TAFEL
Ratzinger vindt
aandacht voor deling
macht verkeerd
Bevriezing defensiebelasting is
onzinnig voorstel" vindt VVD
3122132311
£eidóc@outa/nl
HTTÏTil
kerk
wereld
Openbare verkoping bij theoloog
wegens weigering defensiebelasting
Zending valt niet
samen met hulpverlening
ACHTERGROND
ÊeidóeSomn/nt
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1985 PAGIN,
iINT
Steeds meer catecheten in Derde Wereld
In de Rooms-Katholieke Kerk van Azië en Afrika staan thans
236.093 mannen en vrouwen als catecheet in kerkelijke dienst.
In 1984 deed zich een stijging voor met 7 procent in vergelij
king met het voorgaande jaar, deelde het Duitse missie-com
missariaat Missio mee. Naar het oordeel van Missio is de sterke
groei van de jonge kerken er debet aan, dat het aandeel van de
leken in het kerkelijk onderricht zo sterk groeit. Alleen al in
Afrika is het ledental van de R.K. kerk tussen 1970 en 1982
met 23 miljoen of 53 procent gegroeid. Dat is, evenals in Azië,
een snellere groei dan uit de groei der bevolking zou kunnen
worden afgeleid. Een verklaring daarvoor is de doop van zeer
veel volwassenen: 700.000 per jaar in Afrika en 400.000 in Azië.
Laatste nummer „Rajneesh Times''
Vrijdag 29 november zal het laatste nummer uitkomen van de
in de commune in Oregon geproduceerde „Rajneesh Times",
waarin de Indiase guru Bhagwan en zijn volgelingen hun idee
ën en plannen wereldkundig maakten. Er vertrekken nu onge
veer 100 sannyasins per dag uit de vroegere veeboerderij. Vol
gens schatting van de politie waren er begin deze week nog 800
over van de oorspronkelijke 2000 bewoners. Ma Mary Catheri
ne, die de afgelopen twee jaar hoofdredacteur is geweest van
het weekblad, zei dat de publikatie niet wordt gestaakt, maar
opgeschort. Zij zal nagaan of wellicht elders een nieuwe vesti
gingsplaats kan worden gevonden.
Dagelijks brengt de
mens zijn haar op orde.
Waarom ook niet het
hart?
,DE KERK IS EEN MYSTERIE
'99
Terwijl bisschoppen uit
alle delen van de wereld
meer macht voor de lo
kale bisschoppenconfe
renties en voor de afzon
derlijke diocesen bepleit
ten, heeft kardinaal Rat
zinger, hoofd van de
Congregatie voor de ge
loofsleer, de synode ge
waarschuwd zich niet
met de herverdeling van
de macht bezig te hou
den.
Evenals kardinaal Simonis
en kardinaal Meisner, bis
schop van Berlijn, wees kar
dinaal Ratzinger op de nood
zaak de Kerk weer als mys
terie te zien. Veel mensen
zoeken het heil buiten de
Kerk omdat de Kerk de di
mensie van het heilige verlo
ren heeft, aldus de Westduit-
se kardinaal.
De Rooms-Katholieke Kerk
lijkt volgens de invloedrijke
theoloog te veel op een ano
nieme bundeling van macht.
Hij betreurde de overal waar
te nemen tendens om de ka
tholieke kerk steeds meer op
een lijn te zetten met andere
internationale organisaties.
„Voor veel mensen wordt de
katholieke kerk voortaan ge
lijk gesteld met een soort gro
te internationale instelling,
zoals er zijn op economische
en politiek terrein. Deze in
stellingen worden dikwijls
als onpersoonlijk en zelfs ge
vaarlijk voor de vrijheid van
de mens. Daarom staan veel
gelovigen even wantrouwend
tegenover de Kerk als tegen
over andere internationale
organisaties, die angst en
haatgevoelens bij de
model volgt, zal nooit geliefd
zijn."
„Het zou een droevig
schouwspel zijn," zo zei hij
tot de 165 bisschoppen, „als
wij de indruk zouden wek
ken dat we op deze synode
ons alleen maar met onszelf
en met de structuren bezig
houden".
Dit negatieve beeld van de
Kerk is overigens niet het
gevolg van het Tweede Vati
caanse Concilie. Wel moet
naar zijn mening diepgaand
geanalyseerd worden waar
om er een groot verschil is
ontstaan tussen de bedoeling
van het Concilie en de uit
werking daarvan.
Met zijn bijdrage heeft Rat
zinger een andere lijn geko
zen dan veel bisschoppen uit
de Derde Wereld, die voor
meer collegialiteit pleiten. In
tegenstelling tot Ratzinger.
die eerder dit jaar in publika-
ties zich tegen de bisschop-
VERENIGING
PASTORAAL
WERKENDEN:
Kloof tussen
rapportage en
feitelijk beleid
bisschoppen
De Vereniging van Pastoraal
Werkenden in het bisdom
Rotterdam constateert een
duidelijke tegenstelling tussen
de (gunstige) rapportage over
het reilen en zeilen van de
Nederlandse katholieke kerk
provincie aan het Vaticaan en
het feitelijke beleid van de
bisschoppen in de laatste tien
jaar.
Dit schrijft de secretaris van
de Vereniging van Pastoraal
Werkenden, de Voorburgse
pastoor Jan Rood in een brief
aan de bisschoppen.
Rood vindt het opvallend dat
in de rapportage namens de
bisschoppen minus mgr. Gij-
sen gesteld is dat het beleid
van het Vaticaan als autori
tair is ervaren, terwijl zijns
inziens „veruit de meeste ka
tholieke gelovigen ook het
kerkelijk beleid van het epis
copaat als autoritair hebben
ervaren". Onder verwijzing
naar de rapportage waarin ge
steld wordt dat voor dialoog
binnen de kerkprovincie
ruimte is gebleven ondanks
de opgetreden verharding
vraagt Rood de bischoppen
waarom zij tot „zo'n wezenlijk
ander inzicht" zijn gekomen.
Kerkvaders
verdwaald
in Latijnse
doolhof
Dat kennis van het Latijn bij
kerkvaders niet meer is wat
het geweest is, bleek journalis
ten gisteren, toen zij een
vluchtig kijkje mochten ne
men in de aula waar de bui
tengewone bisschoppensynode
bijeen is. Het Latijn is gekozen
als een kerkelijk Esperanto om
ieder gelegenheid te geven on
gehinderd door taalverschillen
zijn bijdrage te leveren. Nau
welijks hadden echter de eer
ste Latijnse volzinnen van een
toespraak geklonken, of tal
van synodeleden zetten ijlings
hun koptelefoon op om van
een simultaanvertaling in het
Italiaans, Frans, Engels,
Spaans of Duits gebruik te ma
ken. De Afrikanen, Amerika
nen en Aziaten kennen het
slechts hun Latijn.
penconferenties keerde, wees
de Braziliaanse bisschop Ivo
Lorscheiter (Santa Maria) op
het bijbelse en theologische
fundament ervan. De Indo
nesische bisschop Francis
Xavier Adisomarta noemde
collegialiteit het sleutelwoord
van het Tweede Vaticaanse
Concilie.
Ook kardinaal Aloisio Lor-
scheider (Fortaleza, Brazilië)
bepleitte een sterkere decen
tralisatie van de Rooms-Ka
tholieke Kerk. De Kerk van
de toekomst zal een kerk van
de armen zijn. Zij moet in de
eerste plaats daar zijn waar
de mensen met hun proble
men leven.
Daarentegen zaten aartsbis
schop Simonis van Utrecht
en kardinaal Meisner geheel
op de lijn van Ratzinger. Ook
Simonis vroeg meer aandacht
voor het mysteriekarakter
van de kerk. Meisner wees
erop dat de Rooms-Katholie
ke Kerk als een „katholieke
VN" wordt beschouwd.
De bisschoppensynode vergadert. Op de middelste rij in het midden kardinaal Si
monis.
Tweede Kamerleden van zo
wel regerings- als oppositie
zijde hebben kritiek geleverd
op het voorstel van de Raad
van Kerken in Nederland de
defensieuitgaven volgend
jaar op het niveau van 1985
te bevriezen en de voorgeno
men stijging van drie procent
te benutten voor ontwikke
lingssamenwerking. Weisglas
(VVD) noemde het voorstel
„onzinnig en onverantwoor
delijk", Herfkens (PvDA)
noemde het „met
dig".
De Raad deed dit voorstel in
de notitie „Over de armoede
in het Nederlands ontwikke
lingsbeleid", die woensdag te
Den Haag aan voorzitter
Aarts (CDA) van de Kamer
commissie voor ontwikke
lingssamenwerking werd
aangeboden.
Bevriezing van de defensie
begroting is volgens Weisglas
onzinnig en onverantwoorde
lijk omdat „onze defensie
noodzakelijk is voor het be
houd van de vrijheid. De Ne
derlandse ontwikkelingssa
menwerking is alleen moge
lijk op grond van die vrij
heid.". Eenzijdige bevriezing
van de defensieuitgaven door
Nederland zal naar zijn me
ning de ontwikkelingssamen
werking op de lange duur ab
soluut niet helpen.
Herfkens noemde het niet
verstandig een verband te
leggen tussen de uitgaven
voor defensie en ontwikke
lingssamenwerking. Het kan
een alibi vormen voor diege
nen die tegen verhoging van
het huidige percentage (1,5)
voor ontwikkelingssamen
werking zijn omdat het nog
jaren zal duren voordat het
parlement tot verlaging van
de defensiebegroting besluit.
Daarom pleitte zij ervoor het
aandeel voor ontwikkelings
samenwerking te verhogen
zonder dit te koppelen aan de
defensieuitgaven.
Bij de Doopsgezinde hoogle
raar theologie dr. H. B. Kos-
sen te Amsterdam vindt
woensdag 4 december een
openbare verkoping plaats
omdat hij weigert de zoge
naamde defensiebelasting te
betalen.
Vorig jaar heeft hij 572 gul
den ingehouden van zijn in
komstenbelasting en het be
drag gestort in het vredes-
fonds van de Beweging Wei
gering Defensiebelasting.
Kossen baseert de inhouding
van dit symbolische bedrag
onder meer op de uitspraak
van de Wereldraad van Ker
ken (Algemene Vergadering,
Vancouver 1983) dat produk-
tie, plaatsing en gebruik van
kernwapens een misdaad te
gen de mensheid vormen.
Verder wil hij met deze daad
pleiten voor een wettelijke
regeling van gewetensbezwa
ren tegen kernwapens. Al
vanaf 1981 houdt Kossen
de eerste hoogleraar theolo
gie bij wie om deze reden een
openbare verkoping wordt
gehouden een deel van zijn
inkomstenbelasting in. De
doopsgezinden behoren met
de Quakers en de Brethren
in Christ tot de zogenaamde
vredeskerken. Van oudsher
is de weerloosheid een van
de wezenlijke trekken van de
doperse theologie. Overigens
delen veel Nederlandse
Doopsgezinden deze pacifisti
sche opvattingen niet.
Kossen behoort tot de groep
Amsterdamse theologen te
gen kernwapens. Enkelen
van hen hebben reeds een
deel van de belasting inge
houden. De anderen zullen
dit doen nu het kabinet en de
Kamer tot plaatsing van de
kruisraketten in Nederland
hebben besloten.
Schitterend
Evangelieboek
uit negende eeuw
Een schitterend geïllustreerd boek
met de evangelies van Mattheüs,
Marcus, Lucas en Johannes dat in
de negende eeuw in het klooster
van Sint-Amand bij het Noord
franse Valenciennes gemaakt is,
heeft in het veilinghuis Sotheby
zes miljoen gulden opgebracht. De
koper wenst onbekend te blijven.
Het manuscript De evangelies van
Saint Hubert is in de periode 860
tot 880 gemaakt en waarschijnlijk
bestemd geweest voor een klein-
zonnvan Karei de Grote, Karei de
Kale. Het is in een Frankisch-Sak-
sische stijl geïllustreerd met vogel
figuren, gezichten, draken, blade
ren en hoofdletters in zilver, goud
en andere kleuren.
Het boek was tot de Franse Revo
lutie in handen van het naburige in
België gelegen klooster van Saint-
-Hubert. Toen raakte het boek in
bezit van een voormalige Benedic
tijner monnik Maximilian Zoude.
Diens nazaten verkochten het
boek dinsdag aan een onbekende
Europeaan.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Aangenomen de benoeming
tot geestelijk verzorgster bij
de tehuizen Claerbergen en
De Finke te Koudum part
time, mevrouw S. A. M.Bo-
mer, die pastoraal mede
werkster te Harich blijft,
parttime.
Gereformeerde Kerken
vrijgemaakt
Aangenomen naar Win
schoten, J. Zwart kandidaat
te Kampen, die bedankte
voor Assen-Zuid (voor de
missionaire dienst in Brazi
lië), Harkstede in combina
tie met Overschild en voor
Marknesse (NOP).
Bedankt voor Rotterdam-
Delfshaven, J. C. V.Krijten-
burg te Sliedrecht.
SYNODE GEREFORMEERDE KERKEN:
Hulpverlening is cruciaal
voor de zending, maar valt er
niet mee samen. Als we in de
hulpverlening de naam van
Jezus Christus niet i
onthouden 1
waarop ze van Godswege
recht hebben. Deze uitspraak
van dr. Emilio Castro, secre
taris-generaal van de We
reldraad van Kerken, werd
gisteren geciteerd in de syno
de van de Gereformeerde
Kerken ter „geruststelling"
van diverse synodeleden.
Bij de behandeling van de
rapporten over zending, we-
relddiakonaat en ontwikke
lingssamenwerking, kwam
de vraag op of in dit werk de
naam van Jezus Christus nog
wel genoemd wordt. Aanlei
ding voor de zorg hierover
werd gevonden in de i
waarop in de rapporten over
kerk en zending wordt ge
sproken. Met name de passa
ge dat de kerk in het westen
„kerk van en voor armen
moet zijn" riep bezwaren op.
Ook het voorstel om de ko
mende jaren veel aandacht te
schenken aan de samenhang
tussen bewapening en de ar
moede in de wereld was een
bevestiging van het vermoe
den dat zending dreigt te
verengen tot politieke en
maatschappelijke actie.
Ds. R. J. van der Veen, voor
zitter van de gereformeerde
zending, wees op de spiritua
liteit die ten grondslag ligt
aan dergelijke uitspraken.
„De armen vragen van de
kerken in het westen met
hen opnieuw de bijbel te le
zen. Dan niet met de Europe
se bril op, maar met de ogen
van de ondergewalste mede
mens". Door de contacten
met de kerken in de derde
wereld krijgen de christenen
in Europa nieuwe vragen
voorgelegd. Bijvoorbeeld
naar de oorzaak van de ar
moede en het onrecht. „We
kunnen niet meer om deze
vragen heen, hoe onrustig
makend ze ook zijn. Maar we
beseffen ook dat deze vragen
voor onze kerken heilzaam
kunnen zijn".
Ds. Van der Veen verklaarde
dat de uitspraken waartegen
bezwaren waren, uitdruk
king geven aan de strijd van
de kerk hier om in te gaan
op de vragen van de christe
nen in de derde wereld.
Toenemende
druk op
Indonesische
kerken
De kerken in Indonesië vre
zen een toenemende druk
van de overheid. Er zijn na
melijk plannen om de ker
ken te verplichten de Panca-
sila, de basis voor de staatsfi-
losofie die het samenbindend
element tussen alle culturele
en godsdienstige stromingen
moet zijn. als grondslag in de
statuten op te nemen.
Aanvankelijk hoefden alleen
de culturele en maatschappe
lijke organisaties in het land
de Pancasila op te nemen in
hun statuten, maar recente
lijk werd bekend dat ook
kerken aan deze verplichting
moeten gaan voldoen.
Het ministerie van gods
dienst, dat de voorbereidin
gen voor wetgeving in dezen
regelt, wil hiermee bereiken
dat de staat invloed krijgt in
de kerken. De Indonesische
Raad van Kerken heeft grote
moeite met de voornemens
van het ministerie van gods
dienst. Overigens zijn ook de
moslimorganisaties ontstemd
over de plannen.
Het ministerie organiseert
overal in het land verplichte
cursussen over de leer van de
Pancasila. Dit past in hun
streven via verbreiding van
de staatsfilosifie meer greep
te krijgen op heel de Indone
sische samenleving.
Een en ander werd bekend
gemaakt op de synode van de
gereformeerde kerken bij de
behandeling van de nota
over de zending van deze
kerken.
Bossche dekens
pleiten opnieuw
voor openheid
De eenendertig dekens va
het bisdom 's-Hertogenbosch
hebben een nieuwe brochure
uitgegeven waarin zoals zij
signaleren de visies en prak
tijken ter' sprake worden ge
bracht die in het Bossche bis
dom onder leiding van de bis
schoppen Bekkers en Bluys-
sen zijn gaan leven. De de
kens zeggen in het voorwoord
van de brochure Wat ons ter
harte gaat te hopen dat deze
visies onder leiding van de
huidige bisschop verder kun
nen worden uitgewerkt.
De dekens die overigens gere
geld in gesprek zijn met hun
bisschop, vinden dat in
kerk openheid, uitnodiging
dialoog altijd voorrang dienen
te hebben boven dwingende
voorwaarden en eisen, boven
oordeel, veroordeling, juriste
rij en machtsuitoefening. Vol
gens de dekens is dat duide
lijk worden gezien het effect
dat het Tweede Vaticaanse
Concilie heeft gehad, waarbij
er plaats kwam voor persoon
lijke geloofstoeëigening, vooi
inspraak van leden en vooi
persoonlijke gewetensvor-
Velen in de kou
ESI
UT1
Tkl
Nu we dagelijks ervaren dat de winter met rasse schrei |d
naderbij komt, zal menigeen zich niet zonder bitterheid
liseren, dat het ritueel rond de gasprijs zich ook dit jaar i
op de bekende wijze heeft voltrokken. Op het moment dat
eerste voorbereidingen voor de opstelling van de miljoen lt
nota worden getroffen deelt de minister van economische
ken mee dat hij voor het volgend jaar een verhoging van
gasprijs voor kleingebruikers wil. Vervolgens laten
mentenorganisaties, vakbonden, de oppositie en het best
van de vereniging van gasbedrijven (Vegin) daartegen lu
keels een protest horen. Maar ondanks de afkeurende
ties kreeg de bewindsman onlangs toch weer zijn
meerderheid in het parlement werkt mee aan wetgeving
nodig is om veranderingen in de gasprijs aan te brengen.
HET Vegin-bestuur vond dat het dit jaar slechts onder p
fest akkoord kon gaan met een verhoging van twee cent
kubieke meter voor kleinverbruikers. En het gaf voorts
verzekering, dat er voor welke verhoging dan ook geen
kele reden bestaat. Desondanks legde het zich noodgedwi
gen neer bij de wil van de minister, die in dit geval ook
TRECH
iderlani
ns de
zatei
re gi.
,n -ecteur
t, lorlicht
1 id (SV
roduct
ister I
OOK dit jaar is terecht, maar tevergeefs, stelling genor
tegen het standpunt van de heer Van Aardenne, die h<
nekkig vasthoudt aan een koppeling van de gasprijs
kleinverbruikers aan die van de dure huisbrandolie. Oli
weliswaar een alternatief voor mensen die niet op gas wil^
stoken, maar de praktijk bewijst dat de consument
geen keus heeft. Daar komt bij dat juist de overheid e
tal jaren geleden het gebruik van aardgas krachtig heeft
propageerd. In de reclamecampagnes werd daarbij uitgebrd
gewezen op de aantrekkelijke prijs van deze vorm van enjgfy
Mbber
•pw lorzitt
UlE prijs, die aanvankelijk inderdaad aantrekkelijk wasin gjs
vanaf het moment waarop vrijwel het hele land op aard£jjVari
stookte, in hoog tempo opgevoerd. Voor velen worden F ^.1
kosten om het huis warm te stoken onbetaalbaar. In de l<*ngen
dit jaar zijn ongeveer 25.000 gezinnen afgesloten, orn<|er
ze de gasrekening niet meer konden (of soms ook niet m
den) voldoen.
jut" 1
AaN het begin van dit kwartaal is de prijs voor de groot^nten
bruikers met acht cent per kubieke meter gedaald. Dat kkbinel
door ontwikkelingen op de oliemarkt en de daling van Jemmi
dollarkoers. Tegen die achtergrond is het schrijnend, dat jen pr<
huishoudens juist meer voor het gas moeten betalen. D£ opp
komt nog bij dat de heer Van Aardenne al heeft laten wetens Li
van oordeel te zijn, dat ook in 1987 weer een prijsverhogij» ged<
voor de kleinverbruikers nodig zal zijn. i
In deze in toenemende mate kille dagen kan misschien
ge troost worden geput uit de omstandigheid, dat de huidij
minister van economische zaken zelf al heeft aangekondii
zijn optreden in een volgend kabinet niet te willen prolong
Sneeuw
Duitsland veel l
DE BILT (KNMI) De periode m
koud weer lijkt in het weekeinde
te lopen. Een diepe depressie op h
midden van de Atlantische Ocea£
stuwt zachte lucht in de richting v£
West-Europa. Morgen
veel bewolking e
i. Zaterdag o
r echter
veel
icht zal de temperatuur tijdens^op-
graden' beneden het vriespunt dalen.
Morgen overdag konrt de tempera-
Dat komt omdat de wind in de loop
draait. Me*8 d'ie^zuidoosten wind
wordt koude lucht uit Duitsland aan-
fevoerd.
n de ochtend kan de zon nog even
chijnen, maar in de middag wordt
Britse Eilanden: perioden
Temper:
'iEN 1
oorm
jrg's
aver.
leidelijk
u de
n 5 en 12 grar >en E
het opdringen
rchte lui
..irkbaar
'an de bewolking. Uit de bewolkini
Frankrijk: in het noorden en micL
nu en dan regen, zaterdag mogjet "O
met ijzel. In het zuiden tamelijk Jaardir
nig, maar kans op mist. Tempera am. H
van 10 graden in het noorden tcje e
graden in he* -
in de Elzas c
Spanje en^ Portugal: tamelijk 2
kan het in de loop
het "zuidwesten van het laild.
De wind is vannacht nog zuidwest,
matig, kracht drie. Zoals al gezegd: in
de loop van de dag draait de wind
naar het zuidoosten en neemt dan toe
tot kracht vier, mogelijk vijf. Dat is
vrij krachtig.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI, geldig voor zaterdag en
in Por
dan rc
15 en 20g
e dalen kans op mist. N
atuur in de dalen in h
:ts boven nul. Nulgra
de Povlakte echter kans
5 en 10 j
Denemarken: veel bewolking
vooral zondag sneeuw, overgaan
regen. Middagtemper£
den boven nul.
iespunt, zondag enkele
Sinaasappel
witlofsalade met
kruidenboter
gebakken mosselen
met brood koffie
Wie met z'n beiden is heeft
het volgende nodig: 2 le
pels azijn, zout, peper, sui
ker, peterselie, 1 lepel olie,
200 g witlof, 2 sinaasap
pels, 50 g veldsla (olij
ven);
1 a 1,5 kg gewassen mosse
len, 1 liter water, zout,
tijm, laurierblad, peper
korrels, ui, 50 g boter, pe
per, knoflook, citroensap,
peterselie, uk-
stokbrood;
2 kopjes pittige koffie,
chocolaadjes).
De salade is bedoeld als
voorgerecht, maar kan des
gewenst ook bij de mosselen
worden gegeten. Meng een
sausje van azijn, zout, peper,
suiker, fijngeknipte peter
lie en olie met het eerst i
wassen en daarna fijngesi
den witlof. Snijd de geschi.
sinaasappels in dunne scl
ven, let daarvan een pi
mooie apart en verdeel
overige in stukjes. Meng
stukjes sinaasappel door
salade. Leg het mengsel E
de gewassen en goed uitË
lekte veldsla en garneer 1
met de schijven sinaasapK
en eventueel met olijven, r
Spoel de mosselen af en vj
wijder beschadigde en opè
staande exemplaren. Zet I
mosselen op met het kokè
de water met zout, tijm, li
rierblad, peperkorrels I
grove stukken ui. Kook
mosselen tot alle schel
openstaan, laat ze vervolgt
uitlekken en afkoelen.
Leg de mosselen it
schelphelft naast elkaar
een ondiepe ovensch,
Meng boter, zout, peper,
perste knoflook, iets citri
sap, fijngeknipte petersi
en fijngesneden ui tot
geurige kruidenboter en
daarvan iets op iedere mj
sel.
Zet de schaal ongeveer fu
tig minuten in een oven i
op 5 of 200 staat tot de i
selen liggen te bakken i\
kruidenboter). Geef er sf<j
brood bij.
JEANi
|P
Ril
