TAFEL Veel joden ervaren antisemitisme Presentatie muziekcollectie Nederlandse Hernhutters „Synode moet verzoenen" £eidóc lïTïïTl kerk wereld Ruim 840 miljoen rooms- katholieken beroepingen ACHTERGROND QcidóaQowumt DONDERDAG 14 NOVEMBER 1985 PAG1N/ Zwarte bisschoppen: Katholieke kerk VS discrimineert De tien zwarte katholieke bisschoppen in de VS hebben de ka tholieke kerk verweten dat zwarten binnen de geloofsgemeen schap worden gediscrimineerd. Zij wilden meer zwarte katho lieke leiders, bijvoorbeeld de benoeming van een zwarte aarts bisschop voor een miljoenenstad, en dat de kerk racisme ster ker zou veroordelen. Naar aanleiding van eerdere veroordelin gen door de katholieke kerk van racisme zeiden de bisschop pen: De kerk heeft gesproken, maar heeft ze ook zelf geluis terd?. Eerder deze week heeft de bisschoppenconferentie van de VS de zwarte hulpbisschop Eugene Marino uit Washington tot secretaris van de nationale organisatie benoemd. Het was de eerste keer dat een zwarte in een dergelijke hoge functie werd benoemd. Kindercommunie bij Britse anglicanen Zoals het er nu uitziet zal de kindercommunie bij de (Angli caanse) Kerk van Engeland van uitzondering regel worden. De generale synode krijgt volgende week een rapport te behande len, dat de toegang bepleit voor gedoopte kinderen tot de com munie-uitreiking in de zondagochtenddienst, zoals de ontwik keling hier en daar al is geweest sinds 1927. Een raadpleging van de internationale Anglicaanse Kerkgemeenschap heeft aangetoond dat er een ruime meerderheid is voor kindercom- De officiële kerkorde schrijft voor dat kinderen pas de eucha ristie kunnen vieren na te zijn aangenomen in de kerkgemeen schap. Dat gebeurt omstreeks het twaalfde jaar. Zich alles veroorloven maakt de mens niet gelukkig Paus Johannes Paulus Volgens de jongste statistiek van de Rooms-Katholieke Kerk zijn er in de wereld iets meer dan 841 miljoen rooms- -katholieke gelovigen. Hele maal precies kan het aantal niet worden opgegeven, om dat in communistisch gere geerde landen geen statistiek wordt bijgehouden en aantal len parochianen ook niet aan Rome kunnen of mogen wor den doorgegeven. Deze ge vallen betreffen rond 16 mil joen mensen. Waar wel een officiële statis tiek wordt bijgehouden komt men tot een totaal van 825,6 miljoen, bijna 18 procent van de wereldbevolking. In 1970 waren er over de hele wereld gerekend 653,6 miljoen rooms-katholieken, groeiend tot 709,6 miljoen in 1975 en tot 783,7 miljoen in 1980. In Latijns-Amerika wonen naar verhouding de meeste katholieken: 345,5 miljoen, neerkomend op 41 procent van het totaal. Als afzonder lijk land telt Brazilië de meeste katholieken: 116,8 miljoen op een bevolking van om en nabij 131,3 miljoen. Andere landen met een aan zienlijk aantal rooms-katho lieken zijn: Mexico met 72 miljoen, Italië met 55,7, de Verenigde Staten met 51,9 en Frankrijk met 46,7 miljoen. Nieuwe president en profeet voor mormonen De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (de Mormonen) heeft de 86-jarige Ezra Taft Benson tot nieuwe president en te vens de 13e profeet benoemd. Benson, minister van land bouw onder president Eisen hower, volgt Spencer Kim ball op, die vorige week op 90-jarige leeftijd overleed. Benson was in de jaren '50 een uiterst conservatieve po liticus die de beweging voor burgerrechten bij herhaling scherp aanviel. Bij zijn amb tsaanvaarding in Salt Lake City zei Benson dat hij zijn aandacht in de eerste plaats op de verspreiding van het geloof zou richten. Er zijn 5,4 miljoen mormo nen, van wie ruim 3 miljoen in de Verenigde Staten. Hulp Polen Het adres van de onlangs op gerichte Stichting Nehama, die hulp wil bieden aan Pool se joden, is gevestigd in Al phen aan den Rijn, Aïdaplein 71. Voorzitter van de stich ting is de heer G. Koning. Tel. 01720 36277. Bijna alle joden die geen lid van een joods kerkge nootschap zijn, menen de aanwezigheid van antise mitisme in Nederland te kunnen vaststellen. Daar om is voor deze groep na de binding met Israël te bestrijding van het antisemitisme belangrijk. Dit blijkt uit een recent onderzoek dat de sociaal-psycholoog dr. S. Wijnberg in opdracht van het Nederlands-Israëlietisch Kerkgenootschap heeft uitgevoerd onder joden die niet bij een kerkgenootschap zijn aangesloten. Zij vormen ongeveer de helft van de 30.000 joden in ons land. Dr. ir. E. M. Wikler, voorzitter van dit kerkgenootschap, maakte enkele resultaten van dit onderzoek bekend tijdens de jubileumbijeenkomst in Amsterdam van het 120-jarig Nieuw Israëlietisch Weekblad. Desgevraagd zei hij er ver baasd over te zijn dat bijna al deze joden het antisemitisme ervaren. Hij verklaarde dit onder meer door isolement waarin deze groep joden vaak verkeert. R. Naftaniel, directeur van het Centrum voor Informatie en Documentatie over Israël (CIDI), voegde hieraan toe dat wellicht niet alle joden aan den lijve antisemitisme onder vinden, maar dat wel allen er over lezen of er van horen. „Een zaak als die van het evangelistenechtpaar Goeree raakt heel veel joden", aldus Naftaniel. Deze evangelisten verkondigen dat de joden ae vervolging aan zichzelf te wij ten hebben doordat ze Jezus als de Messias hebben a pen. Kortgeleden verbood de rechtbank in Zwolle hun brochure met dergelijke opvattingen te verspreiden. Minister Brinkman (r) en de heer Kopuit nadat de laatste versierselen waren opge speld NlW-hoofdredacteur Kopuit onderscheiden Hoofdredacteur M. Kopuit van het 120-jarig Nieuw Is- raelietisch Weekblad is be noemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De ver sierselen werden hem woens dag tijdens de jubileum bijeenkomst in Amsterdam opgespeld door minister Brinkman van WVC. Deze noemde Kopuit „de ver persoonlijking van zo'n be langrijk fenomeen als het NIW". Het is de enige krant met de joodse stem, die ner gens anders meer te horen is, aldus de bewindsman. Sprekend over het aantal abonnees (momenteel 5.300) citeerde hij de huidige hoofd redacteur: „Als God het sa- menlezen zou verbieden, zou den we nog veel meer abon nees hebben". LEIDS TOONKUNST ORKEST BRENGT PRIMEUR Het Toonkunst Orkest Leiden onder leiding van René Ver- hoeff levert een bijdrage aan een voor de muziekwereld be langrijk historisch evenement. Zaterdag 16 november zal na melijk in de kerkzaal van de Evangelische Broedergemeen te te Zeist de kersverse mu ziekcatalogus van deze ge meente worden gepresen- Het gaat om een grote, in meer dan één opzicht belang wekkende collectie. Het Toonkunst Orkest zorgt voor muzikale omlijsting door twee muziekhistorisch belangwek kende werken ten gehore te brengen. Een week later, op 24 november, brengt het koor deze werken ten gehore in Leiden in de Taffeh-zaal van het Rijksmuseum voor Oud heden, aanvang 15.00 uur. Na een grote brand in 1967 in het gebouwencomplex van de Evangelische Broedergemeen te (beter bekend onder de naam Hernhutters) besloot de directie het zeer omvangrijke archief in bewaring te geven bij het Rijksarchief in Utrecht. Een belangrijk deel van dit archief bestaat uit deels gedrukte, deels met de hand gecopieerde muziekpar tijen en -partituren. Gezien de vele eerste en enige drukken kocht men gewoonlijk recente werken aan. Het resultaat mag er zijn: een verzameling van grote musicologische De in Nederland woonachtige Amerikaanse musicoloog Randall H. Tollefsen heeft van deze voorheen zeer ge brekkig gecatalogiseerde col lectie alle ruim 2500 nummers beschreven. De vrucht van deze arbeid is een Engelstali ge catalogus van ruim 800 bladzijden, die als nummer 47 in de inventarissenreeks van het Utrechtse Rijksarchief in twee delen zal verschijnen. De naam "Hernhutters" komt van "Herrnhut" ("onder de hoede van de Heer"). Zo noemden rond 1725 een hand vol uit Moravië gevluchte Unitas Fratrum-leden de plek in Saksen, waar ze bij Graaf von Zinzendorf bescherming vonden. Herrnhut werd de bakermat van een religieuze beweging, die zich in een aan tal jaren over de gehele we reld verspreidde. De eerste vestiging in Nederland was in IJsselstein. Vele andere Ne derlandse gemeente volgden. De geschiedenis van de Evan gelische Broedergemeenschap te Zeist begint in 1745. De Hernhutters onderscheidden zich door een christo-centri- sche theologie, een sterk ge voel voor oecumene, een niet te stuiten drang om het evan gelie uit te dragen, en... een warm hart voor de muziek. Hiervan is de grote collectie gebruiksmuziek het onomsto telijk bewijs. Vanaf ongeveer 1750 tot 1825 verzamelde men nauwlettend vocale muziek (met instrumentale begelei ding) in de vorm van korte koorwerken, aria.s en canta-, tes. Een kleiner aandeel van de verzameling vormen de composities voor orkest en kamermuziekensembles. De bladmuziek was bestemd voor het kerkkoor van de Broeder gemeente en voor het uit ge meenteleden samengestelde Collegium Musicum. Dit or kest zorgde voor de muzikale begeleiding tijdens de kerk diensten en andere liturgische plechtigheden. Daarnaast voerde het wereldse muziek uit. Veel van de vocale com posities zijn van de hand van Hernhutters uit Zeist of el ders, de rest is van beroemde of minder beroemde tijdgeno ten: de Bachzonen, Handel. Haydn. Mozart, Beethoven, Mendelssohn, minder bekent de goden als Stamitz. Ditters- dorf, Graun, Vanhal en ande ren uit Tsjecho-slowakije en Silezië. De eerste muzikale leider in Zeist was Christian Gregor (1723-1801). Hij werd in 1757 opgevolgd door Christian Gottfried Geisler. Van elk van deze componisten zal het kerkkoor van de Evangeli sche Broedergemeente te Zeist o.l.v. de cantor Ben van den Bosch in samenwerking met het Toonkunst Orkest Leiden een werk uitvoeren: "Herr, ich habe lieb die Statte deines Hauses". Koor uit de Cantate t.g.v. de inwijding van de kerkzaal te Zeist op 20 oktober 1768 (Geisler) en "Und da alles vollendet war" (Gregor). Voorts staat op het programma het anonieme "Mein Heiland geht ins Lei-' den" voor koor en orkest zum grossen Sabbath, 25 maart 1780. Het is verheugend, dat een Leids orkest de primeur mag hebben van twee muziekhis torisch zeldzame werken. Het betreft een concert voor hobo in G., door Paul Wranitzky (1756-1808), een vriend van Mozart, Haydn en Beethoven. Van zijn hand was tot op he den geen hoboconcert bekend. Mogelijk hebben we hier te maken met een volslagen on bekend werk. De hobopartij zal gemeentelid Bas Prinssen voor zijn rekening nemen. Van het tweede werk, een symfonie in G, door Carl Phi- lipp Emmanuel Bach (1714- 1788) is maar één compleet tweede exemplaar bekend. MARCEL VAN BAARLE Nederlandse Hervormde Kerk Aangenomen naar Akkrum mw. H.P. Hummel, kandi daat te Groningen. Beroepen te Lienden A. van Wijk kan didaat te Hardinxveld-Gies- sendam. Beroepbaarstelling: mw. E. R. H. van Dijk Noor derstationsstraat 34a, 9717 KP in Groningen. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Beroepen: te Marknesse in de Noordoostpolder J. Zwart, kandidaat te Kampen; te Rot- terdam-Delfshaven J. C. V. Krijtenburg te Sliedrecht; te Kralingsheveer Krimpen a/d IJssel, C. J. de Ruijter te Rotterdam-i Gereformeerde Gemeenten Beroepen: te Den Haag-zuid, H. Paul te Middelburg; te Al melo/Wierden, T. M. van Dijk te Rotterdam-Alexan- derpolder. KARDINAAL KOENIGS BIJDRAGE AAN THEOLOGENSTRUD (Door onze correspondent Cees Manders) Aan de vooravond van de buitengewone bisschoppensy node over het Tweede Vati caanse Concilie (die over tien dagen begint) wordt er in de top van de Katholieke kerk flink gediscussieerd over de 'enige en juiste' interpretatie van de concilieboodschap. Kardinaal Ratzinger (hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer en tweede in de curie, na de paus) stelt het 'modernisme' van vele her ders aan de kaak. Hij pleit voor een 'restauratie', voor „een nieuw evenwicht, na de overdrijvingen van de ope ning naar de wereld, en na de veel te positieve interpretaties van een agnostische en atheïs tische wereld". Ratzinger is scherp aangeval len door de beroemde theo loog Hans Kiing, die de kardi naal vergelijkt met een ouder wetse Groot-Inquisiteur. Maar Ratzinger heeft steun ontvan gen van de Hans Urs von Bal- thasar (80), een door de paus vaak geraadpleegde en zeer conservatieve theoloog. Urs durfde op een gegeven mo ment zelfs te beweren (hij slikte dit later in) dat Küng en de Braziliaanse bevrij dingstheoloog Leonardo Boff geen christenen meer waren. Boff heeft deze 'banvloek' in stilte moeten incasseren, want het spreekverbod dat Ratzin ger hem heeft opgelegd geldt nog onverminderd. Vele Itali- aanse theologen hebben daar op Urs von Balthasar en Rat zinger in krantenartikelen scherp aangevallen en gepleit voor meer begrip voor dissi dente opinies binnen de kerk. Ze willen dat de synode bin nen de kerk meer ruimte schept voor „afwijkende maar bona-fide meningen". Jezuïeten De Jezuïeten hebben ook een geduchte bijdrage geleverd aan de verhitte discussies met een artikel in hun lijfblaf 'Ci- vilta Cattolica'. Daarin waar schuwen zij voor een te enge interpretatie van het begrip 'pauselijke onfeilbaarheid' en voor een 'papolatria' of veraf goding van de pausfiguur. Dit artikel bracht in Rome grote opschudding, te weeg totdat het Vaticaan liet weten dat de artikelen in dat Jezuïetenblad altijd de goedkeuring van de pauselijke 'censor' hadden. Met andere woorden: de paus Aan deze pre-synodale scher mutselingen heeft nu ook de gezaghebbende Oostenrijkse kardinaal Franz Koenig een bijdrage geleverd, maar een rustige, weloverdachte bijdra ge, wars van de agressiviteit van zijn collega-theologen in de kerk. In Rome is een boek verschenen dat heet 'Chiesa, dove vai (Kerk, waar ga je heen een verslag van een intervieuw van de journalist Gianni Licheri met de kardi naal. Dit soort interview-ver halen is overigens het geëikte wapen in de huidige theolo- genjstrijd: Ratzinger liet zich intaj^iewen, en ook Urs von Baltnasar. Kung zette zijn aanklacht in de krant. Als er iemand is die recht van spreken heeft inzake concilie en bisschoppensynode dan is het wel die tachtigjarige kar dinaal Koenig uit Wenen. Hij was destijds een van de ac tiefste concilievaders en is sindsdien in de postconciliaire ontwikkelingen van de katho lieke kerk de sleutelfiguur ge bleven. Koenig is inmiddels met pensioen, maar naar hem wordt nog steeds geluisterd. Hij zal trouwens actief deel nemen aan de komende bis schoppensynode. Koenig deelt de restauratiezin van Ratzinger (verwoord in zijn boek 'Rapporto sulla Fede') volstrekt niet: „Het ac cent op het woord 'restaure ren' wijst teveel op een heim wee naar het verleden. We moeten niet vergeten dat er tussen het laatste Concilie en dat wat eraan voorafging bij na honderd jaar zat. De kerk van het verleden bekeek elke nieuwigheid met angst, voel de zich gescheiden van de we reld die zij zag als het kwaad; het Concilie heeft die voorin genomenheid overwonnen door zich open te stellen voor de historie, naar de wereld, naar de niet-christenen toe, voor de ecomenische bewe ging. Op het ogenblik zijn er zeer velen die niet geloven, maar wel iets zoeken. De kerk wil deze mensen ont moeten zoals ze zijn. Een 'nieuw evenwicht' in de zin van Ratzinger is dus niet wenselijk. Want dat zou een 'redimensionering' van de conciliaire geest betekenen". Collegiaal Een van de stenen des aan stoots van kardinaal Ratzin ger (in zijn genoemde boek 'Rapporto sulla Fede') is het instituut van de bisschoppen conferentie: „Geen enkele bisschoppenconferentie heeft als zodanig een leeropdracht; haar documented hebben geen specifieke waarde, maar slechts de waarde van de con sensus die haar wordt toege kend door de individuele bis schoppen", aldus Ratzinger. Koenig is het daar niet mee eens. Hij wijst op het belang van die bisschoppenconferen tie voor de bisschoppelijke collegialiteit, die hij een van de grote verworvenheden van het concilie noemt. Dankzij het concilie mochten dè bis schoppen de kerk voortaan in zekere zin meebesturen. „Daarvoor moesten ze eerst collegiaal leren denken, leren met elkaar te werken. In de nationale bisschoppenconfe rentie kregen de bisschoppen de gelegenheid zich een der gelijke collegiale mentaliteit eigen te maken. Een bisschop penconferentie is natuurlijk geen parlement, maar is daar door niet minder belangrijk voor de oplossing van vele problemen, vooral prakti sche." Kardinaal Ratzinger, de ge- loofsbewaarder van de kerk, wordt er door zijn tegenstan ders van verdacht de komen de synode te willen gebruiken om bepaalde oude geloofs waarden en -gebruiken in ere te herstellen, om de kerkelij ke klok terug te draaien. Koe nig zal erop letten dat dat in elk geval niet gebeurt. „Ik zal er op alle manieren voor vechten dat er op de synode gewerkt wordt aan een echte aggiornamento", aan een ac tualisering van de ou'de conci liaire waarden. Op de vraag of de komende synode niet een mooie gele genheid zou zijn voor een in terne verzoening in de kerk, voor een opheffing van alle veroordelingen van 'dissiden te' theologen, antwoordt de oude kardinaal in positieve zin. „Daar zouden we zeker over kunnen spreken. De leer, de openbaring, die kun nen we piet in overweging nemen. Maar wel alles wat betrekking heeft op de mens. Ik zei het tien jaar geleden al: het gevaar is niet zozeer dat men ophoudt te geloven, als wel de groeiende discrepantie tussen geloof en kerkelijk le ven. Dat is nu ook nog het ge val en de synode kan daar niet omheen". Kardinaal Koenig: „geen restauratie" Vaticaanse Mariapenning Om de geboorte van Maria, de moeder van Jezus, van 2000 jaar geleden te herden ken, geeft het Vaticaan een zilveren gedenkpenning uit van de Italiaanse beeldhou wer Angelo Canevari. De voorzijde toont het wapen van Johannes Paulus II, de waarde-aanduiding van 500 lire, het in romeinse cijfers aangegeven jaartal en het op schrift „Citta del Vaticano". De achterkant toont Maria met een. bosje lelies en de voor haar knielende paus, met op de achtergrond de drie kruisen van Golotha en de koepel van de Sint Pieter. Het randschrift luidt :„Regali ex progenie Maria exorta re- fulget" (uit koninklijke stam geboren straalt Maria). De penning heeft een zilverge halte van 835/1000 en bevat 11 gram fijn zilver. m Besluit zonder vreugde Ons land kan woensdag 13 november 1985 in zijn geschi den is bijschrijven als een belangrijke dag. De Tweede Kaï heeft gisteren in meerderheid zijn goedkeuring gegeven aj de plaatsing van kruisraketten op ons grondgebied. Gezit de internationale situatie aan het bewapeningsfront heeft i Kamer er verstandig aan gedaan het weloverwogen kal netsbesluit te steunen. Dat is echter geenszins een ontwi ling die tot vreugde of zelfs maar tot tevredenheid stemt. hall angt na tot ge kky' OPPOSITIELEIDER Den Uyl poogde gisteravond aan slot van het debat namelijk nog snel een voor het kabinj" ongemakkelijke politieke positie te scheppen. Het besli kreeg zijn meerderheid van 80 stemmen door de steun v, 73 kamerleden van VVD en CDA, en zeven \an de kleii rechtse partijen. De coalitiepartijen CDA en VVD slaagdf er niet in gezamenlijk een meerderheid in de Kamer te b reiken, doordat zes CDA'ers tegen plaatsing stemden. Hi geen Den Uyl tot de merkwaardige conclusie bracht, c Lubbers op dat moment was gedegradeerd tot minister-pres dent van een minderheidskabinet. terugwi iber 1 Nede voldot ichtlijn h ndeling Dat was natuurlijk grote onzin. De bewering van Den zou juist zijn geweest, indien de zes „andersdenkende" CD, kamerleden met hun stem tegen de plaatsing tevens hi vertrouwen in het kabinet-Lubbers hadden opgezegd. E echter is niet het geval en als iemand daarvan op de hoo{ was, dan was het Den Uyl zelf wel. EVP har ,in m i Jn ha, kruisi gistere mer tot gekoi Lub li si ii els In de tekst van de motie van Den Uyl, waar de zes CDA' mee hebben ingestemd, stond tot gistermiddag nog dat beleid werd afgekeurd. En het gebruik van het woord afke ring betekent in parlementaire termen, dat men het vertn wen in het kabinet opzegt. Het was echter Den Uyl zelf, gistermiddag de tekst van zijn motie wijzigde om haar a vaardbaar te maken voor de zes CDA'ers. In de uiteindelij] tekst wordt niet niet meer gesproken van afkeuring, van afwijzen. De zes CDA'ers hebben vervolgens terecht concludeerd, dat een stem voor deze motie uitsluitend gerit zou zijn tegen de plaatsing van de kruisraketten en niet gen het voortbestaan van het kabinet. ma ,t Al zijn vindingrijkheid ten spijt strandde Den Uyls pogir het kabinet met het plaatsingsbesluit nog extra politiél schade te berokkenen. Het kamerlid Beinema wees de vol" vertegenwoordiging er ten overvloede nog eens nadrukkeli op. dat hij en de vijf andere CDA'ers het vertrouwen kabinet niet hebben verloren. Maar die verklaring w, echt nodig geweest. Het ongelijk van Den Uyl kon al geco i stateerd worden uit de tekst van zijn eigen motie en de wij: ging, die hij op de valreep daar zelf in heeft aangebracht. Veel bewolking DE BILT (KNMI) Het weer wordt bepaald door een lang gerekt ,hogedrukgebied, waar van de as van noordwest- -Spanje via onze omgeving naar Scandinavië loopt. Een zwakke storing, die vooral in de hogere luchtlagen goed is ontwikkeld, trekt het komen de etmaal vanaf Engeland zuidoostwaarts naar noord west-Frankrijk. Mogelijk brengt deze storing morgen in de loop van dag wat regen. Overigens is het zowel de ko mende nacht als morgenover- dag bewolkt. Plaatselijk komt mist voor. De temperatuur daalt in de nacht tot iets onder nul, in de middaguren is het rond 4 graden. Met een zwak ke tot matige wind uit zuid tot zuidoost wordt tamelijk koude continentale lucht aangevoerd. Op langere termijn trekt de kleine storing verder naar het zuiden weg. De genoemde ho- gedrukgordel blijft dan ons weer bepalen. Dit betekent tot en met het komende weekein de een rustig en overwegend droog weertype, er is dan veel bewolking en een aanhouden de kans op mist. Weersvooruitzichter Europese landen, n het KNMI. geldig zondag: uit op 2 bbers b het ka tens ha spani c ibeheer imier k i best wade I c els ha de Zij bben gi erop christe ook r station hjtetten? dit ka lus r Denemarken en noord-Duits! itrik\ wolkenvelden maar droog. Mid^ ^-wy-m temperatuur 1 tot 5 graden, 's nat vooral landinwaarts lichte vorst. Zuid-Duitsland, noordoost-Frank^CVCC veranderlijk bewolkt Overwegf droog. Middagtemperatuur rond ligt rond nEN HA 'edeeld door Britse Eilanden: in het noorden en westen af en toe regen, elders veel bewolking, plaatselijk mist. maar droog. Middagtemperatuur van 10 tot Lekkerbekje met remouladesaus, witlof-wortelsalade en aardappelen karnemelkvla met rozijnen Benodigd voor twee: 2 ge bakken lekkerbekjes of 2 schelvisfilets a 150 g, zout, 30 g bloem, peper, half ei, Vz dl melk, olie of frituur vet; Vz dl mayonnaise, V2 dl yoghurt, mosterd naar smaak, 4 zilveruitjes, 2 au gurken, (1 theelepel kap pertjes); 2 lepels yoghurt, 1 lepel azijn, zout, peper, suiker, peterselie, 100 g winterwor tel, 1 sinaasappel, 150 g witlof; Vz tot 1 kg aardappelen; 1 lepel rozijnen, 25 g cus tard, Vt liter karnemelk, 35 g suiker. Warm gebakken lekkerbek jes langzaam op in een ve\ ge koekepan. Of strooi zt over de verse filets, haal door een beslagje van bloei iets zout, peper, ei er. en bak ze in hete olie koekepan of in de frituurp bruin en gaar. De laatste nier van bakken is het n kelijkst, maar heeft het zwaar dat het bakvet vis gaat ruiken (misschi moest het toch eens vervel worden?). Meng mayonaise, yoghurt mosterd met kleingesned uitjes, augurken en des£ li wenst kappertjes „machtig" niet erg vin kan de yoghurt weglaten een dubbele portie mayo naise gebruiken). Meng een sausje van hurt, azijn, zout, peper suiker met fijngeknipte p terselie, grofgeraspte wort stukjes sinaasappel en fijni sneden lof. Maak de grot ten en sinaasappel zo li mogelijk schoon en fijn, smaken dan fris en de vil minen hebben minder te den. Kook de rozijnen tien min ten in weinig water. Mengi custard en karnemelk in 1 pan, breng het mengsel roerende aan de kook, vo de suiker en uitgelekte roi nen toe en laat de vla kt worden. y\ JEANI 1 HA. i vo ltsen '85 be pot len, b itting goed voorg» EM 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2