Geen massa-evangelisatie
zonder contact met kerken
TAFEL
Samen op Weg vraagt om strakkere besturing
Schisma in Anglicaanse
kerk als vrouwen
priester mogen worden
ficidócSoivtant
A
t
fïTïïTI
kerk
wereld
weer
ACHTERGROND
Ëctdóe (Souta/rit
WOENSDAG 2 OKTOBER 1985 PAGINA 2
BI]
Bi
po
nii
Nieuwe ridders van het Heilig Graf
De landscommanderij Nederland van de ridderorde van het
Heilig Graf van Jeruzalem houdt zaterdag om 12 uur een in
vestituur van nieuwe leden in de basiliek van St. Jan te Den
Bosch De ridderorde van het H Graf van Jeruzalem is een
oude kerkelijke lekenorganisatie, die zich inzet voor de belan
gen van de christenen in het Heilige Land. Reeds acht eeuwen
is het de ongewijzigde doelstelling van de ordeleden om, aange
past aan de tijd, het geloof in het Heilige Land te bevorderen
en morele en materiële hulp te verlenen aan de religieuze en
sociale instellingen van de Rooms-Katholieke Kerk. Nederland
heeft sinds 1954 een eigen commanderij welke sindsdien scho
len heeft gebouwd in Zerka, Madaba en Naour.
Priestertekort groeit in Zuid-Korea
De Rooms-Katholieke Kerk van Zuid-Korea groeit nog steeds
zo snel, dat de bisschoppenconferentie moet zoeken naar nieu
we wegen om het daarmee geen gelijke tred houdende aantal
priesters te compenseren. Dat heeft de secretaris-generaal van
de Koreaanse bisschoppenconferentie, Simon Cheng, ver
klaard.
Op het ogenblik zijn er bijna 2 miljoen rooms-katholieken,
voor wie 1.300 priesters ter beschikking staan. In de afgelopen
tien jaar konden per jaar gemiddeld slechts 40 priesters worden
gewijd. De bisschoppenconferentie zal nu de permanente dia
ken in de clerus opnemen om op deze wijze de pastoraal te ver
beteren.
Een goed geheugen is een
goede gave, maar kunnen
vergeten is dikwijls nog
een betere gave
Negentien
mensen
gedood bij
missiepost in
Uganda
Ugandese militairen hebben
bij een missiepost van de
rooms-katholieke kerk ten
noorden van Kampala negen
tien mensen gedood. Voorts
werden verscheidene vrou
wen verkracht of gewond.
Dat heeft een woordvoerder
van de parochie van Kasaala,
waar het drama zich heeft af
gespeeld. meegedeeld Vol
gens de woordvoerder, die
anoniem wenste te blijven,
heeft het leger, op jacht naar
leden van de verzetsorganisa
tie NRA, de missiepost over
vallen. Een onderwijzeres van
de lagere school in Kasaala,
verklaarde dat verscheidene
oudere leerlingen door de mi
litairen werden aangevallen
en verkracht. Zij voegde er
aan toe dat de soldaten drie
blanke missionarissen die te
voet naar Kampala wilden
vluchten, hadden opgejaagd.
Van de zijde van de regering
wordt vaak gezegd dat gewo
ne misdadigers zich
men als soldaten va
geringsleger.
In de voetsporen
van Liudger
Het comité Oud-Muiderberg
organiseert begin oktober een
excursie door de Vechtstreek,
de Groninger Ommelanden
en het Noorden van Friesland
langs kerken die min of meer
te maken hebben met Liudger
(circa 740 - 809), een van de
eerste missionarissen in ons
land. De tocht vindt plaats op
uitnodiging van kerkhistorici
uit de bisdommen Münster en
Essen, waar de overblijfselen
van Liudger worden bewaard,
en van de monnikken van de
abdij Gerieve.
Liudger, wellicht te Zuilen
'aan de Vecht geboren uit
Friese ouders, studeerde aan
de school van Gregorius te
Utrecht en in York. Na zijn
priesterwijding in 777 was hij
als missionaris werkzaam in
Dokkum en in de Groninger
Ommelanden. In 804 werd hij
de eerste bisschop van Mün
ster, destijds Mimigerneford
geheten. Hij stichtte benedic-
tijenabdijen in Werden.
Helmstedt en Nottuln. Hij
overleed te Billerbeck in
Westfalen. Sinds de 9e eeuw
wordt hij als heilige vereerd
(vervolg van de voorpagina)
Het gebruik van radio of
televisie voor evangelisa
tiedoeleinden vooronder
stelt de aanwezigheid van
een gemeente. De mens
die tot geloof komt of
wiens problemen aan de
orde zijn gekomen, heeft
behoefte aan begeleiding
en nazorg in een christe
lijke gemeente. Daarom is
voor de kerkelijke om
roep een voortdurend
contact met krken essen
tieel.
Dit is de belangrijkste conclu
sie van een studiebijeenkomst
over massa en evangelisatie,
die maandag en dinsdag in
het kader van het 40-jarig ju
bileum van „Kerk en We
reld" te Driebergen is gehou
den. Voor de eerste maal
kwamen leidende personen
uit de „oecumenisch" inge
stelde hoek (onder meer Ikon,
Hervormd Evangelisatorisch
Beraad en het Gereformeerd
Evangelisatie Centrum) en uit
de „evangelische" hoek (on
der meer Evangelische Om
roep, Evangelische Alliantie
en het Instituut voor Evange
lisatie) bijeen om over dit on
derwerp te spreken.
Zowel Dorenbos als Koole be
nadrukten de belangrijke rol
van de gemeente bij hun
werk. De EO is een onderdeel
van de christelijke samenle
ving, aldus Dorenbos. „Dit
vraagt aanvulling door. sa
menwerking met en correctie
van de christelijke gemeen
schap."
Soortgelijke woorden sprak
Koole. die verder de tv geen
massamedium wilde
„Het
mensen in een huiskamer die
zelf een keuze maken." Van
de zogenaamde elektronische
kerk (de tv-predikanten) in
Amerika had hij veel inspira
tie opgedaan inzake de vraag.
de hij mee dat de radiopastor
van de Ikon, Alje Klamer,
niet minder dan 1.200 mede
werkers in het hele land
heeft, die bij de nazorg kun
nen helpen.
Buiten spel
Als een levens- en heilsge-
vaarlijke ontwikkeling van de
elektronische kerk in Ameri
ka schetste EO-directeur Do
renbos het risico, dat de plaat
selijke gemeente buiten spel
raakt. De gemeente is het
centrum van Christus. Alle
organisaties (zoals omroepen)
moeten daaraan dienstbaar
zijn en mogen nooit de plaats
van de gemeente zelf inne
men. Ook in Nederland moe
ten we hier erg voor oppas
sen, aldus Dorenbos.
Een ander gevaar ziet hij in
de verleiding, dat de elektro
nische kerk of de christelijke
omroep cultuurbevestigend
worden. Ook de EO en zijn
medewerkers maken deel uit
van de samenleving en de
problemen daarvan (bijvoor
beeld de kerkelijke verdeeld
heid). Een christelijke omroep
mag echter per definitie niet
bevestigen wat onbijbels is.
,Een religieus televisiestation is nog geen kerk"
Het grootste probleem inzake
massa-evangelisatie is volgens
Dorenbos echter dat de ge
meenten zelf er zo weinig aan
doen. Vaak is dit niet meer
dan een stenciltje, dat wordt
verspreid door met moeite op
getrommelde vrijwilligers. Dit
gebrek aan evangelisatiebesef
geldt zowel voor de bijbelge-
trouwe gemeenten als voor de
gemeenten in de andere hoe
ken van kerkelijk Nederland,
aldus Dorenbos.
Hij verklaarde zich bereid
deel te nemen aan eventuele
gesprekken met Ikon en
NCRV. Zo'n positieve con
frontatie van de drie christe
lijke omroepen, die elkaar
nogal eens bestrijden, achtte
hij zinvol. Hij ging ervan uit
dat deze drie omroepen het
gezamenlijk verlangen heb
ben de boodschap van Jezus,
inclusief de maatschappelijke
betekenis daarvan, aan de
mensen te laten zien. Wegens
bezigheden elders konden de
heren Koole en Heizenberg
niet meer reageren.
Namens de Evangelische Alli
antie en Youth for Christ
werd voorgesteld op korte
termijn gesprekken tussen
EO, Ikon en NCRV op gang
te brengen. Wel werd er zo
wel van de linker- als de
rechterzijde op gewezen dat
de onderlinge verschillen nog
groot zijn. „Links" wees daar
bij op het belang van de maat
schappelijke positie. Deelne
mers uit de rechterflank mis
ten in de bijdragen van ande
re deelnemers soms dogmati
sche elementen die voor hen
wezenlijk zijn.
VOORZITTER
ZWINGLIBOND:
Pleidooi voor
eigen plaats
vrijzinnigen in
herenigde kerk
Als het komt tot
king of tot eenwording van de
Nederlandse Hervormde
Kerk en de Gereformeerde
Kerken in Nederland moeten
de vrijzinnigen in de Her
vormde Kerk toch altijd een
plaats proberen in te ruimen
voor een vrijzinnig geloof en
een vrijzinnige belijdenis.
Dat zei ds. A. J. Roodzant,
voorzitter van de Zwingli-
bond, tijdens de najaarsconfe
rentie van zijn organisatie in
Oosterbeek
Ds. Roodzant noemde het
goed dat wordt gewerkt aan
onderling begrip en onderling
contact. Hij meende echter
dat een der grootste belemme
ringen voor het proces tot
eenwording van hervormden
en gereformeerden voor zo
wel de vrijzinnigen als de
middenorthodoxie in de Her
vormde Kerk hierin bestaat
dat men de formulieren van
enigheid blijft hanteren op
basis van de oorspronkelijke
16e- en 17e-eeuwse interpre
tatie van het Evangelie die in
deze formulieren wordt aan
getroffen.
Als daaraan wordt vastgehou
den, wordt Samen op Weg
een heel moeilijke zaak, aldus
Roodzant. Hij wees er voorts
op dat de gereformeerden het
onderling niet eens zijn over
de mate van binding aan die
formulieren van enigheid. Ds.
Roodzant legde er de nadruk
op dat er van geloof in vrij
zinnige zin alleen sprake kan
zijn bij een innerlijke vrijheid
en op grond van een innerlijk
waarheidsbesef.
beroepingen
Nederlands Hervormde
Kerk
Beroepen te Vlaardingen:
dr.W. de Greef te Amsterdam.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Apeldoorn (als
missionair predikant voor
Soerabaja) drs. A. Verburg te
Garrelsweer die dit beroep
heeft aangenomen. Aangeno
men naar Nieuwegein-Zuid
(samen op weg in de her
vormde gemeente Dijkveld)
drs. M.C.Mook te Rheden-De
Steeg.
Gereformeerde Gemeenten
Bedankt voor Boskoop, H.
Paul te Vlissingen.
VERONTRUST GEREFORMEERD DEPUTAATSCHAP:
Het proces van Samen op
Weg, dat leidt tot hereniging
van de Nederlandse Her
vormde Kerk en de Gerefor
meerde Kerken, moet strak
ker worden gestuurd.
Dat is althans de mening van
het gereformeerde deputaat-
r schap (werkgroep) Gemeente
opbouw, waarin zijn negen
taakgroepen en secties op het
terrein van vorming en toe
rusting zijn ondergebracht.
Volgens de gereformeerden is
het moeilijk via de bestaande
hervormde en gereformeerde
organen het gemeenschappe
lijk werk op elkaar af te stem
men, omdat de organisatie er
van in beide kerken niet
overeenkomt. Vanuit de orga
nisatie van het Samen op Weg
proces ontbreken duidelijke
richtlijnen voor afstemming
geving van nieuw werk.
Met name wat betreft dat
laatste vragen de gerefor
meerde deputaten aandacht
van hun synode. Ze wijzen op
hervormde initiatieven voor
een Educatief Centrum. Hier
in zou het werk van de Cen
trale voor Vormingswerk-
Hervormde Vrouwendienst,
de Raad voor de Catechese en
de Raad voor de zaken van
Kerk en School moeten wor
den gebundeld. De gerefor
meerden weten van het initi
atief, maar hebben van her
vormde zijde geen informatie
gekregen. Van overleg tussen
de samenwerkingspartners is
dan ook geen sprake.
In hun rapport aan de synode
blijken de gereformeerden
deze ontwikkelingen te be-
Ze vragen van de sy
node er bij de hervormden op
aan te dringen hen niet voor
voldongen feiten te zetten.
„Ook de wijze waarop het toe-
rustingswijze in de toekomst
vorm krijgt, moet in het SoW-
proces ter discussie kunnen
staan", schrijven deputaten.
Zij dringen er op aan dat in
het SoW-proces duidelijker
aanwijzingen komen voor
overleg en beleid. Gebeurt dat
niet, dan is het niet denkbeel
dig dat zich aan gereformeer
de of hervormde zijde eenzij
dige ontwikkelingen voltrek
ken die later, in het hereni
gingsproces, als onomkeer
baar worden vastgesteld, al
dus de gereformeerde deputa-
Een groep van ongeveer
honderd Anglicaanse
geestelijken heeft ge
dreigd een eigen kerk te
stichten als de anglicaan
se synode besluit vrou
wen tot het priesterambt
toe te laten.
De tegenstanders van de
priesterwijdingvan vrou
wen zijn vooral te vinden
onder de leden van de evan
gelische en anglo-katholieke
vleugel van de Anglicaanse
Kerk. De aanhangers van de
laatste richting streven naar
hereniging van de Angli
caanse kerk met de Rooms-
-Katholieke Kerk.
De conservatieve anglicaan
se geestelijken hielden afge
lopen weekeinde een confe
rentie in Oxford. De promi
nentste spreker was de bis
schop van Londen, Graham
Leonard, die verklaarde dat
het geenszins vaststaat dat
alle tegenstanders van de
priesterwijding van vrou
wen in de Anglicaanse Kerk
naar de Rooms-Katholieke
Kerk zullen overstappen.
Volgens Leonard is de stich
ting van een tweede Angli
caanse Kerk veel waar
schijnlijker, omdat zij uit
overtuiging lid zijn van de
Anglicaanse Kerk. Maar de
tegenstanders van toelating
van vrouwen tot het prieste
rambt stappen uit een kerk
„die dwaze dingen doet", zo
als de organisator van de
conferentie. Ross Thompson,
het noemde.
De verkiezingen voor een
nieuwe synode zijn nu ten
einde. Daarbij was de toela
ting van vrouwen tot het
priesterambt een der be
langrijkste gespreksonder
werpen. Evangelische en
anglo-katholieke anglicanen
hebben in verband met de
verkiezingen een lijst opge
steld waaruit blijkt welke
van de 1300 personen die
kandidatt stonden, tegen de
priesterwijding van vrou
wen zijn. De uitslag van de
verkiezingen zal 9 oktober
bekend worden gemaakt.
Officier van
justitie
wil toch
vervolging
Bhagwan
De bewering van Bhagwan
Shree Rajneesh dat Rajnees-
hism als religie dood is, heeft
geen indruk gemaakt op offi
cier van justitie Dave Frohn-
mayer in de Amerikaanse
staat Oregon. Deze streeft
ontbinding na van de Bhag-
wanstad Rajneeshpuram, die
volgens hem in strijd is met
de grondwettelijke scheiding
van kerk en staat.
„Een religie houdt niet op als
de leider dat zegt. Van belang
is welke praktijken en rites
worden gepleegd," zo zei
Frohnmayer. „Bhagwan
houdt een ei omhoog en
noemt het een worst."
Voor een federale rechtbank
in Portland, de hoofdstad van
de staat Oregon, begint vol
gende maand de hoorzitting
in deze zaak.
Wegens minder studenten en Samen op weg"
Prot. theologische
faculteiten moeten
praten over samenwerking
De theologische faculteit van de Vriie Universiteit in Amster
dam en de Theologische Hogeschool in Kampen praten over
samenwerking tussen beide ambtsopleidingen voor de Gerefor
meerde Kerken in Nederland.
Dit in verband met de waarschijnlijk te achten daling van het
aantal studenten in de jaren negentig en de daaruit voortvloei
ende wens van de minister het aantal theologische opleidingen
te verkleinen. Een en ander blijkt uit de jaarlijkse rapportage
van de gereformeerde Theologische Hogeschool Kampen aan
de synode van de Gereformeerde Kerken.
Behalve de gesprekken tussen VU en de Hogeschool in Kam
pen, de „eigen' opleiding van de Gereformeerde Kerken, zal
overleg gevoerd moeten worden tussen alle protestantse theo
logische faculteiten. Volgens berekeningen kan het aantal stu
denten aan deze zes instellingen (Groningen, Universiteit van
Amsterdam, Leiden, Utrecht, Vrije Universiteit en Theologisch
Hogeschool Kampen) teruglopen tot ongeveer 1300 (500 gere
formeerden en 800 hervormden). Als de genoemde faculteiten
elkaar wederzijds erkennen als ambtsopleiding en het studen
tenaantal inderdaad volgens verwachting daalt, is vanuit de
overheid gezien verkleining van het aantal opleidingsplaatsen
reëel, menen dë curatoren van de Theologische Hogeschool
Kampen in hun rapport aan de synode van de Gereformeerde
Kerken.
Een factor die ook bijdraagt tot de noodzaak van gesprekken
op inhoudelijk en bestuurlijk niveau is de ontwikkeling van
Samen op Weg, waarin hervormden en gereformeerden stre
ven naar een herenigde kerk.
Israël schiet doel voorbij
Met de luchtaanval op het hoofdkwartier van de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie PLO in Tunesië heeft Israël
niet alleen een demonstratie gegeven van zijn efficiënte mili
taire slagkracht, maar opnieuw ook van de vastbeslotenheid
geen vredesoverleg te willen aangaan met een delègatié
waarvan ook PLO-leden deel uitmaken. Tel Aviv heeft de
aanval op het grondgebied van Tunesië weloverwogen uitge
voerd op een moment, dat de Jordaanse koning Hoessein in
Washington met grote overtuigingskracht steun vraagt voor
vredesbesprekingen.
TiJDENS het kabinetsberaad over het plan voor de luch
taanval heeft slechts één van de Israëlische ministers, Ezer
Weizman, waarschuwend de vinger opgestoken. Hij heeft er
nadrukkelijk op gewezen, dat de actië in politiek opzicht ze
ker nadelige gevolgen zou hebben voor de moeizame pogin
gen een vredesproces in het Midden-Oosten op gang te bren
gen. Weizman had het uiteraard bij het rechte eind. Met uit
zondering van Amerika hebben de westerse landen veront
waardigd gereageerd, terwijl in de woedende Arabische we
reld gematigde landen als Jordanië en Egypte in een uiterst
netelige positie zijn gebracht. Niet alleen Weizman, ook de
overige Israëlische ministers hebben die reactie natuurlijk
voorzien.
DaT wil overigens niet zeggen dat het Israëlische kabinet
dat effect ook op de eerste, plaats zal hebben beoogd. Zeker,
de luchtaanval overtreft in omvang en opzet de gebruikelijke
wraakacties van Israël na Palestijnse terreuraanvallen. Het
bombardement staat voorts uiteraard in geen enkele verhou
ding tot de moordaanslag op drie Israëlische opvarenden van
een zeiljacht in de haven van Larnaca op Cyprus. Maar Is
raël heeft de laatste tijd heel wat meer aanslagen en pogin
gen daartoe moeten verwerken.
VORIGE maand bijvoorbeeld werd voor de tweede keer
deze zomer een boot met Palestijnen onderschept, die op weg
waren naar Libanon om vandaar uit een actie tegen Israël te
ondernemen. Onder de gevangen genomen opvarenden be
vond zich de ondercommandant van „Strijdkracht 17", een
elite-commando dat vroeger de lijfwacht van PLO-leider
Arafat vormde, maar dat sinds de uittocht van de bevrij
dingsorganisatie uit Libanon speciale missies uitvoert. De
drie Palestijnen, die vorige week op Cyprus volgens hun ver
klaring de opvarenden van het Israëlische jacht in eerste in
stantie slechts wilden gijzelen, eisten bij hun actie de vrijla
ting van die ondercommandant van „Strijdkracht 17". En om
de cirkel rond te maken: bij de Israëlische luchtaanval is gis
teren volgens de berichten de commandant van deze eenheid
gedood, want die bevond zich in het PLO-hoofdkwartier bij
Tunis.
ISRAEL stelt dat de PLO terreuracties beraamt en uitvoert,
maar vervolgens op veilige afstand elke verantwoordelijk
heid van zich afschuift. De Israëlische minister van defensie
Yitshak Rabin heeft verklaard dat het de bedoeling was met
het bombardement de leiding van de PLO te treffen: niet de
op zichzelf onbelangrijke uitvoerders van terroristische ac
ties, maar de plannenmakers en de beleidsvoerders aan de
top. Israël is daar niet in geslaagd. Wel moet worden ge
vreesd dat de luchtaanval op Tunesisch grondgebied de kan
sen op een vredesoverleg over het Midden-Oosten in de na
bije toekomst onmogelijk heeft gemaakt. Vooral dat maakt
de actie zinloos en betreurenswaardig.
DEN
leider
Lubb
derlai
Both<
meesl
bond;
cent
die c
welgc
bij 34
Gorb
blijkt
Lagei
W1
Bami goreng met
kip en
komkommersla
chocoladevla met
gember
Als u met tweeën bent, dan
heeft u nodig: 250 g mie,
zout, 2 lepels olie, 1 ui, 1
dunne prei, knoflook, dja-
hé, 150 g kipfilet, 100 cham
pignons, 50 g taugé, ketjap,
ketoembar, djinten, peper,
50 g gekookte ham, 1 ei, 10
g margarine, 1 tomaat, pe
terselie;
komkommer, zout, peper,
suiker, azijn, bieslook of
een uitje;
liter melk, 20 g cacao, 45
g suiker, 25 g maizena,
paar bolletjes gember.
Kook de mie volgens de ge
bruiksaanwijzing op het pak
gaar. Fruit in een ruime pan
in de olie de kleingesneden
ui en prei met de geperste
knoflook en iets djahé op een
matig vuur al omscheppende
goudgeel. Bak vervolgens de
in stukjes verdeelde kip en
de gehalveerde champignons
mee tot het vocht van de
paddestoelen verdampt en de
kip gaar is. Warm de gewas
sen en goed uitgelekte taugé
een minuut mee en doe wei
nig ketjap, ketoembar, djin
ten, peper en zout bij het
mengsel. Voeg dan de gare
mie en de in reepjes verdeel
de ham toe en bak de massa,
voorzichtig omscheppende,
warm op een matig vuur.
Voeg ondertussen naar
smaak meer ketjap, kruiden
of zout toe. Garneer de bami
goreng met reepjes omelet,
schijfjes tomaat en fijnge
knipte peterselie.
Maak een kleine portie kom
kommersla, omdat in de
bami ongeveer de helft van
de dagelijkse groenteportie is
verwerkt. Zorg dat de salade
bescheiden zoetzuur smaakt.
Zet de helft van de melk op.
Roer cacao, suiker en maize
na door elkaar en maak er
met weinig koude melk een
papje van. Schenk wat hete
melk bij dit papje, doe het in
de pan en laat de vla steeds
roerende even koken. Voeg
van het vuur de rest koude
melk toe. Meng de afgekoel
de vla naar smaak met stuk
jes gember.
JEANNE
DEI
mer
VV1
VOOl
De
Zak
heic
ziek
ven
mer
Spoi
tren
mee
Tw<
arb»
ten
W
be
Ri
st<
tem
scha
Rhe
wati
stroi
dan
den
wati
milj
gezc
te t
deel
Nde
drij'
IAV
reel
dwi
Toenemende
bewolking
DE BILT Een diepe depres
sie op de Atlantische Oceaan,
ontstaan uit de orkaan Gloria,
bepaalt het weer voor de ko
mende dagen. Morgen naderen
vanuit het westen de fronten
van deze depressie. Het regen-
gebied blijft nog hoofdzakelijk
ten westen van onze kust. Bij
het dichterbij komen van dit
gebied neemt morgen, na zon
nige périoden, de bewolking
Het blijft echter op de meeste
plaatsen droog. De met zuiden
winden aangevoerde lucht is
nog vrij warm en de tempera
turen lopen in het binnenland
op tot ongeveer 22 graden. Na
morgen bereikt ons koelere
lucht van oceanische oor
sprong. De temperatuur daalt
tot rond 18 graden en nu en
dan zal er wat regen vallen.
DE
een
Fr
