a TAFEL Hervormde Raad vindt emancipatie plannen van het kabinet te beperkt IÏTÏ171 1 Ten toonstelling over Nieuw Israëlitische Weekblad Canadese en Amerikaanse bisschoppen willen meer inspraak in wereldkerk Amerikaanse bisschoppen: Bestrijd armoede zonder te vervallen in bureaucratie fieicLc Souoani ^1 i>] kerk wereld „MENS IS NIET ALLEEN INDIVIDU" beroepingen Litouwse priester opnieuw in arrest weer ACHTERGROND CaidacSotvuwt WOENSDAG 13 NOVEMBER 198S PAGINA 2 "NE Aartsbisschop onderwerpt zich aan drugstest In wat op het eerste gezicht het draaiboek zou kunnen zijn voor een politieserie op de televisie, is aartsbisschop Edward A. McCarthy van Miami onderzocht op drugsgebruik. Niet dpt hij daarvan werd verdacht, maar urinecontrole hoort nu eenmaal bij de rol die de kerkelijke gezagsdrager op zich heeft genomen. De aartsbisschop is namelijk bestuurslid van het comité „Burgers van Miami tegen de misdaad", een orga nisatie die de geesten rijp wil maken voor een doelmatige misdaadbestrijding. Voorzitter Lester Freeman deelde de 52 vooraanstaande leden mee, dat allen zich om een goed voor beeld te geven aan de proef moesten onderwerpen. Nieuw hoofd voor Oostpriesterhulp" Wegens de benoeming van mgr. Henri Lemaitre tot pro-nun tius te Kopenhagen en de daardoor ontstane vacature in „Kerk in Nood/Oostpriesterhulp", heeft kardinaal Oddi, pre fect van de congregatie voor de clerus, pater Roger Vekemans tot president-ad-interim van deze organisatie benoemd. Deze benoeming geschiedde op voorstel van de aftredende presi dent en van de stichter, pater Werenfried van Straaten, o. praem. Pater Vekemans s.j., doctor in filosofie en licentiaat in theologie, in 1921 geboren te Brussel, is directeur van het Stu diecentrum voor ontwikkeling en integratie van Latijns-A- merika (Cedial) te Bogota (Columbia). Wie in vrede wil leven, moet zichzelf vaak ge weld aandoen. Jean de Bolsson. De kabinetsplannen in zake emancipatie hebben kritiek geoogst van de Raad voor de zaken van kerk en gezin van de Ne derlandse Hervormde Kerk. De Raad bekriti seert in het plan van het ministerie van sociale za ken en werkgelegenheid de visie op de mens als individu en op arbeid als betaald werk. Dit heeft de Raad aan de vaste Ka mercommissie voor emancipatiebeleid laten weten. „In het plan wordt geregeld gesproken over mannen en vrouwen als individuen. Naar onze overtuiging is er echter geen .individu' en vindt de mens zijn eigenheid pas in relatie met de ander: met de medemens en met God", aldus de Raad. De mens leeft niet alleen, maar samen met anderen in kleine verbanden. Wanneer part ners financieel onafhankelijk zijn van elkaar, kunnen zij in emotioneel opzicht wellicht beter met elkaar overweg, zo meent de Raad. Het begrip „arbeid" zou rui mer omschreven kunnen worden als bezigheden die zinvol zijn, omdat ze dienst baar zijn aan het „bewerken en bewaren van de aarde". Arbeid in deze zin valt niet samen met betaald werk en sluit bijvoorbeeld de handel in drugs uit. De Raad vraagt zich af. of het verschil tussen betaalde en onbetaalde arbeid niet zou moeten verdwijnen. De over heid zou de mogelijkheden en gevolgen van een systeem van „betaald werk voor ie dereen'" moeten stimuleren. Een verdere arbeidstijdver korting lijkt de raad onont koombaar om de arbeid over mannen en vrouwen, oude ren en jongeren gelijkelijk te verdelen. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Oldebert, D.J.H.Wolse te Wamel c.a. (streekgemeenten Maas en Waal); te Dedemsvaart, T.Lekkerkerker te Akker- woude en Burmerwoude; te Benthuizen, J.Boer, kandi daat te Nieuwveen. Benoemd tot bijstand in het pastoraat te Poeldijk (gemeente in wording), W.de Bone te Leid- schendam. Aangenomen naar 's Gravenpolder, Baarland en Hoedekenskerke, D.W.Koel- man te Terneuzen. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Bedankt voor Uithuizen, T.O.G.M.Bosma te Haarlem. Precies een week na op 19 juni wegens zijn slech te gezondheidstoestand te zijn vrijgelaten, is de rooms-katholieke pries ter Jonas-Kastytis Matu- lionis opnieuw gearres teerd wegens het op touw zetten van wat de geheime politie een „misdadige demonstra tie" noemt. Dat bericht het ondergrondse tijd schrift „Kroniek van de Katholieke Kerk in Li touwen" in zijn jongste uitgave, de 67e in de lo pende reeks. De vrijgelaten priester was bij zijn eerste mis met grote vreugde en ontroering be groet door zijn kudde. In zijn preek had Matulionis be klemtoond, dat als alle men sen in God geloofden en Zijn geboden zouden volgen, er geen gevangenkampen en schrikaanjagende regimes „zoals ik zojuist heb meege maakt" meer zouden zijn. De gevolmachtigde voor reli gieuze aangelegenheden in Litouwen. P. Anilionis, heeft vier dagen vóór de nieuwe arrestatie de bisschoppen van Litouwen op de hoogte ge steld van het feit, dat de be trokken priester zich negatief over zijn gevangenschap had uitgelaten. De oorspronkelijke veroorde ling van Matulionis in janua ri 1985 tot drie jaar gevange nisstraf had al een golf van protest opgeroepen, temeer daar met hem nog twee ka tholieke geestelijken ieder tien jaar hadden gekregen. De aanklacht tegen Matulio nis behelsde slechts het feit, dat hij op Allerheiligen de gebruikelijke processie naar het kerkhof had geleid. Een protestbrief aan de autoritei ten werd getekend door 54 priesters van het aartsbisdom Vilnius, waartoe betrokkene behoort, alsmede 52.922 gelo vigen uit 77 parochies. De Kroniek bevat de namen van alle priesters die hebben ge tekend en de namen van deze parochies met de daarbij behorende aantallen handte keningen. Proces tegen Bhagwan begint in februari Het proces tegen Bhagwan Shree Rajneesh zal op 18 fe bruari volgend jaar beginnen. Dat heeft een Amerikaanse districtsrechtbank bepaald. Rajneesh moet met een aan tal volgelingen terecht staan wegens overtreden van de immigratiebepalingen. Hij zou schijnhuwelijken hebben feorganiseerd tussen Ameri- aanse burgers en zijn bui tenlandse volgelingen. De openbaar aanklager zal veer tig getuigen oproepen in dit proces en het bewijs leveren voor 400 overtredingen van immigratiewetten. De autori teiten blijven stellen dat Bhagwan probeerde te vluch ten uit vrees voor vervolging door een federale grand jury, waarbij hij en zeven discipe len beschuldigd zouden wor den van diverse wetsovertre dingen. Hoofdredacteur Kopuit „Wat stond er in de krant? 120 jaar Nieuw Is raëlitische Weekblad (NIW), 1865 1985" is de naam van de tentoon stelling die ter gelegen heid van het 120-jarig bestaan van dit oudste opinieweekblad van Ne derland van 13 novem ber tot en met 16 maart in het Amsterdams His torisch Museum in de Waag in Amsterdam is te zien. De tentoonstelling geeft een indruk van de rijke geschie denis van niet alleen het NIW maar de gehele joodse pers in ons land en van enke le onderwerpen die in de di verse jaargangen van NIW aan de orde zijn geweest: zio nisme, vooroorlogse joden vervolgingen, „het joodse le ven", familieberichten en ad vertenties en „de jaren der tig". Er is een portrettengale rij van alle hoofdredacteuren vanaf de oprichting tot nu en er wordt aandacht besteed aan het joodse leven in Am sterdam van 1850 en 1900, de periode waarin NIW werd opgericht. Op de expositie in de Waag zijn ook de oudste in Amster dam gedrukte kranten te zien zoals de in de zeventien de eeuw verschijnende Ga- zette d' Amsterdam en jiddis- je kranten uit diezelfde tijd bestemd voor Hoogduitse jo den. Veel aandacht is er voor de jodenvervolgingen in Oost- -Europa in 1880, 1905 en 1920, waarbij de oproepen voor hulpacties en protestde monstraties in NIW naast ad vertenties van scheepvaartlij nen staan die emigranten rei zen naar Amerika aanbieden. Het joodse leven in Mokum en Mediene (Amsterdam en provincie) wordt geïllu streerd door talloze adverten ties van verenigingen, clubs, winkels en bedrijven in NIW. Het NIW was voor de machtsgreep van de nazi's in Duitsland op religieuze gronden fel anti-zionistisch en negeerde verder het opko mend socialisme. Onder het kopje „Wat stond er niet in de krant?" wordt in de ten toonstelling het socialisme belicht, wat ook in het joodse leven een belangrijke rol heeft gespeeld. De oprichting van de Algemene Diamant- bewerkersbond, waarin Hen ri Polak een belangrijke rol speelde was volgens de orga nisatoren van expositie in be ginsel een joodse aangelegen heid. Henri Polak was ook een van de oprichters van de SDAP. De toenmalige hoofdredac teur Staal probeert de ge beurtenissen in de jaren der tig in Duitsland en het opko mende anti-semitisme met rationele argumenten te be strijden en wil met zijn arti kelen de lezers kalm houden, laten de tentoonstellingsorga nisatoren weten. Na de Kris- tallnacht in 1938 in nazi- -Duitsland wordt hij als hoofdredacteur afgezet. Het blad krijgt dan een feller ka rakter en gaat een zionisti sche koers varen. In september 1940 wordt het laatste nummer van het NIW, het nieuwjaars- en ju- blileumnummer (75 jaar), door de nazi's in beslag geno men. Het proces-verbaal is op de tentoonstelling te zien. Voor de oorlog waren er nog vier joodse weekbladen. Al leen het NIW komt na de oorlog weer terug en wel bij na onmiddellijk na de bevrij ding. Het blad wil een zo breed mogelijk scala nieuws en meningsvorming aanbie den. Van uiterst links tot ui terst rechts komt men in het NIW aan zijn trekken, aldus de huidige hoofdredacteur Maurits Kopuit. „In zaken die de gehele Kerk aangaan zouden bisschoppen over het kiesrecht moeten kun nen beschikken". Deze uitspraak deed aartsbis schop Maxim Hermaniuk van Winnipeg, Manitoba, hoofd van de Oekraïnse katholieken van Canada, op de najaarsvergadering van de Canadese bis schoppen. Hij zal een voorstel van deze strek king verdedigen op de buitengewone bisschop pensynode die deze maand te Rome begint. Ook de Amerikaanse bis schoppen willen dat het be ginsel van de op het Tweede Vaticaanse Concilie aanvaar de beginsel van de collegiali teit in het bestuur vande kerk nader wordt uitge werkt. Naar het oordeel van bis schop Hermianuk dient de katholieke kerk over een permanent wetgevend or gaan te beschikken, samen gesteld uit kerkelijke leiders uit de hele katholieke we reld, waarvan de leden sa men met de paus beslissingen kunnen nemen. Een advise rende rol zoals de bisschop pensynode thans heeft, acht hij onvoldoende. Aartsbisschop Hermaniuk baseert zijn zienswijze op een artikelvan het kerkelijk wetboek, waarin staat dat de bisschoppen samen met hun hoofd, de paus, en nooit zon der hem, de oppermacht en volledige zeggenschap uitoe fenen in de wereldkerk. Vol gens hem komt dit onvol doende uit de verf en is er geen sprake van een echt col legiaal bestuur, omdat de bis schoppen zijn uitgesloten van het samen nemen van beslis singen die de ganse Kerk be treffen. In de ogen van aartsbisschop Hermaniuk zou zo'n wetge vend lichaam kunnen wor den samengesteld uit twintig door de bisschoppen gekozen en vijf door de paus aange wezen leden. De zittingsduur zou zes jaar kunnen zijn. met elke drie jaar wisseling van de wacht voor de helft van de leden. Het bestaande bis schoppencollege zou verder kunnen functioneren als ad vieslichaam, zoals in feite nu ook het geval is. In deze op zet zou de Romeinse curie, het bestuursapparaat van de katholieke kerk, de besluiten ten uitvoer moeten brengen die de permanente synode heeft genomen. Naar de aartsbisschop ver wacht zou een permanent wetgevend lichaam geweldi ge betekenis hebben voor de deelneming van het hele bis schoppencollege in het leven van de wereldkerk. Als bij komend voordeel ziet hij dat zoiets ook gunstig is voor de oecumene, omdat de pauselij ke macht vaak wordt gezien als een hinderpaal op de weg naar eenheid. Naar het oordeel van emeri tus-bisschop Alexander Car ter van Sault Ste., Marie, On tario, herhaalt de geschiede nis zich hier op de bisschop pensynode van 1969 zag hij zijn voorstel van vergelijkba re aard gewoonweg verzan den na een ijzige ontvangst. Toch acht hij het niet uitge sloten dat paus Johannes Paulus II de rol van de bis schoppen zal uitbreiden, „daar dit de logische conse quentie is van collegialiteit". De nieuw gekozen voorzitter van de Canadese bisschop penconferentie, mgr. Bernard Hubert van Saint-Jean-Lon- gueuil, Quebec, voegde hier aan toe, dat alvorens te vra gen om meer betrokkenheid bij het besturen van de we reldkerk, de bisschoppen er goed aan zouden doen in ei gen diocees de collegialiteit te bevorderen. Naar zijn me ning kan collegialiteit slechts van onderop groeien. Zijn wijze raad luidt: „Wij zijn nog maar net begonnen met onze mensen op weg te gaan en samen te spreken met priesters, religieuzen en le ken. Waarom zouden wij de paus dan vragen met de bis schoppen in een permanente synode samen te werken als wij zelf nog maar net die richting zijn ingeslagen Het zoeken naar veran dering in de vrije mark teconomie ten bate van het bestrijden van de ar moede behoort tot de beste Amerikaanse tradi ties. Zo kan de verdedi ging worden samengevat van de tweede versie van de pastorale brief van de Amerikaanse bisschop pen over de Amerikaan se economie en de rooms-katholieke sociale leer. Ze kwam uit de mond van de voorzitter van de commissie-ad-hoc van de bisschoppencon ferentie, aartsbisschop Rembert Weakland van Milwaukee, welke com missie na veel hoorzittin gen de brief heeft opge steld. Ten overstaan van rond 300 bisschoppen op hun najaars vergadering verklaarde mgr. Weakland, dat sommigen wellicht in de waan hebben geleefd van: de bisschoppen zullen ongetwijfeld stut en steun zijn voor het kapitalis me, zodat de Kerk zich on voorwaardelijk daarbij kan aansluiten. „Dat zou niet hebben gekund omdat wij daarmee de grondslagen zou den hebben verlaten van de sociale leer der Kerk", aldus de aartsbisschop. Hij wees er overigens wel op dat de brief de „grote produktieve moge lijkheden" van het kapitalis tische systeem uitdrukkelijk vermeldt. Aangezien de Kerk zich aan de zijde van de armen dient te scharen, bevat de brief aanzetten voor het ontwikke len van programma's om ar moede te bestrijden, zette mgr. Weakland uiteen. Er dienen creatieve oplossingen te komen voor vooral armoe de onder vrouwen en kinde ren, zonder dat de fout van overdreven bureaucratie uit regeringsprogramma's wordt herhaald, meent hij. De tweede versie zal na het commentaar van de bisschop pen en betrokkenen, in juni 1986 worden gepubliceerd. De eindversie zal dan in de najaarsvergadering van dat jaar kunnen worden vastge steld. Canadese paters sloten eigenmachtig abortuskliniek Twee Canadese paters zijn wegens verstoring van de openbare orde in staat van beschuldiging gesteld wegens het afsluiten van de achterin gang van de abortuskliniek van dr. Henry Morgentaler in Toronto. Ze hadden die gekozen, omdat de cliënten vaak achterom de kliniek binnengingen, daar bij de vooringang een permanente wacht aanwezig is van rooms-katholieken tegen abortus. Pater Alphonse de Valk, evenals zijn collega pa ter Edward Colleton lid van de nationale Canadese orga nisatie tegen abortus, „Cam paign Life", werd gearres teerd toen hij de achterin gang had voorzien van een fietsketting-met-slot. Hij moest in de gevangenis de nacht doorbrengen omdat hij niet de voorwaarde bij invrij- heidsstelling-op-borgtocht wilde aanvaarden, dat hij zich minstens anderhalve meter van de kliniek verwij derd zou ophouden. De pries ter verklaarde dat de kliniek in strijd met de Canadese wet wordt geëxploiteerd. eusc and Wazige wijzigingsvoorstellen s i[r Een dag lang vergaderen van staatssecretaris Van der Rei !te„ den met de Tweede-Kamercommissie voor volksgezondhe r^e heeft begin deze week geen concreet antwoord opgeleverd een vraag, die van belang is voor zo'n 800.000 vrijwillig ve acje zekerden bij het ziekenfonds. Leidt de voorgenomen overh er 7.5 veling naar particuliere ziektekostenverzekeringen voor v hebbe len van hen nu wel of niet tot een wezenlijke kostenverhi nüjke ging? En het valt nog te bezien of morgenavond, als de conirgec*a missie verder vergadert, die vraag wel afdoende zal zijn b l|aster antwoord. w ,°f tr de De overige gevolgen van de voorgenomen wijziging van hff^ stelsel van ziektekostenverzekeringen zijn wel duidelij Overheveling van het bejaardenziekenfonds naar het ve plichte ziekenfonds heeft geen noemenswaardige inkomen r(J*l gevolgen. Dat geldt ook voor de overheveling van uitk ringsgerechtigden naar het verplichte ziekenfonds. ZOLANG echter de vraag over de gevolgen van de overh veling van vrijwillig verzekerden naar een particuliere ve zekering niet afdoende is beantwoord, zou de Tweede Kam er goed aan doen het wetsontwerp van staatssecretaris V; der Reijden tegen te houden. PvdA en CDA neigen daar to De inkomenspositie van kleine boeren, middenstanders lagere rijksambtenaren is in het geding. Bij die groepen is h over het algemeen geen vetpot, zodat grote behoedzaamhe bij deze ingrijpende wetswijziging is geboden. GEDURENDE de afgelopen drie jaar werd de gang van z ken rond het voornemen tot wijziging van het ziekteverzek ringsstelsel in ons land vooral gekenmerkt door overhaa ting. Van der Reijden begon zijn staatssecretariaat met b zonder ambitieuze plannen voor een compleet nieuw ziekt orr„. kostenstelsel. Die plannen omvatten allereerst een algemer rf. verzekering met een eigen risico voor overzienbare koste 2 zoals die van de huisarts. Voorts een verplichte verzeker» voor kosten die veel verder gaan en daardoor onaanvaardb "e re risico's met zich meebrengen, zoals ziekenhuisopname. I !aan ten slotte vrijwillige, aanvullende verzekeringen voor w,r"ee meer luxe wenst. Van al die plannen kwam echter niets t 6e recht en daarom was het pas in mei van dit jaar, dat staatssecretaris met zijn huidige plan voor de stelselwijzigii naar de Tweede Kamer kwam. kenr hur laat De overheveling van de 800.000 vrijwillig verzekerden na som de particuliere sector vormt de hoofdmoot van dat plan. D ste maatregel immers moet een beoogde bezuiniging oplevere k 1 De bedragen die daarmee gemoeid zijn zouden vanaf 1 janu de ri volgend jaar niet meer in de collectieve, maar in de par ijk culiere verzekeringssector omgaan. Dat zou overigens ge< bleei echte bezuiniging met zich meebrengen, maar slechts een b zuiniging op papier voor minister Ruding van financië blijk Naar het zich laat aanzien is het dit schijneffect dat staatss cretaris Van der Reijden er toe brengt hardnekkig vast houden aan zijn plan. Er is voor het kabinet echter alle reden de argumenten vj de CDA/PvdA-meerderheid in de Tweede Kamer nog ee te overwegen en zich alsnog te bezinnen op dit onderdi van de stelselwijziging. Het gaat niet aan om nu haastje re] nog vóór 1 januari de drie wetsvoorstellen voor de stelselw ziging door de Eerste en Tweede Kamer te jagen, terwijl t; gevolgen voor grote aantallen mensen niet volledig duideli zijn. Het zou geen schande zijn de plannen nog wat uit stellen, nu de gevolgen van de voorgestelde wijziging nog wazig zijn. Ook na 1 januari kan de stelselwijziging immej nog onder verantwoordelijkheid van het nu zittende kabinj worden doorgevoerd. Babi ketjap met witte of savooiekool en rijst vla-flip Nodig voor twee personen: 200 g varkenslap, 2 lepels olie, ui, dunne prei, knof look boemboe saté, sambal, 2 dl water, half bouillon blokje, 1 lepel ketjap, mes punt bruine basterdsuiker, 1 theelepel azijn, zout; 500 g witte of savooiekool, 10 g margarine, half kippe- bouillontablet, mespunt suiker, peper, selderij, zout; 250 g droogkokende rijst, 4,5 dl water, zout; 2,5 dl yoghurt, blikje of bakje diepvries frambozen, suiker naar smaak, 2,5 dl' gele vla (2,5 dl melk, 12 g custard, 15 g suiker). Snijd of knip het vlees in dobbelstenen (niet te klein, want vlees krimpt bij berei ding) en bak die in warme olie lichtbruin. Bak vervol gens nog even fijngesneden ui, prei en knoflook mee en doe er ondertussen een mes punt boemboe saté en wat sambal bij. Voeg dan water, bouillonblokje, ketjap, bruine basterdsuiker en azijn toe en laat het mengsel twintig mi nuten stoven. Maak het ge recht op smaak af met zout, ketjap en boemboe sate. Was de kool en snijd haar fijn. Zet de groente op met gesmolten margarine en bak haar al omscheppende een paar minuten. Doe er vervol gens een paar lepels water, het bouillontablet, de suiker en peper bij en sluit de pan. Smoor de kool beetgaar in tien minuten. Schep er de fijngeknipte selderij door en maak de groente op smaak af met zout. Zet diepvries-frambozen op met weinig kokend water, laat ze ontdooien en roer er kaas smaak suiker door. Wie de vruchten liever heel houdt, kan de frambozen rustig laten ontdooien en daarna met basterdsuiker vermengen. Verdeel de yog hurt over hoge glazen of bordjes (voor vla-flip hori zon talis), leg er de frambozen met sap en de vla op. JEANNE 71 J( Plaatselijk mist jgevee foto) DE BILT (KNMI) Ons la Chts ligt in de komende nacht een gebied met geringe luc drukverschillen. In de 1< W van morgen trekt een zwal storing vanaf de Britse Eil I den in de richting van oi^-®- westkust. Deze drukverdel resulteert in de komei nacht en morgenochtend een weertype met wei wind. De temperatuur d; \\t daarbij in de loop van de na tot iets onder nul. Op v plaatsen kan zich mist v men. Deze kan zich gedurei de ochtend nog handhaven Morgen wordt de wind in v band met de nadering van vaJ storing zuidelijk en neemt lhui de loop van de dag toe tot rord- tig. Weliswaar is het dan op j in meeste plaatsen bewolkt m jg neerslag wordt niet verwac De temperatuur blijft ook tITia' de middag met 4 a 5 gra<1 Jus aan de lage kant. De verd hus vooruitzichten wijzen op i_ langzame stijging van tem ratuur. Mogelijk valt daal wat regen. Weer Max I Eindhoven Den Helder ZdISL?mbur( Aberdeen Klagenfurl Kopenhagen Casablanca l.be val ister vakb ir me de fi sr GRATIS ELKE WOENSDAG DE BIJLAGE BIJ UW KRANT MET INFORMATIE OVER FILMS.MUZlB THEATER. RECREATIE. EXPOSITIE EN EEN COMPLETE AGENDA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2