oorbrak taboe
en
EyNENLAND
£eidóe6owant
ZATERDAG 28 DECEMBER 1985 PAGINA 5
ee" Pa'K %empa<ad,,s
\rop»scn ,nu0t
a\s nvd
-
he pre
Syri
,p lucbthartige
decemberfeesten
1986:
JAAR VOL BELOFTEN VOOR
SUBTROPISCHE ZWEMPARADIJZEN
ïoedet
ft mei
bij Li
pogin
n vre )EN HAAG Ongeveer
ivintigduizend landgeno-
>n gaan de jaarwisseling
ieren in een bungalow-
ark van Sporthuis Cen-
um met als zij daar de
6 ïeftijd voor hebben in
e ene hand een glas
hampagne en in de ande-
e een oliebol, hen aange-
oderi door de direktie.
)p 1 januari 1986 stijgt het
wik in de subtropische
vemParadÜzen weer
urgel °°g genoeg, om hen de
da d<lusie te geven, dat zij
r eer un vakantie doorbren-
eer en onder de kreeftskeer-
fraafsF"8'
P vVj eeds maanden
satelingen
iteder ze
dkaai
laats onder deze zon, voor de
atste weken van december,
een bungalowpark in Europa
boort nu eenmaal een hogere
men ?zett'nS dan deze acht. Net
deel -s diuis op oudejaarsavond
an dfen us ma^en U'1 n'et vee^
jdder dan een dozijn televi-
ie- en videoprogramma's, hoe
Eet *n zo aantrekkelijk ge
on worden, dat de liefheb-
ir >.i irs elkaar verdringen om er
H' en fors bedrag voor neer te
gllen? Het geheim van dit wo-
gov en in zo'n huurhuis schuilt in
iden toegevoegde waarde.
Wildbraad
dat wenst kan gewoon in
tevoren
veel bewoners van
sombere en kille moeras-
lkaafj13 tevergeefs
t bur
iet. el
de familiekring overpeinzen
dat uren, dagen, maanden en
jaren als een schaduw heen-
vlieden, het wildbraad in een
eigen keuken op het vuur zet
ten en de activiteiten beper
ken tot een gezonde boswan
deling. Maar dit gezinsleven
speelt zich tijdelijk af in een
land vol onbegrensde moge
lijkheden, waar alles kan maar
niets verplicht wordt gesteld,
zodat er een extra bekoring
van uitgaat. Sporthuis Cen
trum heeft voor velen een ta
boe doorbroken waar zij in de
cember zwaar onder gebukt
gingen. Het wilde in calvinis
tisch Nederland nooit echt
lukken met dat „vrolijk kerst
feest" van de wenskaarten. De
grootvader die nu in de wasem
van een Turks stoombad een
door de plumpudding veroor
zaakte indigestie bestrijdt,
heugt zich wellicht de spruit
jesgeur uit moeders keuken tij
dens de feestdagen van wel-
Terwijl hij zich als een pasja
door heilzame dampen laat be
nevelen, drinkt zijn zoon een
cocktail aan de zwemmersbar,
waar de bezoekers als amfi-
biën op hun krukken zitten,
half te land, half ter zee, het
vaderland dienende met een
alcoholische impuls voor de
economie. Over de kinderen-
/kleinkinderen behoeven deze
generaties zich geen zorgen te
maken. Die suizen jubelend
over de waterglijbanen, druk
ken zich huiverend van ple
zier tegen de knuffelmuur of
worden aangenaam bezig ge
"T
m?
0% *5
houden door verzorgsters in
het Kinderhofje.
De opzienbarende badcultüur
van Sporthuis Centrum staat
totaal haaks op de tradities die
voorschreven, hoe de feestda
gen in december gevierd
moesten worden. Het is nog
niet zo lang geleden, dat domi
nee en pastoor om strijd be
weerden dat het verafgoden
van de buik dan strikt verme
den diende te worden, gezwe
gen van het toegeven aan an
der zingenot. Schraalhans be
hoefde geen keukenmeester te
zijn - de kerstbout werd oog
luikend getolereerd, net als de
chocolademelk want die
schonken ze op Soestdijk ook",
maar toch werd de suggestie
gewekt, als zou men zich in
december uitsluitend mogen
bezinnen op de ernst van het
leven.
Decadentie
Het gezin, harmonisch bijeen
rond de kerstboom, daar draai
de alles om. Het getuigde in
veel kringen van een zekere
lichtzinnigheid om kort voor
het geboortefeest de koffers te
pakken en met vakantie te
gaan, tenzij het om familiebe
zoek ging. De enkelingen die
naar de wintersport trokken
werden verbaasd nagekeken,
als gingen zij zich in de zonde
wentelen onder het voorwend
sel, als zou de sneeuw dit rol
patroon bepalen.
Ook in kringen waar het
kerstfeest geen of weinig reli
gieuze gevoelens wakker
maakte, is er lang raar aange
lUSKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
w
f WISliEBEU VCiïtt knul,ik
l, JE OMR HOG ?ï^t '11
Startkaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
keken tegen dit soort „uitspat
tingen", waar de meeste men
sen tröuwehs geen budget
voor hadden, zoals dót tegen
woordig wordt genoemd. Hil
versum III bestond nog niet,
laat staan de elektronische
verwildering van de jaren
tachtig, die zou leiden tot de
huidige beeld- en geluidsreli
gie via het scherm. Het kerst
verhaal werd nog voorgelezen.
Sporthuis Centrum, met een
rijk gesorteerd tv- en videonet,
is in ons land het symbool ge
worden van een onbekommer
de vrijetijdscultuur, in welk
jaargetijde dan ook, zij het dat
december nog altijd de groot
ste contrasten oplevert met
grootmoeders' tijd. Een be
langrijk element in deze for
mule onthief de ouders van
een verplichting waar zij soms
zwaar onder gebukt gingen:
het altijd bezig zijn met de
kinderen.
Alles wat verzonnen kan wor
den om dit kroost te plezieren
is verwezenlijkt in dit sprook
jesland van de parken, waar
vader en moeder zonder een
spoor van wroeging de voor
keur kunnen geven aan bij
voorbeeld een stomend bruis-
bad (whirlpol) en skiën op ku
nsthellingen van „De Kemper
vennen", terwijl de kleuters
onder leiding van een juf naar
de eekhoorntjes gaan kijken of
hoedjes plakken. De slogan
over ouders die óók tevreden
zijn als hun kinderen het naar
de zin hebben, werkt zeer be
vrijdend, met behulp van ge
duldige babysits, circuits voor
jeugdige crossfietsers, de spe
ciale kinderprogramma's van
entertainmentsteams enz.
Missie
Genot is niet langer verdacht
in deze domeinen, ontwikkeld
door een man, die een groot
deel van zijn winsten afstond
aan de missie en bij wie het
dus wel goed zat met de mo
raal. Het liefst zou deze direk-
teur waarschijnlijk in elk van
zijn parken een Kruiswegsta
tie gebouwd hebben, maar bij
nader inzien meende hij te
kunnen volstaan met kapellen,
waarin ieder op zijn wijze kan
gaan mediteren. Alles kan ook
op tafel blijven liggen in de
bungalows van Sporthuis Cen
trum, als het tenminste tijd
schriften betreft uit de eigen
supermarkt.
Er komt nooit een onvertogen
woord uit de luidsprekers van
het communicatiesysteem, dat
foutparkeerders soms oproept
om hun wagen naar de juiste
verzamelplaats te brengen. De
video-programma's bieden*
geen keus uit films, waarin Ti-
rolers hun lederen broek laten
zakken, hoezeer deze komi
sche variant op „soft-porno"
elders ook als gezinsvriende
lijk wordt aangeprezen.
De bescherming van de goede
zeden en het familieleven, zo
als dat in kringen van de mid
denklasse beleefd wordt, zij
het vaak slechts schijnbaar,
zijn gewaarborgd van bunga
lowpark „Erperheide" bij Peer
in het luchthartige zuiden
(België) tot het grote complex
„De Huttenheugte" in de
buurt van Emmen.
Laatstgenoemd park is pas
weer verrijkt met een woeste
stroomversnelling in het
zwemparadijs en een Marina
Resto voor kleine hapjes aan
de rand van het bassin.
Alles is grondig overdacht en
georganiseerd in deze oorden
vol ontspanning, waar de hon
den hun eigen poepveldjes
hebben en in de nacht van oud
op nieuw prompt om 2.30 uur
de lichten in de feestzaal uit
gaan. Er wordt niets aan het
toeval overgelaten. Critische
en cynische waarnemers van
de media hebben zich vaak
misprijzend geuit over deze in
hun ogen uitzinnige regeldrift
en de uniformiteit van zo'n
vakantie.
Stenen
Vooral de haardblokken, die
in de winkel gekocht moeten
worden, bleken voor hen ste
nen des aanstoots. In deze
kunstbrandstof voor het open
vuur zagen zij een symbool
van nivellering, terwijl zij toch
niet graag zouden meemaken
dat de gasten er met een bijl
op uittrokken om zelf hun
hout te kappen. Hoeveel ple
zier er ook aan de technologie
te danken is, het natuurschoon
blijft de grootste schat voor
deze parken. Wandelaars, jog
gers, ruiters, crossers, water
fietsers, kanoërs, hengelaars,
schaatsers, fietsers, mensen
met een botaniseertrommel op
de heup en tal van andere gas
ten, genieten er van de open
luchtrecreatie.
De bossen zijn soms zo uitge
strekt, dat zij nauwelijks be
hoefte hebben om het terrein
te verlaten. Vanouds zijn veel
bungalowparken gelegen in
het zuiden des lands, waar al
les begonnen is. Daar wordt in
1986 ook de nieuwste aanwinst
geopend, „Het Heyderbos",
aangeprezen als supercomfor-
tabel en gelegen in Noord-
Limburg, ter hoogte van Gen
nep.
Nieuwe snufjes zullen daar ter
beschikking staan voor de be
woners van 600 bungalows
met echte vloerbedekking, in
het subtropische zwempara-
dijs. Een wildwaterbaan, het
in een grot ondergebrachte so
larium, de glijbaan met een
deels onder grond gebouwd
traject. Nieuw is ook de water
piste en surfers zullen zich
kunnen uitleven op een water-
sportmeer van zes hectaren.
Hebben de Romeinse keizers
met al hun decadente geneug
ten in baden en arena's ooit
kunnen dromen van een keus
tussen de gloed van een zon-
neserre, een snelbruiner, een
zonnehemel, een solarium en
een zonnestrand? Het is een
gebronsd volkje, dat later op
de dag dan weer eens lekker
tegen de warme knuffelmuur
aan gaat staan of onder de pal
men een tropische cocktail
drinkt.
De entourage omvat vaak bars
zoals men die aantreft in de
tuin van Afrikaanse hotels,
rond en met een rieten dak.
Vegetatie, temperatuur, het
geruis van water, brandings-
golven, rotspartijen en para
sols versterken de indruk, dat
men een verre reis achter de
rug heeft en in exotische oor
den is aangekomen. Sporthuis
Centrum voorziet in toene
mende mate aan de behoefte,
om in eigen land korte, extra
vakanties door te brengen,
met de garantie, dat ze niet
door slecht weer bedorven
kunnen worden. Maar ook
verblijven van een week of
langer zijn in trek, waarbij
zich 's zomers het merkwaar
dige verschijnsel voordoet, dat
men blijft zwemmen en spelen
onder de grote koepel van het
subtropische zwemparadijs,
terwijl buiten eindelijk de zon
schijnt en het lekker warm is.
In 1986 wordt nader beslist
over de bouw van nieuwe par
ken, onder meer in Lommei
(België) en het Engelse Not
tingham. Dan zal ook duidelijk
worden of en wanneer het vi
sioen om <ian de Maas in Rot
terdam een correctie aan te
brengen op de scheppingsorde,
door aldaar het grootste sub
tropische paradijs („Tropica-
na") van Europa te situeren,
verwezenlijkt kan worden. Dit
centrum voor dagrecreatie zou
alles gaan overtreffen wat er
op dit gebied bestaat, inclusief
het toch ook grandioze Tiki-
bad van Duinrell, waar men
zelfs onderwatermuziek kan
beluisteren. Deze vochtig-war-
me naar Nederlandse be
grippen is het er om te stikken
badcultuur stijgt ons volk
toch kennelijk naar het hoofd.
Sauna en Turks bad zetten
hun opmars voort en andere
exploitanten van bungalow
parken dingen krachtig mee
naar de gunsten van het pu
bliek, met éigen variaties op
de zwemparadijzen.
Warm en koud
„Uw langweekend bij Vendo
rado bruist van de gratis wa-
térpret", zo berichten adver
tenties, die verder gewagen
van een sensationeel golfslag-
bad voor „all
temperatuur van 32 graden en
afkick-bassins met een huive
ringwekkend effect. Voor de
krokusvakantie is er al geen
bed meer te krijgen bij deze
concurrent, waar het zonneka-
non de mensen die bruin wil
len worden onder vuur neemt
en ook verder alles voorhan
den is wat het zwemparadijs
een subtropisch accent kan ge
ven. De jetstream bijvoorbeeld,
krachtige waterstralen die on
der de oppervlakte het li
chaam masseren.
Het is duidelijk, de tijd dat er
maar wat geploeterd werd in
een overdekt zwembadje met
een ondiepe spartelhoek en
een zandbak voor de kinderen,
behoort voor deze „doelgroep"
van vakantiegangers tot het
verleden. Merkwaardigerwijze
versterkt deze ontwikkeling in
niet geringe mate de familie
band. Grootouders met een re
delijk pensioen scheppen er
behagen in, om hun kleinkin
deren te zien genieten van
deze ongedachte zegeningen
en pikken er zelf ook een
graantje van mee. Niét zelden
tracteren zij dit nageslacht, in
gezelschap van de ouders, op
een verblijf rondom de baden.
Feesten
Het komt steeds meer voor,
dat huwelijksjubilea en andere
feesten voor een omvangrijke
familie in een bungalowpark
gevierd worden, zodat hele
concentraties ontstaan van
wijkjes, waarin verwanten
weer eens bij elkaar wonen.
Er wordt dan feestelijk gege
ten in etablissementen, varië
rend van een pannekoeken-
huisje tot een bistro of een
groot zelfbedieningsrestaurant.
Het is hier nog niet zo ver, dat
ook een afhaal-Chinees er zijn
bami en nassi door het luik
schuift, zoals in Aquadelta in
Bruinisse, maar verder blijkt,
ook wat de eetcultuur betreft,
alles mogelijk.
Per jaar zouden ongeveer een
miljoen Nederlanders gebruik
maken van bungalows, voor
een korte of een langere va
kantie. De meesten van hen
moeten genoegen nemen met
een minder weelderig bestaan.
Voor deze verblijfsvorm ka
rakteristieke gebieden als de
Veluwe zijn vaak nog bezaaid
met een erfgoed van „huisjes",
zoals dit onderdak vroeger ge
noemd werd, die met Kerstmis
en Nieuwjaar lang niet alle
maal bewoond worden. Tal
van aanpassingen zijn nodig
geweest, om een publiek dat
ook thuis van steeds meer
comfort kon genieten, te ge
ven waar het om vroeg. Op de
Veluwe zijn de bungalowpar
ken van Aegon (vroeger En-
nia) een voorbeeld van deze
ontwikkelingen. Vroeger had
men hier voornamelijk rust en
natuurschoon in de aanbie
ding, met zeer bescheiden faci
liteiten voor jong en oud.
Boerekool
Soms worden pogingen ge
daan, om terug te keren tot de
oude paden. Een publikatie
van Recron (de vereniging
van recreatie-ondernemers)
gaf daar kort voor Kerstmis
een treffend voorbeeld van te
zien. De lezers werden ertoe
opgeroepen, om nu thuis eens
geen geld uit te geven aan een
duur kerstdiner, maar een
eenvoudige bungalow te hu
ren, daar een stevige boere-
koolschotel te bereiden en
voor de rest te genieten van
wandelingen in de vrije na
tuur.
Dat is dus voor een groot aan
tal mensen aan dovemansoren
gesproken. Wie het betalen
kan kiest weliswaar niet altijd
een duur bungalowpark met
zoveel voorzieningen (het ho
tel wordt dan al gauw een al
ternatief) maar slechts weinig
landgenoten voelen zich aan
gesproken door zo'n ouderwet
se soberheid. De bungalow
f>ast zich aan bij het moderrie
eefpatroon, niet alleen in ma
teriële zin. Het videobeeld be
geleidt de mensen straks al op
weg naar hun bestemming, als
de exploitanten van streekbus
sen hun zin krijgen en ter
plaatse wacht hen vaak al de
eigen apparatuur en de kleu
rentelevisie. In het gewest van
de'VVV „Hart van Brabant"
krijgen bungalowgasten eën
levensmiddelenpakket, waarin
zij tot hun niet geringe verba
zing ook een exemplaar van
het weekblad Story aantreffen
en een flutromannetje uit de
Candlelightserie van uitgeverij
De Vrijbuiter.
Uitingen van civilisatie die
men wel eens ontvluchten wil
roepen de vakantiegangers dus
een hartelijk welkom toe. Wie
dat niet op .prijs stelt, behoeft
zich er niets van aan te trek
ken en kan zelfs de welkoms-
tcoctail laten staan. Niets is
verplicht in een bungalow
park, dank zij die veilige
burcht van het eigen, tijdelijke
tehuis.
Zo wordt er ook niemand toe
gedwongen, om zich in de
Vendorado-parken als een
VIP te laten behandelen, een
zeer belangrijke gast dus. Dat
kost namelijk ƒ79,- per week
extra voor twee personen.
Voor dat geld treft men op de
dag van aankomst keurig op
gemaakte bedden aan en ligt
er zo'n „fireblok" klaar in de
open haard. Gezwegen nog
van het feit, dat elke morgén
het ochtendblad in de eigen
bungalow wordt bezorgd.
LEO J.LEEUWIS
