Nationale Donorweek moet
tekort organen opheffen
Voortgezet onderwijs
schudt op grondvesten
voor B<
Nobelprijzen
energiemetingen en
kristalonderzoek
VVD eist gelijke behandeling diplomaten
Zeldzame vorm leukemie te
bestrijden met interferon
ACHILLE LAURO TERUG IN GENUA
BINNENLAND/BUITENLAND
EcSdócSÖïwonT
DONDERDAG 17 OKTOBER 1985 PAGINA
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Drie VVD-Ka-
merleden hebben minister Van
den Broek (Buitenlandse Zaken)
opheldering gevraagd over be
richten dat hij besloten zou heb
ben de Nederlandse diplomaten
niet te brengen onder de gelijke
behandeling die vanaf volgend
jaar voor alle ambtenaren, ge
huwd of ongehuwd samenwo
nend, mpet gaan gelden.
De VVD'ers Weisglas. Rempt en Lin-
schoten willen weten of berichten hier
over juist zijn en wat hem daartoe heeft
bewogen De liberalen vragen zich
vooral af of de minister inderdaad
meent dat een gelijke behandeling van
ongehuwd samenwonende diplomaten
het dienstbelang zou schaden.
Minister Rietkerk (Binnenlandse Za
ken) heeft voorstellen voor een gelijke
behandeling van gehuwde en onge
huwd samenwonende ambtenaren op
genomen in het arbeidsvoorwaardenbe
leid dat hij binnenkort met de ambte
narenbonden wil gaan bespreken. Het
kabinet heeft er onlangs mee inge
stemd dat alle ongehuwd samenwonen
de ambtenarén ook rechten moeten
kunnen laten gelden op vergoedingen
voor bv. verhuis- en reiskosten voor
hun partners, die al geruime tijd voor
gehuwden gelden.
De Nederlandse diplomaten vallen ech
ter niet onder het Algemeen Ambten-
baren Reglement (ARAR), maar onder
een reglement voor de Buitenlandse
Dienst, dat op 1 januari zal worden her
zien. Minister Van den Broek gebruikt
in het ontwerp daarvoor echter de term
„huwelijkspartner". Sinds dit voorjaar
is op het departement een actie gaande
om dit woord te vervangen door „le
venspartner". Van den Broeks collega
Rietkerk (Binnenlandse Zaken) beloof
de vorige week in de Kamer hier nog
eens op aan te gaan dringen.
Berichten als zou Van den Broek in
middels hebben besloten dat ontwerp
niet te wijzigen, blijken onjuist. De mi
nister heeft nog niet beslist. Desge
vraagd komt zijn woordvoerder ook
met het antwoord dat Van den Broek
eerder dit jaar op VVD-Kamervragen
gaf, namelijk dat hij nog in beraad
heeft of voor de ambtenaren in de bui
tenlandse dienst al dan niet dezelfde
regelingen moeten gelden als in het
nieuwe ARAR.
Overigens stelde premier Lubbers in de
Tweede Kamer dat bij de invoering
van gelijke rechten voor ongehuwd sa
menwonenden er ook een instrumenta
rium moet komen, waaruit samenwo
nen kan worden afgeleid. Lubbers
doelde daarbij op een vorm van regis
tratie om deze gelijkberechtiging zon
der misbruik tot uitvoering te brengen.
DEN HAAG Onder het
motto „Donor worden, dat
doe je voor elkaar" gaat
zaterdag 19 oktober de
Nationale Donorweek van
start. Tot zondag 27 okto
ber voert de Werkgroep
Donorwerving actie om
het grote tekprt aan dono
rorganen op te heffen.
Volgens werkgroep-voorzitter
dr. Persijn is het donoraanbod
in de eerste negen maanden
van dit jaar „om onverklaar
bare redenen" teruggelopen
met meer dan twintig procent.
En dat terwijl „de mogelijkhe
den om patiënten te kunnen
helpen met organen of weefs
els afkomstig van pas overle
den donoren groter zullen
worden, evenals het aantal pa
tiënten dat voor transplantatie
in aanmerking komt", aldus
Persijn. Het gaat hierbij voor
namelijk om transplantatie
van nieren, hart. huid en
hoornvlies. Momenteel wach
ten alleen al bijna duizend Ne
derlanders op een donoernier.
Door het teruggelopen aanbod
van donoernieren, werden in
de eerste negen maanden van
dit jaar ook maar 215 niert
ransplantaties uitgevoerd, te
gen 244 in dezelfde periode
van 1984. Het streefgestal is
vijfhonderd niertransplanta
ties per jaar.
De Werkgroep Donorwerving
wil daarom „sportend en
sportminnend Nederland be
reid zien te vinden een donor
codicil te ondertekenen en bij
zich te dragen". De sportwe
reld is als doelgroep voor de
actie gekozen omdat orgaando
natie ..appeleert aan saamho
righeid, teamwork en sportivi
teit". De Nederlandse Sport
Federatie en de omroeporgani
satie Veronica ondersteunen
de actie. Om het voor mensen
gemakkelijker te maken donor
te worden, zijn folders ver
spreid via sportverenigingen,
Shell-benzinestations, drogis
terijen en de filialen van de
Centrale Volksbank.
Hoewel ongeveer anderhalf
miljoen Nederlands een donor
codicil ingevuld hebben, is er
nog steeds een groot tekort
aan donororganen. „Aan de
goede intenties van de mensen
hoeven we niet te twijfelen,
maar als er niets verandert zet
de huidige trend zich met dra
matische gevolgen voort", zei
staatssecretaris Van der Reij-
den van Volksgezondheid gis
teren tijdens de presentatie
van de wervingscampagne.
Uit een onderzoek van de
Werkgroep Donorwerving
blijkt dat de meeste mensen
(„98 procent") bereid zijn orga
nen na overlijden af te staan,
maar er moeite mee hebben de
uiteindelijke stap naar het dra
gen van een codicil te zetten.
Van der Reijden: „De stap is
blijkbaar niet gemakkelijk ge
noeg. Het schrikt de mensen
toch af te moeten denken over
hun eigen dood. Zorgvuldige
voorlichting is daarom gebo
den".
Daarnaast weerhouden de ge
voelens van de nabestaanden
mensen ervan hun organen ter
beschikken te stellen van al
lerlei patiënten. Tot nu toe
wordt bij orgaantransplantatie
altijd toestemming gevraagd
aan de nabestaanden van de
overledene, ook als die een do
norcodicil droeg. In het wets
ontwerp Orgaantransplantatie,
dat in voorbereiding is, moet
de vraag beantwoord worden
of het codicil niet als ultieme
wens van de overledene moet
worden beschouwd. Dat zou
betekenen dat „de wil van de
overledene voorrang krijgt bo
ven de gevoelens van de nabe
staanden" aldus Van der Reij
den.
fi onz
N-
,rc
(ene i
moei
Iroen*
beslo
jcialis
essen
STOCKHOLM De No
belprijs voor natuurkunde
is dit jaar toegekend aan
de 42-jarige Duitse profes
sor Klaus von Klitzing,
die met zijn experimenten
geheel nieuwe technieken
mogelijk maakte om met
grote nauwkeurigheid
energie te meten.
De Koninklijke
Zweedse Acade
mie van Wetenschappen
maakte gisteren verder
bekend, dat de Nobelprijs
voor chemie is toegekend
aan de Amerikaanse pro
fessoren Herbert
A.Hauptman en Jerome rige Hauptman is momentt
Karle.
De twee Amerikanen zijn be
loond voor hun bijdragen aan
de ontwikkeling van direkte
hoogleraar in de biofysica
de universiteit van de
New York in Buffalo.
(67) is onderzoeksleider
iroer
vast
sitie,
methoden voor de vaststelling laboratorium voor mat< d0®"-
van kristalstrukturen De -struktuur op het Amerikl
Zweedse academie stelt dat de se marine-laboratorium
methoden voor vaststelling Washington,
van kristalstrukturen van Professor Klaus von Klitj
groot belang zijn voor het on- verbonden aan het Max PI
derzoek in de organische en de k-instituut in Stuttgart,
anorganische chemie. Haupt- verbaasd te zijn dat hij de
man en Karle hebben hun on- alleen had gewonnen Volg*
derzoek al in de jaren vijftig de voorzitter van het Nobe
verricht, maar er moest mo- mité, professor Lindqvist, j
derne computertechnologie de ontdekkingen van 1
aan te pas komen om hun me- Klitzing met name van bel,
thode te gebruiken. De waarde geweest voor de ontwikkel
van hun onderzoek is dan ook van halfgeleiders, nodig
pas later vastgesteld. De 68-ja- de chip-industrie.
De Duitse winnaar van de Nobelprijs voor na- Een gelukkige Herbert A. Hauptman, Am
tuurkunde, Klaus von Klitzing wordt met cham- kaans medewinnaar van de Nobelprijs voor d
pagne in de hand door collega's rondgereden. mie.
Holocaust-)vje
museum in
Washingtoij
WASHINGTON Aardj
as van de voormalige corMjngj
tratiekampen Auschwitz»oek i
Dachau en hun slachtO|rs
zijn gisteren gemengd n var
Amerikaanse aarde, bij fjek, i
steken van de eerste sfoen
voor een Amerikaans Htraaló
caust-museum ter herdenLbiie)
van de door de Nazi's (jn d'
moorde joden „Hoewel erlQoo
die de wijsheid in twijfel
ben getrokken om een L
denkteken voor een Eurct
catastrofe zo dicht te plaide I
bij de glanzende symbolenEjerdi
onze democratie, behoren gUld
lessen van de Holocaust hl
aldus een boodschap van pf"
dent Reagan Het mus»
wordt gebouwd op rijksgrt
in de buurt van Washing)
Mall, waar Witte Huis,
gres en diverse ministeries| -
gevestigd.
Turf
In het Veen mu
seum in Barger-
compascuum zijn
gisteren de open
Drentse kampi
oenschappen
turfstapelen ge
houden. Hier
stort de turfsta-
pel van Dennis
Kuipers uit Den
Haag in, terwijl
de stapel van zijn
zusje Mariska de
voorgeschreven
hoogte van 1 me
ter 50 heeft.
TAMPA Een bepaalde
vorm van bloedkanker,
de zogenaamde hairy cell
leukemie, is vaak goed te
genezen met het veelbe
sproken bestrijdingsmid
del Interferon. In een
groot aantal gevallen blij
ken patiënten zeer veel
baat te hebben bij een be
handeling met deze van
oorsprong menselijke af-
weerstof.
Op een TNO-conferentie over
Interferon in Tampa in de
Amerikaanse staat Florida
maakten medische onderzoe
kers melding van verrassende
resultaten van hun proeven bij
mensen, die aan deze overi
gens zeldzame vorm van leu
kemie leden. Hairy cell leuke
mie maakt ongeveer twee pro
cent van alle bloedkankers uit.
Een onderzoek in het Anders-
on-ziekenhuis in Houston
toonde aan dat patiënten bij
zonder goed reageerden op een
behandeling met Interferon
van het type alpha. Vëertig
procent van hen werd geheel
genezen, terwijl de kanke
raandoening bij de overige pa
tiënten duidelijk terugliep.
De onderzoekafdelingen van
de Westduitse en Amerikaanse
farmaceutische ondernemin
gen Boehringer in Ingelheim
en Schering in Kenilworth,
die het bestrijdingsmiddel pro
duceren, meldden eveneens
een positieve respons van 80
90 procent op de behandeling
van hairy cell leukemie met
Interferon in verschillende
klinieken. De universiteiten
van Berlijn en Z'urich, alsme
de het instituut Curie in Parijs
hebben soortgelijke ervarin
gen bij patiënten met hairy
cell leukemie. De gunstige re
sultaten van deze therapie
werden op de conferentie in
Tampa bevestigd door de afde
ling Interferon-onderzoek van
het TNO-instituut in Rijswijk.
In Nederland komen jaarlijks
tien tot twintig gevallen voor
met deze vorm van bloedkan
ker.
Uit verschillende medische
onderzoeken blijkt tevens dat
interferon goed te gebruiken is
bij de behandeling van AID-
S-patiënten die lijden aan ka-
posi sarcoma. Deze kanker
soort komt bij deze mensen in
toenemende mate voor; onge
veer een derde van hen lijdt
aan deze ziekte, die zich vaak
voordoet in het laatste stadium
van AIDS. De hoopgevende
resultaten komen uit diverse
onderzoeken in kankercentra
en universtiteiten in de Vere
nigde Staten.
SUSKEENWISKE
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Na jaren
van stringente bezuini
gingen is het nu tijd dat
de rust in het onderwijs
weerkeert. Dat was zo
ongeveer de boodschap
die onderwijsminister
Deetman uitdroeg bij de
presentatie van zijn be
groting '86. Inderdaad,
vanuit financieel oog
punt bekeken gaven de
begrotingscijfers de be
windsman gelijk.
Ditmaal geen grote ombui
gingsoperaties van honder
den miljoenen. Goed, het
voortgezet onderwijs zou een
kleine 60 miljoen moeten in
leveren. Op het eerste gezicht
geen bedrag, waar je in het
geweld van de miljarden-om
buigingen van achterover
slaat. Maar als zo vaak kan
de schijn bedriegen. Want om
die paar tientallen miljoenen
bijeen te sprokkelen blijkt
een operatie nodig, die het
totale voortgezet onderwijs
op zijn grondvesten zal doen
schudden.
De onheilsboodschap heet
„HEF-vo", de term aie staat
voor „Herstructurering en
Fusie in het voortgezet on
derwijs". Die dure bewoor
dingen klinken nog redelijk
opbouwend, maar in gewoon
Nederlands gaat het hier om
een grootschalige operatie die
scholen dwingt tot fusie, op
straffe van opheffing. De fi
losofie achter deze operatie is
evident: grote scholen met
veel leerlingen zijn goedko
per dan vele kleintjes met
weinig leerlingen. Dat het
vooral om de besparingen
gaat en minder om onder
wijskundige motieven, daar
laten de bewindslieden zelf
overigens ook geen onduide
lijkheid over bestaan.
Onderwijswetten en -rege
lingen blinken nimmer uit
door eenvoud en zo is ook dit
wetsvoorstel weer een
schoolvoorbeeld van inge
wikkelde rekenformules.
Centraal staat daarin de „op
heffingsnorm": die norm
feeft aan hoeveel leerlingen
e school gemiddeld per leer
jaar moet hebben om als
school te mogen voortbe
staan. Die norm varieert mo
menteel per schoolsoort tus
sen 12 en 24 leerlingen. Lage
normen, die overigens niet
hebben verhinderd dat ook
nu al schooltjes (vooral op
het platteland) het loodje
hebben moeten leggen. Het
„ronselen" van leerlingen is
de afgelopen jaren in het ba
sisonderwijs een groot pro
bleem geweest, dat nu ook in
het aansluitend onderwijs
pijnlijk voelbaar wordt.
Terugloop
Elke medaule
Elke medaule heeft twee zij
den. De ene zijde vormt de
terugloop van het aantal
leerlingen, als gevolg van de
daling van het aantal geboor
ten. Die tendens zal zich in
het voortgezet onderwijs tot
in de tweede helft van de ja
ren negentig voortzetten.
Veel scholen zullen daarom
steeds kleiner worden. Dat er
iets moet gebeuren, daarover
zijn ook de bonden het wel
eens. Immers, te kleine scho
len zullen nauwelijks meer in
staat zijn hun leerlingen een
behoorlijk keuzepakket aan
vakken te bieden. Maar daar
houdt de eenstemmigheid
tussen het onderwijsveld en
de bewindslieden wel mee
op.
Al sinds 1983 lopen Deetman
en Ginjaar te leuren met hun
voorstel de opheffingsnorm
ineens op te trekken naar
zestig leerlingen. Dat leidde
tot vele protesten, vanuit de
Kamer en uit het onderwijs
zelf. Ook CDA en VVD za
gen wel in dat een dergelijke
sanering vooral het scholen
bestand in de dunner bevolk
te gebieden ernstig zou aan
tasten. Het concept-wetsvoor
stel dat eind '84 het licht zag,
werd dan ook met weinig en
thousiasme ontvangen.
Het nu gepresenteerde wets
ontwerp heet volgens Deet
man en Ginjaar een compro
mis te zijn, waarin tegemoet
gekomen wordt aan de be
zwaren uit „het veld". Geen
60-norm ineens maar tijdelijk
een minimum-norm van 45
leerlingen, waardoor volgens
de bewindslieden kan wor
den voorkomen dat al tijdens
het fusieproces onnodig veel
scholen het loodje moeten
leggen. Bovendien kan in
speciale gevallen nog worden
afgeweken van die 45-norm
en wel als zou blijken dat als
gevolg van de nieuwe ophef
fingsnorm alle scholen in een
bepaalde kern zouden ver
dwijnen. In zo'n geval wordt
het voortbestaan van één
scholengemeenschap alsnog
zeker gesteld.
Addertje
Bij dit ogenschijnlijk gene
reuze gebaar van de be
windslieden schuilt evenwel
een addertje onder het gras:
de 45-norm zal in tegen
stelling tot het eerdere voor
stel met terugwerkende
kracht tot 1984 worden inge
voerd. Voor scholen die al
sinds dat jaar onder dat ge
middelde verkeren betekent
het dat ze reeds in '87 moeten
fuseren, dan wel hun poorten
moeten sluiten. Bovendien
zijn de verzachtende facto
ren, die wél voor de 60-norm
golden, niet op de lagere 45-
norm van toepassing. Het be
treft hier zogenaamde „af
standsreducties": lagere op
heffingsnormen voor scholen
die verder dan 12, 18 of 36
kilometer zijn gelegen ten
opzichte van eenzelfde
schoolsoort. Om het niet nog
ingewikkelder te maken: het
in elkaar geflanste compro
mis komt er in feite op neer
dat een deel van de bedreig
de scholen eerder de poorten
moet sluiten, terwijl een an
der deel uitstel van executie
(tot '91) wordt verleend.
De onderwijsbonden oorde
len dan ook, dat het niet eens
lood- om-oud-ijzer-politiek
is, maar dat dit compromis de
zaak alleen nog maar verer-
f;ert. Immers, het proces van
useren dan wel opheffen
wordt voor een niet gering
aantal scholen alleen maar
versneld. Wie met wie moet
gaan fuseren is nog geheel
onduidelijk. Bovendien
wordt in de lagere norm geen
dispensatie verleend voor
scholen op het platteland die
een afgelegen ligging hebben.
De .andere zijde van de me
daille is, dat vele scholen een
onrustige tijd tegemoet gaan
vanwege de opheffing die als
een zwaard van Damocles
boven hun hoofd blijft han
gen. Meer dan tevoren zullen
de scholen trachten zoveel
mogelijk leerlingen vast te
houden, dan wel naar zich
toe te trekken.
Onderwijskundig valt ook
nog wel wat op de plannen af
te dingen, vinden de onder
wijsbonden. In kleine scho
len kunnen kinderen vaak
een veel betere opvang krij
gen dan in mammoetscholen.
Bovendien hebben de scho
len met name in de bedreig
de dunbevolkte gebieden een
belangrijke sociaal- culturele
functie.
Geen compliment
CDA en VVD hebben al dui
delijk gemaakt dat ook zij de
huidige voorstellen niet in
deze vorm zullen pikken.
Vooral de plattelandsgebie
den staan hen na aan het
hart. Voor die gebieden zal
zeker een lagere opheffings
norm moeten gelden. Daar
naast hebben de fracties nog
een rijtje andere bezwaren,
die tesamen bepaald geen
compliment inhouden voor
het werkstuk van Deetman
en Ginjaar.
De bewindslieden hebben de
Kamer verzocht het wetsont
werp snel af te ronden, zodat
de fusietrein snel kan gaan
rijden en de voorziene bezui
nigingen kunnen worden
waargemaakt. Het CDA
heeft echter al laten weten
geen genoegen te nemen met
een regeling, die bijvoorbeeld
geen inzicht geeft in de be
sparingen die het oplevert.
Want die zouden best eens
veel hoger kunnen zijn dan
slechts 58 miljoen per jaar.
Het wetsontwerp, dat uitein
delijk voor één op de drie
scholen voor voortgezet on
derwijs opheffing öf fusie zal
betekenen, zal zeker niet
zonder slag of stoot door de
Kamer kunnen worden ge
loodst. Tegenover een relatief
geringe bezuiniging staat het
voortgezet onderwijs immers
een saneringsoperatie te
wachten, die honderden
scholen zal raken. De onder
wijskundige nadelen van het
wetsontwerp zullen door een
Kamermeerderheid zèèr
zwaar worden gewogen. Het
ligt voor de hand dat het par
lement de bewindslieden
vriendelijk doch dringend zal
vragen hun huiswerk nog
eens over te doen.
FRANS WEERTS
Ai
VERANDER!
demodL
NOG ZQarlei
SNEL
DEKRANIG
DIE
ACHTERHAAL
HAAR
WEL
de^
nart*
ten g
teen,
n H
leed
epile
Baby kreeg het
verkeerde hart
MIC
MONTEREY
meisje dat
Baby Fae, -
jaar gel*
stierf na de omstreden imp
tatie van een bavianehart, I
nog in leven zijn geweesl
de artsen erop hadden
wat de bloedgroep van de (j
viaan was. Dat heeft de
rurg die de operatie leidde,
zegd. Baby Fae had bloedg
O, terwijl zij werd voor
van een hart van een bav
met bloedgroep AB. Het m
overleed 20 dagen na de
ratie.
(Vervolg van de voorpagina)
ROME De Republi
keinse partij van ex-mi-
nister van defensie Spado-
lini heeft altijd al proble
men gehad met met
Craxi's Midden Oosten-
-politiek, die volgens hem
teveel opende naar de
PLO en te weinig reke
ning hield met Israël. De
Republikeinen hebben
zien bijzonder geërgerd
aan het feit dat de Pale
stijnse leider Abbas onge
hinderd Italië kon verla
ten.
De ernstige crisis in
de relatie met de VS die
daardoor ontstond, heeft
bij Spadolini de deur dicht De Italiaanse aanklager die de
De Achille Lauro, het schip
waar het allemaal om begon
nen is, is vannacht binnenge
lopen in de haven van Genua.
Deze week vertrekt zij weer
voor een volgende cruise op de
Middellandse Zee, waarvoor
slechts drie van de 800 passa
giers hebben „bedankt".
gedaan.
kaping onderzoekt. Favi. heeft
vanmorgen verklaard dat „het
bewijsmateriaal rond is". Favi
zei dat men er zeker van was
wie de invalide Amerikaan
Klinghoffer heeft vermoord,
wie het lichaam overboord
gooide en welk motief daarbij
in het spel was.
Het Israëlische leger zal de
uitgetikte tekst openbaar ma
ken van een bandopname die
zij zegt te hebben gemaakt
een gesprek tussen PLF-le sti
Mohammed Abbas en de !9
kapers van het Italiaanse s Uwen
Achille Lauro. Daarmee s lol
het definitieve bewijs woij6™5
geleverd van de betrokl 1 'n
heid van Abbas bij de kap f'^oe
aldus Israel. Abbas zelf h 'e
steeds gezegd dat hij alleet ®L"
de onderhandelingen ovei'd aj
vrijlating van schip en paZ'1
giers betrokken is geweest"-" 9'
