Verdere atv vraagt in
industrie om maatwerk
Soekarno
postuum
gerehabiliteerd
jur
Veel oud-militairen leven in armoede'AD
O
Geen uitkering tweehonderd slachtoffers Jappenkampen;
•E
„Union Carbide blijft
verantwoordelijkheid
gasramp afschuiven"
Brinkman verwijt Kamer
vertraging Welzijnswet
W irikeliersvrouwen
fel tegen latere
sluitingstijden
Kamercommissie wil van
stortvloed moties af
BINNENLAND/BUITENLAND
CcidócSoiwaut
WOENSDAG 4 DECEMBER 1985 PAGINA 4
Eerste draagbare
geleidewapen
Een soldaat neemt even de
achttien kilo lichte Stinger op
zijn schouder, waarmee
warmte-zoekende raketten
kunnen worden afgevuurd.
De commandant van het
commando tactische lucht
strijdkrachten van de Ko
ninklijke Luchtmacht, gene-
raal-majoor A.J.M. Vendrig,
heeft tijdens een plechtig
heid in Stolzenau (WDI) dit
eerste draagbare geleide wa
pen van de Koninklijke
Luchtmacht operationeel
verklaard. Nederland heeft
voorlopig 646 van de wapens
gekocht.
Een woordvoe ASH1
(Van onze
parlementaire redactie)
(ACOM), vandaag gezegd
in Den Haag, bij de aan
bieding van vele honder-
„Veel den protestbrieven aan de
Vaste Kamercommissie
DEN HAAG
oud-beroepsmilitairen le
ven op de grens van het voor ambtenarenzaken,
bestaansminimum. Som
migen, onder wie nogal
wat Koreastrijders, verke
ren zelfs in behoeftige
omstandigheden". Dit
heeft Piet van Eijkeren,
voorzitter van de Alge
meen Christelijke Organi
satie van Militairen
wel zij pas op hun 65e pensi
oen krijgen. In de tussenlig
gende periode moeten zij leven
van een uitkering. Er zijn nu
zo'n tienduizend UKW'ers, die
zo genoemd worden omdat zij
hun inkomen ontvangen
krachtens de Uitkeringswet
Gewezen Militairen.
De grote boosdoener voor oud-
militairen is volgens de ACOM Het inkomen van de UKW'ers
het kabinet, dat de ene korting is de afgelopen jaren flink ver-
na de andere heeft doorge- laagd, eerst doordat er vijf
voerd op de uitkering van procent afging als gevolg van
oud-soldaten. Beroepsmilitai- een algemene bezuiniging op
ren zijn gedwongen met 55 sociale uitkeringen, en vervol
jaar de dienst te verlaten, hoe- gens door de zogeheten inhou-
dingswet. De „inhouding" is
een bijdrage die sinds 1981 van
ambtenaren wordt gevraagd
ter bestrijding van de sterk ge
stegen kosten van de sociale
uitkeringen.
Uitzonderingen maakte dat
kabinet voor wachtgelders, ge
pensioneerde ambtenaren en
aanvankelijk ook voor UK
W'ers. Maar in 1983 bedacht
minister Rietkerk (Binnen
landse Zaken), die de hoogste
baas is van het overheidsper
soneel, dat dit laatste best ver
anderd kon worden. De
ACOM is het daar absoluut
ild Rc
niet it
der noemt het een „gr< ingdu
schandaal". Volgens hem i -,J-°
ten de laagstbezoldigden, g(
wezen korporaals en korpcior
raals der eerste klasse, n0cl
rondkomen van netto-uitkénder c
ringen van 1400 1500 gulder eur bi
De ACOM hoopt vurig dat d an M<
Tweede Kamer een eind ic<
maakt aan deze „onrechtvaaiWcFarl
dige situatie". De volksvertcjoordat
genwoordiging heeft daar d|cnlanc
kans voor omdat zij zich ééiass
dezer dagen moet buigen ove oogtej
een door de regering gevraag
de verlenging van de uitke
rings wet.
>nale
ZOETERMEER Verde
re arbeidstijdverkorting
zal de komende jaren
meer uitzondering zijn
dan regel. Zo vatte voor
zitter W.J. ter Hart van de
werkgeversorganisatie in
de metaal (FME) het gis
teren uitgebrachte onder
zoek van het bureau Be
renschot naar de gevolgen
van de tot nu toe inge
voerde arbeidstijdverkor
ting in de metaal samen.
Volgens het onderzoek ver
richt op verzoek van de cao
partners is verdere arbeids
tijdverkorting in de metaal- en
elektrotechnische industrie al
leen mogelijk wanneer daarbij
maatwerk wordt toegepast bij
de keuze van de vorm van
korter werken.
In Zoetermeer gaven de indus
triebonden en de werkgevers
in de metaal gisteren hun visie
op de onderzoeksresultaten.
Volgens onderhandelaar D.
Rijkse van de Industriebond
FNV biedt het rapport een
goede basis voor de komende
cao-onderhandelingen (voor
de 300.000 werknemers in deze
bedrijfstak) die in januari van
start gaan. Rijkse erkende, wat
ook in het rapport wordt ge
signaleerd, dat de arbeidstijd
verkorting niet op een voor ie
der gelijke wijze in de toe
komst kan worden toegepast.
„Iedereen krijgt wel zijn atv,
maar op verschillende mo
menten en in verschillende
Volgens Ter Hart. die even
eens zei te kunnen instemmen
met de onderzoeksresultaten,
zullen grote groepen werkne
mers echter uitgesloten wor
den van verdere arbeidstijd
verkorting. „Wat mij betreft is
de grens bij de invoering van
de 38-urige werkweek be
reikt". Volgens de metaalvoor
man moet het beleid gericht
zijn op de bestrijding van de
werkloosheid. Een verdere
verkorting van de arbeidstijd
zal volgens hem een dusdanige
kostenverzwaring voor de be
drijven met zich meebrengen
dat de werkgelegenheid van
velen weer op het spel zal ko-
Herbezetting
Aan het onderzoek in de me
taal- en elektrotechnische in
dustrie namen 24 bedrijven
deel. Evenals andere onder
zoekers, constateert Beren
schot, dat de eerste vijf pro
cent arbeidstijdverkorting
slechts een geringe herbezet
ting tot gevolg heeft gehad. In
de produktieafdelingen van de
bedrijven waren er relatief
weinig problemen en was de
herbezetting aanzienlijk hoger
dan bij het middenkader, waar
eerder sprake
toeneming i
t de werkdruk.
In de meeste onderzochte be
drijven was de arbeidstijdver
korting dé manier om overca
paciteit weg te werken en
werd veelal in minder tijd
meer geproduceerd. Pas bij
een volgende ronde van ar
beidstijdverkorting zal meer
nieuw personeel worden aan
genomen. Nu nog werken de
meeste bedrijven personeelste
korten weg door het inschake
len van uitzendkrachten.
Deeltijdarbeid is in de metaal
vooralsnog geen oplossing voor
de werkloosheid. Slechts twee
procent van de veelal manne
lijke werknemers in de be
drijfstak werkt parttime. Ook
de op grote schaal toegepaste
vutregelingen leverden
slechts een beperkte bijdrage
aan de werkgelegenheid.
Tenslotte merken de onder
zoekers op dat een grotere na
druk moet komen liggen op de
scholing van werkenden en
werklozen. De bonden en
werkgevers beamen dit. Ter
Hart merkte in dit verband op
dat de regionale opleidings
scholen in de metaalindustrie,
die zijn opgezet met het oog op
scholing van (werkloze) jonge
ren, ook open zullen worden
gesteld voor oudere (langduri
ge) werklozen.
Philips
De Industriebond FNV is be
reid bij Philips een gedifferen
tieerde toepassing van de atv
te aanvaarden: over de vorm
waarin en het tijdstip waarop
valt te praten, maar niet over
een afkoopsom. De bond wil
bij Philips een eenjarig con
tract afsluiten, waarin naast
een 36-urige werkweek een
loonsverhoging van 2 procent
en een eenmalige uitkering
van 0,5 procent is verwerkt.
Volgens de bond heeft de in
voering van de 38-urige werk
week nauwelijks geleid tot or
ganisatorische veranderingen.
Vandaag publiceert Philips
een eigen rapport over de ge
volgen van de atv tot op he
den. De Industriebond FNV
zal bij AKZO een extra looneis
stellen als AKZO niet bereid is
verdere atv door te voeren.
Korter werken heeft echter
nadrukkelijk de prioriteit.
JAKARTA Vijftien
jaar na zijn dood is de In
donesische ex-president
Soekarno gerehabiliteerd
als held, die aan het eind
van de Tweede Wereld
oorlog mede de onafhan
kelijkheid voor Indone
sië heeft bewerkstelligd.
Het ministerie van onderwijs
in Jakarta bijvoorbeeld heeft
ingestemd met wijzigingen in
een veel gebruikt geschiede
nisboek, waarin staat dat
Soekarno smeergeld aannam
van buitenlandse bedrijven
en miljoenen guldens op bui
tenlandse bankrekeningen
deponeerde. Het nieuwe
vliegveld van Jakarta is om
gedoopt in de Internationale
Luchthaven Soekarno-Hatta,
naar de eerste president en
de eerste vice-president van
Indonesië. De naamsverande
ring was door president Soe-
harto in juli per speciaal de
creet verordoneerd.
Soekarno, die door de Indo
nesiërs Boeng (Broeder) Kar-
no wordt genoemd, raakte na
zijn dood in juni 1970 in het
officiële vergeetboekje. Hij
werd onder meer beschul
digd van medeplichtigheid
aan de „communistische
staatsgreep" in 1965. Presi
dent Soeharto, die de staats
greep van 30 september 1965
met kracht onderdrukte, zet
te Soekarno een half jaar la
ter uit zijn ambt.
De belangstelling voor Soe
karno onder de bevolking
nam weer toe, nadat de rege
ring begin 1978 had besloten
om zijn lijk, dat tot dan toe in
een eenvoudig graf lag,
slechts beschermd door een
verschoten gele parasol, on
der te brengen in een rijke
tombe. Bij de inwijding ervan
waren 50.000 mensen aanwe
zig, onder wie Soeharto en de
voltallige regering. De kran
ten begonnen voor het eerst
in jaren weer artikelen te pu
bliceren over Soekarno. Er
werden weer portretten van
de overleden leider verkocht
en op kalenders werd hij ge
roemd als een nationale held.
Velen zijn van mening dat
het enthousiasme voor Soe
karno spontaan om zich heen
grijpt onder een bevolking,
die het weinig inspirerende
leiderschap van Soeharto beu
is. Maar de meesten zijn het
erover eens, dat de regering
geenszins van plan is om de
volksgevoelens in deze de
vrije loop te laten.
Wii
WAU
luize
>en j
tan
waal
Qove
Zuid
:ijn
graft
coon
■en i
plorr
west
(V.
LU>
ter 1
dat
kom
"drag
ziga
RIJSWIJK De vrou
wenraad van het Neder
lands Christelijk Onder-
nemersverbond (NCOV)
heeft op hoge toon gerea
geerd op de wens van D66
om de winkels tot 's a-
vonds zeven uur open te
laten zijn. De onderne
mersvrouwen zijn fel te
gen dit plan omdat het de
winkeliers volgens hen op
hogere kosten jaagt (per
soneel en energiereke
ning) en het gezinsleven
in het gedrang komt.
D66-kamerlid Groenman wil
dat detailhandelaren tot zeven
uur open kunnen blijven om
tweeverdieners en alleenwo-
nenden van dienst te zijn. De
totale openingstijd van win
kels van 52 uur per week moet
ongewijzigd blijven. Dat kan
door bij voorbeeld 's ochtends
een uur later open te gaan.
De vrouwen van het NCOV
zijn het niet met D66 een dat
de omzet belangrijk zal stijgen
als de winkels tot zeven uur
open blijven. De koopkracht
van de consument verandert
immers niet, redeneren zij.
D66 meent echter dat velen
die hun boodschappen nu
noodgedwongen één keer per
week in de supermarkt halen,
straks hun koopgedrag kun
nen veranderen ten bate van
de kleine detaillist.
Een enquête, in opdracht van
de TROS uitgevoerd door de
Nederlandse Stichting voor
Statistiek, heeft uitgewezen
dat 87 procent van de onder
vraagden zeer tot tamelijk te
vreden is over de huidige ope
ningstijden var» de winkels.
Langere openingstijden zijn
voor 28 procent plezierig,
waarbij 19.00 uur het meest
wordt genoemd. Bij jongeren
beneden de 35 jaar is dit 46
procent, terwijl zij tevens een
latere sluitingstijd wensen. 58
procent heeft bezwaar tegen
vroege sluiting op zaterdag. Bij
jongeren is dit 72 procent.
Ruim de helft vindt dat win
keliers vrij moeten zijn hun
winkels ook een deel van de
zondag open te houden.
Gasleiding doorgezaagd: Zes woningen ontruimd
APPINGEDAM Na ontdekking van een doorgezaagde gaslei
ding heeft de politie vanmorgen zes portiekwoningen in een flat
in Appingedam korte tijd ontruimd. De kapotte gasleiding werd
omstreeks half zes in de ochtend in de kelder ontdekt. Ook heeft
de politie in een leegstaande woning een openstaande geiser
aangetroffen. Aan de geiser was een tuinslang bevestigd en het
water dat daaruit stroomde was een elektriciteitskastje geleid.
Een en ander werd ontdekt toen de benedenburen na watero
verlast op onderzoek uitgingen. De politie stelt een onderzoek
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Ongeveer
tweehonderd Nederlan
ders die tijdens de Tweede
Wereldoorlog de ver
schrikkingen van een
Jappenkamp hebben mee
gemaakt, komen voorlo
pig niet in aanmerking
voor een uitkering van de
regering. Het gaat om In
dische Nederlanders die
zich vóór de soevereini
teitsoverdracht aan Indo
nesië, in 1949, definitief in
dat land hebben geves
tigd.
Minister Rietkerk (Binnen
landse Zaken) vertelde giste
ren, tijdens een discussie met
de
geen kans ziet ook deze men
sen de gebruikelijke eenmalige
uitkering van 7500 gulden te
geven. De Tweede Kamer
praat af sinds het einde van de
jaren zeventig ove
of de slachtoffers
panse wreedheden,
zijn die,
na de soevereiniteitsover
dracht in 1949, gedwongen
werden Indonesië te verlaten.
de vraag
m de Ja-
r_r recht op
hebben hun niet uitbetaalde In veel gevallen konden deze
vang zeer slecht was. Daarom
keerden zij weer terug naar
Indonesië of emigreerden naar
andere landen. Maar anderen,
die tussen 1945 en 1949 van
Nederland teruggingen naar
Indië (Indonesië), krijgen geen
uitkering.
De Kamerleden Knol (PvdA)
en Paulis (CDA) menen dat dit
onrechtvaardig is. „Ook hier aldus Rietkerk.
gaat het om mensen die min oU
meer gedwongen werden In-1
dië te verlaten, bijvoorbeeld
omdat zij daar nóg meer ach]
tervolgd werden door de ver
schrikkelijke herinneringeij.
aan de kampen", aldus een vu
rig pleitende Knol. Maar aan'
gezien het om circa tweehon
derd mensen gaat, zou het d«Oi
overheid ongeveer een' miljoeri^*
gulden kosten. „En dat gelo
heb ik op het ogenblik niet",
VEI
Palt
bed
lam
beu
Leden van „Nooit meer Bhopal" demonstreren in Leiderdorp.
SUSKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
DEN HAAG Het aantal mo
ties in de Tweede Kamer moet
drastisch worden beperkt. Een
motie moet zijn voorzien van
minstens tien handtekeningen
in plaats van vijf nu. Dit voor
stel staat in een nog geheim
rapport van de kamercommis
sie die zich de afgelopen
maanden intensief heeft bezig
gehouden met een onderzoek
naar de organisatie en werk
wijze van de Tweede Kamer
zelf.
De zogenoemde „commissie-
Dolman" wil ook af van het
verschijnsel, dat steeds meer
moties in de eerste termijn van
een kamerdebat worden inge
diend. Zij noemt dat „weinig
hoffelijk" tegenover bewinds
lieden en in strijd met de geest
van het overleg. Het te snel
indienen 'van moties wordt
toegeschreven aan „overdre
ven rivaliteit" tussen fracties
en leden. Daaraan wordt toe
gevoegd, dat „het verlangen
tijdig de avondedities te halen"
evenmin niet vreemd is aan
het indienen van moties in
eerste termijn.
Ook meent de commissie dat
meer aandacht moet worden
besteed aan de formulering
van moties. De voorstellen be
ogen alle een betere controle
van het regeringsbeleid. Eén
van de voorstellen is het zo
veel mogelijk beperken van
het aantal commissies uit de
Kamer. Er bestaan op dit mo-
mejit 26 zogenoemde vaste
commissies en 52 bijzondere
LEIDERDORP Met span
doeken is gistermiddag door
enkele tientallen actievoer
ders, onder wie mensen uit In
dia en Pakistan, gedemon
streerd bij Katalistiks BV in
Leiderdorp. Het bedrijf is een
dochteronderneming van het
Amerikaanse chemie-concern
Union Carbide, dat verant
woordelijk wordt gehouden
voor de gasramp in het Indiase
Bhopal. Bij die ramp kwamen
minstens tweeduizend mensen
om het leven.
Volgens directeur Janssens
heeft Katalistiks niets met de
it te staan. Twan Cus-
het actiecomité „Nooit
meer Bhopal": „Dat zegt
Union Carbide ook. Die zegt
niet verantwoordelijk te zijn
voor wat er in haar Indiase
vestiging is gebeurd. Het gaat
er om dat directie en werkne
mers in alle vestigingen overal
ter wereld zich wel verant
woordelijk voelen. We hebben
overigens geprobeerd om in
gesprek te komen met werk
nemers van Katalistiks, maar
het schijnt dat de directie het
personeel heeft gedreigd met kels en trommels een indruk-
als ze met ons zouden wekkend demonstratie gegei
ramp t
ntslag
praten"
Tegenprestatie
De Indiase dochteronderne
ming van Union Carbide heeft
gisteren de toezegging gedaan
dat de 627 werknemers van de
gesloten rampfabriek in Bho
pal, een schadeloosstelling
krijgen van in totaal 1,07 mil
joen roepie's, circa 2,85 miljoen
gulden. Als tegenprestatie heb
ben de werknemers zwart op
wit moeten verklaren dat zij
zullen afzien van verdere pro
cessen tegen de chemiegigant,
dat ze zich niet meer op het
bedrijfsterrein zullen vertonen
en ook niet meer mee zullen
doen aan demonstraties tegen
Union Carbide.
Bij de zwaar bewaakte fabriek
hebben opnieuw honderden
mensen geprotesteerd ter her
denking van de ramp. Over
heidsgebouwen, winkels en
kerken bleven dicht. Meer dan
drieduizend mensen hadden
die avond daarvoor met fak-
l/U
Aq
„Het is niet uitgesloten dat Ne
derland in de komende jarei aa]
wordt getroffen door een evel
ernstige industriële ramp al *}a
die vorig jaar in Bhopal plaats "e
vond". Dit zei dr. Lucas Reijn de
ders van de Stichting Natuuj bri
en Milieu gisteren op een bij j.e]
eenkomst in Utrecht. Reijn u
ders baseert zich op een ge
heim rapport van het inge
nieursbureau Tebodin in Def iet
Haag, waaruit blijkt dat zekej rei
65 bedrijven verspreid ovei
het land nog steeds geen risi- j'ej
co-analyses hebben gemaakt
de gevaarlijke stoffei]
volgens nem aaieeri in a«
meeste bedrijven de produk- S
tie-apparatuur van 1960 en il
er al sprake van ouderdonas;
verschijnselen. „Maar de dij
recties melden niet zonde) i
trots in de jaarverslagen, da»
ze erin zijn geslaagd om te be«
zuinigen op duur onderhoud,
En dat verandert de kans op tr
ongelukken". )y
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het is de
schuld van de Tweede Kamer
dat de Welzijnswet niet op 1
januari 1986 kan ingaan, maar
op zijn vroegst een jaar later.
Door de houding van de Ka
mer wordt het proces om ta
ken van de rijkoverheid over
te dragen aan derden, ge
schaad.
Dit verwijt maakt minister
Brinkman (WVC) de kamer
commissie voor WVC in een
brief over de Welzijnswet. De
minister wil op korte termijn
overleg met de kamercommis
sie om de wet, of ten minste
delen daarvan, alsnog op 1 ja
nuari te kunnen invoeren. De
wet bevat een groot aantal re
gelingen voor welzijnsinstel-
lingen. Die worden nu nog
door de rijksoverheid uitge
voerd. Dat zouden de gemeen
ten moeten gaan doen. He
verwijt van de minister is bi
de kamercommissie slecht ge
vallen. Er is door de commis-*
sie herhaaldelijk op gewezen
dat de wet niet op 1 januari .J*
1986 in werking zou kunnen
treden zoals Brinkman wilde
Daarvoor was er te veel kri
tiek op de plannen.
