TAFEL Kerken niet op een lijn inzake euthanasie ja Uitbanning discriminatie moet niet leiden tot aantasting grondrechten f I fa kerk wereld Kerkelijke bezorgdheid over studentenvoorzieningen Eredoctoraat voor godsdienstfilosoof René Girard Mevrouw Gillick woedend op Britse bisschoppen PROF. DIJK (VU): >weer ïliei UI.T.VI ACHTERGROND EeidaeSouwmt DINSDAG 22 OKTOBER 1985 PAGINJ Hongaarse Staat erkent pastorale werkers Een nieuwe overeenkomst tussen de Rooms-Katholieke Kerk en de staat brengt officiële erkenning van de pastorale werker. De Hongaarse staat wil deze figuur officieel toelaten, mits alle tot deze werkzaamheden geroepen leken hun burgerplichten nakomen, de grondwet van de volksrepubliek eerbiedigen en het vreedzame opbouwwerk van de regering steunen. Kardi naal Lekai verklaarde, dat de RK Kerk van Hongarije zich be wust is van de grote verantwoordelijkheid, die zij de bisschop pen in hun diocesen oplegt bij het aantrekken van leken in de pastoraal. Namens de overheid verklaarde Miklós dat de staat inziet, dat nieuwe eisen en behoeften die in de kerk zijn ge groeid een passend antwoord verlangen. Lourdes krijgt nieuwe kerk Om aan de tegenwoordige behoeften van pelgrims te voldoen za4 naar ontwerp van een architectenbureau uit Pau een nieu we kerk in het Zuidfranse bedevaartsoord Lourdes verrijzen, die plaats kan bieden aan twee groepen per trein aangevoerde pelgrims van elk 2500 mensen. De nieuwe aanwinst moet in 1983, of uiterlijk 1989, gereed zijn. Naar op een congres voor leiders van bedevaarten te Biarritz is meegedeeld, wordt de op 11 februari 1958 ingewijde onderaardse Pius X-basiliek met haar 25000 plaatsen als te groot ervaren voor groepen pelgrims van gemiddelde grootte. De oudste kerk in het Maria-oord, de Rozenkransbasiliek, is met haar 1800 plaatsen dikwijls weer net te klein. De vrouw wordt veel meer gemarteld door de onverschilligheid van de man dan door zijn dwingelandij. Jules Mlchelet De achttien kerkgenootschap pen, verenigd in het CIO (In terkerkelijk Contact in Over heidszaken), zijn er niet in ge slaagd tot een gemeenschap pelijk standpunt over eutha nasie te komen. Op een zeker moment stond een onherroe pelijk nee (geen verruiming) tegenover een even beslist ja: de overheid kan er niet aan ontkomen meer gelegenheid te geven tot actieve euthana- Dit zegt prof. mr. I. A. Die penhorst, voorzitter van het CIO. Hij achtte verder de kans klein dat Raad van Ker ken met een eigen standpunt zal komen. De rooms-katho- lieke bisschoppen hebben in hun herderlijk schrijven be gin dit jaar „een zeer strikt standpunt" ingenomen, dat ze ook binnen de Raad zullen uitdragen, aldus diepenhorst. Hij noemde het buitengewoon jammer dat de kerken niet eenstemmig over euthanasie spreken. „Kwesties van ethiek gaan in de eerste plaats de kerken aan. Het zou een buitengewoon gunstige zaak zijn geweest als de kerken ge meenschappelijk over deze kwestie van leven en dood hadden kunnen spreken. Het is niet gelukt," aldus Diepen horst. In het CIO werken de drie Joodse kerkgenootschappen, de Rooms-Katholieke Kerk, de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Ker ken in Nederland alsmede de kleinere kerken ter linker en rechter zijde samen. De rooms-katholieke bis schoppen hebben in hun brief actieve euthanasie afgewezen. Een recent rapport van een gereformeerde studiecommis sie over euthanasie en pasto raat sluit euthanasie niet bij voorbaat uit In de Neder landse Hervormde Kerk is een werkgroep bezig een ei gen standpunt voor te berei den. De zogenaamde ortho dox-protestantse kerken staan zeer afwijzend tegen liberali sering van de euthanasie. De paus heeft gisteren tegen over de deelnemers aan een congres van de pauselijke aca demie van wetenschappen zijn standpunt ten aanzien van euthanasie nog eens uit eengezet. Hij herinnerde er aan dat de arts zich nooit als heer van het leven mag op stellen, maar altijd dienstbaar moet zijn aan het leven. Eut hanasie is dan ook verboden. Katholieken mogen daaraan niet meewerken of er in toe- Maar, aldus de paus, wanneer de onvermijdelijke dood aan staande is, ondanks de ge bruikte middelen, dan is het Prof. I. A. Diepenhorst naar geweten toegestaan besluit te nemen van behandeling te weigeren waardoor slechts een precaire en zware verlenging van het leven wordt bereikt. Dit on der de voorwaarde dat de normale zorg die de zieke toe komt in een soortgelijk geval niet wordt onderbroken. Het recht op een goede be handeling en het recht om met waardigheid te sterven, vereisen menselijke en mate riële inspanningen, zowel thuis als in het ziekenhuis, waardoor het comfort en de waardigheid van de zieke worden gegarandeerd, zei de paus. Degenen die ziek zijn en vooral de stervenden, mogen geen liefde van hun familie, geen zorg van artsen en ver pleegsters en geen steun van vrienden ontberen, aldus Jo hannes Paulus II. Het Joods studentenwerk, het landelijk overleg van Rooms- -Katholiek en Protestants stu dentenpastoraat ert het Huma nistisch studentenraadswerk zijn ernstig bezorgd over de plannen van minister Deet man (onderwijs en weten schappen) inzake de studen tenvoorzieningen. In een gezamenlijke brief aan de minister spreken zij de vrees uit dat zijn opvatting terzake „de Nederlandse uni versiteiten definitief degra deert tot leerfabrieken en ze daardoor ook internationaal uit het eerste gelid verwij dert". Dit schrijven ze in een kom- mentaar bij de notitie, die de minister in juni uitgaf over het beleid inzake de studen tenvoorzieningen. Deetman dacht wil dit begrip beperken tot wat „bijdraagt tot een zo goed mogelijk verloop van de stu die". De organisaties spreken de vrees uit dat wat wezenlijk is voor studenten in hun fase van ontwikkeling, voor de minister kennelijk slechts franje is. „Uitsluitend aan- •r het leerklimaat en het leefklimaat leidt tot gekortwiekte mensen." Tenslotte vragen de organisa ties dat ministeriële voor schriften niet afbreken wat plaatselijk is geregeld tussen instellingen van wetenschap pelijk onderwijs en het joods, kerkelijk en humanistisch studentenwerk. Tientallen ia- ren hebben de kerken en le vensbeschouwelijke instellin gen dit werk mogelijk ge maakt. De waardering van universiteiten en hogescholen hiervoor blijkt uit een veelal bescheiden, maar essentiële subsidiëring. „Wat de rijkskas zou winnen bij het terugdraai en hiervan, zou in geen enke le verhouding staan tot de af braak van het werk, die er het gevolg van zou zijn." Behalve René Girard (midden) kregen gisteren ook de Indonesiër Oemboe Hina Kapita (rechts) en de Brit John Plaistowe Horder een eredoctoraat uitgereikt. De Vrije Universiteit van Amsterdam heeft gisteren een ere doctoraat verleend aan de Fransman René Girard. Hij geldt als een van de oorspronkelijkste en boeiendste godsdienst- en cultuurfilosofen van onze tijd. Zijn visie op de godsdienst is met name daarom zo boeiend omdat hij een direct verband legt tussen religie en geweld, vooral collectief geweld. Het fascinerende van Girards werk is dat het het gehele ge bied van de menswetenschappen beslaat. Zijn theorie vormt vooral een uitdaging voor de christelijke theologie. Girard plaatst zowel het Oude als het Nieuv^-Testament in een ge heel nieuw licht en legt zo de innerlijke samenhang van de grote thema's bloot. Zijn nieuwste boek „La Route Antique des Hommes Pervers" (De aloude weg van de perverse mensen), verschenen bij de Parijse uitgever Grasset geeft een oorspronkelijke en stout moedige uitleg van een van de moeilijkste werken uit het Oude Testament: het Boek Job. In Frankrijk en de Verenigde Staten is Girard al jarenlang het middelpunt van een boeiende wetenschappelijke discus sie, in Nederland is hij nog vrijwel onbekend. Mevrouw Victoria Gillick, moeder van tien kinderen en leid ster van een kruistocht van rooms-katholieke leken tegen verstrekking van voorbehoedmiddelen aan jongemeisjes zon der dat de ouders ergens van weten, is woedend op de rooms- -katholieke bisschoppen. Vooral kardinaal Basil Hume, aartsbisschop van Westminster, heeft het bij haar verkorven met zijn verklaring, dat de wet niet kan uitmaken wat moreel goed of kwaad is. De kardinaal deed zijn uitspraak naar aanleiding van een beslissing van het Britse Hogerhuis, dat de richtlijnen van het ministerie van Gezondheid inzake verstrekking van voorbehoedmiddelen volkomen wettig zijn. Die richtlijnen maken het de artsen, mogelijk, in uitzonderingsgevallen zonder de ouders daarin te kennen voorbehoedmiddelen voor te schrijven aan meisjes van nog geen zestien. Het hof van beroep had verleden jaar december nog uitge sproken dat mevrouw Gillick gelijk had in haar bezwaren te gen die uitzonderingsgevallen, maar met tweederde meerder heid besliste het Hogerhuis in laatste instantie dus anders. „Stuitend" vindt mevrouw Gillick dat, „nu wordt de poort opengezet om zelfs kinderen van twaalf condooms te geven". De uitspraak van het Hogerhuis betitelde zij als :„Een manne lijk handvest voor de verspreiding van ziekten en zwanger schappen bij jongemeisjes in dit land". Kardinaal Hume heeft er zich zorgvuldig van onthouden, in zijn commentaar op de beslissing van het Hogerhuis blijk te geven van goed- of afkeuring. Naar zijn mening verandert de uitspraak niets aan wat de Rooms-Katholieke Kerk inzake voorbehoedmiddelen leert, „noch heeft die enige invloed op de morele uitgangspunten van de kerk". De kardinaal ver klaarde kort en goed dat kunstmatige contraceptie Verboden is en dat de leeftijd van de vrouw of het meisje er daarbij helemaal niet toe doet. De niet voor misverstand vatbare kerkelijke leer op dit punt is gericht op totstandkoming van een stabiel gezinsleven en gezonde verhoudingen, „alsmede wederzijds vertrouwen tus sen ouders en kinderen". Naar zijn vaste overtuiging hangt „de toekomst van onze kinderen en onze maatschappij" hier- af. „Ook in een democratische structuur kunnen onder in vloed van luid aan de weg timmerende pressiegroepen pseudo-gelijkheidsideeën via de wetgeving aan de gehele samenleving worden opge legd". Deze waarschuwing sprak prof. P. L. Dijk, hoogle raar aan de juridische facul teit van de Vrije Universiteit gisteren uit in een rede ter ge legenheid van de honderdvijf de herdenking van de stich ting van deze universiteit. Prof. Dijk sprak over ver schillende aspecten van het begrip discriminatie. Hij om schreef het thema als „onge lijke behandeling van gelijke gevallen" (formele discrimi natie) en gelijké behandeling van ongelijke gevallen (mate riële discriminatie). „Kern punt van het thema ligt dus in de problematiek betreffende gelijkheid en ongelijkheid en, genuanceerder, in ongelijk heid maar wel gelijkwaardig heid". Prof. Dijk stelde vast dat ge lijkheid van mensen geen ma thematische zaak is. Die ge lijkheid en ook gelijkheid van gevallen is eigenlijk een niet bestaande situatie. „Als er dan geen gelijke monniken zijn, waarom moeten ze dan wel gelijke kappen dragen", zo omschreef hij de problema tiek. Het gelijkheidsbeginsel heeft toch wel inhoud: gelijke be handeling staat voorop, onge lijke behandeling vereist rechtvaardiging vanuit de verschillen tussen de geval len. Voor die rechtvaardiging is het aanwijzen van een of ander verschil niet voldoende, noodzakelijk is dat aangewe zen wordt waarom dit ver schil van belang is en derhal ve voldoende grond oplevert voor de verschillende behan delingen. Het recht heeft grenzen in zijn beschouwingen te betrek ken, meende prof. Dijk. Een tot aan absolute grenzen rei kend gelijkheidsbeginsel laat geen enkele ruimte meer over aan andere menselijke waar den. De uiterste consequentie van een absolutistische gelijk heidsideologie is de totalitaire staatsstructuur waarvan de le den alle in gelijke mate onvrij zijn. Een elite die meer gelijk is dan de grote massa in een dergelijke staat, stelt auto noom de gelijkheidsideologie vast. Een ander uiterst ingewik keld aspect noemde prof. Dijlr de zogeheten horizontale wer king van de grondrechten. Artikel 1 van de Grondwet („allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens gods dienst, levensovertuiging, po litieke gezindheid, ras, ge slacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan") regelt in wezen de verhouding tus sen overheid en onderdanen. De horizontale werking be staat hieruit dat dit artikel ook gaat gelden voor de bur gers onderling. De regering heeft zich bij de grondswets- herziening niet duidelijk uit gelaten over de mate waarin de horizontale werking geldt. De grote meningsverschillen rond het voorontwerp gelijke behandeling laten zien welke moeilijkheden kunnen ont staan, als de wetgever aan het discriminatieverbod uit de grondwet een horizontale werking toekent: er vindt een botsing plaats met andere grondrechten als de vrijheid van onderwijs, de vrijheid van vereniging en vergade ring, en de vrijheid van gods dienst en levensovertuiging. Prof. Dijk stelde vast dat de wetgever verantwoordelijk is voor het oplossen van de pro blemen rondom de (anti-) dis criminatie. Daarbij hoort, al dus prof. Dijk, die wetgever te voorkomen dat er nieuwe wetsbepalingen ontstaan die zo zeer botsen met een door diezelfde wetgever met zoveel zorg uitgedacht rechtssys teem. De rede van prof. Dijk was gebaseerd op bijdragen van veertien mensen binnen de rechtsfaculteit van de VU over uiteenlopende aspecten van „gelijkheid, gelijkwaar digheid, discriminatie en het recht". Deze bijdragen zijn ge bundeld en uitgegeven door de VU Uitgeverij te Amster dam. den W. Arkeraats te dam-Nederhardinxveld. Be roepen te Krimpen aan de IJssel W. J. Koelewijn te Woubrugge. Benoemd tot predikant buitengewone werkzaamheden bij de stich ting Hemag J. Franken te Grave en Ravenstein, partti me, die deze benoeming heeft aangenomen. Bedankt voor Harlingen A. J. de Bue te Nijverdal. Gereformeerde Kerken: Beroepen te Nijmegen als zie kenhuispredikant in het St. Radboudziekenhuis, G. Dijk stra, laatstelijk predikant te Nieuwegein, die dit beroep heeft aangenomen. Aangeno men naar Tijnje en Nijbeets drs. H. K. Zijlstra te Soester- berg. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt: Aangenomen naar Hooge- veen C. de Putter te Oegst- geest en Lisse. Nederlands Gereformeerde Kerken: Beroepen te Dal fsen J. van Atten, kandidaat te Zaan dam. 'Doel schoolstrijd was herkerstening Nederlandse volk' Het hoofddoel van de Neder landse schoolstrijd in de ne gentiende eeuw was niet de vrijheid van onderwijs, maar de herkerstening van het ge hele Nederlandse volk. Dit concludeert A. de Bruin in een proefschrift over het ontstaan van de Nederlandse schoolstrijd waarop hij mor gen aan de Leidse universi teit promoveert. De confessionele vrijheid be oogde volgens De Bruin het perspectief te openen om de ander te herkerstenen naar eigen uniek model en daar door op de lange termijn een theocratie te stichten. Volgens De Bruin was de schoolstrijd niet alleen het gevolg van de strijd tussen christendom en Verlichting. In het begin van de negen tiende eeuw was de school strijd ook in hoge mate een conflict tussen christenen on derling. De onderling polariserende christenen keerden zich te gen de openbare school die volgens hen een produkt was van de goddeloze Verlich ting, waardoor steeds meer mensen verwijderd zouden worden van het christendom. Beroep op Pinochet voor „rode pater" De internationale organisatie voor solidariteit met vervolg de christenen (CSI) heeft bij de Chileense staatschef gene raal Augusto Pinochet be scherming gevraagd voor de Belgische priester Guido Pee tere. De „anti-communisti sche alliantie" in Chili heeft de „rode pater" gedreigd te zullen doden als hij niet voor 12 oktober het land heeft verlaten. Nu Peetere deze eis van de Alliantie naast zich heeft neergelegd, vreest CSI voor zijn leven. Pater Peetere is herhaalde malen met de dood bedreigd. £eidó<z Wrijving op gevoelige puntei Het gaat niet aan dat de VVD, wat het rigoreuze or gingsbeleid op sociaal-economisch gebied betreft, zich schuilt achter de brede rug van het CDA en tegelijke: tracht een aantal niet-materiële, maar zeer principiële zak zonder het CDA met de oppositie te regelen. Dat is de str« king van een betoog, dat CDA-minister Deetman gisteravo op een spreekbeurt afstak. Een opvallend verwijt, zo kort de algemene beschouwingen, waar CDA en VVD opmerl lijk vriendelijk tegen elkaar deden. Het verloop van de ka netsdiscussies gedurende de laatste weken over met name euthanasie zijn deze CDA-minister kennelijk in het verkei de keelgat geschoten. ZlJN kritiek vormt een aanwijzing voor een groeiei vrees bij het CDA, dat de VVD binnen het kabinet niet ec serieus heeft geprobeerd een compromis te bereiken voor wetgeving over euthanasie en de gelijke behandeling van h 1 moseksuelen. De VVD heeft kennelijk in het achterhoo: dat samen met de linkse oppositie een kamermeerderhe kan worden bereikt, die een veel liberaler regeling kan fen dan met het CDA mogelijk is. HeT CDA heeft terecht het gevoel, dat het door zijn tiepartner niet wordt behandeld zoals het behoort. Want men een regeringscoalitie vormen is geen vrijblijvende Het betekent dat men samen de hitte van de dag draagt dan ook samen serieus probeert het eens te worden over ken, waarover de meningen op voorhand uiteenlopen. De gehouden verontwaardiging van Deetman wijst erop, dat VVD zo'n gesprek binnen het kabinet niet heeft willen ,arEN-i 'le ra stal MINISTER Deetman, die gisteravond in Brabant spi leek op hetzelfde moment in zekere zin bijval te krijgen zijn VVD-collega Korthals Altes, die in Drente het woofi< voerde. Deze roemde daarbij uitvoerig de goede omgangsvc men tussen de coalitiepartners. „Het nakomen en uitvoer^ van afspraken behoort in deze maatschappij gelukkig nog het normale gedragspatroon", zo betoogde hij. „We leven tenminstè in een tijd dat iedereen kan zien hoe afsprakr tussen CDA en VVD zijn gemaakt en worden uitgevoert cl Jammer genoeg echter sprak de VVD-minister deze woordi ij uit in een ander verband, namelijk om aan te tonen dat geen sprake van is, dat het kabinet de Tweede Kamer buiti spel zou zetten. ONDANKS de uitspraken van Korthals Altes is er duideli sprake van een zekere tweespalt binnen het kabinet op ze gevoelige punten. Premier Lubbers is er vorige week tijde gj de algemene beschouwingen wonderwel in geslaagd die vingen behoorlijk bedekt te houden. Dat lag ook enigszins zijn weg als min of meer onafhankelijk leider van de V coalitiepartijen in het kabinet. Minister Deetman heeft evenwel goed aan gedaan zijn wrevel naar buiten te brenge Wellicht dat zijn kritiek de VVD tot een serieuzere opstellii zal bewegen. Frankrijk: zonnig. J nister •rwijs kriti itiepar 1 rlei pr mt on; Tw ld var bindt teer een ist in B VVI is met vrijbi ijke or lanasiel Behan eid de denkt s Deeti i de Het blijft zonnig nig. Middagtemper. J den in het noorden Spanje: overwegend z* nltóUtr27agrade^ Q] DE BILT (KNMI) Er komt nog weinig verandering in het huidige weertype. Een krach tig hogedrukgebied strekt zich uit van de Zwarte zee over Tjecho-slowakije naar de Noordzee. Ons land bevindt zich aan de zuidkant van de as van dit hogedrukgebied. Dit houdt in dat de stroming oos telijk is, waarmee droge lucht wordt aangevoerd. In deze lucht daalt 's nachts de tempe ratuur sterk. Aan de grond kan het 's nachts dan ook een paar graden vriezen. Doordat er geen uitwisseling plaats vindt met de hogere luchtla gen blijft het vuil, dat gepro duceerd wordt in .de onderste laag van de atmosfeer hangen. Het wordt dan ook heiig, 's Middags is het de komende dagen een graad of twaalf. den. Benelux: droog en vrij zonnig, in de nacht en ochtend plaatselijk mist Middagtemperatuur ongeveer 12 gra den. Duitsland en het Alpengebied: droog en zonnig, maar in de lager gelegen delen in de nacht en ochtend mist. Middagtemperatuur 10 tot 14 graden. plaatselijk bui. Middagtemperatuur van 16 giuIN rir 23 graden Len) j, ft. Hij erscha gr Zuidamerikaanse spaghetti vla met gember peren Als u met tweeën bent, dan heeft u nodig: 150 g winter wortel, 500 g prei, 100 g spruiten, 30 g margarine, 200 g gehakt, 2 dl warm water, 1 bouillonblokje, to matenpuree naar smaak, paprikapoeder, aroma, worcestersa us; 250 g volkoren)spaghetti, zout, 10 g margarine, peter selie; 1 rijpe peer, 1 lepel citroen sap, 2 theelepels gembersi roop, paar bolletjes gem ber, 4 dl gele vla (4 dl melk, 20 g custard, 24 g sui ker). Borstel of schrap de wortel schoon en schaaf hem in dunne plakjes. Snijd de prei in de lengte door en vervol gens in stukjes van een t timeter. Was de groente zet haar op een vergiet. Haf veer de schoongemaakt^ spruiten. Zet de drie groefc ten met gesmolten margarin ■op in de braadpan en laat i vijf minuten smoren, dat I met het deksel op de pal Roer het gehakt door hè groentenmengsel. Voeg ter, bouillonblokje en to. tenpuree toe en laat de i nog vijf minuten sudderei Maak het groenten-vleei mengsel pittig op smaak i met zout, peper, paprikapoé der, aroma en worcestersa ul Kook de spaghetti volgens gebruiksaanwijzing op hé pak gaar en schud er de mai garine en fijngeknipte petel selie door. Doe spaghetti r groenten met vlees in tv schalen op. Snij de geschilde peer stukjes en schep daar direJf (tegen het bruin kleuren) a troensap door. Meng de stuij jes peer met gembersiroop stukjes gember en ongevei de helft van de vla. Leg rest van de vla erop en gat neer haar met een enki mooi stukje peer (natuurlijk wel met citroensap gemeng en gember. JE ANN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2