,Wat is er tegen dat de burger
ietsje meer te zeggen krijgt
Halley-koorts
slaat toe
Geen enkele Tamil als vluchteling erkend
£cicbc<3oiuant
1u
KLM stopt reclame
voor Zuid-Afrika
en IR. BAREND BIESHEUVEL OVER INVOERING REFERENDUM:
^Cabinet wacht met standpunt
r
ZEEDIJK GEEFT RESTEN
SCHEEPSWERF BLOOT
KONINKLIJK
HUIS
GINA|J
NNENLAND/BUITENLAND
DONDERDAG 5 DECEMBER 1985 PAGINA 5
dersjxtraatje voor
(uderende leraren
gangeri
ïkeninj
ngen irpisj HAAG Drie- tot vierdui-
'e bonijj leerkrachten die naast hun
Acee^n voor een (hogere) bevoegd-
voor 7jd studeren, kunnen een ver-
-embe^jng Van hun salaris tegemoet
met Zij moeten dan wel tussen 1
a miniLji 1985 en 1 augustus 1986 zijn
nen daLstudeerd. Minister Deetman
r klapf de onderwijsbonden hebben
vertrahr0ver gistermiddag een princi-
van heLakkoord bereikt. Het extraatje
tleideritaat uit een periodiek van 165
5 tot 4[ 180 gulden bruto per maand.
zijn diploma al op 1 augustus
dit jaar op zak had ontvangt
endien een uitkering ineens,
lijk aan vijf periodieken.
iet vene 3
(ijk
Onderzoek naar ontucht
op soldatenkamer
DEN HAAG De Koninklijke Mare
chaussee in Assen stelt een onderzoek
in naar mogelijke ontuchtige hande
lingen, waarbij een beroepsofficier en
enige dienstplichtige soldaten betrok
ken zouden zijn. Het voorval, waarbij
drank een rol speelde, vond afgelopen
dinsdag plaats op een soldatenkamer
van de Johan Willem Frisokazerne te
Assen. Een vertegenwoordiger van de
Vereniging van Dienstplichtige Mili
tairen die inmiddels met de betrokken
dienstplichtigen heeft gesproken,
meldde gisteravond dat er niets aan
de hand is. „Gewoon een geintje van
jongens onder elkaar". Volgens hem is
niemand van de betrokkenen van
plan om een klacht in te dienen.
Turkse jongens
krijgen paspoort
GOES De twee Turkse jongens die
samen met hun 41-jarige vader uit
angst voor uitwijzing uit ons land hun
toevlucht zochten in een kerk in Goes,
hebben kans op een Nederlands pas
poort. Een woordvoerder van de ge
meente Goes heeft meegedeeld dat de
Nederlandse moeder van de twee jon
gens een getekende verklaring heeft
overlegd waaruit blijkt dat deze naast
de Turkse ook de Nederlandse nationa
liteit bezitten. Het grootste probleem
vormt nu hun vader en voogd, die al
drie jaar in Nederland woont. Als hij
geen baantje vindt vóór 15 december
zal hij toch op het vliegtuig naar Tur
kije worden gezet.
Geboortebewijs
via rechter
DEN HAAG Het ministerie
van justitie heeft een voorstel
in voorbereiding waardoor een
geboorte-akte verkregen kan
worden op grond van een
rechterlijke beschikking. Dit
heeft minister Korthals Altes
(justitie) geantwoord op vra
gen van de CDA-fractie. Een
geboorte-akte is vooral van be
lang voor geadopteerde bui
tenlandse kinderen die niet
beschikken over een geboorte
bewijs uit het land van her
komst, wat problemen kan op
leveren bij het aanvragen van
t, rijbewijs en dergelij-
Hbo-informatica
vergt een miljard
DEN HAAG In de komende vijf
jaar zal het hoger beroepsonderwijs
(hbo) fors moeten investeren in infor-
matica-onderwijs. Er is ongeveer een
miljard gulden nodig om voor 1990
voldoende vaardigheid in het gebruik
van computers en informatiesystemen
realiseren. Dit blijkt uit het beleids
plan 1986-1990 dat de HBO-raad gis
termiddag aan minister Deetman
heeft gepresenteerd. Er worden veel
te weinig specialisten informatica en
informaticakunde afgeleverd. Er stu
deren jaarlijks 500 studenten af, ter
wijl ,de arbeidsmarkt een jaarlijkse be
hoefte van zeker 5.000 gediplomeer
den heeft.
SCHIPHOL De KLM heeft een eind gemaakt aan haar actieve
reclame voor vluchten naar Zuid-Afrika. Het besluit is genomen on
der druk van de publieke opinie tegen de apartheid. Een woord
voerder bevestigde dat brieven van actiegroepen aan de maatschap
pij daarbij een rol hebben gespeeld. De vluchten naar Zuid-Afrika
(tweemaal per week naar Johannesburg) gaan overigens gewoon
door.
Ook het Voorburgse reisbureau Intertop Travel, dat veel reizen naar
Z-Afrika organiseert, heeft een brief van actievoerders gekregen.
Daarin wordt gedreigd met maatregelen als aan de reizen naar Zuid-
Afrika geen eind wordt gemaakt. De brieven zijn volgens het bu
reau afkomstig van een adres in Utrecht, waar ook de werkgroep
Kairos haar secretariaat heeft.
ibiaani
ichuldi
rendejei
"g
land:
n me^jsj HAAG De staats-
>rs w; nimissie-Biesheuvel
dat c eR gisteren eindrapport
vameitgebracht over haar
?ën om de invloed van
kiezers op het beleid
n de regering te vergro-
i. Het was de PvdA'er
van Thijn, die in 1982
minister van binnen-
ierpcndse zaken de commis-
vei; installeerde. Van
e reg( iijn, thans burgemeester
n Amsterdam, meende
uiM er einc*elijk eens iets
n virloest gebeuren om de
at h^irgers wat meer te be-
bij overheidsbe-
ssingen.
t
worc rend Biesheuvel werd de
-nU ijorzitter van het twaalf le-
tellende studiegenoot-
Tiap. Van Thijn had de oud-
j fc,':e emier voor deze functie aan-
!f zocht, omdat hij hem kende
baansl een warm voorstander van
^atsrechtelijke veranderin-
■n. Bovendien is Biesheuvel
jn christen-democratische
mze, wat uiteraard mooi
heegenomen is in een land
^^^fear het CDA bijna per defi-
(tie zitting deel uitmaakt van
1 I regering.
f| et meest in het oog springen-
(unanieme) voorstel van de
mmissie is de invoering van
Jn zogeheten beslissend refe-
Daarmee zouden
uiptsvoorstellen, die al door
en Eerste Kamer zijn
n ^iedgekeurd, door de kiezers
linnen worden verworpen,
esteiler gaat het dus om een actie
Ihteraf. Maar ook vooraf zou-
eroorjn de burgers bij de zaak be-
mP ifekken kunnen worden. Mid-
e nollen daartoe zijn een raadple-
rs noincj referendum, waarbij de
holeiLeede Kamer eerst advies
jaagt aan de burgers, of een
im dijlksinitiatief, waarbij de kie-
Varirs zelf het recht krijgen
ïrsbuttsvoorstellen aanhangig te
steerikken.
Dok £U
gas. I mankeert dus kennelijk
nogal iets aan onze huidige
parlementaire democratie?
Biesheuvel: „Een referendum
en een volksinitiatief kunnen
een nuttige aanvulling vormen
op de bestaande procedures
van parlementaire besluitvor
ming. De huidige gang van za
ken leidt er soms toe dat de
burgers zich gefrustreerd gaan
voelen en vervreemd raken
van de politiek. Zie de recente
oproepen tot burgerlijke onge
hoorzaamheid, als middel tot
verzet tegen de kruisraketten.
En het is niet alleen de PSP
die in die richting denkt. Zelfs
de JOVD, de liberale jonge
renorganisatie acht burgerlijke
ongehoorzaamheid onder be
paalde voorwaarden toelaat
baar. En waarom? Omdat de
JOVD, zo schrijft zij in haar
politieke kernprogramma
1985-1986, de parlementaire
democratie onvoldoende
volksvertegenwoordigend
vindt werken. Dat is ook onze
mening. Het parlement vormt
niet altijd een zuivere afspie
geling van wat er leeft in de
bevolking".
Kruisraketten
U denkt dan aan de kruisra
ketten?
„Ja. Het studiecentrum voor
vredesvraagstukken van de
Katholieke Universiteit van
Nijmegen heeft onderzocht of
de kiezers zich over deze zaak
graag direct zouden willen uit
spreken. De uitkomst is inte
ressant. Ruim driekwart van
de bevolking, is daar voorstan
der van. Er wordt wel gezegd
dat men die kans al gehad
heeft door middel van het
volkspetitionnement. Maar dat
is natuurlijk niet zo. De orga
nisatie daarvan was verre van
perfect. Bij een referendum
zouden trouwens ook de voor
standers van plaatsing van
kruisraketten aan hun trek
ken hebben kunnen komen".
„Een nog beter voorbeeld van
de wenselijkheid van directe
invloed voor de burger vormt
misschien nog wel de besluit
vorming over de bouw van
kerncentrales. Die verdiént
Mr. B. Biesheuvel: „Politici zul
len zich dan wel twee keer be
denken eer zij rare dingen
doen".
bepaald niet de schoonheid
sprijs. De Brede Maatschappe
lijke Discussie (BMD) was op
zich al niet de meest gelukkige
vorm van inspraak, maar frus-
terender zal voor velen ge
weest zijn dat regering en
Tweede Kamer de uitslag van
de BMD naast zich neerlegde.
Dat is ook het bezwaar van in
spraak als middel om de bur
gers meer invloed te geven. Er
komt altijd een ogenblik waar
op de discussie stilvalt en de
regering zegt: nu neem ik de
beslissing. In de samenleving
van vandaag is dat voor steeds
meer burgers steeds moeilijker
te verteren".
De eerste reacties op uw voor
stellen zijn niet erg bemoedi
gend. Het beslissende referen
dum is al een dwaas idee van
een dwaze commisie genoemd.
„Ik begrijp daar werkelijk
niets van. Kijk nu eens naar
landen als Denemarken, Oos
tenrijk en Zwitserland, waar
men al heel lang het referen
dum kent. Daar blijkt deze
vorm van directe democratie
heel goed te functioneren
naast de parlementaire demo
cratie. Het lijkt wel of een re
ferendum in ons land niet in
gevoerd mag worden omdat
het nu maar eens uit moet zijn
met het veranderen van de
grondwet. Prof. Donner (be
faamd staatsrechtgeleerde, net
als Biesheuvel van ARP-huize)
heeft gsproken van de „natio
nale woelziekte"! Misschien
heeft het er iets mee te maken
dat Donner al op hoge leeftijd
„Want wat is er nu eigenlijk
tegen dat de individuele bur
ger wat meer mogelijkheden
krijgt om zijn zegje te doen
over het beleid van de over
heid. Nu mag hij één keer in
de vier jaar een hokje rood
maken en mag hij in Andijk of
in Beilen in een rokerig ca
feetje een Tweede-Kamerlid,
dat daar toevallig een spreek
beurt komt houden, een vraag
stellen. Ik denk trouwens dat
de mogelijkheid van een refe
rendum ook een sterk preven
tieve werking kan hebben. Po
litici zullen zich wel twee keer
bedenken rare dingen te doen,
waarvan zij kunnen veronder
stellen dat ze er achteraf voor
op het matje geroepen wor
den".
U wilt ook een referendum op
plaatselijk en provinciaal ni
veau mogelijk maken.
„Jazeker, omdat de zaken die
daar beslist worden de burgers
misschien nog wel meer ra
ken. Denkt u aan gemeenten
die de onroerend-goedbelas-
ting in één klap met veertig
procent verhoogd hebben. Ik
kan me voorstellen dat bur
gers zeggen: dit wordt nu toch
al te gek".
Pressiegroepen
Een bezwaar tegen een refe
rendum kan zijn dat het pres
siegroepen de mogelijkheid
biedt wetten van de regering
te blokkeren.
„Nou en wat dan nog? Hier
geldt hetzelfde als bij de on-
roerend-goedbelasting. Waar
om zou een vakbond of een
omroep niet het recht mogen
hebben zich te verzetten als zij
meent dat een regering het nu
echt te bont maakt. Ze zullen
daar overigens niét licht toe
overgaan, want zoiets kan
maar één keer, hé. Bovendien
zijn er in ons, voorstel hoge
drempels ingebouwd. Wil men
een referendum laten houden,
dan moet zo'n verzoek verge
zeld zijn van steunverklarin
gen van tenminste tienduizend
stemgerechtigde kiezers. Ver
volgens moeten de initiatiefne
mers binnen zes weken drie
honderdduizend handtekenin
gen verzamelen van stemge
rechtigden die het met hen
eens zijn. Daarna volgt pas de
volksraadpleging. En als het
om zaken gaat, waarbij de
overheid haast heeft, is er de
mogelijkheid van een speciale
procedure. Ondanks een aan
gevraagde referendum, wordt
het betreffende voorstel toch
van kracht, zij het dat het ach
teraf verworpen kan worden".
Moet er ook een referendum
gehouden kunnen worden te
gen belastingwetten? Iedereen
is toch tegen verhoging van
belasting.
„In de praktijk werkt het heel
anders dan u denkt. De men
sen zijn niet zo dom of licht
zinnig dat ze op dit gebied elk
voorstel van de overheid ver
werpen. Dat blijkt ook het feit
dat anti-belastingpartijen nooit
veel aanhang hebben gekre
gen. Dit soort kritiek doet mij
trouwens sterk denken aan de
kritiek die is uitgeoefend op
de voorstellen voor algemeen
kiesrecht en voor vrouwen
kiesrecht. Ook toen waren er
mensen die veronderstelden
dat de burgers heel domme
dingen zouden doen met hun
stemrecht".
Wat denkt u van de haalbaar
heid van uw voorstellen?
„Ik ben niet pessimistisch ge
stemd. Onze voorstellen slui
ten nogal aan bij de actualiteit.
Maar ik erken: alles hangt af
van de reacties van de poli
tiek. Als de politici zo sterk
aan hun macht hangen dat zij
er nog geen snippertje van
macht willen afstaan, dan
komt er natuurlijk niets van
terecht. Maar dat verwacht ik
toch niet, aangezien dat geen
erg verstandige reactie zou zijn
na alles wat er de laatste tijd is
gebeurd".
RIK IN T HOUT
(EN HAAG Het kabinet wacht nog met een reactie op de
torstellen van de staatscommissie Biesheuvel, het wil eerst re-
ties uit de samenleving afwachten. Dat zei minister Rietkerk
jn binnenlandse zaken gisteren bij de aanbieding van het eind-
pport van de commissie. Daarin wordt gepleit voor invoering
i referendum
i volksinitiatief.
etkerk stelde wel al vast enige aarzelingen te hebben
ogelijke aantasting van het gezag van het parlement als tot i
lering van een referendum wordt overgegaan. Hetzelfde geldt
jilgens de bewindsman voor het volksinitiatief. „Bij dit insti-
nSheut zijn mijn aarzelingen overigens wat sterker omdat het in
voorv voorstel mogelijk is dat wetten totstandkomen die slechts
d ziii !°r een minderheid in het parlement worden gesteund", aldus
n dj etkerk.
lam 1 Tweede Kamer zijn de voorstellen van de staatscommissie
[en j èsheuvel met weinig enthousiasme ontvangen. Voor
d ties werden uitgebracht zijn alleen de fracties van PPR
positief over het voorstel. De PvdA heeft „voorshands
indekte reserves" tegen het voorstel van de staatscommissie. Zowel
Cen: PvdA als het CDA dringen aan op verdere studie
s jdeFwerp.
Minister
Rietkerk
(midden) kijkt
onverstoor
baar voor zich
uit, nadat bij
het aanbieden
van het
rapport van de
staats
commissie
Biesheuvel zijn
kopje koffie
over de tafel
ging. Op de
achtergrond
AMSTERDAM Bij opgravingen aan de kop van de Zeedijk
zijn de resten van de Oudste, uit de veertiende eeuw daterende
scheepswerf van Amsterdam gevonden. De werf bestond uit
vier werkplaatsen, de vloeren bedekt met turven, het geheel
doordrenkt met pek en overdekt met resten van breeuwsel, ge
bruikt voor het afdichten van naden.
Op het terrein zijn ook drie stenen huizen uit dezelfde tijd ont
dekt. Dat is opmerkelijk omdat dit terrein aanvankelijk juist
buiten de stadspoort (Olofspoort) lag. Daarbij zijn ook inboedels
en huishoudelijke voorwerpen gevonden, die een gedetailleerd
beeld geven van het huishouden van niet onbemiddelde bewo
ners, waarschijnlijk van kooplieden, die daar en aan de War
moesstraat leefden. Tot de vondsten behoorden fraai tafelgoed
bestaande uit een tinnen stapelbeker en fragmenten van een
bord van majolica met een Arabische beschildering in goudlus-
ter uit Spanje.
De bodem leverde ook een gave tinnen nachtspiegel op met een
Amsterdams keur, voor zover bekend een van de oudst bekende
in Amsterdam vervaardigde tinnen voorwerpen; voorts een aan
tal perzikpitten, speelgoed zoals een kinderdolk, geheel uit run-
derbot vervaardigd, een houten tol bekroond met een zilveren
munt en een keur drinkglazen; wijnschaaltjes en allerhande aar
dewerk.
(Vervolg van de voorpagina)
AMSTERDAM Sterrenkundige Govert Schilling van het
Zeissplanetarium in Amsterdam beweert dat geen enkel on
derzoek heeft aangetoond dat de komeet Halley op een of
andere wijze invloed heeft op het leven op onze planeet.
Ook de vrees voor een eventuele botsing is volgens hem
nergens op gebaseerd.
De nieuwsgierigheid van de bevolking naar de met rasse
schreden naderende komeet is groot. Tijdens de sterrenkijk
dagen, die de sterrenwachten van morgen tot en met 15 de
cember in het hele land houden, verwacht Schilling onge
veer 40.000 bezoekers. „De Halley-koorts slaat toe", zegt hij.
De mensen willen de komeet, die eens in een mensenleeftijd
te zien is, kennelijk niet missen". Er hebben zich nu al meer
dan honderd enthousiaste mensen gemeld voor een speciale
vlucht naar Tunesië om de verschijning van het hemelli
chaam in maart en april volgend jaar nog beter te kunnen
zien. Omdat de „vuile ijsbal", zoals deskundigen de komeet
omschrijven, het best op het zuidelijk halfrond waargeno
men kan worden, heeft de sterrenwacht voor belangstellen
den ook reizen naar Egypte en Australië op haar program
ma staan. Op donderdag 9 januari vertrekt een vliegtuig van
Schiphol voor een rondvlucht van twee uur boven de
Noordzee om mensen op een hoogte van 10.000 meter onder
een wolkenloze sterrenhemel te laten genieten van de in
middels helder geworden komeet Halley.
EG-trojka
naar
frontlijn-
staten
DEN HAAG De trojka van
de EG bestaande uit de mi
nister van buitenlandse zaken
van het land dat het voorzit
terschap van de EG heeft, zijn
collega die voor hem voorging
en de collega die hem zal op
volgen zal januari volgend
jaar een bezoek brengen aan
de frontlijn-staten, de landen
die aan Zuid-Afrika grenzen.
Nederland is dan voorzitter
van de EG.
In september bezocht de trojka
Zuid-Afrika. Dit bezoek resul
teerde 10 september in geza
menlijke sancties van de
EG-lidstaten. De frontlijnsta-
ten verlangen zelf met de troj
ka van gedachten te wisselen.
Van den Broek die samen met
zijn Luxemburgse en Britse
collega zal afreizen, verwacht
dat het vertalen van de EG-
-sancties in gemeenschappelij
ke richtlijnen één van de be
langrijke taken tijdens het
voorzitterschap zal worden.
Van den Broek noemde tref
woorden voor het Nederlandse
voorzitterschap: initiëren, sti
muleren, organiseren en dialo
giseren. Hij waarschuwde
evenwel tegen al te hoopvolle
verwachtingen over nieuwe
Nederlandse initiatieven. „La
ten we onze realiteitszin bewa
ren. Het is een ongehoord
zware klus".
Burgemeester weet te
weinig van apartheid
GOIRLE CDA-burgemees-
ter A. van den Wildenberg
van de Brabantse gemeente
Goirle voelt zich niet geroepen
een manifestatie over Zuid-
-Afrika van de Wereldwinkel
in zijn gemeente te openen. Hij
vindt dat hij „onvoldoende op
de hoogte is van het apart
heidssysteem in Zuid-Afrika".
Het startsein op 15 december
wordt nu gegeven door ka
mervoorzitter Dolman. Vol
gens de Wereldwinkel is „de
noodzaak van actie tegen
apartheid in Zuid-Afrika eens
te meer bewezen nu zelfs de
burgemeester zegt niet op de
hoogte te zijn van de situatie
in dat land".
^USKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
AMSTERDAM Het mi
nisterie van justitie heeft
tot nog toe geen enkele
van de ruim 1.300 in ons
land verblijvende Tamils
als politiek vluchteling er
kend. „Het regent op dit
moment beschikkingen.
6 december
Prins Claus opent in Den
Haag het nieuwe Physisch
en Electronisch Laborato
rium TNO.
Mr. Pieter van Vollenhoven
bezoekt de ESSO Flexico-
ker-raffinaderij in Rotter
dam.
Voor het eind van de
maand zal iedere Tamil te
horen krijgen of hij in Ne
derland politiek asiel
krijgt. Maar tot op heden
zijn alle verzoeken afge
wezen", zegt Frits Florin
van de Vereniging Vluch
telingenwerk Nederland
(VVN).
Het is nu ongeveer één jaar
geleden dat de eerste groe
pen Tamils, die het geweld
op hun eiland waren ont
vlucht, via Oost-Berlijn en
West-Duitsland naar Neder
land kwamen. Het werden er
uiteindelijk 3.000, van wie
meer dan de helft uit angst
weer uit Nederland is ver
trokken, nadat een ambtelij
ke commissie had vastgesteld
dat de Tamils naar het zui
den van hun eiland zouden
kunnen terugkeren. Doordat
de vluchtweg voor de Tamils
via Oost-Berlijn is afgesloten,
komen nieuwe vluchtelingen
uit Sri Lanka nog slechts
sporadisch ons land binnen.
De resterende 1.300 Tamils
verblijven in opvangtehui
zen, verspreid over het hele
land en moeten daar de be
slissing van de staatssecreta
ris afwachten. In eerdere in
stantie heeft Justitie al laten
doorschemeren, dat volgens
haar maar weinig Tamils
recht kunnen laten gelden
op de status van politiek
vluchteling.
Florin verwacht dat alle ver
zoeken om asiel zullen wor
den afgewezen. De Tamils
kunnen tegen die beslissing
in beroep gaan en als dat
wordt afgewezen, de zaak
voorleggen aan de Raad van
State. Tijdens de beroepspro
cedures, die bij elkaar jaren
kunnen belopen, mogen de
Tamils waarschijnlijk ge
woon in Nederland blijven.
Temeer, aldus Florin, omdat
de situatie op Sri Lanka de
afgelopen maanden sterk is
verslechterd.
Verscheidene organisaties
die zich met de opvang van
de Tamils bezighouden, drin
gen er met het oog op de
langdurige beroepsprocedure
op aan, dat de opvangtehui
zen van de Tamils worden
verbeterd en dat de Tamils
bijvoorbeeld de kans krijgen
een vak te leren. Volgens de
VVN voldoet de helft van de
opvangcentra niet aan de ei
sen. Florin: „De accommoda
ties lopen sterk uiteen. Som
mige zitten letterlijk volge
propt. Daar moet iets aan ge
beuren".
Een ander punt van zorg van
de organisaties is de opvat
ting van de Nederlandse pu
blieke opinie, als zou een
meerderheid van de Tamils
uitsluitend op economische
gronden naar Nederland zijn
gekomen. Om die reden is
een film gemaakt, die giste
ren in Amsterdam werd ge
presenteerd. De film, waar
voor onder meer opnamen
werden gemaakt in het Ta-
mil-opvangcentrum in het
Overijsselse Lochem, is be
doeld om Nederlanders meer
begrip bij te brengen voor de
motieven van de Tamils om
naar Nederland te komen.
„Want het zijn vluchtelin
gen", aldus Florin. „De Ne
derlandse wet beschouwt
mensen, die gegronde vrees
hebben voor vervolging, als
vluchtelipgen. Als dat bij de
Tamils niet het geval is, bij
wie dan wel?"
