Akkoord Suriname
s waarschijnlijk
IN 45 MINUTEN VAN LONDEN NAAR SYDNEY
Afrika raakt zonder eerlijke
prijzen nog meer in het slop'
Beiroet: bommen op
onafhankelijkheidsdag
Iers parlement eens met verdrag over Noord-Ierland
PpjNNENLAND/BUITENLAND"
£cidóc6owuuit
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1985 PAGINA 7
ran doodde
iO gevangenen"
RIJS De Iraanse rege-
heeft de afgelopen maand
politieke gevangenen te-
iiv htgesteld. Dit heeft de op
tiebeweging Muiahedien
jren bekendgemaakt. Deze
nisatie, die in Iran verbo-
is en haar hoofdkwartier
Parijs heeft, stelt in een
klaring dat in de Evin-ge-
jenis in Teheran 46 men-
zijn geëxecuteerd, onder
36 in de laatste week van
ober. Ook vanuit verschei-
andere steden zouden
cuties zijn gemeld. Van de
cuties is geen bevestiging
regen.
Hardhandige oefening
in rampgebied Colombia
BOGOTA Bij de evacuatie-oefening van steden rond
het rampgebied in Colombia, die van woensdag op don
derdag is gehouden, zijn duizenden mensen betrokken ge
weest. Volgens een verpleegster in het ziekenhuis van
Mariquita, dat eveneens werd ontruimd, hebben soldaten
daklozen en gewonden hardhandig de regen ingestuurd.
De bevolking van Mariquita is door de vluchtelingen
stroom toegenomen van 17.000 tot 25.000. Burgemeester
Hartman van die stad heeft verklaard af te zullen treden
wanneer de evacuees na de oefening terugkeren naar
Mariquita. De voorzitter van het Colombiaans Rode
Kruis, Carlos Martinez, zei dat tot de evacutie-oefening
was besloten, om nieuwe moeilijkheden te voorkomen als
een echte evacuatie noodzakelijk zou worden. Met deze
mogelijkheid wordt rekening gehouden, omdat de vul
kaan nog steeds actief is. Het zoeken naar overlevenden
gaat nog door, maar had gisteren geen resultaat meer.
HOGE ONDERSCHEIDING VOOR WOEBO OCKELS
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN Voor zijn „bijzondere verdiensten
voor het Duitse volk en de staat" is de Neder
landse ruimtevaarder Wubbo Ockels, samen
met zijn Duitse collega's Reinhard Furrer en
Ernst Messerschmid, gisteren in Bonn geëerd
met een hoge Duitse onderscheiding.
Uit handen van minister Heinz Riesenhuber
van onderzoek en technologie ontving „Woe-
bo", zoals de minister hem steevast aanduidde,
het Verdienstkruis van de Bondsrepubliek Eer
ste Klasse. Vantevoren waren de drie astronau
ten ontvangen door bondskanselier Helmut
Kohl.
Zeer vlot Duits pratend had Nederlands eerste
astronaut tijdens de persconferentie, die aan de
decoratie vooraf ging, terug geblikt op de suc
cesvolle vlucht. Jammer dat het allemaal zo
snel voorbij was, vertelde Wubbo enkele hon
derden journalisten. Angst had hij tijdens de
vlucht maar een keer gehad. „Dat was toen ik
door de commander wakker werd gemaakt, uit
mijn slaapzak kroop en te horen kreeg dat er
een lekkend ventiel was. Ik was niet bang dat
we niet meer terug zouden keren, maar ik
vreesde dat de vlucht met een aantal dagen be
kort zou moeten worden". Of Ockels bij een
tweede „Duitse vlucht" in 1988 opnieuw van de
zal zijn, is niet bekend. Ockels zou niets
willen, maar hij is niet van plan er wak
ker van te liggen. „Bij mij is alles altijd anders
gelopen dan ik vantevoren gepland had, maar
ik ben er toch elke keer weer goed uitgespron
gen. Daarom ben ik er mee opgehouden me al
te druk te maken over mijn toekomst. Ik heb
een contract met de ESA en daar zal ik verder
mijn werk doen".
partij
VS voor uitlevering
oorlogsmisdadiger
WASHINGTON De Vere
nigde Staten leveren de oor
logsmisdadiger John Demjan-
juk uit aan Israël. Daar wacht
hem een proces wegens mede
plichtigheid aan de moord op
900.000 joden in het concentra
tiekamp Treblinka in Polen.
De 65-jarige Demjanjuk, af
komstig uit de Oekraïne,
werkte als automonteur in
Ohio. Hij zegt niet schuldig te
zijn aan oorlogsmisdaden,
maar volgens Israël zou hij
een van de beruchtste oorlogs
misdadigers zijn, die zich nog
in de Verenigde Staten bevin
den.
Kunsthartdrager
in Zweden overleden
STOCKHOLM Leif Stenberg,'
de 53-jarige Zweedse zakenman
die met Pasen als eerste niet-A-
merikaan een permanent kunst-
hart kreeg ingeplant, is gister
ochtend in een ziekenhuis in
Stockholm overleden. De toe
stand van de Zweed was hard
achteruit gegaan na een beroer
te. Het plaatsen van een kunst-
hart bij Stenberg was in Zweden
zeer omstreden, omdat een
rechtszaak tegen hem betreffen
de een grootschalige belasting
ontduiking werd geseponeerd,
vanwege „zijn persoonlijke om
standigheden".
^GARANTIES VOOR RECHTSTAAT EN DEMOCRATIE"
Het binnenhalen van de rijstoogst, zoals hier in Niger, geeft al jaren evenveel werk, maar de opbrengsten gaan omlaag.
MINISTERS CONFEREREN OVER LANDBOUW:
piekte
IOSKOU De driekop
pige bemanning van het
ceybftussische ruimtestation
Saljoet-7 is gisteren onver-
e +,Wacht naar de aarde te-
iggekeerd, nadat een
in de kosmonauten,
'ladimir Vasjoetin, een
itsteking had opgelopen,
let Russische persbureau
I'ass heeft dit bekend ge-
drie kosmonauten zijn gis-
middag in hun Sojoez T-14
ïpsule geland in de steppen
b« an Centraal-Azië. De toe-
11 and van Vasjoetin, die sinds
'°5 5 dagen in de ruimte was, zou
15 u bevredigend zijn, maar hij
/ersyordt nog in het ziekenhuis
"in ehouden voor controle. De
ntsteking van Vasjoetin kon
17 iet aan boord worden- verhol -
Alien. De Saljoet-7 zet de reis
>o utomatisch voort.
,kT ipaanse
^'tentoonstelling
i z ireekt records
BRUSSEL De grootste
Mi Ipaanse kunsttentoonstelling
'■JJJ lie ooit buiten Spanje is ge-
indaa 10uden. lijkt in België alle re-
r tords te gaan slaan. Een
di naand voor de sluiting werd
v [isteren de miljoenste bezoe-
itorvó Ier verwelkomd- Bezoekers
loysti 'unn«?n zich verlustigen aan
nis. V °ude en moderne schilderijen,
nt no theater, muziek, architectuur,
jeeldhouwwerken, zang en
Sinti ^ans- ^et feshval is onderdeel
d l ^an de Europalia, een reeks
(MS internationale kunstmanifesta-
Volgens de organisatoren
het aantal bezoekers aan
het Spaanse festival het record
ilaan dat in 1980 werd geves-
igd toen 1.148.352 mensen het
Belgisch-Luxemburgse festival
bezochten, dat werd gehouden
ter gelegènheid van de 150ste
verjaardag van de onafhanke
lijkheid van België. De Spaan
se luchtvaartmaatschappijen
hebben extra vluchten moeten
inlassen om te kunnen vol
doen aan de grote stroom
Spanjaarden die hun eigen
kunst willen zien.
HAAG/PARAMA-
In de dialoog
i het Surinaamse mi-
i mog^aire gezag en de „oude"
ilitieke partijen is op
eer belangrijke punten
ereenstemming bereikt,
gisteren in zeer
R CEped ingelichte kringen in
tramaribo vernomen,
isikdrj aar het zich laat aanzien
tn een akkoord worden
49o sreikt dat uitmondt in
een gezamenlijke politie
ke verklaring op 25 no
vember, de tiende verjaar
dag van de Surinaamse
onafhankelijkheid.
Het militair gezag heeft steeds Daarbij z<
aangedrongen op zo'n verkla- tegemoet
ring. Met het oog daarop had aan wen:
de dialoog tussen het militair „oude" partijen,
gezag en de partijen NPS (Na- Over de precieze inhoud
tionale Partij Suriname) van de punten
ex-premier Arron, VHP ming wordt
(Vooruitstrevende Hervor- gezwegen
Lachmon
ding van ex-minister Soemita
een officieel karakter.
Naar in Paramaribo verluidt
zullen in een akkoord garan
ties worden opgenomen over
rechtstaat en democratie.
in voldoende mate
worden gekomen
die leven bij de
overeenstem-
Paramaribo nog
i de nog voort
gaande gesprekken niet te
KTPI onder lei- verstoren". Zoals bekend heb-
noodzaak benadrukt van een
grondwet en een volksuit
spraak daarover en verkiezin
gen.
Het NOS-journaal mag geen
beeldverslag maken van de
viering van tien jaar onafhan
kelijkheid van Suriname, op
en rond 25 november. De NOS
krijgt geen visum van Surina
me. Ook andere journalisten
zijn niet welkom in Suriname,
met uitzondering van de Belgi
sche verslaggever Jean Men-
tons.
gens weer terugverkocht aan
Tanzania, maar dan wel een
aantal malen duurder. Over
bekend, maar niet minder
schrijnend is het voorbeeld
van Ethiopië dat bonen expor
teerde, terwijl de bevolking
van honger op sterven lag.
Handelsverkeer
Mensah: „Toch kunnen we
niet anders, omdat we zonder
deviezen geen olie en dergelij
ke kunnen kopen. Het belang
rijkste dat we kunnen berei
ken is een eerlijke prijs. Een
prijs die zowel aanvaardbaar is
voor de Afrikaanse boer als de
Europese consument. Daar
schort het nu aan. Alle pro-
duktiemiddelen die wij uit het
westen importeren zijn de
laatste jaren vele malen duur
der geworden, maar wij heb
ben geen hogere prijzen ont
vangen voor ónze produkten".
Volgens Mensah is de acte van
Lomé onontbeerlijk voor Afri
ka. Lomé, genoemd naar de
hoofdstad van het Westafri-
kaanse Togo, is een overeen
komst tussen Afrikaanse lan
den en de EG, dat het handels
verkeer van industriële en
agarische produkten moet be
vorderen. Zo spreken de EG
en Afrika af dat de EG-landen
bepaalde hoeveelheden afne
men tegen een vaste prijs.
Verder zijn de invoerrechten
versoepeld, zo niet verdwenen.
De actes van Lomé gelden
voor vijf jaar, om daarna op
nieuw te worden vastgesteld.
Mensah weet nog wel een aan
tal knelpunten op te noemen,
zoals de gebrekkige transport
en andere communicatiever
bindingen, het tekort aan
marktonderzoeken, te weinig
opslagmogelijkheden voor pro
dukten en natuurlijk ook het
klimaat waardoor kostbare ir
rigatieprojecten noodzakelijk
zijn. De voorzitter is somber
over de problemen; hij voor
spelt dat het met Afrika neer
waarts zal blijven gaan, als het
werelddeel niet tot betere
prijsafspraken kan komen met
de westerse wereld. Maar toch
blijft er een enthousiaste on
dertoon in zijn stem klinken,
wanneer hij over de mogelijk
heden praat die Afrika heeft,
want één ding is zeker: „Wij
hebben het land en de arbeid:
daar moet toch wat mee te be
reiken zijn".
Miljarden nodig om
ontbossing tegen te houden
DEN HAAG In de periode 1987-1991 is 13,5 miljard
gulden extra nodig voor de redding van tropische wou
den. Dat betekent een verdubbeling van de huidige
uitgaven. Indien het geld er niet komt, betekent dit het
einde van een groot aantal ontwikkelingslanden in de
letterlijke zin van het woord. Het is een menselijk pro
bleem van de ergste soort.
Tot deze conclusies zijn deskundigen uit vijftig westerse en ont
wikkelingslanden gekomen, die in aanwezigheid van functiona
rissen van de FAO, de Wereldbank en de VN, in Den Haag ver
gaderden. Op de tweedaagse conferentie werd besloten een
FAO-plan na te volgen dat inhoudt dat stroomgebieden worden
hersteld door aanplant op hellingen, dat bossen worden aange
plant voor energie- en houtvoorziening en voor een beter bosbe
heer. Jaarlijks verdwijnt nu elf miljoen hectare tropisch bos, wat
niet alleen aantasting van het milieu, maar ook verslechtering
van de leefomstandigheden in ontwikkelingslanden te zien
geeft.
>ov jet-
kosmonauten
lerug wegens
DUBLIN Het Ierse parle
ment heeft gisteren met een
meerderheid van dertien
stemmen een Brits-Iers ak
koord goedgekeurd, dat een
eind moet maken aan het ge
weld in Noord-Ierland. De
stemverhouding in het parle
ment „de Dail" was 75 tegen,
en 88 voor het akkoord dat
premier FitzGerald vorige
week in Belfast tekende met
premier Thatcher van Groot-
-Brittannië. De oppositiepartij
stemde tegen de erkenning
van de soevereiniteit van
Groot-Brittanië in Noord-Ier-
land. De protestantse meerder
heid in Noord-Ierland is overi
gens eveneens tegen het ak
koord omdat ze vreest dat het
de eerste stap is op weg naar
hereniging met de Ierse repu
bliek. Een poging van de pro
testanten het akkoord te annu
leren, is door het Londense
Hooggerechtshof afgewezen.
Druzen en sji'ieten zijn gisteren in gevecht geraakt. Vannacht gingen de gevechten gewoon door.
Aanleiding was het weghalen van een Libanese vlag. Er zijn in totaal zeventien mensen om het
leven gekomen.
BEIROET In West-Beiroet
ren vanmorgen zware ex-
sies van honderden bom-
n en anti-tankgranaten en
het-gedonder van machine-ge
weren te horen, terwijl druzi-
sche en sji'itische milities el
kaar opnieuw bestookten in
het islamitsische deel van de
Libanese hoofdstad. Het waren
de hevigste gevechten sinds
maanden in Libanon, waar het
vandaag ónafhankelijkheids-
De elkaar bestrijdende milities
vochten de hele nacht door,
nadat onophoudelijke schiet
partijen Beiroet gisteren al
hadden verlamd. Vanmorgen
waren op straat alleen zwaar
bewapende strijders
die
de
schuilplaats naar de ande
re renden en vanuit deurope
ningen in huizen op elkaar
vuurden, terwijl de strijd een
hoogtepunt bereikte. Bewo
ners moesten hun toevlucht i
kelders zoeken.
Radio-Beiroet riep donors op
bloed af te staan. Volgens
schattingen in ziekenhuizen
zijn 17 mensen gedood en bijna
honderd mensen gewond ge
raakt. Twee verdiepingen van
gebouw waar een klein parti
culier ziekenhuis is gevestigd
staan in lichterlaaie na bescho
ten te zijn.
AMSTERDAM „Nood
hulp kan een negatieve
uitwerking hebben op de
produktiviteit van de
Afrikaanse boer. Niet al
leen drukt noodhulp de
marktprijs het is im
mers gratis maar het
heeft ook het effect dat de
animo om op het land te
ploeteren vermindert".
Moise Mensah zegt het
heel voorzichtig om elke
schijn te vermijden als zou
hij niet blij zijn met de gi
gantische hoeveelheid
noodhulp die over Afrika
is uitgestort.
De voorzitter van het Interna
tionale Fonds voor de Land
bouwontwikkeling probeert
juist aan te geven hoe complex
de problematiek rond de voed
selvoorziening in het zo geteis
terde werelddeel is. Mensah
was deze week in Amsterdam
om een congres bij te wonen
met een aantal ministers uit
Afrikaanse landen.
De Nederlandse minister
Braks van Landbouw en
Schoo van Ontwikkelingssa
menwerking waren daarbij
eveneens aanwezig. Twee da
gen lang was „Verwezenlij
king van Afrika's mogelijkhe
den voor voedselproduktie"
het gespreksonderwerp. Moise
Mensah, werkzaam in Rome
en afkomstig uit Benin, vat de
situatie samen.
„Om olie, zaden en kunstmest
te importeren hebben we de
viezen nodig. Om die te ver
krijgen moeten wij zelf expor
teren. Het beste exportprodukt
dat de meeste Afrikaanse lan
den hebben is een agrarisch
produkt: fruit, granen, groen
ten, rijst en katoen. Afrika
kan niet in haar eigen voedsel
voorzien, omdat we produkten
verbouwen die we zelf niet of
nauwelijks eten".
Als voorbeeld geldt Senegal,
waar eigenlijk alleen pinda's
op grote schaal worden ge
kweekt. Een voedzaam pro
dukt weliswaar, maar niet om
drie keer per dag te eten. Tan
zania teelt op grote schaal ka
toen. De ruwe katoen wordt
verkocht aan Europa; daar
worden er kleren van ge
maakt en die worden vervol-
Frans... met 'n
In de Wassenaarse duinen, richting
Hotel-Restaurant „DUINOORD"
WASSENAARSESLAG 26 2242 PJ WASSENAAR
TELEFOON 01751-19332 TELEX 34383
sfeervol a la carte restaurant
representatieve zalen voor recepties,
parties, vergaderingen, etc.
fhaal of bel even voor mapje Menu-Suggesties
LONDEN Het toestel
dat op het natte asfalt
van het Britse vliegveld
Heathrow staat, heeft
veel weg van een Concor
de. Het heeft hetzelfde
gewicht, is even groot en
kan evenveel passagiers
vervoeren, maar daarmee
houden de overeenkom
sten echter wel op.
Terwijl er superkoude vloei
bare waterstof en helium in
de enorme brandstoftanks
wordt gepompt, nemen de 50
reizigers hun plaatsen in de
speciaal ontworpen passa
gierscabine in. Een paar mi
nuten later begint het compu
tersysteem met het take-off
programma en kort daarop
schiet het toestel van het ver
rijdbare lanceerplatform de
lucht in.
Negen minuten later, met een
snelheid van vijfmaal die van
het geluid, is het vliegtuig in
de ruimte aangeland en be
gint het aan een voorgepro
grammeerde baan om de aar
de. Na duizenden kilometers
komt het toestel de damp
kring weer binnen. Precies 45
minuten na het vertrek uit
Londen landt „HOTOL" op
het vliegveld van Sydney,
Australië.
Dit alles kén werkelijkheid
worden het toestel moet
alleen nog gebouwd worden.
HOTOL staat voor Horizontal
take Off and Landing craft
(een ruimtevliegtuig dat hori
zontaal opstijgt en landt) en is
een project van de gezamelij-
ke tekentafels van British Ae
rospace en Rolls-Royce.
Sinds de Spoetnik-1 de ruimte
inging is er weliswaar veel
veranderd op het terrein van
de ruimtevaart, maar zelfs
met de aanzienlijke technolo
gische vooruitgang is het nog
altijd een uiterst kostbare
zaak om materiaal of vliegtui
gen de ruimte in de sturen.
Over het algemeen is men het
er over eens dat het tijdperk
van het ruimtevliegen niet
eerder aan zal breken, voor
dat de transportkosten (de
kosten die gemoeid zijn met
rdigen van de hul
praketten, die het vliegtuig de
ruimte in moeten brengen en
daar worden afgestoten) dras
tisch verlaagd kunnen wor
den.
Droom
De ruimte ligt in feite op
slechts twee uur afstand „rij
den" van de aarde en het is
de droom van iedere ruimte
schip-ontwerper een toestel te
bouwen, dat zonder hulpra
ketten in een baan rond de
aarde kan komen, naar de
aarde terug kan keren en
weer opnieuw gebruikt kan
worden. Het ruimteveer is tot
nu toe de meest revolutionai
re stap in het ruimtelijke ver
voer van mens en machine,
maar ook hier gaat het om
een toestel dat slechts gedeel
telijk opnieuw te gebruiken is.
Slechts twaalf procent, van de
lanceerkosten van het ruimte
veer is toe te schrijven aan
het onderhoud van het op
nieuw te gebruiken ruimte
schip en de hoofdmotoren. De
grote brandstoftank aan de
buitenzijde van de shuttle, die
in de ruimte afgestoten wordt,
neemt 22 procent van de kos
ten voor zijn rekening.
24 Procent gaat zitten in het
„opknappen" van de vaste
startraketten. Tenslotte wordt
42 procent van het geld be
steed aan de lanceerfacilitei-
ten en administratieve zaken.
Wanneer het ruimteveer geen
gebruik hoefde te maken van
de externe brandstoftank en
de startraketten, zou elke
vlucht de helft minder geld
kosten. Hoe de opvolger van
de spaceshuttle er dus ook uit
mag zien: hij moet in ieder ge
val beter en goedkoper zijn.
Sleutel
Een effectieve voorstuwende
kracht is de sleutel tot een
succesvol ruimteschip. Bij een
conventionele draagraket ma
ken de raketmotor en de
brandstof 80 procent van het
gewicht uit. Wanneer je dit
gewicht drastisch kan ver
minderen en toch de voort
drijvende kracht van de mo
tor kan behouden, is het
grootste probleem bij het ma-
V.
ken van een ruimteschip op
gelost.
British Aerospace en Rolls
Royce geloven dat HOTOL
het antwoord is op dit pro
bleem. Inplaats dat het toestel
tijdens het opstijgen zware
vloeibare zuurstof als brand-'
stof mee moet slepen, haalt
HOTOL de brandstof uit de
lucht, middels een „ademen
de" motor. De details van het
HOTOL-ontwerp worden
echter nog geheim gehouden,
waardoor het project nog met
het nodige scepcisme bekenen
wordt.
De laadcapiciteit van HOTOL
is zeven ton, gebaseerd op het
gewicht van de meest gebrui
kelijke communicatiesatelliet.
Het schip kan maar één mis
sie per vlucht uitvoeren, zodat
samengestelde opdrachten
meer vluchten zullen vereisen
en aanvankelijk zal HOTOL
slechts onbemande vluchten
maken.
Het is al met al niet verwon
derlijk dat er binnen en bui
ten Europa veel belangstelling
is voor het project. Voor de
verdere ontwikkeling van het
revolutionaire ruimteschip
moet echter wel vier miljard
pond op tafel komen en
dat is dan nog een voorzichti
ge schatting. Voorlopig zit een
reisje Londen-Sydney in 45
minuten er helaas dus nog
niet in.
DAVID WHITEHOUSE
Copyright The Guardian
V
