TAFEL
Synode krijgt grote
gevolgen voor
leken in de kerk
VISIES OP GODSDIENST EN MEDIA
liTiül
kerk
wereld
Anglicaanse
bisschop billijkt
polygamie
beroepingen
£cidóc
ACHTERGROND
EaidwQowuvnt
DONDERDAG 24 OKTOBER 1985 PAG
Prof. Hevns bestraft blanke kerk in Z.-Afrika
Het zwijgen van de blanke Nederduitse Gereformeerde Kerk
van Zuid-Afrika over de huidige politieke crisis heeft harde
woorden uitgelokt van de voorzitter van de particuliere synode
van Noord-Transvaal van deze kerk, prof. Johan Heyns. „Een
kerk die zich afzijdig houdt van de politiek voldoet niet aan
haar opdrachtaldus prof Heyns. Naar zijn mening bevindt
deze kerk zich nu op een kruispunt „Ze kan meewerken aan
de opbouw van een nieuw Zuid-Afrika of aan onbeduidend
heid ten prooi vallen' Hij herinnerde aan het feit. dat de Ne
derduitse Gereformeerde kerk een belangrijke rol heeft ge
speeld bij de invoering van Apartheid in de Zuidafrikaanse sa
menleving.
Vrouwelijke voorzitter Kirchentag
De eerstvolgende Kirchentag van de Evangelische Kerk van
Duitsland EKD zal in 1987 te Frankfort onder voorzitterschap
staan van mevrouw Eleonore von Rotenhan (46) uit München.
Zij volgt prof. Wolfgang Huber op, die dit jaar de tot dusver
grootste Kirchentag van deze Kerk, gehouden te Düsseldorf,
heeft gepresideerd.
Samen met de nieuwe voorzitter en met qpperrechter Helmut
Simon blijft hij wel deel uitmaken van het dagelijks bestuur
De Kirchentag, die ook door honderden Nederlanders wordt
bezocht, is het elke twee jaar terugkerende hoogtepunt van het
leven in de Lutherse Kerk van de Bondsrepubliek Duitsland,
waar onder een verbindend thema tal van studiebijeenkomsten
en vieringen worden gehouden.
Er zijn voor (je mens
slechts drie grote
gebeurtenissen:
geboren worden, leven
en sterven: hij merkt
niet dat hij geboren
wordt, hij lijdt doordat
hij moet sterven, en hij
vergeet te leven.
Jean de La Bruyère
KARDINAAL SIMONIS:
UTRECHT De buiten
gewone bisschoppensy
node van 25 november
tot 8 december in Rome
waarop de uitwerking
van het Tweede Vati
caanse Concilie zal wor
den besproken, is be
perkt van opzet. Ze zal
zich niet gedetailleerd
bezig houden met de
conciliebesluiten van
destijds, maar zich
slechts bezig houden met
de evaluatie van de
hoofdlijnen van dat con
cilie. Wel zal de aanzet
gegeven worden voor
een belangrijke verande
ring in de positie van de
leken binnen de kerk.
Dit vertelde gisteren kardi
naal A. Simonis ter inleiding
op de buitengewone synode
die hij hij als enige van het
Nederlandse bisschoppencol
lege komende maand zal bij
wonen. Hulpbisschop mgr. J.
Lescrauwaet, die kardinaal
Simonis als theologisch advi
seur naar Rome zal vergezel
len. heeft geen toegang tot de
zittingen die allen achter ge
sloten deuren zullen plaats
hebben.
De kardinaal ontkende dat
de synode een terugkeer
"naar "het rijke roomse le
ven" zal inhouden. "De ge
schiedenis is niet om te ke
ren" Wel meende hij dat be
paalde ontsporingen om cor
rectie vragen, maar de hoofd
zaak is dat op de synode "de
vernieuwendende trekken
zullen worden benadrukt".
De kardinaal ontkende na
drukkelijk dat de synode be
doeld is als restauratie. Hij
vond overigens dat dit woord
ten onrechte een negatieve
bijbetekenis heeft, omdat hij
niet in kan zien wat voor
kwaad er in steekt wanneer
"wezenlijke schatten worden
bewaard"
In antwoord op het verwijt
dat de voorbereidingstijd
voor de buitengewone synode
wel erg kort is. waardoor de
kans bestaat dat "Rome" een
1 beslissende invloed kan uit
oefenen op de gang van za
ken meende hulpbisschop
Lescrauwaet dat men de be
tekenis van de synode ook
weer niet moet overschatten.
"Je kunt het vergelijken met
het tussentijds bijeenroepen
van de directeuren van een
bedrijf. Het gaat er om prak
tisch te werken", aldus de
hulpbisschop van Haarlem,
die meende dat men achter
de korte voorbereidingstijd
niet te veel moet zoeken.
Over de door hem geschre
ven samenvatting van de
antwoorden van zes bis
schoppen op de enquête van
het Vaticaan mgr. Gijsen
liet weten onder meer uit ge
brek aan tijd ze niet te kun
nen beantwoorden zei
Kardinaal Simonis
Lescrauwaet dat ze niet ge
zien moet worden als een
wetenschappelijk afgewogen
pródukt, maar slechts een in
druk wil geven hoe over de
vragen van het Vaticaan
door zes bisschoppen onder
wie kardinaal Simonis wordt
gedacht. De kardinaal zei
overigens wel enige vragen
te stellen bij die samenvat
ting.
De beantwoording van de
enquête is door de midden
groeperingen en vooruitstre-
venden binnen de katholieke
kerk in het algemeen positief
begroet, zo blijkt uit reacties.
Van meer behoudende zijde
is men ontevreden over de
manier waarop de scherpe
daling van het aantal pries
terroepingen is beantwoord.
In de beantwoording worden
de autoritaire benoeming van
bisschoppen door het Vati
caan als mede het gebrek aan
het door Vaticanum II bele
den principe van de collegia
liteit tussen de bisschoppen
gelaakt.
In het Katholiek Media Cen
trum in Zeist heeft mgr R.
Bar, bisschop van Rotterdam
het eerste exemplaar aange
boden gekregen van het boek
„Media en religieuze commu
nicatie".
In het boek staat de beteke
nis van religieuze communi
catie en media voor de ge
loofsgemeenschap centraal.
Het is geredigeerd door de
Nijmeegse pershistoricus dr.
Joan Hemels in samenwer
king met de katholieke medi-
aspecialist drs. Henk Hoek
stra. Een groot aantal theolo
gen en journalisten heeft bij
dragen geleverd aan het
boek. Daarin is geprobeerd in
zowel theoretische als prakti
sche zin de veelvormige rela
ties in kaart te brengen tus
sen geloof en media. De aan
wezigheid van het geloof en
de presentatie ervan worden
ingrijpend beïnvloed door de
communicatiemedia.
Het boek wil behalve inzicht
verschaffen in de werking
van die media ook een hand
reiking bieden aan hen die
via deze media het geloof
willen uitdragen.
Mgr. Bar vertelde bij de pre
sentatie van het boek dat de
bisschoppen nog maar weinig
werk hebben gemaakt van
de aanbevelingen van het
Tweede Vaticaanse Concilie
inzake de media. Maar de
laatste tijd hebben de bis
schoppen enkele stapjes ge
daan in de goede richting,
onder meer door de oprich
ting van het Katholiek Medi
acentrum.
Hij wees erop dat het Conci
lie de bisschoppenconferen
ties heeft opgeroepen voor
een „doelmatig pastoraat"
landelijke bureaus voor on
der meer publiciteit en film
in te stellen en leken bij deze
bureaus te betrekken.
Opbouw
Media en religieuze commu
nicatie bestaat uit drie delen.
In het eerste deel komen
theorieen op het gebied van
de religieuze communicatie
aan de orde. In twaalf artike
len wordt onder meer inge
gaan op kerkelijke uitspra
ken over massacommunica
tie, de zielzorg als vorm van
communicatie en de rol van
de kerk als communicatie-
ceNtrum.
In de dertien artikelen in het
tweede deel komt de praktijk
van de religieuze communi
catie aan bod. Tot de auteurs
die hun ervaringen beschrij
ven, behoren de vroegere
perschef van de Nederlandse
RK Kerkprovincie, H. Kou-
wenhoven. en de perschef
van het bisdom Breda, F. Ou-
(Jejans.
In het derde deel, dat twaalf
artikelen telt, gaat het om de
manier waarop mensen op
het gebied van religieuze
communicatie worden ge
vormd en toegerust. Tot de
onderwerpen die in dit deel
aan de orde worden gesteld,
behoren: religieuze ervaring
en media, het boek als medi
um van gelovige bezinning,
godsdienstige muziek en de
levensbeschouwelijke en
ethische toerusting van toe
komstige journalisten.
Grammofoon
plaat voor
bisschop Tutu
In Zuid-Afrika is door een
groep vrij onbekende arties
ten een grammofoonplaat
uitgegeven ter ere van bis
schop Desmond Tutu. De
plaat, getiteld Ere wie Ere
toekomt, bevat traditionale
Afrikaanse muziek, gospels,
gebeden, pop en jazz.
Ook Tutu zelf is op de plaat
te beluisteren. Met traditio
nele muziek op de achter
grond zijn delen uit zijn toe
spraken te horen Op de hoes
staan twee foto's van een
zwart en een blank jongetje
met de armen om eikaars
schouders. De opbrengst van
de plaat is voor een fonds dat
studiebeurzen verzorgt voor
zwarte studenten.
De plaat wordt ook in het
buitenland uitgebracht. De
Zuidafrikaanse versie is in
vergelijking met de interna
tionale gecensureerd door de
makers. „Ik moest er hier en
daar een woord uithalen dat
voor de Zuidafrikanen
schokkend zou zijn, zoals
vrijheid, apartheid en Man
dela," zei initiatiefneemster
Charmaine Modjadji
Paus in
juli naar
Colombia
Paus Johannes Paulus II zal
op zijn zevende Latijnsameri-
kaanse reis in juli volgend
jaar vier dagen in Colombia
doorbrengen.
In augustus 1968 heeft paus
Paulus VI dit land bezocht
naar aanleiding van - het
Eucharistisch Wereldcongres.
Johannes Paulus II zal behal
ve de hoofdstad Bogota ook
Medellin bezoeken, benevens
het Maria-bedevaartSoord
Chinquinquira, de in grootte
derde stad van het land
Cali. alsmede een nog niet
nader genoemde havenstad,
waarschijnlijk Cartagena.
De landen die de paus op
deze reis verder nog zal be
zoeken zijn vermoedelijk
Uruguay en Bolivia. Argenti
nië en Chili komen pas in het
eerste kwartaal 1987 aan de
beurt.
„Ik ben het gloeiend
eens met de apostel Pau
lus, die in de brief aan
de gemeente vaji Corin-
the heeft gezegd dat het
beter is te trouwen dan
te branden: in een land
met zo'n groot vrouwe
noverschot als Uganda
valt polygamie heel goed
te rechtvaardigen".
Dat heeft de Anglicaanse bis
schop Christopher Senyonjo,
van het diocees West-Bugan-
da. verklaard op een confe
rentie van de Anglicaanse
Kerk over de vervlechting
Grieks land
hervormings
plan treft
orthodoxe
kloosters
De Griekse regering heeft
het parlement een ontwerp
van wet doen toekomen, die
tot doel heeft grote stukken
land die eigendom zijn van
kloosters van de Grieks-Or
thodoxe Kerk, ter beschik
king te stellen van landloze
boeren
In het verleden heeft de
kerk reeds medewerking
verleend aan landhervormin
gen van deze aard.. De me
morie van toelichting bij de
wet releveert, dat al in 1952
een wetsontwerp is goedge
keurd om 80 procent van het
land van kloosters voor land
bouwdoeleinden te bestem
men, maar dat dit geheel is
verzand. Veel van deze
grond ligt braak of wordt il
legaal gebruikt door mensen,
die geen dak boven het hoofd
hebben en hier hun schamele
onderkomen hebben opge
trokken Het wetsontwerp
laat kerkelijke bezittingen in
steden ongemoeid.
van christendom met de in
heemse cultuur. De bisschop
vindt dat het huwelijk tussen
één man en één vrouw het
ideaal blijft om na te streven,
maar dat in de Afrikaanse si
tuatie polygamie een „geldige
huwelijkssoort" is.
Naar bisschop Senyonjo op
merkt hebben nog veel men
sen weerstanden tegen poly
gamie maar sommigen van
hen hebben niet overdacht
wat de oorzaken zijn van po
lygamie en wat de praktijk
behoort te zijn in landen met
veel meer vrouwen dan man-
Senyonjo meent dat de socia
le controle in het gemeente
leven voldoende waarborg is
dat polygamie voordelen
biedt boven andere huwe
lijksgebruiken omdat er dan
beter voor weduwen wordt
gezorgd en geen scheiding
volgt als een vrouw kinder
loos blijft. Naar de bisschop
meent was monogamie geen
voorwaarde om tot de volge
lingen van Jezus te behoren
tijdens diens rondwandeling
op aarde. Wel wilde hij toe
geven dat het monogame hu
welijk helemaal aan Gods be
doeling beantwoordt.
ALGEMENE AUDIËNTIE IN SINT PIETERKERK
Paus Johannes Paulus II heeft gisteren zijn algemene audiëntie voor het eerst deze herfst in de Sint Pieter
gehouden: het wordt te koud om de ontmoetingen op het plein te houden. De paus herdacht gisteren het
feit dat hij zeven jaar geleden tot paus werd verkozen.
Bezorgdheid over eenheid
Baptistengemeenten
„Over onze eenheid zijn er vandaag vele grote zorgen. Er wor
den woorden gebruikt als bezorgdheid en verontrusting, ja
zelfs het woord crisis komt naar voren". Dat zei ds. J. Schou
ten, voorzitter van de commissie van de Unie van Baptistenge
meenten in Nederland woensdagavond tijdens de jaarlijkse al
gemene vergadering van deze gemeenten in Winschoten.
Er is verontrusting over de opleiding en er is ook verschil van
mening over de toelating van de vrouw tot het ambt. In een
aantal gemeenten vraagt men zich af of het seminarium niet te
ver af staat van de gemeente zelf en of de opleiding van predi
kanten daar wel voldoende aansluit bij de noden van de ge
meenten. Men vraagt zich ook af of die opleiding nog wel staat
op het oude fundament. Nadat de opleiding een aantal jaren
geleden geincorporeerd was in de theologische faculteit van de
Rijksuniversiteit Utrecht, is er misschien niet voldoende cor
rectie geweest, meent men in sommige gemeenten. Sommigen
die leiding geven aan het seminarium worden er min of meer
van verdacht de deur open te zetten naar de vrouw op de kan-
Gereformeerde Kerken
vrijgemaakt
Beroepen: te Wetsinge-Sau-
werd A.L.Th, de Bruijne,
kandidaat te Lelystad; te Uit
huizen T. O. G. M. Bosma te
Haarlem. Bedankt voor Ber-
gentheim H. Hidding te Bun
schoten.
Ds. Huting aanwezig bij
herdenking Edict van Potsdam
De voorzitter van de hervormde synode, ds. H. Huting, zal 26
oktober met ds. B. Wallet, assessor van de synode, in Potsdam
aanwezig zijn bij een dienst ter herdenking van het Edict van
Potsdam dat 300 jaar geleden tot stand kwam. De diensl
wordt gehouden onder verantwoordelijkheid van de Evange
lische Kerk in de DDR.
Op 18 oktober 1685 herriep koning Lodewijk XIV het Edic
van Nantes, waardoor een einde kwam aan de godsdienstvrij
heid in Frankrijk. De Franse protestanten (Hugenoten) kwa
men voor de keus te staan: of rooms-katholiek worden of de
consequenties van een weigering aanvaarden. Vele Hugeno-
tén vluchtten het land uit. Keurvorst Frederik Willem van
Brandenburg vaardigde toen een besluit uit om rond 20.000
Hugenoten in zijn land onder te brengen: het Edict van Pots
dam.
Behalve de vertegenwoordigers van de Nederlandse Her
vormde Kerk zijn in Potsdam ook vertegenwoordigers van
kerken uitgenodigd uit landen die eveneens betrokken waren
bij de opvang van de Hugenoten.
Minder representatief
HAA
acht g
we pa
reke
rvan
1
mlan
MeT het weekeinde naderen onvermijdelijk de volg
uitslagen van enquêtes over de vraag hoe de Nederlan het
zou stemmen, indien er nu verkiezingen gehouden zo en D
worden voor de Tweede Kamer. De resultaten van onal d de v
kelijk van elkaar door VARA en TROS georganis»
steekproeven vertoonden het afgelopen weekeinde vers
len. Dat is al eerder gebeurd, maar dit keer waren de
kingen opmerkelijk groot. Voor de PvdA bedroeg het
schil vijf zetels en voor de VVD zelfs zeven.
ken hanteren. Daarmee is de kous natuurlijk niet af,
daaruit blijkt immers ook, dat op z'n minst één van die
nieken niet deugt, mogelijk zelfs alle twee. Niettemin
den de resultaten op het tv-scherm gebracht alsof ze een
beeld geven van de politieke voorkeuren van de Nederl
se kiezers.
ire EG
will
mog<
lenlan
regisl
DaT komt, zo hebben deskundigen via een derde omi
organisatie op een wat neerbuigend toontje uiteengezet,
de ingehuurde enquête-bureaus uiteenlopende tectajy|
ftje
HAA
lan gr
terk
DERGELIJKE peilingen zijn ongetwijfeld interessan J-ggen
mogelijk zelfs van enig nut. maar de kiezer dient ze wel rschei
een flinke korrel zout te nemen. Met name de omroepve: emecï
gingen die opdracht geven tot deze enquêtes, zouden b iet u
presentatie van de uitslagen beter enige terughoudend ^an
kunnen betrachten door te wijzen op de soms vrij grote i
van onnauwkeurigheid van de summiere steekproeven,
de mening van het hele Nederlandse volk blijken die
minder representatief te zijn dan wordt voorgesteld.
Nu eens het achtertouw
MENIGEEN in ons land heeft een onweerstaanbare beh
te er voor te ijveren, dat Nederland in allerlei zaken ra telef<
matig het voortouw neemt, opdat de wereld wete wat e
in alle uithoeken dient te gebeuren. Desondanks heeft
land tot nu toe nog niet zoiets eenvoudigs als een land
alarmnummer.
VEEL beschaafde landen kennen een centraal, gemakk»
te onthouden telefoonnummer, dat gebeld kan worden bi;!']
lamiteiten zoals plotselinge ernstige ziekte, brand of an(i J
ongelukken. Zulke gebeurtenissen gaan meestal met de nj
ge paniek gepaard, waarbij menigeen niet in staat is rustij
hettelefoonboek te bladeren op zoek naar een plaats»
alarmnummer; als er al een telefoonboek bij de hand
STAATSSECRETARIS Scherpenhuizen heeft laten w»
dat er inmiddels in de ministerraad wordt gepraat ovei
mogelijkheid zo'n nummer dubbel nul. dubbel een
in ons land in te voeren. Dat had natuurlijk al jaren geli
kunnen en moeten gebeuren, maar beter laat dan nooi
dan maar voor één keertje aan het achtertouw getrokkt
H/
itje k
lisrak
Zonnig en schraal
DE BILT Het hogedrukge-
bied, dat al dagen lang het
weer in ons land bepaalt, ver
andert slechts weinig van
plaats. De kerndruk in Oost-
-Duitsland wordt iets lager,
maar morgen is deze nog wel
boven 1035 millibar. Boven de
noordelijke Noordzee is een
tweede kern aanwezig, die
langzaam naar Zuid-Scandina-
vië trekt. Naar ons land wordt
met een matige, hoofdzakelijk
oostenwind zeer droge lucht
aangevoerd. Alleen in de ho
gere niveaus trekken wat cir-
rusvelden over. Het blijft mor
gen grotendeels' zonnig met
een middagtemperatuur van
ongeveer 12 graden. In de hel
dere nacht kan, net als in de
afgelopén nachten, hier en
daar vorst aan de grond voor
komen.
Weersvooruitzichten voor de Europe
se landen, geldig voor zaterdag en
zondag:
Zuid-Scandinavie: Wolkenvelden en
soms wat regen. Middagtemperatuur
ongeveer 12 graden.
Britse eilanden en Ierland: Droog en
flinke perioden met zon. Middagtem
peratuur ongeveer 12 graden.
Benelux en Denemarken: Aanhou
dend droog en grotendeels zonnig. In
de nacht en ochtend mistvelden.
Middagtemperatuur ongeveer 11 gra-
Duitsland en het Alpengebied: Gro
tendeels droog en perioden met zon.
in de nacht en ochtend plaatselijk
mist bij temperaturen om het vries
punt Middagtemperatuur van 8 tot
12 graden. Nulgradenniveau van
2000 tot 2500 m.
velden Middagtemperatuur
graden in het noorden tot r
het zuiden.
Kabeljauwfilet met
oosterse saus,
groentensalade en
rijst vla met
marasquinbiscuits
Voor twee personen hebt u
nodig: 300 g kabeljauwfi
let, zout, peper, 1 lepel ci
troensap, losgeklopt ei, pa
neermeel, 3 lepels olie, ui,
knoflook, sambal, djahé,
laos, 2,5 dl water, half kip-
pebouillontablet, 1 lepel
gemalen kokos of santen,
ketjap;
1 lepel rozijnen, 300 g win
terwortel, 200 g knol- of
bleekselderij, 2 lepels
azijn, zout, peper, suiker,
selderijblad;
250 droogkokende rijst, 4,5
dl water, zout;
Vt liter gele vla (l/t liter
melk, 25 g custard, 30 g ma-
rasquinessence, jam of
Frans vruchtje.
Spoel de filet af met
water, verdeel hem in r
ties, strooi er zout en pfraÉ
over en druppel er citri do(
sap op. Haal de vis na poli!
minuten door ei en panfoeli
meel en bak hem bruirt
gaar in de olie. De baktij wa
circa tien minuten (gare
ziet door en door wit).
de vis in een schaal warr*l\
Fruit in het overgebltft e'
vet kleingesneden ui menken
perste knoflook, sambal, ken'
hé en laos lichtbruin. de
water, bouillontablet en[and
kos of santen toe en laafe
saus vijf minuten trekt
Maak het sausje af met
ketjap en de gebruikte %fjn.
den en schenk het bij deL^j
Kook de rozijnen tien mj
ten in weinig water, laaf
uitlekken en afkoelen, jipi
waar de helft van de grè,CI
ten tot zaterdag voor een
getarische schotel. ül
grofgeraspte wortel en ArTUE
selderij of kleingesnèg C
bleekselderij met de rozij
en een sausje van azijn,
peper en suiker. Strooi
fijngeknipt selderijblad or
Laat de in stukjes gebroI
lange vingers een half i
staan met marasquin of j
dunde essence en leg er
de vla op. Garneer met
of stukjes Franse vruchti
JEAN
