iNederland mag Gangesproiect uitvoeren
In vervoering door
aan saaiheid
grenzende eenvoud
Moskouse elite zet
bloemetjes buiten in
Parijse nach telub
ühultz kwaad op Belgrado
CcidócSomant
Noors verbod op vervoer van olie naar Z - Afrika
MIT-KROES VERWACHT MILJARDENORDERS UIT INDIA:
Belgische
politie
rekent
op wraak
van CCC
UITENLAND\ KUNST
WOENSDAG 18 DECEMBER 1985 PAGINA 7
p deze
laar
?reldkai
elen st
eel oostenrijkers
ii illen nieuwe hitler
rvaring
Idkampi
•lijk te
liurlijk
het
ENEN Dit weekeinde was het weer raak:
Wenen werd een aanslag gepleegd op een ge-
uw naast een cultureel centrum van de joodse
ineenschap in Wenen. Waarnemers beschou-
»n de aanslag als bewijs voor het heimwee
tijd. De in Oostenrijk geboren
nda in
noeder
n deze
Neder]
rekenen
Dordn
ïnschai
len. „II
de tijd
worstfTg,
het pov
et kniel r
lölf Hitler blijkt nog steeds bewonderaars te
bben in het land waar de ideologie van het
kenkruis anno 1985 nog veel werfkracht
eft. Dit voorjaar werd een onthullende opinie-
iling gepubliceerd; 18 procent van de geën-
eteerden zou „het geen slecht idee vinden als
?en nieuwe Hitier kwam". Een latent antise-
isme ligt diep verankerd in het volk. Uit een
lere studie kwam naar voren dat 85% van de
itenrijkers vooroordelen jegens de joden
estert. Ook mogen er op de scholen nazi-
idjes worden uitgedeeld.
OSLO - De Noorse rege
ring heeft een pakket
sanctiemaatregelen tegen
Zuid-Afrika voorgesteld,
waarvan een verbod op de
levering van Noorse ruwe
olie en het aanvoeren van
olie door onder Noorse
vlag varende schepen de
belangrijkste zijn. Volgens
officiële gegevens vervoe
ren deze schepen veertig
procent van ae Zuidafri
kaanse olie-import.
Andere maatregelen zijn een
verbod op de invoer in Noor
wegen van Zuidafrikaanse
tuinbouwprodukten. De re
gering in Zweden heeft gis
teren al tot een dergelijk
verbod besloten. De beide
landen willen niet zo ver
gaan als Denemarken dat vo
rige week een totaal verbod
op alle handel met Zuid-
Afrika afkondigde.
In Zuid-Afrika dreigt een
groot conflict te ontstaan
wanneer de regering-Botha
het district Moutse over
draagt aan het thuisland
Kwandebele, dat binnenkort
een beperkte mate van onaf
hankelijkheid krijgt. De
120.000 bewoners van Moutse
vrezen bloedige bostingen
met de bewoners van Kwan
debele vanwege stammen-
verschillen, die zich onder
meer uiten in het spreken
van een andere taal en van
wege het verliezen van de
Zuidafrikaanse nationaliteit.
De rellen en protestbijeen
komsten gaan nog onvermin
derd voort: in het busstation
van een zwarte woonwijk in
Durban ontplofte een kleef-
mijn, in Soweto wierpen mi
litante jongeren barricaden
op en opende de politie het
vuur op brandstichters. Of
daarbij doden zijn gevallen is
niet bekend. En 21-jarige
zwarte jongen werd ver
brand, omdat hij tegen de wil
van de organisatoren van
„Zwarte Kerst" een feest
vierde. Militante jongeren
doodden de man, omdat zij
menen dat het geen pas
geeft, feest te vieren in een
tijd dat de politie bij hard op
treden inmiddels duizend
mensen heeft doodgeschoten.
Basken staken na
dood „terrorist"
PAMPLONA Baskische nationa
listische en linkse politieke partijen
hebben voor vandaag in twee noor
delijke Spaanse provincies opgeroe
pen tot een algemene staking. Zij
willen opheldering over de dood van
een vermeende Baskische terrorist.
Het stoffelijk overschot van de 32-ja-
rige activist Mikel Zabaltza, die drie
weken geleden verdween nadat hij
door de Guardia Civil was opgepakt,
werd zondag gevonden in een rivier.
De Guardia Civil zegt dat hij is ont
snapt. Familie en vrienden van Za
baltza stellen echter dat hij door de
paramilitaire politie is gefolterd en
vermoord.
Vredeskaravaan niet
welkom in Honduras
TEGUCIGALPA Een groep van
300 buitenlanders, die bezig is aan een
„vredestocht" door Centraal-Amerika,
is niet welkom in Honduras. De
groep, die eerder al vijandig was ont
vangen in Costa Rica en dit land
vroegtijdig verliet, is wel hartelijk
ontvangen in Nicaragua. De vredes
karavaan, waaraan mensen uit twaalf
landen meedoen, is vorige week in
Panama begonnen aan een tocht door
heel Centraal-Amerika die in januari
eindigt in Mexico-stad. De Ameri
kaanse acteur Martin Sheen, de Britse
filmster Julie Christie, de Westduitse
schrijver Gtlnter Grass en de Ameri
kaanse dominee Jessie Jackson zullen
een deel van de mars meelopen.
deadlifi
rukken
blijf ik
in voor
IIJSWI JL
HERir
^LHI De laatste handtekenin- diase hoofdstad Delhi, waar zij deze
n zijn geplaatst: Nederland kan op week besprekingen voert met pre-
anuari van start gaan met het om- mier Gandhi en ministers uit zijn
ngrijke Ganges-project. Dat heeft kabinet,
inister Smit-Kroes van verkeer en
aterstaat gisteren gezegd in de In- Minister Smit verwacht dat er voor het
Nederlandse bedrijfsleven ongekende r
gelijkheden uit dit miljardenwerk gaan
voortvloeien. In januari begint het voor
bereidende ingenieurswerk. Daarnaast
krijgt het Nederlandse bedrijfsleven de
kans om joint ventures (samenwerkingen)
met Indiase ondernemingen aan te gaan.
De Indiase regering heeft voorlopig geko- nagenoeg geheel bevaarbaar maken i
zen voor een project tussen de steden Pat- karwei dat generaties zal duren,
na en Allahabad, duizend kilometer Behalve gespecialiseerde scheepsbouw zal
stroomopwaarts van Calcutta. Het zal on- er aan de Ganges ook behoefte ontstaan
geveer tien jaar duren voordat het nu ver- aan havens met de daarbij behorende
zande traject bevaarbaar is voor modern voorzieningen, elektriciteitscentrales en
scheepvaartverkeer. De Ganges geheel of milieutechnologie. Nederland heeft in
middels zestig miljoen gulden beschikbaar
gesteld voor een aantal waterzuiverings
projecten in de steden langs de Ganges. In
de rivier wordt namelijk veel afval (-wa
ter) geloosd, terwijl miljoenen omwonen
den het water ook als drink- en waswater
gebruiken.
IOSKOU Het wordt „de
teste nachtclub ten westen
n Tokio" genoemd, maar
moet wel bij gezegd wor-
len dat er in deze buurt na-
uurlijk niet bijster veel con-
urrentie is. Ergens in de
vitenwijken van Moskou,
>er buiten de geijkte toeris-
enroutes. staat het nieuwe,
luurogende Soyoez (Vak-
tond) hotel, compleet met
en enorm restaurant en een
edurfde, oogverblindende
how, die niet zou misstaan
het Parijse nachtleven.
De Soyoez is de Moulin Rou
ge van de Moskovieten. Het
heel andere klasse
dan de In tourist hotels, die er
ingesteld zijn zoveel mo
gelijk harde valuta uit de
akken van westerse toeris-
te kloppen. Bij de wester-
ingen die in Moskou wonen
de Soyoez niet bekend,
en zij ze ingelicht zijn door
ïussische vrienden, die in
iet Russische nachtleven in
gewijd zijn. Dit is de plaats
iar de Moskouse elite naar
gaat om de zinnen te ver-
etten. Onder het publiek be-
'inden zich voormalige dan-
ers en danseressen van het
hlshoi-ballet, de zonen en
iochters van topfunctionaris-
Kremlin en de
zijden overhemd vandaan.
De vrouw naast hem is wer
kelijk overladen met dia
manten. Ze heeft moeite haar
pols recht te houden onder
het gewicht van haar arm
banden. Op een complimen
tje over haar avondjurk ant
woordt ze luchtig: „Ach, hij
komt uit Parijs. Ze maken ze
daar zo knap". De tafels be
zwijken bijna onder de enor
me hoeveelheden kaviaar,
gerookte zalm, steur, rosbief
en ham in gelei. De nieuwe
anti-alcohol campagne lijkt
hier weinig gehoor te vinden:
met een hoog tempo worden
flessen Russische champagne,
vodka en Armeense cognac
:ou.
Ergens aan een tafel zit een
mmponist van populaire
martlappen, even verderop
een gladde restauranteige
naar uit Armenië. Een mas
sief gouden Cartier-horloge
kruipt pf en toe onder de on-
erispelijke manchet van zijn
Om half negen 's avonds be
gint de showT De eerste dan
sers paraderen langzaam de
vloer op: langbenige blondi
nes met traditionele Russi
sche hoofdtooi, gekleed in
bonte, minimale lapjes stof.
Na hen komen de Armeense
danseressen, donkerogige
schoonheden, die met hun
sluierachtige rokken en wei
nig verhullende bovenstukjes
doen denken aan oosterse
buikdanseressen. Hun part
ners dragen slechts een zéér
nauwsluitende zwarte maillot
en worden door de dames uit
het publiek goedkeurend be
keken. Er wordt uitstekend
gedanst, suggestief maar bij
zonder gracieus. Daarna ko
men de middeleeuwse acro
baten, compleet met dansen
de beer, romantische liefdes
liedjes, lawaaiige koorzang,
een toverkat en een magni
fieke, langharige blondine in
een gouden bodystocking.
„Je had achttien maanden
eerder moeten komen", zegt
iemand tegen me wanneer
het applaus verstomd is. „Nu
is alles heel puriteins gewor
den. Toen leken de kostuums
echt regelrecht uit Parijs te
komen, de dansen waren
veel opwindender. Er zaten
politieagenten buiten dienst
in het publiek".
Na de show wordt er gedanst
3p opgepepte Sovjet-melo-
ieën en de muziek van Mi
chael Jackson, U-2 en Bruce
Springsteen. Net als in elke
louche nachtclub ter wereld
is ook hier de dansvloer ge
vuld met middelbare heren,
die met knappe jonge meisjes
dansen, en schitterend gekle
de maar verder onopvallende
oudere dames, die een goedo
gende jongeman als partner
hebben.
Een miljonair uit Moskou
had me over de Soyoez ver
teld. Hij heeft zijn fortuin ge
maakt met het kopiëren van
de nieuwste westerse muziek
op cassettebandjes, die hij
voorziet van buitengewoon
goed nagemaakte labels. Ik
zocht hem tussen de vele gas
ten, maar hij zat noch bij de
luidruchtige trouwpartij,
noch aan de tafel met de Li
bische diplomaten en de
knappe Russische dames,
noch aan de andere tafels,
waar Russische bezoekers
voor ongeveer honderd gul
den de avond van hun leven
hadden. Wat de werkelijke
prijs is die deze bezoekers
moeten betalen, of aan welke
touwtjes er getrokken moet
worden om hier een tafel te
kunnen reserveren, is weer
een heel andere vraag.
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
IELGRADO De Amerikaanse minister
buitenlandse zaken, George Shultz, is
isteren fel uitgevallen tegen de Joegoslavi-
che minister van buitenlandse zaken Dizda-
evic. Aanleiding was het besluit van de Joe-
oslavische regering, om de vermeende .orga-
lisator van de kaping van het Italiaanse
ruiseschip Achille Lauro, Mohamed Abbas,
Tijuit te laten gaan. Op een gezamenlijke
•ersconferentie ter afsluiting van het een
daagse bezoek van Shultz verdedigde zijn
Joegoslavische ambtsgenoot dat besluit. Een
roodaangelopen Shultz sloeg daarop met zijn
vuist op de tafel en zei: „Het kapen van het
Italiaanse schip, het vermoorden van een
Amerikaanse passagier, het kwellen en vast
houden van een aantal andere Amerikanen
is verkeerd en de internationale gemeen
schap moet hieraan iets doen. Er mag geen
schuilplaats voor terroristen zijn'.
SMIDJE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
I H63) „Alvorens wij tot zaken komen, zul je
me toch één ding eerst duidelijk moeten maken.
Verholen," zei doctor Polnyck. „Hoe heb jij me
die kunst precies geflikt, jij sluwe zoon van een
Jlfslang?" „Welke kunst?" vroeg de smid ar-
ïeloos. - „Jij begrijpt héél goed wat ik bedoel,
mijn beste," sneed Polnyck's ijskoude stem
'door het vertrek. „Toen we met de onderzeeër
Smeerden te Boecograd, was de kist van
Sjeems Pond léég!" „Precies," grijnsde de
smid kwaadaardig. „En jij stond mooi voor Piet
Snot! De ouwe president smeet jou een handvol
'forse dreigementen naar je hoofd en zei, dat-ie
'deze belediging niet gauw vergeten zou. Maar
*maak je niet ongerust, ouwe jongen. De presi-
1 dent zit veilig opgeborgen en jij kunt rustig Ko
ning worden." -- „Ik vroeg je wat je met Sjeems
ond deed," drong Polnyck aan. „O.... niks
•ljzonders," lachte de gewiekste smid luid. „Ik
bevrijdde hem en wierp hem op het juiste mo
ment overboord. Eilaas.., ik vergat hem te ver
lossen van zijn handboeien, zodat hij moeilijk
zwemmen kon. Ik had geen pottekijkers nodig
bij mijn plan, voel je wel? Die twee miljoen
dnycs verdien ik liever zelf. Ik had geen zin ze te
delen met ene meneer 0091" „Verholen, jij
bent een nog valser stuk schoelje dan ik
dacht," antwoordde de eerzuchtige diplomaat.
„Daarom zal Ik je nu op gepaste wijze je verra
dersloon gaan betalen...." -- De schurk opende
zijn koffertje, maar in plaats van geld graaide hij
er bliksemsnel een revolver uit. Meteen klonk er
een schot..., en laat het nu de heer Polnyck zijn,
die „AU!" riep. Het was immers Sjeems Pond,
die achter de gordijnen vandaan gesprongen
was en met een welgemikt schot de geladen re
volver uit Polnyck's hand geschoten had
VEEL ACTIVITEITEN IN HAAGS
GEMEENTEMUSEUM
Sol LeWitts „Serial
Project nr. 1", te zien
In het Gemeentemu
seum.
Haagt Gemeentemuseum, dinsdag
t/m zaterdag 10-17 uur, zondag 13-
17 uur. „Design (z)onder dak", tot
27 januari. „Sol LeWitt en andere
aanwinsten Moderne Kunst", tot 27
DEN HAAG Het Haags Gemeentemuseum ontplooit
in de maand december vele activiteiten. Bij binnen
komst wordt het publiek onmiddellijk geconfronteerd
met. de actie „Design (z)onder dak".
Dit statement brengt het state
ment van Documenta 7, dat
Weiner op de gevel van het
Fridericianum te Kassei aan-
Op houten kisten zijn de meest bracht, in herinnering: „veel
uiteenlopende voorwerpen uit- kleurige dingen naast elkaar
In de ruime entreehal is op
provocerende wijze een klein
gedeelte van de design-collec
tie uit de 20e
0i fruitschaal uit
jaren vijftig, vazen en schalen dingen". De betekenis dringt
van Hans Appenzeller uit Pas langzaam door.
1981, een fauteuil uit 1898 van
K. P. C. de Bazel, een electri-
sche waterketel uit de jaren
dertig, een pianolamp van Gis
pen uit 1928 en rond al deze
voorwerpen zijn ijzeren hek
ken geplaatst om de noodkreet
nog eens te accentueren.
De reacties van het publiek
zijn zeer verschillend. Ieder
een herkent wel iets uit zijn
eigen interieur of uit dat uit
zijn jeugd, waardoor men af
wijzend reageert („dat hebben
we thuis ook, moet een mu
seum dat verzamelen?") of
juist enthousiast raakt. De af
deling moderne toegepaste
kunst hoopt vooral op het en
thousiasme van bedrijven,
waardoor het geld voor een
permane.xte opstelling bijeen
gebracht kan worden.
In de hal is op de balustrade
van de erezaal een tekst van
de conceptuele kunstenaar La
wrence Weiner aangebracht.
Dit werk, tegenover het witte
reliëf van Konijnenburg uit
1935, kwam tot stand in het
kader van het Berlage-project.
Op twee horizontale metalen
platen in de kleuren grijs en
geel staat de volgende zin in
het Engels en Nederlands „een
voorwerp afhankelijk van een
ander voorwerp om zelfstan
dig te functioneren".
Pronkstuk
Hoewel de pas geopende ten
toonstelling over de School
van Barbizon de moeite waard
is, kunt u ook doorlopen naar
de nieuwe vleugel waar tijde
lijk een pronkstuk van het
museum is opgesteld. Midden
in een grote witte zaal staat
een wit aluminium object van
de eveneens conceptuele kun
stenaar Sol LeWitt, „Serial
Project No. 1, 1966, Set B" met
de afmetingen 2,30 x 8,30 x
8,30 meter. De basisvormen,
het vierkant en de kubus, zijn
zo geordend dat in elke rij drie
verschillende en drie gelijke
delen te zien zijn.
Wat er visueei gebeurt is zo
helder als glas en juist door die
logica word je op den duur in
vervoering gebracht. Eenvoud
grenzend aan saaiheid wordt
bij het langdurig aanschouwen
overwonnen en je raakt gefas
cineerd door de vele variaties
die mogelijk zijn. Onder ver
schillende hoeken verandert
het beeld en daarom is het es
sentieel dat het object de ruim
te krijgt. Sol LeWitt stelde in
de jaren zestig 35 uitspraken
over conceptuele kunst op,
waarvan de eerste luidde:
„Conceptuele kunstenaars zijn
eerder mystici dan rationalis
ten. Zij trekken conclusies die
de logica niet kan verantwoor
den".
Een eveneens interessant as-
pekt van zijn houding ten op
zichte van het kunstwerk is
dat hij ideeën als kunstwerken
beschouwt en dat zij niet nood
zakelijkerwijze -geconcreti
seerd hoeven te worden. „Se
rial Project No. 1" bestond lan
ge tijd alleen als maquette en
pas in 1985 werd „Set B" op
ware schaal uitgevoerd. Het
geld en de energie die het Ge
meentemuseum hierin stak,
vond zijn rechtvaardiging in
het feit dat de nadruk van het
verzamelbeleid op geome-
trisch-abstracte kunst ligt.
Verwonderlijk
In de zaal ernaast hangen een
aantal schilderijen die het Ge
meentemuseum in 1984 en
1985 aankocht en het is daar
om des te opmerkelijker dat er
in de keuze van deze werken
bijna niets van die beleidslijn
is terug te vinden. Zoals te
verwachten was werden er
vier schilderijen van Nancy
Haynes aangekocht en een
groot doek van de Zwitser
Helmut Federle, die onlangs
een tentoonstelling in het mu
seum had. Deze werken, sa
men met een schilderij van.de
Deen Per Arnoldi, bevestigen
het vermoeden dat vooral de
romantische kunstenaars in de
geometrisch-abstracte richting
de aandacht krijgen.
De expressieve penseelvoering
waardoor schilderachtige
kleurvelden ontstaan zijn soms
wel erg op de esthetiek ge
richt. Geen strenge systema
tiek, maar schilderijen die
voornamelijk op intuïtieve
gronden gemaakt zijn en eer
der bij de lyrische en expres
sionistische schilderkunst on
der te brengen zijn. Bijna een
jaar geleden werd er door het
museum een tekst gepubli
ceerd waarin het onderscheid
Ratio en Romantiek gehan
teerd werd. Daarin werd uit
eengezet dat, hoewel het actu
ele museumcircuit doorgesla
gen was naar de Romantiek,
met haar enthousiasme voor
de nieuwe wilde schilder
kunst, het Haags Gemeente-
de i
de
Ratio werd gedreven. De Mon-
driaan-collectie diende als uit
gangspunt bij de beslissing om
zich te concentreren op de ge
ometrisch-abstracte kunst.
Afgezien van Sol LeWitt, Carl
Andre en Donald Judd lijkl
het muséum toch hevig geïnte
resseerd te zijn in de Roman
tiek. Hoe zijn schilderijen van
Alphons Freymuth, René Da
niels, Willem Goedegebuure,
Martin Rous, John van 't Slot
of Karei Appel anders te ver-
GBATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KFANT MET
EN EEN COMPLETE AGENDA
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL De arrestatie
van Pierre Carette en drie
anderen, die ervan ver
dacht worden lid te zijn
van de terreurorganisatie
CCC, is door de Belgische
minister van justitie Jean
Gol „een duidelijke stap
voorwaarts in de strijd te
gen het terrorisme" ge
noemd.
De Belgische justitie veron
derstelt dat de CCC welis
waar een gevoelige slag is
toegebracht, maar zegt aan
wijzingen te hebben dat het
restant van de terreurgroep
represaille-acties voorbe
reidt. In verband hiermee
zijn gisteren de rijkswacht en
andere politiekorpsen in Bel
gië in staat van verhoogde
paraatheid gebracht.
Bij huiszoekingen die vorige
nacht en gisteren werden ge
daan in Namen, Charleroi en
Brussel, heeft men op enkele
plekken valse papieren en
kladjes voor nieuwe
CCC-pamfletten gevonden.
In wat minister Gol „het sa-
menzweerdershol" in Char
leroi noemde, een herenhuis
waar twee van de verdach
ten woonden, werden docu
menten gevonden die ver
band houden met reeds ge
pleegde en geplande aansla
gen. Ondanks die aanwijzin
gen bevat de eerste aan
klacht tegen de vier geen en
kele verwijziging naar con
crete CCC-aanslagen. Het
viertal wordt bendevorming,
verboden wapenbezit en het
bezit van valse papieren ten
laste gelegd. Volgens minis
ter Gol zitten nu in totaal
vijf mensen, verdacht van
„bendevorming met misdadi
ge opzet", achter slot en
grendel. De vijfde is de 40-ja-
rige Chantal Paternostre, een
psychologe die al vier maan
den in voorarrest zit, nadat
zij gearresteerd werd wegens
haar rol in de militante
Franse groep Action Directe.
Tot dusver heeft zij geen en
kele bekentenis gedaan. Ook
de vier in Namen gearres
teerden hebben tot nu toe ge
zwegen. Zij worden morgen
voorgeleid. Tot die tijd mo
gen zij geen contact hebben
met een advocaat.
Minister Gol legde er giste
ren tijdens een persconferen-
tie de nadruk op, dat de aan
houding van het viertal geen
toevalstreffer was, maar be
ruste op langdurig en gede
gen speurwerk. Volgens Gol,
die eerder dit jaar heftig be
kritiseerd werd wegens het
uitblijven van succes in de
strijd tegen het terrorisme,
mag het resultaat van het in
tensieve politie-onderzoek
niet te laag worden aangesla
gen. „Ruim een jaar nadat
het fenomeen terrorisme zijn
intrede deed in België heb
ben we vijf personen in han
den. Vergeleken met de gro
te landen om ons heen, die
over veel meer middelen be
schikken om het terrorisme
te bestrijden, is dat een niet
te verwaarlozen resultaat".
