Onderzoek
naar Getty
als nazi-
sympathisan
IN EN OM DE KAS
Bloembollenvak heeft goed jaar achter de rug
I
Duitse tandartsen dreigen
met „snellere, slechtere
en pijnlijke behandelin
Spaanse socialisten
stemmen voor NAVO
FBI arresteert
opnieuwspion
LAND EN TUINBOUW/BUITENLAND
Ccidóc Gouiant
MAANDAG 23 DECEMBER 198S PAGIN
■IITI
jjn'
iler
Stijgende prijzen
In de loop van de week was over een breed front sprake
van stijgende prijzen. De meeste snijbloemen zijn zelfs wat
duurder dan in 1984, terwijl de kersthandel toen als goed
kon worden omschreven. De twee belangrijkste soorten,
chrysant en freesia, blijven in prijs nog wat achter. Dit
wordt mede veroorzaakt door de belangrijk grotere aanvoer:
bij freesia maar liefst 50 procent meer en bij chrysant 15
percent.
De amaryllis doet het voor Kerstmis over het algemeen erg
geod. Het is echter geen specifieke kerstbloem, want het
aanvoerseizoen loopt van oktober tot en met moederdag. Het
koperspubliek is hierover geïnformeerd aan de hand van de
amaryllis-brochure met product-informatie. Enkele midden-
prijzen van amaryllis op het einde van de week: zalm 113,
red lion 50, apple blossom 66, telstar 95, ludwig dazzler 101
en minerva 67. De tulpen worden nu met de week belangrij
ker. De prijsvorming in week 50 was goed: apeldoorn-geel
40 (50). rood 37 (50), monte carlo 62 (72), prominence 61 (72)
en white dream 80 (96).
De plantenomzet steeg met 24 procent, veroorzaakt door een
grotere aanvoer 16 procent) en door hogere prijzen 7
procent). De kerstster is nog steeds de belangrijkste plant
met voor getopte planten prijzen rond 3 gulden 15. Andere
belangrijke artikelen waren hyacinth 0,77-1,30, kalanchoë
1,48. saintpaulia 1,09, zygocactus 1.71, primula acaulis 0,88,
azalea 4.38, anthurium 6,16 en cyclamen 3,47. Tot zoverre
het productoverzicht van .bloemenveiling „Westland" te
Honselersdijk. Tot en met 13 december werd 1.055 miljoen
omgezet en het ziet er wel naar uit, dat directeur Herman de
Boon het gelijk aan zijn zijde krijgt met een prognose van
1.1 miljard omzet over het jaar 1985.
Bij bloemenveiling „Berkel en omstreken" te Bleiswijk was
sprake van een matige aanvoer, maar wel konden stijgende
prijzen genoteerd worden. Kerststerren waren er natuurlijk
volop voor de klok, maar ook was er veel vraag naar azale
a's, cyclamen en orchideeën.
Statuten struikelblok
..Het wordt een latertje met zo'n uitgebreide agenda". Voor
zitter Wim Valk van veiling „Berkel en omstreken" had dit
al meegedeeld over de op dinsdagavond 17 december gehou
den algemene ledenvergadering en hij kreeg het gelijk aan
zijn zijde. Tot en met de pauze kon men zich nog keurig
(21.52 uur) aan tijdschema houden, maar daarna ging het
mis en de reden was de voorgestelde statutenwijziging. Dit
punt vergde precies 51 minuten en een schorsing had uitstel
van de behandeling tot gevolg. Op vrijdag 27 december 1985
is er vanaf 19.45 uur in het veilingrestaurant een voorlich
tingsavond voor de belangstellende leden, die dan met aller
lei vragen en opmerkingen kunnen komen. Op maandag 30
december 1985 is dan vanaf kwart voor acht in dezelfde
ruimte een extra vergadering belegd, waarbij de statuten in
zijn geheel aangenomen of verworpen kunnen worden.
Voorzitter Wim Valk had in zijn openingsrede al het feit ge
memoreerd. dat verkopen buiten de veiling om teveel voor
komt, zowel bij „Berkel en omstreken" als bij andere groen
te- en bloemenveilingen. Dit wil men op diverse manieren
terug zien te dringen en ook is dit uiteindelijk in het belang
van het lid zelf.
Voorzitter Valk stipte voorts enkele belangrijke punten aan:
een slechte prijs in de laatste vier maanden door een over
aanbod op de Westeuropese bloemenmarkten; de afzet naar
Amerika daalde van 58 procent in 1984 naar 38 procent dit
jaar; potplanten en orchideeën zijn de meest voorkomende
producten, die buiten de veiling om verkocht worden; de
voor- en nadelen van de Spaanse tuinbouw in verband met
de toetreding tot de EEG per 1 januari 1986, de wijziging
van het BTW-tarief van 5 naar 15 procent, wat door het Mi
nisterie van Financiën wordt voorgesteld, tenzij staatssecre
taris Koning bloemen en planten toch onder de eerste le
vensbehoeften rekent.
Dank U... het gaat uitstekend
in het bloembollenvak. Als
straks 1985 wordt bijgezet in
het archief van de eeuwigheid
maken ook de bloembollen
kwekers de balans op. Over
de gehele linie zal stellig te
vredenheid overheersen. Als
over een paar haastig voorbij-
hollende dagen de klok op ou
dejaarsavond twaalf slagen
laat horen en het glas wordt
geheven, dan zullen de bol-
lenproducenten in elk geval
zeggen: als 1986 wordt zoals
het afgelopen jaar, dan wil ik
daar nu meteen voor tekenen.
Natuurlijk loopt op dit onder
maanse niet alles even vlek
keloos en precies volgens de
plannen. Neem de afgelopen
winter. Eerst een fikse vorst
met sneeuw, maar toen lagen
de bollen allemaal nog onder
het winterdek. Nadat de dooi
was ingevallen gingen de hy
acintkwekers nijver aan het
zogenaamde losdekken: het
stro en riet werd van de bol
len verwijderd. Want geen
sterveling die er rekening
mee hield dat de winter nog
een keer zou terugkeren.
Maar men rekende verkeerd.
De vorst kwam terug en met
ongekende hevigheid en nu
zonder sneeuw. Alle hyacin
tenkwekers grepen vertwij
feld naar hun hoofd. De
vorstgevoelige hyacinten zon
der winterdek en zonder
sneeuw, maar wel temperatu
ren van ver beneden de tien
graden onder nul.
Profeten
De profeten liepen te hoop en
voorspelden grote rampen. De
kwekers reageerden hier er
daar paniekerig: er werd ge
gierd, er werden grote lappen
plastic over het gewas getold
en er werd zelfs beregend.
Kortom: ieder deed wat goed
was in zijn eigen ogen. maar
niemand wist wat de gevolgen
zouden zijn. Achteraf is het
allemaal toch nog meegeval
len. De hyacint bleek beter
tegen de vorst te kunnen dan
men tot dan toe had aangeno
men. Opvallend was verder
dat de schade het minst was
op de gronden die voldoende
vochtig waren. Op droge
gronden bleek de vorst veel
dieper te zijn doorgedrongen.
Narcissen
Meer vorstschade was er bij
de narcissenproducenten.
Vooral bij die bedrijven die
zich toegespitst hebben op de
teelt van kleinbloemige ras
sen zoals bijv. Tête a Tête. En
de vaak waanzinnig hoge prij
zen die de afgelopen zomer
voor dit type werden betaald,
hebben de geleden schade
niet goed kunnen maken. Al
leen bij hen die de bollen vol
doende diep hadden geplant
en gezorgd hadden voor een
dik winterdek. Zij konden in
de afgelopen zomer de vlag
uitsteken.
De tulpenproducenten hebben
zonder meer prima geboerd.
De tulp is nog altijd veruit het
belangrijkste gewas en dus de
kurk waarop de meeste on
dernemers drijven. De om
standigheden waaronder de
bollen gerooid moesten wor
den, waren ronduit miserabel.
Het ene lage-drukgebied na
het andere zorgde voor tal
van meteorologische surprises
in de vorm van zondvloe-
dachtige regenbuien. Vooral
de kwekers op de klei hebben
het geweten. Zij konden met
de zware rooimachines niet op
het land komen en waren ook
niet in staat op tijd te leveren,
ook al stonden de exporteurs
er om te springen. Vooral de
exporteurs die in Amerika
een zogenoemd droogver-
koophandel hebben, maar de
kweker kon ook geen ijzer
met handen breken. De pro-
duktie deed wat men kon en
uiteindelijk is alles toch nog
op zijn pootjes terecht geko
men. Maar vraag niet hoe het
soms ging.
Prijzen onder druk
De oogst is van alle bol- en.
knolgewassen door de band
goed geweest. En de prijzen
van goed tot soms zelfs uitste
kend. En dat duurde tot het
slot van het seizoen. Eén uit
zondering: hoewel in het
voorseizoen de geleerden een
tekort aan hyacinten voor
spelden, pakte juist dat heel
anders uit. Aan het eind van
de rit kwamen uitgerekend de
hyacintenprijzen onder druk
te staan als gevolg van een
grote aanvoer. Met name de
witte cultivars moesten qua
prijs een flinke veer laten.
Van invloed op de voorverko
pen is dat echter niet geweest.
Integendeel: hyacintenkwe
kers met een goede kraam
hebben nu al vele bedden
verkocht voor goede prijzen.
Dat is trouwens ook het geval
met de tulpen. Door een zeer
levendige handel in de afgelo
pen maanden konden ook de
voorverkopen voor levering
juli/augustus 1986 op een zeer
bevredigend niveau van start
gaan. Als het nu ook met de
broeierij goed blijft lopen
tiffjp
Er zijn nog steeds Hollandse vleestomaten te koop.
Nu de kerstmenu's vastliggen
zal men moeten proberen om
alle benodigdheden in huis te
halen. Gelukkig kan er voor
de meer bijzondere dingen
een bestelling geplaatst wor
den bij de groenteman. Cham
pignons worden in deze tijd
vaak gekocht. De prijs wordt
bepaald door de kwaliteit en
de grofheid. De grote cham
pignons zijn vaak de helft
goedkoper dan de kleintjes.
Voor de kleine champignons
komt de prijs op f2,15 per
half pond en de grotere maten
kosten 1,05 per half pond.
Bloemkool loopt zeer sterk in
prijs uiteen, namelijk van
f 4,50 tot f 8,50 per stuk. De
spruitjes zijn niet veel van
prijs veranderd, voor mooie
vaste spruitjes schommelt de
prijs rond f1,50 per pond.
Witlof is niet duur, voor lof
van prima kwaliteit betaalt
men f1,90 per pond. Het snij-
lof kost f1,20 per pond.
Bleekselderij is flink in prijs
opgelopen, de prijs schommelt
nu rondf2,50 per stuk. Broc
coli is naar verhouding goed
koop. namelijk f 3,50 per
pond. Prei is niet veel van
prijs veranderd, een kilo kost
ongeveer f1,80. De Chinese
kool is een heel stuk duurder
geworden, men betaalt nu
toch wel gauw 2 gulden per
kilo. De spitskool is goedko
per, namelijk 1 gulden per
kilo. Voor de Hollandse ka-
sandijvie schommelt de prijs
rond f1,75 per pond. Een
mooie bos radijs kost op het
ogenblik f1,80. Ijsbergsla is
duurder geworden, men moet
nu rekenen op een prijs van
De kassla is niet veel van prijs
veranderd, deze ligt tussen 50
cent en f1,20. Er zijn ook an
dere slasoorten te koop, zoals
crispsla voor f1,50 per stuk
en eikebladsla voor 2,50 per
stuk. Er zijn nog steeds Hol
landse vleestomaten te koop
voor f3,50 per pond. Een
middelmaat knolselderij kost
acht dubbeltjes per stuk. De
koolrabi is voor een rijksdaal
der per stuk te koop. Er is
volop keuze aan binnen- en
buitenlands fruit. Bij de appe
len is de Golden Delicious het
goedkoopst, namelijk f2,50
per kilo. De Cox en Elstar zijn
duurder, ze kosten ongeveer
f 4,40 per kilo. De Jonagold
kost f 4,10 per kilo. Het gaJf
hier om appels van ^kwaliteits
klasse I. Bij de peren is er de
keuze uit Saint Rémy, Doyen
ne du Cornice en de Confé
rence. De prijsverschillen bij
de peren zijn gering, men be
taalt f2,- tot f2,50 per kilo.
De avocado's Kosten f 2,20 per
stuk. Voor een kiwi betaalt
men f2,-. Voor een ananas
schommelt de prijs rond zes
gulden per stuk. Voor walno
ten uit de VS moet men reke
nen op f4.- per pond. Voor
het citrusfruit zijn de prijzen
niet veranderd.
vooral de resultaten van d
kerstbroei wegen zwaar - 1 1
dan is er voor de tulpenkweLl I
kers geen kou aan de' luch
voor 1986. Als ze tenminst ISCH,
een goede oogst kunnen roo n Poo
en. Maar daar kan vandaa mensi
natuurlijk geen zinnig woor man
over gezegd worden. Allee l von<
kan gezegd worden dat all >n ko
bollen dit jaar onder uitzon irzycf
derlijk gunstige omstandighe!6 Mei
den in de grond zijn gekomei terras
En dat is een zaak waarva ingspl
het belang niet onderschaaar h
moet worden. distrit
>elanf
Areaal uitgebreid? roduc
Uit het bloembollen vak za_
dit jaar, wat de financiële re
sultaten betreft, weinig o A
feen wanklanken horen. Al
et echter in de ene groen
sector goed gaat en in de an
dere minder florissant, dan i
het niet vreemd als de minde
goed bedeelde agrariërs een
over hun grenzen heen kij
ken. Met andere woorden: d^k_
mogelijkheid zit er in dat akv
kerbouwers naast de weinij
aantrekkelijke teelt van graVervo
nen en suikerbieten ook eeijfan OI
.kraam tulpen in hun produk C
tiepakket gaan opnemen. EeijPEL!
griezelige gang van zaken de 1
want op die manier gaat d<. dit
deur naar overproduktie wa
genwijd open. Men vraag
zich trouwens nu al in alliPp b
toonaarden af hoeveel hecta dez
ren de tulpenkwekers hebben de
geplant. Met een aan zeker er)
heid grenzende waarschijn L
lijkheid is er in elk geval nie
gekrompen. ?r a«
Is er aanleiding voor uitbrei ndst
ding? Inderdaad neemt de exblie)
port steeds toe, maar niet ver opg
geten moet worden dat di(sc^.
groei in guldens veel groter i
dan in kilo's. In tien jaar -1
van 1975 tot en met 1984 -ëu
steeg het aantal geëxporteerd
kilos van 110 miljoen naa tola
ruim 141 miljoen. Een toenaraa8t
me van 29 procent en dat i»8aat
niet naar de keelgrijpend ove
zo'n lange periode. Zeker nie üng
als men kijkt naar de resulta °"r
ten in de bloemistprijssectoi1 "e
In guldens steeg de bollenex8ev^(
port in die tien jaar van f 41 'oncl.
miljoen naar 871 miljoer en eI
Een toename van 109 procen &'cn
Men maakt dus duidelijk weasel
betere prijzen en de hoge dol; Klei
larkoers is aan die forse groef131™
natuurlijk ook niet vreem<fr sla
Vooral de laatste twee jaar zah vaI
uitvoer naar de USA sterk it
de lift.
Een zaak die toch wel zorgef"
geeft is het feit dat 75 procenf
van de totale bollenexpoij
naar slechts vijf landen gaaj
De vaderlandse bollenexpoj
teurs opereren op
heel smalle basis!...
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
BONN De gang naar
de tandarts wordt er
voor de Duitsers niet
makkelijker op. In pamf
letten dreigen de tan
dartsen hun patiënten
voortaan „sneller, slech
ter en pijnlijker" te be
handelen, als ze van de
ziekenfondsen niet vijf
procent meer krijgen.
Zowel de fondsen als de
overheid hebben woe
dend gereageerd.
De tandartsen in de Bondsre
publiek hoeven bepaald niet
op een houtje te bijten. Per
jaar krijgen ze gemiddeld
480.000 mark van de zieken
fondsen. Daarmee zijn ze
royaal koploper in de medi
sche wereld. De gemiddelde
arts ontvangt per jaar 310.000
mark van de ziekenfondsen.
In de Bondsrepubliek is zo'n
90 procent van de patiënten
aangesloten bij een zieken
fonds.
De tandartsen eisen meer
geld omdat ze meer personeel
hebben dan andere artsen en
meer in hun praktijk moeten
investeren. Een politie-zaak
in Hamburg heeft het begrip
voor de positie van de tan
dartsen echter bepaald niet
vergroot.
In de Hanze-stad is bij 85
tandartsen en bezitters van
tandtechnische laboratoria
aan het licht gekomen dat ze
de ziekenfondsen jarenlang
hebben opgelicht. Ze ge
bruikten goedkoop goud,
maar declareerden het duur
ste materiaal.
Voorgeschreven voor- en na
behandelingen werden niet
uitgevoerd, maar wel in re
kening gebracht. Tandartsen
die over eigen tandtechni
sche laboratoria beschikken,
lieten daar zwart werk ver
richten. De schade voor de
fondsen en de patiënten be
droeg 4,1 miljoen mark.
Een tandartsenechtpaar dat
in voorarrest had gezeten,
maar in afwachting van het
proces op vrije voeten was
gesteld, heeft inmiddels de
benen genomen. Volgens de
recherche van Hamburg le
ven beiden nu in Panama.
SUSKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
0hult minneu
heel het TinriEU leger
van geflerrrl HEltl
80/ibrst En na de on-
OEROOnPELinG UCR0EH
IE in DE GROTE 2ML
b'jee/1 gebmlht.
omr spreekt de ge-
her hal Z'jn n/tn-
SCHRPPEn TOE
Jullie zijn van lm maar
jullie hoppen zun hol en
zo moet een wé soldaat
zun niet naéenhen
vÉCHTEn n Ut bejmnen
met de oeLenmf1 Ue
schieten met los kruit1
IWsöïdatenhet uur is aangebroken. Jk heb
lerend
Standaard Uitgeverij. Antwerpen-Weesp.
Ongeluk
Er bleef maar weinig
over van de auto
waarmee twee jonge
lui zaterdag bij het
Groningse Sauwerd
onder een trein kwa
men. Bij dit ernstige
ongeluk kwam de ze
ventienjarige Diane
Bakker uit Groningen
om het leven en werd
de negentienjarige
bestuurder levensge
vaarlijk gewond. Hoe
het ongeluk bij de
met knipperlichten
beveiligde spoorwe
govergang kon ge
beuren is nog niet
duidelijk.
(Van onze correspondent in
Barcelona, Paul van der
Voort)
BARCELONA Het
hoogste bestuursorgaan
van de Spaanse socialisti
sche regeringspartij PSOE
heeft dit weekeinde met
141 tegen 21 stemmen een
„Document over vrede en
veiligheid" aanvaard,
waarin de PSOE zich
voorstander betoont van
het Spaanse NAVO-lid-
maatschap. Tegelijkertijd
ondersteunt het federaal
comité de socialistische
verkiezingsbelofte dat er
over de NAVO-kwestie
een volksreferendum
wordt georganiseerd.
De secretaris-generaal van de
PSOE en premier van het land
Felipe Gonzalez riep de
mensen van de PSOE op om
direct deel te nemen aan de
campagne die de Spaanse be
volking aan de vooravond van
het beloofde volksreferendum
moet overtuigen van de wen
selijkheid van het omstreden
NAVO-lidmaatschap.
Nauwelijks een week voor de
Spaanse toetreding tot de Eu-
romarkt is volgens alle opinie
peilingen nog steeds tussen de
40 en 50% van de Spanjaarden
van plan om te stemmen tégen
de Spaanse toetreding tot het
Atlantisch verdpdigingsor-
gaan.
Gonzalez pro-NAVO-campag-
ne kreeg enkele dagen geleden
een zware klap door een be
sluit van de grootste oppositie
partij in het land de conser
vatieve Alianza Popular om
haar aanhangers op te roepen
tot stemonthouding bij het om
streden referendum.
De kans dat Gonzalez de NA-
VO-volksstemming verliest
wordt hierdoor fors vergroot.
Want als de voorstanders van
het NAVO-lidmaatschap mas
saal thuisblijven, dan groeit
het gewicht van de tegenstem
mers.
En de Spaanse bevolking wil
nog maar steeds niet massaal
overstag. De uiteindelijke bij
drage van het nieuwe Euro-
markt-lid aan de gemeen
schappelijke defensie van
West-Europa is daardoor nog
steeds een groot vraagteken.
WASHINGTON In de Verenigde Staten heeft een
26-jarige employé van een stenografisch bedrijf in Was
hington dat voor de regering werkt, toegegeven dat hij
geheime documenten heeft toegespeeld aan de Sovjet-
-Unie. De Amerikaanse federale recherche, de FBI,
heeft dit zaterdag bekend gemaakt. De man, Randy
Miles Jeffries, is de elfde Amerikaan die dit jaar is ge
arresteerd wegens spionage.
Kandidaatstelling
VVD Bergen moet over
BERGEN Het hoofdbestuur
van de VVD heeft naar aanlei
ding van drie klachten de
VVD-kandidaatstelling voor
de gemeenteraad van Bergen
(NH) nietig verklaard. In een
brief aan het afdelingsbestuur
en aan de drie indieners van
de klachten, van wie twee zit
tende raadsleden zijn die naar
onverkiesbare plaatsen zakten,
stelt het hoofdbestuur dat het
afdelingsbestuur van de VVD
op vier onderdelen ernstige
procedurefouten heeft ge
maakt.
SIDE
Paul Getty
NEW YORK De Ame
rikaanse recherche heeft
in de Tweede Wereldoor
log een onderzoek inge
steld naar de miljardair J.
Paul Getty, omdat hij er
van werd verdacht met de
nazi's in Duitsland te sym
pathiseren. Eind 1941
werd zelfs overwogen om
hem te arresteren, aldus
Robert Lenzner in een
biografie over Getty.
De toenmalige directeur van
de FBI, J. Edgar Hoover; be
sloot zonder nadere uitleg om
Getty, kort na de aanval van
Japan op Pearl Harbor, niet op
te pakken, schrijft Lenzner in
„The Great Getty".
De beschuldigingen tegen Ge
tty, zoals dat hij heimelijk olie
aan de Duitsers zou hebben
verkocht, konden na een drie
jaar durend onderzoek niet be
wezen worden.
„Het lijkt erop dat Getty in
discreet is geweest bij zijn keu
ze van handelspartners en naï
ef bij zijn interpretatie van het
politiek toneel, en niet zozeer
een aanhanger van het nazisti
sche of fascistisch regime",
concludeerde de Marine In
lichtingendienst in 1942.
Getty liet zich in zijn brieven
en zijn dagboek gunstig uit
over Hitler, die hij ontmoette
toen hij tussen 1937 en lSigO-
door Duitsland reisde. Gel rne,
vertelde vrienden dat hij H cre,
Ier kende, maar ontkende cn„;
tegen de FBI. *°CI
„Hitiers rede gehoord en vo ds
die het overdenken waanlU(je
schreef Getty in zijn dagbo
op 6 oktober 1939, zes dag
na de Duitse inval in Po1&»m
Een vriend van Getty vertel I
dat Getty hem had gezegd c
hij Hitier en Göring kende.
Getty liet na zijn dood in 19!
meer dan twee miljard dollj
na. Volgens de biograaf
Getty's belangstelling
Hitier niets meer dan een fl$
en steunde hij in 1941 juist
oorlog tégen Duitsland.
In 1933 al schreef Getty in
brief dat Hitier een eerlijl
man is, zeer gedecideerd i
zijn methoden en verlang^
om zonder uitstel recht te z
geschieden. In 1938 schreef
in zijn dagboek over een r<
waarin Hitier dreigde Tsj
choslowakije binnen te valk
„Führer houdt prachtij
mannelijke rede".
Het FBI-onderzoek belette
Getty een benoeming kreeg
de marine. In een memo v
de Marine Inlichtingendiei
uit 1942 stond dat de aanvra
tot een benoeming werd aff
wezen vanwege mogelijk,
spionage-activiteiten. Ook eaetr\
ambassadeurschap zat er vofaje
Getty niet meer in.
