Hoogovens: steeds meer high
tech in zware industrie
erkoop van kleding
lal niet verder dalen
1
PAG'N ;onomie
7 Beurs van Amsterdam
PRIJZEN IN SUPERMARKTEN
ONTLOPEN ELKAAR WEINIG
MARKTEN
Ceidóc Qounant
DINSDAG 22 OKTOBER 1985 PAGINA 9'
te bi
ent Moe
>ntstond
11e Laui
persooi
igere winst
plM-bouw
HAAG De Ver-
[e NBM Bedrijven
\lcn over het eerste
trékkin ^an,'985 c™
behaald van 2,1
in gulden tegen
têen' l't idjoen over dezelf-
van V fiode in 1984. De
-rijke P 1 is uitgekomen op
Miljoen gulden ten
ite van 185 mil-
vorig jaar. De
over het gehele
"n'ial op hetzelfde ni-
tuigde' "66™ a's van vo-
dkwart laar <v«* ""«oen
gen
ige
iduizent
steren
en het
de sot"
ipandre.
rst
,e«ei
naai
werd
kels.
trum
eeVT"
van tv
levalu.
vijft
iboom,
Pljït
'Ier aa
ïderscl
Westduitse
economie
blijft groeien
BONN De opleving van de West
duitse economie, van zoveel belang
voor Nederland, zal zeker tot in 1987
voortduren. Na een economische
groei van 2,25 procent dit jaar, wordt
voor 1986 een groei van drie procent
verwacht. De groei in West-Duits-
land is echter niet krachtig genoeg
om de werkloosheid fors omlaag te
drukken. Voor 1986 wordt slechts
een minimale achteruitgang van de
werkloosheid voorspeld van 2,3 naar
2,25 miljoen. Dit hebben de vijf be
langrijkste economische instituten
van de Bondsrepubliek gisteren
meegedeeld.
DEN HAAG De supermarkten willen
de consument graag doen geloven dat
men bij een bepaalde zaak goedkoper uit
is. De prijzen in de supermarkten ontlo
pen elkaar echter nauwelijks, zo blijkt uit
een vergelijkend onderzoek Konsumenten
Kontakt (KK).
De prijzen varieren weliswaar, maar uit
gaande van een goed gevulde boodschap
penwagen, blijkt dat de meeste zaken over
net algemeen niet meer dan één procent
van het gemiddelde prijsniveau afwijken.
De oorzaak daarvan ligt volgens KK in de
zogeheten bodemprijs die voor veel arti
kelen is ontstaan. Anderzijds stunt de ene
supermarkt met bijvoorbeeld goedkope
hagelslag, terwijl elders kan worden be
spaard omdat de spaghetti daar toevallig
goedkoper is. Ook is er sprake van een
„natuurlijke grens", omdat aldus KK, de
meeste consumenten heel goed weten wat
de gangbare prijs voor een bepaald artikel
is. Tenslotte verbieden fabrikanten super
markten nogal eens hun artikel niet bene
den een bepaalde prijs te verkopen.
De meeste" supermarkten bevinden zich
op het gemiddeld prijsniveau. Daartoe be
horen onder meer Albert Heyn, Boni, Jac
Hermans, de Konmar en Miro. Eén tot
drie procent goedkoper zijn onder meer
Aldi, Hoogvliet en Dirk van de Broek.
Datzelfde percentage maar dan duurder,
zijn onder meer Centra en Super Club
199. Drie tot vier procent duurder zijn
Dagmarkt en Nieuwe Weme, aldus KK.
Wereld staat o
van een
taat op de rand
handelsoorlog
ROME Het toenemend protectionisme
en de prijsdalingen voor veel goederen
hebben de wereld op de rand van een
handelsoorlog gebracht. Dat heeft Saou-
ma, de Libanese directeur van de VN-or-
ganisatie voor voedsel en landbouw FAO,
gisteren gezegd. Hij wees erop dat de prij
zen van palmolie, rubber, soja en maïs in
één jaar dertig procent zijn gedaald, ter
wijl ook de prijzen van thee en jute weer
dalen. Suiker is in deze eeuw nog niet zo
goedkoop geweest. De ontwikkelingslan
den zien hun exportinkomsten dan ook
steeds verder dalen terwijl ze geld nodig
hebben voor ontwikkelingsprojecten,
voedsel en schuldaflossing. Daar tegen
over staat dat de geïndustrialiseerde lan
den hun overschotten alsmaar laten toe
nemen, zei Saouma.
TERMEER De consu-
heeft de afgelopen jaren
bezuinigd op de aankoop
kleding. Vergeleken met
werd vorig jaar zelfs
tig procent minder aan
ing uitgegeven. Vrouwen
daarbij voorop; als ge-
an de algemene bezuini-
en gestegen vaste las-
ilijken zij het meest op de
kleding te bezui-
igens lijkt deze negatieve
kkeling momenteel tot
komen. Daarbij valt
lat spijkerbroek en -pak
elijk op hun retour zijn;
onsument gaat zich weer
ieciaal voor een gele-
kleden. Dit stelt het
ïomisch Instituut voor het
Kleinbedrijf
llllfK) vast .in een vanoch-
verschenen branche-o-
tatie van kledingzaken.
de laatste vijf jaar van alle
consumptiegoederen vooral op
kleding heeft bezuinigd. Werd
in 1980 gemiddeld 8,1 procent
van het netto-inkomen hier
aan uitgegeven, in 1985 is dat
6,6 procent. Op voeding en op
uitgaven voor „duurzame con
sumptiegoederen" (auto. tv,
wasmachine, vakantie) is wel
iswaar ook bezuinigd, maar
niet zo sterk als op de kledin-
guitgaven. De post vaste lasten
(wonen, verzekeringen, abon
nementen, lidmaatschappen)
steeg in deze periode van 56,5
naar 60,1 procent van het net
to-inkomen.
Winst
Mannen geven gemiddeld zes
honderd gulden per jaar aan
hun kleding uit (exclusief
schoenen en ondergoed) en
vrouwen achthonderd gulden.
Vrouwen geven steeds meer
uit aan kleding naarmate ze
ouder worden, zo blijkt uit het
onderzoek. Van de mannen
(met een partner) koopt 75
progent alleen kleding als hun
vrouw of vriendin erbij is,
vrouwen gaan echter bijna al
tijd alleen. Een kwart van alle
vrouwen maakt zelf kleding.
Een dames- of herenmodezaak
maakt op elk verkocht kle
dingstuk gemiddeld 37 procent
winst, maar na aftrek van kos
ten blijft daarvan hooguit
veertien procent over.
De meeste kledingzaken heb
ben een jaarlijkse omzet tussen
300.000 en 600.000 gulden.
Daaruit resulteert een gemid
delde winst van 40.000 tot
80.000 gulden per jaar. Het
midden- en kleinbedrijf
(maximaal 99 werknemers per
onderneming) heeft een
marktaandeel in de kleding-
branche van ruim vijftig pro
cent. Warenhuizen en kleding-
grootbed rijven hebben bijna
veertig procent van de markt
in handen. Het restant is voor
de postorderbedrijven en de
marktkooplieden.
oede leverworst uit de fabriek bestaat bijna niet
HAAG Fabriekslever-
goede kwaliteit
springt er goed uit en de
ieksworsten van Artland
mm ni boeking zijn redelijk. Voor
oon rest voldoet zo'n vijftien
de fabriekslever-
t eens aan de wet-
Dan zit er te veel
i dan weer te veel
del ^r,e worsten
leren
bestaat zelfs voor meer dan
een kwart uit vet. Dat blijkt
uit een onderzoek van Konsu
menten Kontakt (KK), waarbij
de veertien meeste verkochte
fabrieksleverworsten en zeven
door de slager gemaakte wor
sten werden getest. In lever
worst wordt allerlei vleesafval
verwerkt dat anders onver
koopbaar zou zijn. Zwoerd, pe
zen. zenen en ander taai
weefsel zoals varkensmagen
komen de kwaliteit van de
worst niet ten goede. Uit het
onderzoek blijkt dat er in de
leverworst naar verhouding te
weinig goede grondstoffen
worden verwerkt. Bij ambach
telijke leverworst is de kwali
teit doorgaans beter: ruim een
derde van de slagerslever
worst komt goed tot zeer goed
uit het onderzoek, aldus KK.
Schoen voor kunstgras
Geassisteerd door een charmante dame laat hockey-internatio-
nal Pierre Nermans een hockeyschoen zien die speciaal geschikt,
is voor het spelen op kunstgras. De foto werd genomen op de
Sportvakbeurs die gisteren in Rotterdam van start is gegaan.
vaarzen 1e kwaliteit 7.20-8.60. 2e
kwaliteit 6.20-7,20, koeien 1e kwali
teit 7,25-8.50. 2e kwaliteit 6.30-7,25.
3e kwaliteit 5,70-6.25. worstkoeien
5.30-6,25. Bovenstaande prijzen zijn
per kg geslacht gewicht en ontvet.
Schapen 195-235, per kg 4,75-6.75.
lammeren (rammen) 220-265. per kg
10.00-11,00.
Aanvoer: slachtvee 890. stieren 242,
i 151. to
taal 1283 stuks.
Overzicht (handel en prijzen): slacht-
goud en zilver
De goud- en zilverprijzen van
gistermiddag, tussen haakjes de
vorige notering. Goud fijnmetaal
30.980-31.480; (31.030-31.530).
Bewerkt 33.060 laten; (33.110 la
ten). Zilver fijnmetaal 555-625
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
Heineken weer
gevraagd
AMSTERDAM Heineken
lag gisteren op de Amsterdam
se effectenbeurs weer goed in
de markt. Het bieraandeel
ging 1,80 hoger van de hand
voor 172,90. Na Kon. Olie,
meestal nummer één op de
lijst van meest verhandelde
fondsen, prijkte Heineken
daar als tweede met een dag
omzet van ƒ26,4 miljoen. Vast
was ook Fokker, die 1,50 ho
ger sloot. Ondanks deze stij
gingen was de stemming in
het algemeen niet geweldig.
De animo om zaken te doen
was niet groot, wat door han
delaren werd toegeschreven
aan het wegblijven van bui
tenlandse kopers. Die schijnen
tegenwoordig meer te zien in
de Duitse effectenbeurs. De to
tale dagomzet lag met een
kleine f 510 miljoen dan ook
op een laag niveau en de inter
nationale aandelen moesten
zonder uitzondering terug.
Kon.. Olie sloot 0,90 lager,
Unilever noteerde ƒ2,10 lager
en KLM was 0,80 minder
waard. Akzo, Hoogovens en
Philips kwamen vier tot zes
dubbeltjes lager uit. In de ban-
kensector was NMB in mi
neur. Ook in de verzekerings-
hoek overheersten de koersda
lingen. Ahold wist 2 aan de
waarde toe te voegen. De obli-
gatiemarkt bleef zeer rustig, al
toonden enkele lichte koersda
lingen dat de rente nog steeds
iets wil stijgen. Dit bleek ook
uit de verlagingen van de af-
gifteprijzen van verschillende
spaar-en bankbrieven die een
aantal banken gisteren afkon
digde.
l-
>V
MUIDEN Van de
iware industrie in ons
md is Hoogovens fier
•vereind gebleven, maar
iet traditionele beeld van
Vijie opgerolde mouwen en
olitietfe geur van zweet en
ng vjware shag wordt de be-
andaioeker niet langer gewaar
ulgaan dit bedrijf.
binp het terrein ter grootte van
ovlestienhonderd voetbalvel-
ïn oi en, begrensd door duinen en
inkel; loordzeekanaal, roken nog
verg leeds de schoorstenen en rij-
ar| v en nog altijd de treinen,
laar binnen de bestaande
luren is de afgelopen jaren
nKon en nieuw bedrijf ontstaan.
eschq)aar wordt het beeld onder
slech leer bepaald door driedui-
J v{ end beeldschermen en het
iet-Da ros van ^et Personeel heeft
L *pimiddels rechtstreeks met
utomatisering te maken,
tfieuwe tijden hebben nieuwe
nu k^isen gesteld. Klopten vroeger
Re rianten bescheiden aan bij
>vemb|et bastion te IJmuiden, nu
'E oekt een marketing-afdeling
c raar markten voor nieuwe
Swodukten. Meer mankracht
opzick s echter nog gestoken in het
coör< erbeteren van het produktie-
angen iroces en het terugdringen
mmui ran het energieverbruik. Ver
stel aging van kostprijs en inno-
G< ratie moeten Hoogovens, dat
ntwartirie kwart van de omzet uit
Ie export haalt, overeind hou-
b! len i n een keiharde interna-
L ionale concurrentiestrijd.
ie nvesterineen
1 iinds 1974, dus na de oliecri-
ntspa :is, is de produktie van staal
blaze n de industrielanden fors te-
In de jaren na de oliecrisis in
vesteerde Hoogovens gemid
deld ongeveer 150 miljoen
gulden per jaar, maar in 1982
zou een structuurprogramma
dit bedrag opvoeren tot 620
miljoen gulden per jaar en dit
jaar zelfs 700 miljoen gulden.
Dit structuurprogramma werd
uitgevoerd, terwijl Hoogovens
zich losmaakte van fusiepart
ner Hoesch en het rijk had er
meer dan een miljard gulden
De raad van commissarissen
hechtte zijn goedkeuring aan
grote investeringsprojekten
van in totaal meer meer dan
twee miljard gulden in onder
meer continue-gietmachines,
waardoor in de toekomst het
blokken maken in het pro-
duktieproces, vóórdat het
walsen begint, wordt overge
slagen. Ook is geld gestoken
in een kooksfabriek, het mo
derniseren van een hoogoven,
koleninjectie, verzinking en
vertinning, waardoor het staal
wordt aangepast aan de speci
fieke wensen van de afnemer.
Voorts zijn omvangrijke in
vesteringen in voorbereiding
in een blik- en plaatroute en
in het verbeteren de oxystaal-
fabriek, waar het ruwijzer ge
zuiverd wordt van stoffen en
dus het eigenlijke staal ont-
minder belangrijk produktieproces beter te be
heersen, opdat grondstoffen
Warmbandwalserij 2 van Hoogovens. Dit jaar is de walserij voor driehonderd miljoen gulden
ingrijpend gemoderniseerd. Voortaan zal deze walserij zorgen voor de totale produktie van
warmgewalste rollen staal.
verwacht dat de investerin- drijf
gen de komende jaren onver
minderd hoog zullen zijn; dat
wil zeggen veertig mille per
werknemer of meer dan vijf
tien procent van de omzet per
jaar. Rond 1990 zou Hoogo
vens zich technologisch kun
nen meten met het Japanse
Nippon Steel, waarmee ken
nis en ervaring worden uitge
wisseld.
zijn.
Hoogovens heeft de afgelope
jaren zelf een computernet
werk ontwikkeld, dat het hele
opdat grondstoffen
en energie optimaal gebruikt
worden, maar ook tot soepeler
'nspelen op de
produktieproces, maar ook de klanten, bekorten van lever-
planning begeleidt. Per jaar tijden en beperken
Parallel met de grote investe
ringen zijn twee andere pro
gramma's uitgevoerd, die voor
staat. De staf van Hoogovens de modernisering van het be-
enke taalproducerende landen
en vo irerdubbelden in die tijd hun
'ffieie >roduktie. Liep het verbruik
■t is hfran staal in de industrielan-
'vjeth ien terug, in de ontwikke-
urope ingslanden nam dat toe met
art tfcneer dan veertig procent. In
en. de westerse landen volgde
fia veten herstructurering. In de
Andi EG, Japan en de Verenigde
NikoIBtaten gingen 730.000 banen
buite verloren. Verbeteringen in
jevar het produktieproces als conti-
efens nue-gieten, koleninjectie, het
uitg benutten van afvalwarmte en
ie, cfl energiebesparing, moesten de
hebb staalindustrie hier op de been
maa houden.
wordt voor ongeveer 53 mil
joen gulden geïnvesteerd ir
de programmatuur van het nal meer profiteren
Hoogovens Data Netwerk en taschommelingen
nog eens vijftig miljoen
paratuur. Het beheer v
netwerk vergt nog een
tig miljoen gulden per jaar.
Momenteel werken vijfhon
derd van de ruim zeventien
duizend werknemers in de basisindustrie,
automatisering, die ook nog
werk biedt aan tweehonderd
mensen van buiten het be
drijf. Hoogovens Automation
De bedieningsruimte van een uitstootmachine bij kooksfabriek
1. De machine rijdt langs de deuren van de kookskamors, ver
wijdert ze als de kooks gaar is, reinigt deuren en sponningen
en drukt de kookskoek met behulp van een stang uit de ka
mers. Het bedienend personeel stuurt deze handelingen van
uit de geklimatiseerde cabine. Tot voor kort nog heel modern,
maar ook deze handelingen worden binnenkort door compu
ters geregeld.
raden. Met behulp van de
computer kan de internatio-
valu-
bete-
afweging maken tussen het
het zelf uitvoeren van onder-
twin- houdswerk of het uitbesteden
daarvan. „De high tech", stelt
ir. Van Baaren vast „heeft
zijn intrede ook gedaan in de
Energie
Niet alleen voor de grote in-
Systems maakt de inmiddels vesteringen en de automatise-
opgedane ervaring te gelde ring heeft Hoogovens een be
door zich buiten het bedrijf op zuinigingsprogramma opge-
de automatiseringsmarkt te steld, dat is tevens gebeurd
bewegen. voor het het terugdringen van
Het Hoogovens Datanetwerk de energiekosten. In de staal-
wordt door ir. Van Baaren, industrie maakt energie een-
hoofd automatisering, verge- vijfde tot een kwart uit van
leken met een telefooncentra- de produktiekosten. Hoogo
vens verbruikt ongeveer vijf
firocent van de energie in ons
w and. Ir. J. van Buuren, die de
communicatienetwerk leiding heeft van de in 1983
tgewisseld. Dat netwerk opgerichte hoofdafdeling
energie, heeft tot taak die
kosten zoveel mogelijk te be
perken.
Per saldo is Hoogovens dit
jaar negenhonderd miljoen
gulden kwijt aan energie.
Naast kolen en kooks onder
scheid van Buuren binnen
Hoogovens zeventien soorten
van energie in de vorm van
le. De gegevens van de
puters, die overal in het be
drijf zijn opgesteld, worden
omvat een centrale IBM-
puter, een achttal knooppunt
computers en vele tientallen
minicomputers. Op het net
werk zijn 63 systemen aange
sloten, maar aan de aanslui
ting van 59 andere wordt ge
werkt.
De automatisering stelt Hoog
ovens niet alleen in staat het
afvalwarmte, vrijkomende
gassen enzovoorts. Hij pro
beert die energiestromen zo
goed mogelijk te benutten
door de organisatie van de
produktie hierop aan te pas
sen. Een zogeheten energie-
boekhouding moet uitwijzen
waar nog besparingen moge
lijk zijn. Daarnaast moeten
aanpassingen in de appara
tuur zoals betere branders,
regelbare en schakelbare mo
toren en betere isolatie
energie besparen. De afgelo
pen tien jaar is het verbruik
van energie in de produktie
met ongeveer vijftien procent
per ton staal gedaald.
Door het aandeel van dure
olie en aardgas in de produk
tie terug te dringen en dat
van kolen te verhogen, wor
den de kosten eveneens te
ruggedrongen. Hoewel de
prijs van olie de afgelopen
tien jaar vervijfvoudigd is,
zijn de energiekosten per ton
staal bij Hoogovens in die tijd
verdubbeld.
Strijd
De vernieuwing bij Hoogo
vens heeft ertoe geleid, dat dit
bedrijf zich sterker voelt op
de internationale markt. De
raad van bestuur ondersteunt
het streven van de Europese
Gemeenschap om de staalin
dustrie in Europa te liberali
seren, zodat in de toekomst al
leen nog overheidssteun
wordt gegeven voor research
en ontwikkeling en Hoogo
vens niet langer geplaagd
wordt door produktiebeper-
kingen. De voorzitter van de
raad van bestuur van Hoogo-'
vens en van het Internationa
le IJzer- en Staal Instituut,
drs. Hooglandt, heeft al de
strijd aangebonden tegen de
beschermende maatregelen
van de Verenigde Staten, die
de markt daar afschermen
voor Hoogovens-staal.
„Aan staal is alleen de naam
hetzelfde gebleven", aldus
drs. Hooglandt. Verbeterde
produkticprocessen maken
staal geschikt voor tal van
toepassingen en hebben de
prijs gedrukt. Staal kan vol
gens hem wedijveren met
nieuwe grondstoffen. Ook in
dat opzicht heeft de „high
tech" zijn intrede gedaan in
de zware industrie.
hoofdfondsen
bwrs21-10 beurs22-1t
Kon Olie
NedlloydGr.
overige aandelen
Stot-
beursie-10
2no
ACF-Holding
MI'W
228.50
Amst.RijtuIg
l^ioob
HL
129.20
127^0
665,00
663.00
Beers'Zonen
Begemann
BlyCUVWL
622^00
li
BorsumyWehry
213]00
480 00
Br./Moüjnc
Burgman-H.
Catvè-Delflc
Cafvèpref c
135M«>
135000 b
•as
2166!50
Clndu-Key
Claimindo
4 li
Dell-My
105.30
107.00
Dordtschepr.
Dorp-Groep
Econosto
|MBA
173.20
21700
Gamma Holding
Gamma pref
176,50
'SS
Gerofabriek
12800
49,80
GTMtolding*"
Hagemeyer
233:OT
Hunter Dpr.
11
11
Industr.My
Ing.Bur.Kondor
«as
«as
Kempen Beg.
Klene'sSuk.
150^50
is
KBB(cert)
KBBfpref.)
Kon Ned. Pap.
Koppelpoort Hold.
Krasnapolsky
Landrê&GI.
LeidscheWol
KQ70
SS
mS
244.80
2™S
Medicopharma
247!50
is
M EnlmOB-cert
'is
225000
MynbouwtcW.
102.00
102.00
tw«*lS-10 b«ur*2l-10
47.80 47.00
3500 35 5)
Palembang 125.00b
Ra vast 28.50 28.7(
Schuppen 225.00 218,00
Telegraaf De
VMF-Stork
VRGGem.Be
Wegener's
Wegen, eert
WoftersSan
Wyers 56.00a 54.00
beleggingsfondsen
Goldmines) 1)
Holland Rr*J
Inlerbonds
JapanFund
n.Bdegg.
RentotaaJNV
TechnotogyF.
Viking Res.
26.40
136!»
101.80 101.60
11ll20 675NL 78-98 9900 9900
6.SONL68-93-2 99.60 99,60
6.50NL68-94 99,50 99.50
605N167-92 9s'.90 98Ï90
112,30 6.00NL67-92
106.60 5.75NL6S-90-1
10s|l0 505NL64-89-1
102.80 5.25 NL64-89-2
108,80 5.00NL64-94
112,40 4.50 NL 59-89
105.30 4.00 NI
109,20 4.00 NI
100.40 3.75NI
104.80 3.50NLS147-87
3.25 NL 55-95 93.10
buitenlands geld
B00NL85-95
775NL77-97
775NL85-00
Deense kroon (100) 29,25 32.25
Oostenr. sch. (100) 15.85 16.35
Spaanse peseta (100) 1.76 2.01
beurs van New York
canad?an°pacifi
Chrysler
dupont ncmour
hewleVpack.
Omzet193.779.'
0 5/8 20 3/4
0 3/4 30 3/4
0 1/2 40 1/8
9 3/8 39 1/2
