagogiek en theologie,
brengt haar Nederlandse acti
viteiten in de nieuwe uitgeve
rij onder.
De nieuwe uitgeve
rij zal voorts het maandblad
Wending, „maandblad voor
evangelie, cultuur en samen
leving", uitgeven. Samen met
de redactie van het maand
blad zal dit jaar worden ge
probeerd een redactionele lijn
te ontwikkelen die een slui
tende exploitatie in de ko
mende jaren mogelijk maakt.
Het maandblad werd tot dit
jaar uitgegeven door het Boe
kencentrum in Den Haag.
Bij de Academische Uitgeverij
Amersfoort zijn zes medewer
kers van De Horstink in
dienst getreden. Voor vijf me
dewerkers van De Horstink is
een ontslagvergunning ver
kregen.
ok
HET slachtoffer van een misdrijf wordt langzamerhand uidc
het vergeetboek gehaald. Justitie en politie beperken hut"13
aandacht niet meer uitsluitend tot de dader, zij gaan ertottoe
over ook het slachtoffer in de rechtspleging te betrekken. Iewc
dereen is ervan overtuigd dat dit een goede zaak is. Maajjnz
over de manier waarop en de beschikbare mogelijkheden lafor
pen de meningen uiteen. de
zie
Zo licht de Nijmeegse politie al enige tijd het slachtoffer on
gevraagd in over de identiteit van de vermoedelijke ->*
daders. De politie van Zaanstad spoort de verdachten aai y
schaderegelingen met hun slachtoffers te treffen, ook al ort
bijvoorbeeld jongeren zo lang mogelijk uit handen van justL-.
tie te houden. In Zaanstad vreest men dat de Nijmeegse me*-*
thode kan leiden tot een gewelddadige confrontatie en tq
wraaknemingen op verdachten, van wie de schuld nog nié^
is vastgesteld. Justitie zelf heeft dezer dagen een richtlij^
aangekondigd waardoor slachtoffers gevraagd zal worden qtQl
ze de namen van de daders willen weten, of ze schadeveifojj
goeding wensen en op de hoogte gesteld willen worden vafcch
de verdere gang van zaken. jtirij
vat
SLACHTOFFERS zullen mogelijk verwonderd zijn dat d|vat
warme aandacht die jarenlang vrijwel uitsluitend op de dareli
ders was gericht, nu ook hun toekomt. Niet dat slachtoffeiiyar
van een misdrijf volslagen rechteloos waren. Er bestond -Pet
en bestaat wel degelijk een mogelijkheid van genoegdoi^
ning en een vorm van schadeloosstelling via het schadefondjan
geweldsmisdrijven. Maar de praktijk was meestal dat hovot
slachtoffer maar moest zien zijn recht en informatie te haleflwo
Zoals in het klassieke voorbeeld van een rechter ze£n
slachtoffer van inbraak en diefstal van kostbaar antiek ei™°
schilderijen die nooit iets van zijn zaak vernam tot hij bjJ-'
toeval een gesprek in de rechtbank opving, waaruit bleek da^i
de daders het geluk hadden van gebrek aan bewijs. Andennui
slachtoffers van misdrijven krijgen doorgaans zo'n kans nielenl
Voor hen is het alleen schrijnend te ervaren hoeveel hulp d^*1
dader te wachten staat en hoe weinig zij zelf te verwachtere
hebben.
tijd
Het is goed dat nu door Justitie wordt vastgesteld wat mi
nimaal tegenover het slachtoffer van een misdrijf moet gcK.
beuren. Het plaatselijk parket en de politie zijn vervolgens ii
de gelegenheid dit minimum aan te vullen met eigen initia
tieven. Daarbij kan de vraag gesteld worden of hiertoe ooP
een direct contact met de dader moet behoren. Want welk
verwachtingen mag het slachtoffer daarvan hebben: schade V
loosstelling, verzoening, misschien bevrediging van wraakge
voelens?
REELER lijkt de veronderstelling dat het voor het slachtolDE
fer bevredigend moet zijn te weten dat aan zijn zaak ie|vo<
wordt gedaan, dat zijn rol in de zaak niet wordt veronachl^a;
zaamd, dat er mogelijk enige vorm van schadevergoeding z(^c
zijn. Hoge verwachtingen mag een slachtoffer niet hebbe^
Een civiele procedure voor schadeloosstelling na een stralme
rechtzaak is een lange weg met vaak een teleurstellende uii„D
komst: de dader is veelal armlastig. Bovendien valt ernstig™'
geestelijke, lichamelijke en materiële schade op geen enke vai
manier te vergoeden. De trieste uitkomst van te hoge ve s
wachtingen zal doorgaans slechts het besef zijn dat h paj
slachtoffer pech heeft gehad. De
kal
De pijn kan hooguit wat verzacht worden door de weten^
schap dat de dader zijn straf niet ontloopt, dat deze mogelijne)
bereid is naar vermogen bij te dragen en dat het slachtoffe
van justitie en politie hulp kan verwachten ook bij c
voorkoming van herhaling van een misdrijf. Want het bes<T
dat gewerkt wordt aan preventie door meer veiligheid q r
straat, in openbare gelegenheden en in huis zal daarbij va*
wezenlijk belang zijn.
Matige vorst
DE BILT Het wordt kou
der. Het weer klaart vanavond
op en bij weinig wind zal de
temperatuur tot omstreeks
min 5 graden dalen. Ook de
komende dagen zal het koud
zijn. Mogelijk valt er morgen
in het zuiden van het land
sneeuw. De volgende depressie
zal een zuidelijke koers volgen
en morgen over noord-Frank-
rijk naar het oosten trekken.
Waarschijnlijk zal het noorden
van ons land weinig van de
depressie merken en zal daar
de zon te zien zijn.
Woensdag en donderdag zijn
in het hele land perioden met
zon te verwachten, 's Nachts
zal er op veel plaatsen matige
vorst optreden. Verwacht
wordt dat vrijdag een oceaan
depressie zo dicht bij ons land
komt, dat er opnieuw m^n
sneeuw van betekenis rekpic
ning moet worden gehoudenvoi
Weer Max Min
N«<dei
temp temp slag
Amsterdam regenbui 2 0 12
De Bilt zw bew. 2 0
Eindhoven 1
Den Helder z
Rotterdam z
Twente z
Vlissmgen s
Zd Limburg r
Aberdeen z
1 13
Rolladeschijf of
schnitzel met
gekruide uien en
aardappelen
chocolade-
havermoutvla
De benodigdheden voor
twee personen zijn: 2 rolla
deschijven of schnitzels, 30
g margarine, mespunt
bloem, paprikapoeder, aro
ma;
0,5 kg uien, 10 g margarine,
1 dl water, 1 kippebouil-
lontablet, salie, basilicum,
rozemarijn, (1 theelepel
maizena), zout, peterselie;
Vi tot 1 kg aardappelen;
Vz liter melk, 40 g haver
mout, 20 g cacao, 45 g sui
ker.
Bak de rolladeschijven of
schnitzels in een kalm tempo
in acht minuten bruin
gaar. Houd het vlees op e
bord warm. Bak de blot
lichtbruin in het bakvL_
voeg weinig water toe L-
maak de jus op smaak n\mj
paprikapoeder en aroma. JL
Snijd de schoongemaakt
uien in grove snippert
(Voorkom uietranen door <cor
mond steeds open te houdpvai
zing bijvoorbeeld). Fruit jdai
uisnippers al omscheppen^r
lichtbruin in de margariiL.*
Voeg vervolgens het waff*
toe met het bouillontablet, f
salie, basilicum en rozerrPai
rijn en stoof de groente Ipfl
een kwartier gaar. Bind cfatïij
gewenst het overblijvenL—
stoofvocht licht met maizei
en maak de groen te ff
smaak af met zout. Strooi t
fijngeknipte peterselie ovet-
Breng de helft van de mdffl
aan de kook en strooi er
roerende de havermout t
Laat het mengsel drie min
ten onder af en toe roer
zacht koken. Meng de cac
met suiker en weinig kou
melk tot een papje, roer
hete havermoutpap door
voeg de overige koude me
toe. Geef de vla lauw of h
haar koud worden.
JEA NI
