Blinde kan computer
krant laten voorlezen
Den Uyl: „Geen reden voor
zelfstreling van kabinet"
PvdA vraagt uitstel raketbeshiit
Kabinet wacht
op Kamer inzake
stelselwijziging
Minister Schoo:
NCO dreigt doel
op zich te worden
Opleving
bouw pas
na 1986
"Brabant
uilt
Schuld
Centrale
Minder verkeersdoden
JNNENLAND
CetdócSomont
DINSDAG 15 OKTOBER 1985 PAGINA 3
ECerki
*daan,
chtsti
naatsc 1
en om
iken.
ng v;
de
degev<
rvori
necumi
atiteit
[aten.
ieuwe adviesraad
ministers Van den Broek van
litenlandse zaken (midden) en
j Ruiter van defensie (links) wa
in gisteren aanwezig bij de in-
allatie van Adviesraad Vrede en
jiligheid. Zij vroegen de raad
Ivies uit te brengen over zaken
jarover de regering binnen af-
e<fenbare tijd moet beslissen en
e de verhouding tussen de Ver
ruigde Staten en West-Europa,
positie van West-Europa, en
n Nederland zelf raken.
gaat hierbij in de eerste
aats om de noodzaak van ver-
erking van de conventionele
rdediging, de rol van nieuwe
chnologieen en van nieuwe tac-
K che concepten daarin. Rechts
voorzitter van de nieuwe raad,
if. dr. M.C. Brands.
mjol
Politiebond trekt
kort geding in
UTRECHT De christelijke politiebond ACP
heeft gisteren laten weten af te zien van een
kort geding tegen de ministers van binnenland
se zaken en justitie. Met het kort geding had de
bond een salarisverhoging voor politiechefs
willen afdwingen. Volgens ACP-bestuurder P.
Kruizinga heeft minister Rietkerk in een brief
aan de bond togezegd dat hij voor het eind van
deze maand met voorstellen zal komen voor
een salarisherziening. Wat die voorstellen in
houden is nog onbekend, maar de ACP ver
wacht dat de gevraagde salarisverhogingen
voor de ongeveer vierhonderd politiechefs er
zullen komen. Als de ministers ingaan op de
wensen van de politiechefs, gaat hun salaris er
gemiddeld enkele honderden gulden per
maand op vooruit.
Rechtenstudie
minder gewild
TILBURG De rechtenstu
die is minder in trek. Begin
oktober werden op de negen
universiteiten met een rech
tenfaculteit 5123 eerstejaars
studenten geplaatst. Dat is
ruim 21 procent minder dan in
het vorige studiejaar, zo meldt
het weekblad van de Katholie
ke Hogeschool in Tilburg. De
achteruitgang varieert van 7
procent in Leiden tot 51 pro
cent aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam. In Utrecht en
de Universiteit van Amster
dam bedraagt de daling onge
veer 10 procent.
Kind omgekomen bij
brand in hooischuur
OUD-BEIJERLAND Bij
een brand in een hooi
schuur in Oud-Beijerland
is gisteren de 11-jarige An-
dré Mommers om het leven
gekomen. Volgens een
woordvoerder van de rijks
politie in Dordrecht heeft
de jongen met andere kin
deren uit de buurt in de
hooiberg een hutje ge
bouwd en met vuur ge
speeld. Toen er brand ont
stond heeft één van de kin
deren nog tevergeefs gepro
beerd de jongen te redden.
De andere kinderen kon
den bijtijds ontsnappen.
Seksistische studenten willen
op Leidse universiteit
LEIDEN De Leidse universiteit bekijkt
op dit moment het verzoek van inschrijving
van drie mannelijke studenten in de psy
chologie wie de toegang tot de Vrije Univer
siteit van Amsterdam is ontzegd. Zij werden
daar niet meer ingeschreven, nadat vrouwe
lijke studenten herhaaldelijk bij het bestuur
hadden geklaagd over "handtastelijkheden
van het drietal. Het Leidse collegelid mr.
G.Jansen verklaarde gisteravond tegenover
de universiteitsraad dat het niet de gewoon
te is om elk verzoek tot inschrijving te on
derzoeken. „We doen het nu alleen omdat
zij op de VU voor problemen hebben ge
zorgd. We proberen tot een juridisch correc
te beslissing te komen", aldus Jansen. Die
beslissing wordt binnen een tot twee weken
verwacht.
;1 hoopl
n de zi
Reforij
overigj
am voij
n Bomj
;rk tus
voor
ormen
de geld
denk»
is wat
r en bd
ende to
erzien(
ig een i
vorm
eigen
,levenS
edaan
Kerk i
toch hl
or de I
alicht i
oecuml
MAARSSENBROEK
Studieboeken, encyclo
pedieën, romans, tijd
schriften en kranten
kunnen straks door blin
den en slechtzienden ge
woon worden gelezen.
Niet omdat alle 80.000 vi
sueel gehandicapten in
ons land opeens het zicht
weer krijgen, maar
dankzij een nieuw com
municatiesysteem. Een
speciaal apparaatje kan
normale tekst uit een
computergeheugen in
enkele seconden voor de
blinde toegankelijk kan
maken in braille op pa
pier, braille in elektroni
sche puntjes, of voor
Nederland nieuw via
een luide computerstem.
Het nieuwe systeem is giste
ren in Maarssenbroek voor
het eerst gebruikt door prin
ses Juliana, die daarmee met
een de nieuwe huisvesting
opende van de Stichting
Hulpmiddelenvoorziening
voor Blindéh en Slechtzien
den (HBS). Deze landelijke
organisatie licht visueel ge
handicapten voor en levert
bovendien jaarlijks voor 3,5
miljoen gulden aan hulpmid
delen als blindenstokken,
loepen, aangepaste spellen,
horloges en huishoudelijke
artikelen.
Het nieuwe communicatie
systeem bestond al in een
Engelse versie, maar door de
inspanningen van een team
van de Universiteit van Nij
megen kan het benodigde ap
paraat ook Nederlands spre
ken. Blinden die de krant
willen lezen en in het bezit
zijn van de nu nog ƒ30.000
gulden kostende terminal,
pakken de telefoon en draai
en het nummer van de HBS.
De kranteninformatie die is
opgeslagen in het geheugen
van de computer, wordt via
de telefoonlijn doorgeseind
naar de gebruiker. Het appa
raatje geeft de woorden weer
in braille of gesproken
woord.
Blindenstok
Een andere hoopgevende
ontwikkeling die gisteren
werd gepresenteerd was een
camerasysteem, dat wellicht
de blindenstok kan gaan ver
vangen. Door twee televisie
a's, niet groter dan een
kastanje, aan weerszijden van
het hoofd van een blinde te
bevestigen en met inschake
ling van kleine computertjes
gevoelsprikkels over te bren
gen naar diens rug kan hij in
elk geval obstakels waarne
men en er al dan niet met
een grote boog omheen lo
pen. Tests om blinden met
behulp van camera's wat ori
ëntatievermogen te geven,
zijn in volle gang in het Aca
demisch Medisch Centrum in
Amsterdam. De patiënt regis
treert alles wat in zijn omge
ving beweegt ten opzichte
van hemzelf. Zo kan hij bij
voorbeeld zijn hoofd opzij-
draaien wanneer een bal op
hem afkomt.
Laboratoriumrijp
Voorzitter R. van Vliet van
de stichting waarschuwde
voor al te veel enthousiasme
over een snelle invoering
van het communicatie- en
camera-systeem. „Deze appa
ratuur is zogezegd laboratori
umrijp. Maar de verdere ont
wikkeling is erg duur en het
is dan ook de kunst om een
fabrikant te vinden die er ge
noeg brood in ziet", aldus
Van Vliet. De overheid moet
geld beschikbaar stellen voor
onderzoek naar hulpmidde
len, „niet alleen om te bewij
zen dat bepaalde voorzienin
gen technisch haalbaar zijn,
maar vooral ook om ervoor
te zorgen dat ze voor een zo
laag mogelijke prijs bij de ge
bruikers terecht komen", al
dus Van Vliet.
Mocht het apparaat binnen
enkele jaren voor een aan
vaardbare prijs op de markt
komen, dan verwacht de
HBS veel goeds voor de mo
gelijkheden van blinden en
slechtzienden op de arbeids
markt. „Voor deze mensen,
van wie driekwart werkloos
is, komen dan ook andere ba
nen binnen bereik dan de
obligate receptionistenbaan
tjes", denkt Van Vliet.
Veel visueel gehandicapten
zijn niet.of nauwelijks op de
hoogte van de mogelijkheden
die hulpmiddelen voor hen
kunnen bieden, laat staan dat
ze weten dat de overheid niet
zelden bereid is die middelen
grotendeels te financieren.
Deze conclusie trekt mevr.
drs. C.A. Buijk, al 24 jaar
Nadat prinses Juliana gisteren de nieuwe vestiging van de stichting Hulpmiddelen voor Blinden
en Slechtzienden (HBS) had geopend, „voelde" ze even aan een speciale wereldbol voor blin
den.
psychologe op het terrein van
gehandicapte mensen, uit een
onderzoek onder visueel ge
handicapten.
„Vooral huisartsen, specialis
ten, verpleegkundigen en
maatschappelijk werkers
schieten in de voorlichting te
kort", aldus drs. Buijk, die
deze groepen op de bijeen
komst in Maarssenbroek ver
weet teveel preventief en cu
ratief te werken en- weinig
aandacht meer te schenken
aan de problemen van men
sen die „toch niet meer te ge
nezen zijn". Ook pleitte zij
ervoor blinden en slechtzien
den meer te betrekken bij
het uitproberen van hulp
middelen.
DEN HAAG De bouw-
produktie in Nederland
zal op zijn vroegst pas
weer in 1986 aantrekken,
maar dan moet wèl het
economisch herstel de ko
mende jaren doorzetten.
Dit meldt minister Brokx
(VROM) in zijn bouwprog-
noses voor 1985-1990.
Volgens de bewindsman
zal de werkloosheid in de
bouw dit jaar met nog een
18.000 stijgen tot 93.000 bij
een 2,3 procent lagere
produktie. Voor volgend
jaar voorziet Brokx een
0,6 procent lagere produk
tie bij een gelijkblijvende
werkloosheid.
Voor de periode 1986-1990 re
kent de bewindsman op de
bouw van 101.000 woningen
per jaar. Het betreft dan voor
al de vernieuwbouw: het her
stellen van woningen en de
verbouw ervan, vooral bij
huurwoningen.
Door een voortgaand herstel
van de bedrijfsinvesteringen
zal de bouw in het commer
cieel onroerend goed tussen
1986 en 1990 met twee procent
toenemen. In de grond-, wa
ter- en wegenbouw dalen de
investeringen onder meer door
het aflopen van de Ooster-
scheldewerken.
kwaï
de Ja,
•eerde
stuk
t vlee
van
most)
'Su I
s/oor kern-
sa
ras
en aEN HAAG De pro-
7 in pkicie Brabant heeft gis-
cennamiddag een stuk van
koekefr terrein van het Indus-
?argaqe- en Havenschap
i^fvWr^dijk voor 75 miljoen
ze daaMen officieel overge-
5ruj/ïfagen aan het Rijk.
Rijk kan er nu een kern-
itrale bouwen en radio-ac-
afval opslaan. Brabant is
ir deze overeenkomst over-
gegaan, omdat er geen an-
•e oplossing was om de
lulden van het Industrie- en
ivenschap in te lossen.
overeenkomsten werden
het ministerie van binnen-
idse zaken ondertekend
>r de commissaris van de
[ningin in Brabant, mr.
',.M. van Agt, minister Ru
ig van Financiën en andere
egenwoordigers het Rijk,
provincie Brabant en de be
ffende Brabantse gemeen-
iing wees er bij deze gele-
tiheid op, dat een dergelijke
huidensanering „geenszins
gelden als precedent voor
dere industrie- en haven-
appen. De provincie Bra
nt en de betreffende ge-
enten hebben de garanties
strekt. Garanties kunnen
den tot pijnlijke financiële
equenties en offers". Daar
egde de minister nog aan
dat hij hoopt op de bou\y
een kerncentrale en op-^
gfaciliteit in Moerdijk,
aar het zal van Brabant zelf
angen of die er ook ko-
panje
de mi«
18 toi
Ikustei
[raden.!
'oslavi
olg. Ii
mist.
n 20 t<
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Oppositie
leider Den Uyl beet van
ochtend de spits af in de
Algemene Beschouwingen
met een felle aanval op de
„zelfgenoegzaamheid" van
de regering. Het kabinet-
Lubbers stelt de zaken
veel beter voor dan ze in
werkelijkheid zijn, vindt
hij. Volgens de PvdA-lei-
der gaat het in Nederland
zeker niet beter dan in de
omringende landen en
zou dat wèl het geval ge
weest zijn als het kabinet
zich daar meer voor had
ingespannen. „Er is geen
enkele reden voor de zelf
streling waaraan dit kabi
net zo'n behoefte lijkt te
hebben", stelde Den Uyl.
Hij verweet minister Ruding
(Financiën) „moderne propa-
gandatechnieken" te hanteren
om zijn beleid te verkopen.
„Maar als je het wasmiddel
van zijn schuim ontdoet ziet
het er allemaal veel minder
rooskleurig uit", zei Den Uyl,
onder verwijzing naar de som
bere voorspellingen voor late
re jaren: dalende gasbaten, stij
gende rentelasten en waar
schijnlijk weer fors hogere so
ciale premies. De nu aange
kondigde verlaging van de
premies in 1986 hekelde Den
Uyl als „het leeghalen van de
fondsen". Volgens hem komt
het erop neer dat „wie werk
loos is, inlevert om wie werkt
een hoger loon te bezorgen.
Van wie niet heeft zal geno
men worden voor wie heeft",
aldus PvdA-leid.er.
Den Uyl herhaalde het PvdA-
pleidooi voor een groeibevor-
derend beleid, waarbij ook
meer gedaan wordt aan ar
beidstijdverkorting. Zo'n be
leid zou ook in Europees ver
band vorm moeten krijgen. Hij
wees daarbij op de unieke
kansen die we begin volgend
jaar krijgen als Nederland het
voorzitterschap van de Ge
meenschap vervult.
CDA-fractievoorzitter De
Vries roemde juist de daden
van het kabinet en wees op de
resultaten die ermee zijn be
reikt. Geen tweedeling in de
samenleving, zoals de oppositie
had gevreesd en honderddui
zend minder werklozen dan
men had gedacht. „Wat is er
socialer dan het weer uitzicht
bieden op werk?", hield De
Vries de PvdA voor. Wijzend
op het feit dat het overheidste
kort komend jaar nauwelijks
daalt, bestreed De Vries met
kracht de stelling van de op
positie dat het kabinet van het
financieringstekort een heilige
koe heeft gemaakt.
Verschillende partijen willen
opheldering over voorstellen
van premier Lubbers over een
verzachting van de voorgeno
men herziening van de sociale
zekerheid. Met name het CDA
is daar erg benieuwd naar. De
premier suggereert de stapsge
wijze verlaging van de nieuwe
sociale uitkeringen niet door
te laten gaan, maar in ruil
daarvoor de periode te beper
ken dat men 70 procent van
het laatst verdiende loon
krijgt. Bovendien wil Lubbers
de herkeuring van de groep
wao'ers (arbeidsongeschikten)
tussen 30 en 50 jaar niet door
laten gaan, zodat niet aan hun
uitkering zou worden getornd.
Uit het betoog van fractielei
der De Vries viel op te maken
dat Lubbers' gedachten de
grootste regeringspartij zeker
niet onwelgevallig zijn.
Ruding
De PvdA blijft de plannen
voor de stelselherziening van
de hand wijzen. D'66 gaat ak
koord met een koppeling van
de uitkeringsduur aan het ar
beidsverleden en de leeftijd
van betrokkene, maar wil wel
het verband tussen de uitke
ring en het laatstgenoten loon
behouden. Fractieleider Eng-
wirda verweet het kabinet te
weinig te doen aan werkgele
genheidsbeleid en de lasten
eenzijdig af te wentelen op
ambtenaren, trendvolgers en
uitkeringstrekkers. Hij erken
de overigens dat het kabinet
erin geslaagd is het financie
ringstekort van de overheid
terug te dringen en de winsten
van de bedrijven te vergroten.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het be
sluit over de plaatsing van
kruisraketten in ons land
dient uitgesteld te wórden
totdat het resultaat be
kend is van de medio vol
gende maand te houden
ontmoeting ReaganGor-
batsjov. Dit heeeft PvdA-
leider Den Uyl de rege
ring vandaag voorgehou
den tijdens de Algemene
Beschouwingen in de
Tweede Kamer.
„Ik kan me niet voorstellen
dat Nederland dit alles wil
overslaan", zei Den Uyl, doe
lend op het feit dat de rege
ring wil vasthouden aan haar
voornemen reeds op 1 novem
ber een besluit te nemen. De
sociaal-democratische voor
man diende over deze zaak
een motie in. Hij hoopt daar
voor ook steun te krijgen van
eventuele „dissidenten" in de
CDA-fractie.
De christen-democraat Beine-
ma kondigde dit weekeinde
aan dat hij zijn fractie zou
voorstellen nog even pas op de
plaats te maken. Eerder had
zijn fractiegenoot De Kwaad-
steniet dit ook al gezegd. Daar
mee staat echter allerminst
vast dat er bij het CDA ook
deze keer mensen uit de boot
zullen vallen. Met uitzonde
ring wellicht van de onver
kiesbaar gezette Van den
Toorn streven alle andere
„linkse" CDA'ers toch in de
eerste plaats naar het bereiken
van eensgezindheid in hun
fractie.
De overgrote meerderheid van
het CDA 'meent, evenals de
VVD, dat er (nog) geen reden
is terug te komen op het 1-ju-
nibesluit van vorig jaar. Daar
in werd de Sovjet-Unie tot 1
november van dit jaar de tijd
gegeven haar aantal SS-20-ra-
ketten beperkt te houden of
terug te brengen tot 378. De
aankondiging van Gorbatsjov
dat er nu in het Westelijk deel
van zijn land evenveel SS-20's
(243) staan als op 1 juni 1984,
beschouwt het merendeel van
de CDA-fractie als een onvol
doende antwoord op het Ne
derlandse signaal. Volgens
fractieleider De Vries is uitstel
alleen verantwoord „als opze
NAVO-bondgenoten daarmee
instemmen". Erg waarschijn
lijk achtte De Vries dit overi
gens niet, omdat het anders
zou lijken „alsof de Russen het
eerste succes al binnen heb
ben, nog voordat de topont
moeting begint".
De PvdA zegt het een vreem
de zaak te vinden dat het CDA
zich nu zo afwijzend opstelt.
Den Uyl kwam met drie cita
ten aanzetten van zijn collega
Bert de Vries, waarmee deze
vorig jaar juni aangaf dat zijn
fractie alleen geïnteresseerd
was in het aantal „op het Wes
ten gerichte". Waarom dan nu
per se het aantal in Azië gesta
tioneerde SS-20's meetellen?
Voorts wees Den Uyl op de
Den Uyl
uitlating van minister Kort
hals Altes dat het overlaten
van de departementen van
Buitenlandse Zaken en Defen
sie aan het CDA een „meester
zet" was geweest van zijn
VVD. Een liberale minister op
één van beide ministeries zou
de weerstand tegen de raket
ten in de CDA-fract'e wellicht
te groot hebben gemaakt, ci
teerde de PvdA-leider de libe
rale bewindsman.
FRIEMELS
ZÉ PUNTJE
(yrtrwN acic inneosr-
nooit
ttecfi Zin heeft
DEN HAAG Het aantal verkeersdoden is in het eerste half
jaar van 1985 sterk gedaald in vergelijking met dezelfde periode
vorig jaar: van 784 naar 695. Het aantal ongevallen waarbij
slachtoffers vielen steeg echter, evenals het aantal mensen dat
bij die ongelukken gewond raakte. Dit blijkt uit voorlopige cij
fers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Vooral in de
maanden januari en februari vielen minder doden in het ver
keer dan vorig jaar. Het aantal ongevallen met persoonlijk letsel
steeg in de eerste zes maanden van dit jaar met 2,5 procent tot
21.275. Er raakten 24.225 mensen gewond, twee procent meer
dan in 1984. Daarvan moesten er 7.375 in een ziekenhuis worden
opgenomen (min twee procent). Het aantal ongevallen met alco
holmisbruik daalde met ruim vijf procent.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER VRIJE TIJD,
FILMS, MUZIEK, THEATER,
RECREATIE, TOERISME, ETEN,
EXPOSITIES EN EEN
COMPLETE AGENDA OP DE
ACHTERPAGINA
DEN HAAG Het kabinet heeft nog geen knopen
doorgehakt ten aanzien van de herziening van het stel
sel van sociale zekerheid. Het kabinet zal dat eventueel
morgenochtend doen in het beraad over de eerste ter
mijn van de algemene politieke beschouwingen. Mocht
dat niet lukken, dan wil het kabinet vrijdag tijdens het
wekelijks kabinetsberaad een beslissing nemen.
Het compromisvoorstel van Lubbers de voorziene stapsgewijze
verlaging van de ww-uitkeringen te verzachten zullen 600 mil
joen gulden kosten. De beoogde bezuinigingen op het stelsel van
sociale zekerheid worden daardoor teruggebracht van 3,8 tot 3,2
miljard gulden. Lubbers heeft ook voorgesteld de verlaging van
de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (wao) aan oudere werkne
mers achterwege gelaten. Volgens de oorspronkelijke voorstel
len zouden alle arbeidsongeschikten ouder dan 30 jaar herkeurd
worden. Voor het deel dat zij nog zouden kunnen werken, zou
den zij hun wao-uitkering verliezen en in plaats daarvan de la
gere ww-uitkering krijgen. In ruil daarvoor gaat de uitkerings
duur voor jongeren er op achteruit.
CNV
Het CNV heeft er bij het kabinet op aangedrongen het advies
van de Sociale Verzekeringsraad af te wachten alvorens de
wetsontwerpen over de stelselherziening in te dienen. De vak
centrale noemt het niet afwachten van het advies „beledigend
voor de Sociale Verzekeringsraad". Bovendien zal volgens het
CNV het advies dusdanige conclusies en aanbevelingen bevatten
dat ingrijpende wijzigingen van de stelselplannen geboden zijn".
SCHIPHOL De NCO, de nationale commissie voor
lichting en bewustwording ontwikkelingssamenwer
king, dreigt een doel op zich te worden in plaats van
een middel te zijn bij het bewustmaken van het Neder
landse volk over wat er op het gebied van de ontwik
kelingssamenwerking gebeurt. Het NCO schiet abso
luut in haar voorlichtende taak tekort omdat het te
veel bezig is met de discussies over het NCO zelf.
Deze kritiek heeft minister Schoo van ontwikkelingssamenwer
king gisteren op Schiphol geuit na haar aankomst uit de Zuidko-
reaanse hoofdstad Seoel.
Minister Schoo stelde de afgelopen tijd „haar best gedaan te heb
ben om geen incidenten met het NCO te doen ontstaan. Het is
echter gruwelijk om te zien hoe er geneuzeld wordt binnen deze
organisatie", aldus de bewindsvrouwe. Tenslotte stelde zij dat de
ontwikkeling binnen de organisatie voor het NCO kennelijk be
langrijker is dan de ontwikkelingen in het buitenland.
De NCO zelf wijst de kritiek van de minister van de hand. In
een reactie verklaarde de woordvoerder van de organisatie, Piet
van Ham, dat het steeds op initiatief van minister Schoo was dat
het bestuur van de NCO gedwongen werd te komen prafen over
procedures en regels. De gesprekken met de bewindsvrouw wa
ren zo verward dat de organisatie tenslotte maar besloot voort
zetting van de bestaande subsidieregeling voor 2 jaar te vragen
om in alle rust het werk voort te kunnen zetten. „Dat is ons
echter niet gegund", aldus Van Ha^n.
