Leidschendam
werpt zich
laconiek op bom
Omwegen
reel gepeperd jolijt met Kul mén 9s
bntwapenende Zirkusprinzessin
EeidócSou/tont
$0 mensen betrokken
j demontage bom
„EINDELIJK WEER EENS WAT SENSATIE"
IDEN OMGEVING
DONDERDAG 21 NOVEMBER 1985 PAGINA 15
van
een
et aai
leipel
e aani
tot II
g De
ing hi
ma ii
HEGELING VAN OPERATIE LEIDSE BOM
jaSCHENDAM Ongeveer 250 mensen waren vanmorgen
n eken bij de demontage van de vliegtuigbom gevuld met 250
pringstof die op Nieuwjaarsdag 1945 achter de woningen
Voorburgseweg in Leidschendam werd afgeworpen. De
was een afspiegeling zij het in kleiner verand van
,riïfde actie in Leiden op 2 december 1984. Toen moest een
ponds bom aan de Morsweg in de binnenstad onschadelijk
n gemaakt. De feitelijke demontage daarvan duurde twee
i een kwartier. De voor- en nasleep duurden langer, want
3.000 Leidenaars moetsen hun huis uit, hun gas, licht en
werden afgesloten en in een nog grotere straal rond de
noesten enkele duizenden mensen binnenblijven en de ra-
ipenhouden. Politie en hulpverleners waren met in totaal
mensen in actie. De midden in een woonwijk gelegen bom
door tientallen containers afgeschermd en de gemeente
voor het geval er toch schade op zou treden een verze-
voor 40 miljoen gulden afgesloten. De kans op ontplof-
iieek uiterst reeël, zo bleek na de succesvolle demontage,
lidschendamse bom is in de Verenigde Staten gefabriceerd,
wam in 1945 terecht op de tuinderij van de destijds daar
tigde tuinderij van de heer Schuyt. De bom ontplofte niet,
mstelling tot de twee andere die elders in de gemeente bij
ippenfokkerij en een boerderij tot ontploffing kwamen,
montage van het op 2,5 meter diepte liggende projectiel
iedde vanmorgen door de Explosieven Opruimingsdienst
e Koninklijke Landmacht. Bij de voorbereidingen was het
i gespecialiseerde Aanemingsbedrijf Monshouwer te Heer-
im betrokken. De afgelopen dagen werd net als in Lei-
ijna een jaar geleden rondom de bom een muur van
ners opgetrokken om bij eventuele ontploffing de lucht-
omhoog te richten. Indien onverhoopt schade aan de wo-
zou ontstaan, zou deze indien niet anderszins gedekt
de aannemingsmaatschappij tot een bedrag van vijf mil-
;ulden zijn gedekt.
idschendam hoefden „iets" minder mensen hun huizen uit
Leiden omdat de bom in een braakliggend woningbouw-
n lag. Er moesten 60 panden worden ontruimd en daarbij
inden drie pelotons (180 man) van de Mobiele Eenheid, bij-
door een zestal politie-agenten/gidsen, bijstand. Verder
tien medewerkers van het Gemeentelijk Energiebedrijf
ir afsluiting van gas, water en licht.
tnming
2 was vanmorgen om zes uur in „De Fluit". Na ontbijt en
g werd om acht uur naar zone A vertrokken. Het ME-
)rjJ was voor de gelegenheid versterkt met een drietal tim-
Teden voor eventueel openen van deuren. Na afloop van de
liming van het gebied stond in „De Fluit" koffie en een
ls dirè gereed. De leiding berustte bij hoofdinspecteur E.A.D.
leentefey van de Voorburgse politie, dezelfde die de leiding had
in Af twee keer zo zware bom die in december 1984 in Leiden
?rson0 aangetroffen. De A-zone was een gebied van 150 meter
wethlde bom waarin zich tijdens de demontage niemand mocht
inhfden. Ongeveer 180 bewoners moesten daarom tussen acht
s finfgen uur hun woning verlaten. In de B-zone, een gebied
hij zofi de 150 en 415 meter rondom de bom, waarin zich 540 wo-
r in <n en 90 bedrijven bevinden, zoals Billiton, het Dr. Neherla-
aak ioruim en een computercentrum van de PTT, delen van de
pteries van WVC en VROM en het gemeentehuis, moest ie-
ckig *n binnen blijven. Het verkeer, inclusief het openbaar ver-
i vanj werd gedurende demontage rond zone B geleid. Het be-
ale frfcentrum voor de hele operatie was gevestigd in het politie-
evenau omdat het raadhuis binnen zone A ligt. Daar waren be
ad hie een aantal ambtenaren burgemeester W.F. de Vreeze van
comiischendam en korpschef gemeentepolitie J.M. de Vroedt
ladscdvezig evenals brandweercommandant A. Stuivenberg. Ge-
Beroeen die geen eigen opvang konden verzorgen slechts een
dsverpl personen konden in het restaurant van „De Fluit" te-
bovf- Uiteraard moesten ook huisdieren worden meegenomen.
3ezettl NOL WESSELING
(vervolg van voorpagina)
LEIDSCHENDAM
Even voor half acht. Vier
mensen van het bouwbe
drijf Tetteroo zaten opge
wekt in een schaftlokaal
op het terrein aan de
Voorburgseweg. Zo'n
twintig meter naast die
schaftkeet ligt hij. Het ar-
tefarct van een wereld
brand van bijna een halve
eeuw geleden.
Vijfhonderd pond vernieti
gend geweld, jarenlang slui
merend onder dik twee me
ter grond. Haperend, slecht
materiaal, maar daarom niet
minder te wantrouwen, die
nooit tot ontploffing geko
men Amerikaanse vliegtuig
bom. Een MC-bom, zo heet
het oorlogstuig volgens Kapi
tein Van Maren van de Ex
plosieven Opruimings Dienst
(EOD). MC staat voor Medi
um Capacity, goed voor een
scherfwerking in een straal
van vierhonderd meter,
mocht het tot een ontploffing
komen. Een muur van meta
len containers en een enor
me aarden wal moet de scha
de dan beperkt houden.
Want vandaag was De Grote
Dag van de ontmanteling.
In Leidschendam heeft men
met de aanwezigheid van het
vernietigingswapen leren le
ven. Ergens moest hij liggen,
in het verlengde van de
Damlaan aan de Voorburgse
weg. Na de oorlog heeft men
er nog naarstig naar gezocht.
Tevergeefs. Nu er echter wo
ningbouw voor de deur staat,
heeft de familie Schuyt op
nieuw de autoriteiten ge
waarschuwd voor de bom.
Hij werd bij het bouwrijp
maken van het terrein inder
daad aangetroffen, in niet
meer zo florissante staat.
Volgens kapitein Van Maren
is het probleem des te groter,
want de Amerikanen ge
bruikten destijds staal-op-
-staal constructies, vrij ge
voelig voor corrosie. De En
gelsen daarentegen hielden
het liever bij messing op
staal. Een bom dus in deplo
rabele toestand, die al sinds
vorige week maandag als een
kasplantje met kruipolie
werd behandeld. Het ontste
kingsmechanisme moest im
mers uit zijn slaaptoestand
worden gewekt, zonder dat
dit op al te grote weerstand
stuitte.
De bom heeft al die jaren
veilig beneden het grondwa
terpeil gelegen. Nauwelijks
enige aanleiding om zich
over te bekommeren. Wel
licht verklaart dat ook waar
om de bewoners in de directe
omgeving vanmorgen be
paald geen haast maakten
met de ontruiming van de
woningen. De St.-Rafael-
straat, de zogenaamde Rode
Pannenbuurt. rond half ne-
De containers rond de put, die de eerste klappen moeten opvangen, mocht het toch tot een explo
sie leiden.
gen. Een klein politieleger
heeft zich in de straat verza
meld en belde huis-aan-huis
aan om de bewoners te ma
nen dat ze nu echt hun wo
ningen moeten verlaten. De
meesten hadden met familie
leden een min of meer ver
plichte visite geregeld. De fa
milie Van Rijn bijvoorbeeld
die bij een dochter van de fa
milie de tijd ging afwachten.
Een bedlegerige mevrouw op
de Damlaan werd door de
GGD met een ambulance
naar verpleeghuis De Prin
senhof gebracht. Enkele an
dere bewoners werden bij
gebrek aan vervoer door de
taxi opgehaald. In sportcen
trum De Fluit werden vier
mensen ondergebracht die
nergens anders terecht kon
den. Het was er meer dan ge
zellig, er werd gekaart en er
waren broodjes en hardge
kookte eieren. De gemeente
Leidschendam gaf een rond
je. Niemand verwachtte ei
genlijk dat er iets mis zou
gaan. Men bleef er laconiek
onder. Eindelijk weer ëens
wat sensatie in Leidschen
dam. Voor de tweede maal
deze week overigens, dins
dag al werden door een ac
tiegroep alle toegangsweken
geblokkeerd. En vandaag
was het dus die bom.
Om tien uur was er in zone
A niemand meer die er niets
te zoeken had, in zone B
bleef iedereen op last van de
politie binnen. Met patrouil
lehonden werden de leeg
staande huizen bewaakt te
gen plunderaars. Door mid
del van geluidswagens werd
iedereen van de straat af ge
praat. Het demonteren kon
toen beginnen.
Om elf uur kon het sein
„bom meester", een variatie
op het brandblusjargon, wor
den gegeven. Na een half
uur hard werken was de Ex
plosieven Opruimings Dienst
erin geslaagd het monster te
ontmantelen zonder dat de
wijde omgeving van de
bouwput in een enorme kra
ter was veranderd.
LUUD VAN DER HAM
HET JAAR „MUSICA '85" GAAT „MOZAÏEK" ER WEER TEGENAAN
9?
had
een
•gint I
2 lordwijkers en liefhebbers
1 n daarbuiten kunnen er
n >er voor gaan zitten: het
bordwijks Operette Gezel-
Ree|iap „Mozaiek" staat deze
wederom met veel
RHA^ank en kleur, met „pomp
circumstance", op de
der afn^en van bet Lido-thea-
ïter lf- **et 1S e^e keer weer een
s ru le belevenis als Mozaiek
aanln grote ..familie" apart
n ^et veel „Schwung", enthou-
nen' isme en liefde voor het mé-
r bet werk van zwierige
mponisten interpreteert.
b^isschien zijn er nog een
ar Noordwijkse stervelin-
d kon die dit noë niet wisten;
n wordt het wel hoog tijd
liddei*1 die Mozaiekse geestdrift
s in ns te gaan proeven. Al en-
ko !'e jaren beb ik traditioneel,
j na thans in één rubriek in het
j)e ijaar, mijn hart verpand
,ian® n Mozaiek. Van deze we-
3m enschap maakt Jos West-
n eei est, fervent p.r.-man van
neem club- steeds dankbaar ge
acht*ui^- Dan overlaadt hij me
taat j et de meest complete infor
eek atie die men zich kan voor-
pere, ellen, met het verzoek er
ts redelijks en „wervends"
Sen in te maken. Ook Mozaiek
hoe 1 oet verkocht worden. Daar
st at ie dan maar weer....
veroi
toe oals men weet, is elk jaar er
n -n- Dat wil zeggen: elk jaar
ien uBeft tegenwoordig een mot-
s to'. een thema. Een tref-
nend oord, waar je wat mee moet
en te doen. Dat kan van al-
ts zijn; als het maar een
;etje aanspreekt. Je hebt
et Jaar van het Kind gehad
enfin, de rest ben ik,
irlijk gezegd, even kwijt,
o, ma aar (jat kunnen ook het
°k iar van de Postzegel en die
ten in de Walvis, de Vrouw, de
^lan, de Vrede en de Sprink-
/an 1 aan zijn geweest. Ik ver-
wor eem nu opeens, dat 1985 het
ntelij jar Van de Europese Muziek
nomf Musica '85") is. Nog een
joede maand, en we krijgen
houd eer wat anders. Het kan
et st us nog even. Maar het
ijzer ooie en het fijne van 1985 is
1°P >k, dat het voor Noordwijk
ns vfen bijzonder jaar was: het is
d. V amelijk 65 jaar geleden, dat
ge e vruchtbare operette-ma-
er Emmerich Kélmén, één
Zo zag in '83 bij Mozaiek „Grafin Mariza" eruit...
van de troetelkinderen van
de Weense Unterhaltungs
wereld, een nacht horizontaal
in Noordwijk aan Zee heeft
doorgebracht.
Oud-gast
Dat was dus in 1920. Emme
rich woonde in Amsterdam
de première bij van ziin ope
rette „Hollandweibchen"
(wat kan het Duits toch de
juiste toon aanslaan en
„schilderachtig" zijn), en hij
logeerde in Grand hotel Huis
ter Duin. Het leek Mozaiek
ideaal om deze componist als
„oud-gast van Noordwijk"
„centraal te stellen" bij de
voorstellingen in het Muziek-
jaar 1985. En geprikt werd
Kélmón's operette „Die Zir
kusprinzessin", omdat deze,
na „Die Csardésfürstin" en
„Grafin Mariza" zijn derde
bekende operette is en bo
vendien nog niet door Mozai
ek werd opgevoerd. Beide
andere werken hebben zelfs
tweemaal bij Mozaiek succes
vol op het repertoire gestaan.
Zo steekt deze week, op don
derdag- en zaterdagavond
(20.00 uur) en zondagmiddag
(14.00 uur) de circusprinses
met haar hele gevolg van
wal.
Jos Westgeest, met z'n bij
kans fabelachtige kennis van
de materie, legde inmiddels
uit, dat operettisten als Kél-
mén, Abraham, Fall en Oscar
Straus, aan het Weense fir
mament moesten optornen
tegen de grandeur van de
grote ster die Franz Lehar
was. Deze vrolijke Franz had
bovendien de steun van een
solistische superieure vir
tuoos: Richard Tauber, be
kend van de oude gramo-
foonplaat. Lehar kon niet
stuk meer, Kalmón c.s. nog
wel. Maar de producties van
deze lagere goden der operet
te (eigenlijk „opera'tje", maar
dan luchtiger) hebben het,
over het algemeen, prins
heerlijk overleefd. „Zij vis
ten, ondanks alles, met listen
en lagen tussen de Lehar-
mazen door", aldus een geo
riënteerde, poëtische West
geest. Vooral Kélmén, die
van Hongaarse afkomst was,
bediende zich bij zijn schep
pingen van flinke doses pa
prika. Hongaars tempera
ment, ja man, dat had zijn
muziek. Weense basis, maar
de saus was Hongaars; een
goulash die nooit zwaar op de
maag lag.
„Die Zirkusprinzessin" nu is
zo'n geweldig' aardige papri
ka-operette, doorspekt met
„unheimliche" maar erg voor
die tijd aanslaande moderne
dansvormen als foxtrot en
charleston. Welnu, Kalman
en Mozaiek nemen hun
Noordwijks publiek dezer da
gen (vanavond is de eerste
opvoering) mee naar de des
tijds voornaamste Russische
cultuurstad St.Petersburg en
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 jHHKs LSI
- 12 22 44 op toestel 10. door Ton Pit'tcrs
naar Wenen; terug naar de
toen nog levendige herinne
ringen aan het „MilitSr", de
inmiddels verdwenen vor
sten en grootvorsten en -stin-
nen; terug even ook naar
Moedertje Rusland en naar
de thans uit het oog verloren
Habsburgers van de Donau-
monarchie; hoogtij voor de
tressen en sjabrakken en dol
mans wat uiteraard niets
met de Nederlandse Tweede
Kamer te maken heeft.
Een Weense Zorro
Zoals gebruikelijk is de in
houd van menige operette
een vrij ingewikkelde ge
schiedenis. De circusprinses
maakt daarop geen uitzonde
ring. Uiteindelijk gaat het om
de kostumering, om de wer
velende, bekende melodieën,
die vooral de ouderen nog als
„muziek" in de oren klinken.
Ik zal het kort moeten hou
den: er is een circus Stanis-
lawski dat in St.Petersburg
optreedt. De grote ster is een
zekere, mysterieuze „Mister
X", een ruiter die als een
soort Zorro halsbrekende toe
ren verricht en altijd gemas
kerd optreedt. Deze knaap is
een oud-gardeofficier
(„Adieu, mein kleines Garde
Offizier", een liedje waar in
de dertiger jaren het jonge
prinsje Boudewijn- van België
zo dol op was; dat wist ik, als
leeftijdgenootje), neef van
wijlen Vorst Palinski. Alle
maal van die Poolse jongens.
Die officier evenwel was ho
peloos verliefd op Fedora, de
verloofde van zijn oom. Oom
bemerkte dat en ruïneerde
de carrière van neef. Inmid
dels werd Fedora achterna
gelopen door prins Sergius
Wladimir.
Maar Mister X blijft actief,
gemaskerd en wel hoe las
tig ook Fedora het hof ma
ken. Het hof maken, vooral
aan het hof, was de voor
naamste muzikale bezigheid
binnen de operette, moet u
weten. Dat verschijnsel is er
tegenwoordig niet meer bij;
we kennen slechts „onge
wenste intimiteiten", tot op
de ministeries toe. Ik neem
de draad verder op: prins
Sergius neemt het niet en
tracht Mister X te ontmaske
ren, hoewel de gardeofficier
moet voortgaan met Fedora
het hof te maken als ene ge
wisse „baron Korrossow". De
tsaar aller Russen komt er
ook nog bij. Er wordt ge
trouwd, in een huiskapel.
Maar Sergius laat als gedu
peerde aan Fedora weten, dat
ze met een circusartiest ge
huwd is. Ai,ai,ai, welk een
venijn. De wraak van Sergi
us, Sergei zouden ze in het
oosten zeggen. Rumor in
casa. De ene wil de ander
niet, maar de ander wil de
ene ook niet. Of iets daarom
trent. De oprechte liefde,
echter, zegeviert. Ook bij Mo
zaiek, dat zich aan de inte
grale bindende tekst houdt.
Fedora voelt zich, bij alle in
triges, lelijk in het ootje ge
nomen door de door. haar
aanvaarde „Zorro", en Sergi
us lijkt weer een kansje te
gaan maken. Maar tenslotte,
net als het betalend publiek
in het Lido-theater op het
punt staat de zakjes snoep en
zoute pinda's weer in de tas
jes op te bergen en nog een
keer de neuzen wil snuiten,
overwint de liefde, en zou
ook Kélmén tevreden kun
nen zijn. Je ziet het allemaal
vantevoren aankomen, maar
het blijft geweldig! Sergius
was een beste vent, maar
„Zorro" hield het heft in
handen. En Fedora voelde
zich een „Zirkusprinzessin".
En dat zingt ze dan ook uit,
met een vol gemoed.
Sterke „cast"
Mozaiek wordt andermaal
ondersteund door een sterke
„cast" van medewerkenden
u zou toch eens het ko
mende weekeinde in Noord
wijk moeten .aanleggen en
ook de verzorging is opnieuw
„uit de kunst". En steeds van
die prachtige, in Noordwijk
ingeburgerde, namen weer
van good old Mozaiek: Ans
Poppe, Cees Borger, Yvonne
Elward, Frans de Lincel, Jan
Coenraads. Talenten, onbe
zoldigd. Kwaliteit drukt ook
nu weer een stempel op de
Noordwijkse operette: muzi
kale leiding heeft Cees Bor
ger, Nelly Langewen voert
regie alsmede de choreogra
fie; Joop Groesz dirigeert het
Nederlands Begeleidings- en
Kamerorkest, Lydia Pool
man zit welgemoed aan de
vleugel, de decors c.a. komen
van Robert Bon Theatertech
niek, A'dam, en de kostuums
worden geleverd door Ridde-
rikhoff Van Schoten uit
het Westfriese Hoorn. En wat
bij Mozaiek ook altijd zo leuk
is: iedere toegangskaart
maakt kans op een gratis toe
gangskaart voor de voorstel
lingen van 1986. Gorbatsjov
en Reagan dienende. U ziet
maar waar u aan kaarten
komt: o.a. bij de VVV's van
Noordwijk en Noordwijker-
hout. Het zal daar wel storm
lopen, maar er is altijd wel
een gaatje. Zeker voor deze
„Zirkusprinzessin". Zum
wohl...
