"Mensen
weten
nu dat
honger
niet
alleen
door
droogte
komt"
Tootsie
Hollywood
van
'CcidócSomont
Record-oogsten
De 73 miljoen gulden die 26 november 1984 werd opgehaald tijdens de ma
nifestatie ,,Eén voor Afrika is inmiddels opgegaan aan enorme hoeveelhe
den granen, bonen, spijsolie, melkpoeder, zaden, vrachtwagens en medica
menten. Omdat het bovendien in vrijwel geheel Afrika voldoende heeft
geregend, is er meer geoogst dan in voorgaande jaren. De situatie is dus
verbeterd, al is er nog geen reden tot juichen. Voor het komend jaar wordt
de te importeren hoeveelheid voedsel voor dertig noodlijdende Afrikaanse
landen geraamd op 3 tot 3,3 miljoen ton. In de periode 1984-1985 was dat
nog 6,2 tot 6,6 miljoen ton. Zorgwekkend blijft de situatie in Ethiopië, Soe
dan, Angola, Mozambique en Botswana. Tsjaad en Mauretanië verwachten
record-oogsten, terwijl ook in Burkina Faso, Niger en Senegal op een goede
oogst wordt gerekend. De Stichting Eén voor Afrika, die zich aanstaande
dinsdag opheft, geeft nog een brochure uit waarin onder meer staat hoe de
ingezamelde gelden zijn verdeeld. De brochure, die 2,50 gulden kost, is te
bestellen bij de stichting, Amaliastraat 7 in Den Haag. tel. 62.40.81.
„EEN VOOR
AFRIKA" IS
AFGELOPEN:
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1985
Burgeroorlog
Martien Brands is arts. Hij is onlangs na een verblijf van zes maanden in
Ethiopië naar Nederland teruggekeerd. „Dat land lijdt nog steeds onder de
i van de droogte. De zaden die voor het volgend jaar voor een goede
oogst hadden moeten zorgen, zijn inmiddels door de slachtoffers van de hon
ger opgegeten. Er is een tekort aan medicamenten. En weet je waarom
zo schiet hij plotseling emotioneel uit, „omdat de Ethiopische regering zo
nodig nieuwe tanks moest kopen. Om die rot-burgeroorlog uit te vechten.
Daar is het geld voor penicilline naar toegegaan". Brands bedoelt de oorlog
die sinds jaren woedt tussen Ethiopië en de ingelijfde provincies Tigre en
Eritrea die strijden voor onafhankelijkheid. Maar ondanks de machteloos
heid in de inlandse strijd, wit Martien terug. „Met geld van Een voor Afrika
hebben we een ziekenhuis opgezet in Tigray. We hebben echt veel mensen
kunnen helpen en de leiding wordt binnenkort overgedragen aan Ethiopische
artsen. Dan laten we daar een goede medische voorziening achter. Nee, ik
ben niet somber, noem het licht-pessimistisch. Ergens weet je dat het land in
een vicieuze cirkel blijft ronddraaien zolang de oorlog duurt
Jos van Kemenade, nog een paar dagen voorzitter van de Stichting Eén voor Afrika: „De situatie mag dan iets
verbeterd zijnzij is er nog steeds erbarmelijk".
Mies Bouwman tijdens de inzamelingsactie in gesprek met minister Schoo van ontwikkelingssamenwerking.
DEN HAAG - De beelden die tij
dens de televisiemarathon voor
Afrika de huiskamer binnenko
men, vormen een scherp contrast
met elkaar. De opname van een
toeterende harmoniekapel die door
een Hollandse straat marcheert,
maakt plaats voor die van een don
kerbruine tent in een woestijn, van
waaruit een erbarmelijk geschrei
opklinkt. Na het zicht op een vro
lijke popgroep, dansend op decibel-
jen, het overzicht van een vluchte
lingenkamp, uitgeteerde lijven in
pet zand, het gemurmel van doods
gebeden stijgt op naar een strak-
ilauwe hemel.
Volgende week dinsdag is het een jaar
geleden dat Nederland één was voor
Afrika. Die dag werd een stukje televi
siegeschiedenis geschreven, want het
komt niet echt vaak voor dat alle om
roepen meewerken aan één produktie.
Vrijwilligers gingen die dag met collecte
bussen de straat op, scholen liepen er
voor uit, 4,3 miljoen mensen legden het
oor aan de radio, het dubbele aantal zat
gekluisterd aan de beeldbuis. Weinigen
zullen die dag niet zijn geconfronteerd
met het hongerleed in Afrika.
Die gedenkwaardige dag en de week
daarop kwam 73 miljoen gulden binnen,
voor een groot deel op gironummer 555.
Het geld is inmiddels verdeeld. De stich
ting „Eén voor Afrika" legt maandag de
25ste in het Haagse perscentrum
Nieuwspoort financiële verantwoording
af over de besteding en geeft tevens een
brochure uit voor het grote publiek.
Daarna wordt de stichting opgeheven.
Dr. Jos van Kemenade (oud-minister
van onderwijs) is bijna voorzitter af van
de stichting. Hij kijkt tevreden terug.
Vpn Kemenade: „Met het bedrag dat is
opgehaald zijn honderdduizenden men
sen van een wisse dood gered. Dat is zo
wel te danken geweest aan de omroepen
en de kranten die de manifestatie moge
lijk maakten, als aan het Nederlandse
publiek dat zeer vrijgevig is geweest. Ze
ker in vergelijking met bijvoorbeeld En
geland en Frankrijk waar de opgehaalde
bedragen aanzienlijk lager waren".
Gironummer
Mies Bouwman, een van de presentato
ren, zegt eveneens „voortreffelijke herin
neringen" te hebben aan de manifestatie.
Eerder werkte zij mee aan monsterpro-
dukties zoals Deuren open, dijken dicht,
de inzamelingsactie voor de slachtoffers
van de watersnoodramp, aan Eten voor
India, Red een Kind en niet te vergeten
Open het Dorp. Mies Bouwman heeft
veel positieve reacties en brieven gekre
gen op Eén voor Afrika en is meermalen
door buitenlandse media gevraagd inter
views over de actie te geven. Verzoeken
die zij overigens niet heeft ingewilligd.
„Ik was een van de velen; het zou niet
terecht zijn mezelf te presenteren als de
gene die het allemaal voor elkaar heeft
gekregen".
„Dit was geen actie zoals er tegenwoor
dig zoveel zijn met als belangrijkste
boodschap het gironummer; dit was een
hartekreet. Ik weet ook wel dat de hon
ger in Afrika nu niet is opgelost,-maar er
is veel geld opgehaald, talloze mensen
hebben vrijwillig, dus gratis meegewerkt.
Het was mij echt een grote vreugde hier
aan mee te doen", aldus Mies.
Oud-minister van onderwijs Van Keme
nade wijst bovendien nadrukkelijk op
een tweede effect van Eén voor Afrika:
„Behalve geld, heeft de actie een stroom
van informatie teweeggebracht over de
Derde Wereld en met name Afrika. Ik
denk dat het Nederlandse volk zich die
dag opnieuw bewust werd van de onge
lijkheid in de wereld. Ik denk, ik hoop
dat die bewustwording een grote en lang
durige uitwerking heeft op het denken
van mensen".
Pijpleiding
Frans Wijsen, directeur van „Mensen in
Nood" in Den Bosch, een van de organi
saties die geld mochten besteden, is een
zelfde mening toegedaan: „De voorlich
ting tijdens de manifestatie belichtte alle
aspecten, zoals economie, politiek, trans
port en vluchtelingen. De mensen weten
nu dat niet alle schuld bij het uitblijven
van de regen ligt. Daarmee is tegelijk het
onderscheid duidelijk gemaakt tussen
structurele hulp en noodhulp".
Volgens Wijsen kunnen de problemen
waardoor Afrika in een crisis is geraakt
niet worden opgelost met inzamelingsac
ties. Toch heeft ook Wijsen gemerkt dat
het onderwerp Afrika de mensen nog be
zighoudt. Hij kreeg veel brieven van
geïnteresseerden die zelf oplossingen be
dachten, zoals het leggen van een pijplei
ding voor water van Italié naar de Sahel.
Nu wordt de stichting Eén voor Afrika
wel opgeheven, maar Mies Bouwman
zou eigenlijk nog een tweede gezamenlij
ke produktie van de omroepen willen.
„Ik wil nu zo graag dat de mensen kun
nen horen hoe het verder gaat in Afrika;
daar zijn nu wel documentaires en pu-
blikaties over, maar dat is te versnip
perd. Ik zou nog een avondvullend
(goed van tevoren aangekondigd) pro
gramma willen zien, als vervolg. Het pu
bliek heeft er bovendien recht op te we
ten wat er met hun bijdragen is ge
beurd".
Dat zou echter niet moeten betekenen
dat er volgend jaar weer een manifesta
tie zoals Eén voor Afrika wordt georga
niseerd. Hoewel gesuggereerd is dat een
jaarlijks terugkerende dag zinvol zou
zijn, voelt Jos van Kemenade daar in elk
geval niets voor. „Als Eén voor Afrika
in een vast systeem wordt gegoten, leidt
dat de aandacht af van wat er werkelijk
moet veranderen. Deze noodhulp moest
er komen, maar noodhulp mag niet
structureel worden".
En vervolgens: „Het beleid moet afge
stemd worden op een eerlijker prijs voor
im- en exportprodukten van Derde-We
reldlanden. De samenleving zal boven
dien de bereidheid moeten hebben meer
uit te geven aan ontwikkelingssamen
werking. De situatie mag dan nu iets
verbeterd zijn: zij is er nog steeds erbar
melijk".
JOOS PERSOON
HOLLYWOOD - Ed Nelson laat
de as van zijn sigaret rustig op het
tapijt van zijn kleedkamer vallen.
Zijn het streken van een verbleekte
>ter of is hij de zoveelste ongema
nierde Amerikaan? Blijkbaar zit
tiet Nelson ook niet lekker. „Al we
ken smeek ik om een asbak, 't
Zelfde geldt voor deze zitbank".
Hij tilt een kussen op en wijst naar
de kapotte vering. „Ze komen niet
eens even kijken". Dan komt het
hoge woord eruit. „Ik ben hier niet
gelukkig, moet me te veel aanpas
sen aan de middelmatige smaak
van mijn broodheer. Eigenlijk voel
ik me een beetje als Tootsie. Die
moest ook, bij gebrek aan betere
rollen, zijn ziel verkopen aan een
slonzige soap-serie". Uit ballorig-
heid tikt hij de as naast de prullen
mand.
Zijn onvrede slaat op Capitol, een tv-se-
rie van CBS die elke middag van half
drie tot drie uur de intriges blootlegt van
twee families in Washington DC. Ed
Nelson speelt Mark Denning, een sena
tor van het Kennedy-niveau, inclusief
schandalen. Ondanks de vette cheque
knapt de 75-jarige acteur af op deze
soap-opera. „Creatief gezien lijdt Capitol
aan bloedarmoede. De regisseur zegt wel
waar je moet lopen, maar niet waarom.
Denk niet dat hij graag een beroep doet
op de verbeeldingskracht van de acteur.
Wie verder loopt dan vooraf is uitgeme
ten, krijgt op z'n donder. Ook het inte
ressante gegeven dat deze serie verhaalt
van machtige politieke kringen in Was
hington is inmiddels de nek omgedraaid.
Vroeger mocht ik als senator nog teksten
zeggen zoals „Sorry dat ik wat laat ben.
Ik zat in een file voor de brug over de
Potomac". Nu mag ik niet meer kwijt
dan dat ik te laat ben. Want de kijker
mag zelf invullen of hij in mij de senator
uit Kentucky, Florida of Oregon her
kent".
Tuinman
Capitol is een soap-opera, waarvan de
smaakmakers van Hollywood er dertien
in een dozijn proppen. Eerzuchtige poli
tici met scheermesjes achter de ellebo
gen; voor de buitenwacht keurig ge
trouwd met mooie vrouwen die echter
öf aan de sherry öf aan de tuinman zit
ten. Om de twaalf minuten, maar steeds
vaker al na acht, worden er pakken zeep
poeder en andere onvolprezen witte reu
zen in beeld gebracht. Nelson: „Juist
door deze reclameboodschappen kan er
eigenlijk nooit een goed doortimmerd
drama worden neergezet in deze zogehe
ten day-timers. Om de aandacht van de
kijker vast te houden moet de schrijver
om de acht minuten een climax force
ren. Met soap-schrijvers mag je best wat
■medelijden hebben. Televisie verslindt
verhalen. Deze makkers schrijven dan
ook op typemachines die roodgloeiend
staan".
Waag het niet Peyton Place in een adem
te noemen met Capitol. Zelfs de vergelij
king met Dallas en een tranendal zoals
Falcon Crest valt niet goed bij Ed Nel
son. Peyton Place is een tv-document uit
de jaren zestig; waanzinnig populair,
maar nooit met meer bekroond dan een
Emmy-onderscheiding voor actrice Lee
Grant. Nelson, na twintig jaar nog altijd
trots op de rol van dr. Michael Rossi,
blijft er bij dat Peyton Place eenzame
klasse was. Uitstékende schrijvers en een
producent die oog had voor de artistieke
prestatie. „De hoofdrolspelers waren
jong en getalenteerd, een combinatie die
nu ver te zoeken is. Er schitterend uit
zien is nu belangrijker dan een script
met diepgang".
Fanmail
Na beleefd kloppen op de deur van zijn
kleedkamer-zonder-asbak komt een juf
frouw van Capitol een bundeltje brieven
Ijrengen. „Aha, mijn fanmail van de
laatste drie maanden", lacht Ed Nelson
net iets te hard. En vist er meteen de
vaste briefschrijvers uit, herkenbaar aan
het handschrift of het parfum. „Deze is
van een godsdienstfanate. Die lees ik
met een half oog. Ik reageer er niet op.
Zij wil alleen voor weinig geld haar hart
luchten. Een psychiater is duurder; bo
vendien schrijft die wel terug, namelijk
een nota". Vele zijn standaardbrieven,
waarin de naam van de auteur is inge
tikt. „Die schuif ik meteen naar de prul
lenmand. Want die vragen aan Jan en
alleman een handtekening. Ed Nelson
leent zich niet voor verzamelaars. Ik ben
toch geen postzegel!". Het regent ook
verzoeken van organisatoren van aller
lei, goed bedoelde maar mistige liefda
digheidsfeesten. „Ze willen altijd een
stropdas die ze dan samen met een on
derjurk uit Dynasty willen veilen. Om
twee redenen doe ik daar niet aan mee:
ik heb niet genoeg stropdassen. En lief
dadigheid betekent voor mij meer dan
even een duit in het zakje doen".
Uit zijn fanmail blijkt vooral dat Peyton
Place hem voor altijd als dokter Michael
Rossi heeft gebrandmerkt. Meer dan de
helft van de brieven herinnert aan die
rol. „En daar schaam ik me niets voor.
Meer dan vijf jaar heb ik die rol ge
speeld. Stel je voor dat de mensen mij
niet meer zouden herkennen. Dat lijkt
me heel pijnlijk". Nelson alias Rossi
knikt. „Dat Ryan O'Neal zich schaamt
voor Peyton Place vind ik erg onvolwas
sen, maar wel begrijpelijk. Want alleen
„Ik
ben
trots
op
dr. Rossi,
maar
ik
schaam
me
voor
senator
Denning"
goede acteurs spelen het klaar het pu
bliek hun vorige rol te doen vergeten".
Toch is Ed Nelson voortdurend in de
schaduw gebleven van dr. Rossi. Hef
aantal films waarin hij sindsdien ge
speeld heeft, is indrukwekkender dan
zijn rollen. Hij is een veelgevraagd, uit
stekend betaald acteur. Anders kun je
niet in Point Dume Club wonen, een
rots met een poortwachter, waarop bun
galows blakeren in de Californische zon.
Vanaf hun in Louisiaanse stijl opgetrok
ken hoekhuis kijken hij en zijn vrouw
uit op de Stille Oceaan. Stil is het er wel
nu de zes kinderen het huis uit zijn.
Vooral 's avonds valt er weinig te bele
ven. De meeste rotsbewoners zijn be
jaarde multi-miljonairs die al om negen
uur hun Rolls Royce of Bentley afslui
ten. En even later onder de lakens schui
ven. Meestal zit Nelson dan nog te wer
ken. Niet aan zijn rol als senator Den
ning; die heeft de veteraan in zijn broek
zak.
Vakbond
Capitol is niet meer dan een prettig in
komen; zijn werk voor de Screen Actors
Guild (SAG) is belangrijker voor hem.
En hij heeft het er niet makkelijk. Hij
vertegenwoordigt in de 58.000 leden tel
lende acteursvakbond de conservatieve
minderheid en dat is hem al vaak op ru
zie komen te staan met oud-voorzitter
Ed Asner (Lou Grant) en meningsver
schillen met diens opvolgster, Patty
Duke, zullen niet uitblijven. Vooral over
Asners kritiek op de Middenamerikaan-
se politiek van oud-collega Reagan
wordt Nelson nog giftig. „Natuurlijk
heeft Asner zijn individuele rechten niet
opgegeven toen hij voorzitter werd.
Maar als hij openlijk kritiek heeft op za
ken die in feite niets te maken hebben
met het wel en wee van de vakbond,
moet hij zich wel realiseren dat hij dan
ook pretendeert namens mij te spreken.
Te vaak heeft Asner vergeten dat hij
voorzitter was, een functie die hij niet
even naast zich neer kan leggen als het
hem uitkomt".
Al gauw komt het gesprek op de heb
zucht van Hollywood en de gigantische
bedragen die ér via de reclamebood
schappen binnenkomen, maar waar de
acteurs of actrices geen stuiver wijzer
van worden. Het liefst ziet Nelson dat
de Screen Actors Guild het klaar krijgt
in elk geval een minimumsalaris voor
gastrolspelers af te dwingen. „De kloof
tussen topsterren en bijrollen is nu veel
te groot. Zeker in een serie als Dynasty
zijn de verschillen enorm". Of hoofdrol
speelster Joan Collins te porren is voor
Nelsons nivellering? „Laat ik het hopen.
Want de ster van nu speelt over tien jaar
een gastrol in een dan populaire serie".
HANS TOONEN
