Italo Calvino twijfelde altijd aan eigen talent „W ereldmuziekdagen geven beeld van hedendaagse componisten' Prijs van radijs valt tegen £eidóc(Botnant SCHRIJVER OVERLIJDT AAN GEVOLGEN HERSENBLOEDING VAN 4 T/M 13 OKTOBER IN ONS LAND Lager aanvoerniveau bij bloemenveiling Westland bthnen de perken KUNST VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1985 PAGIN 31 (Van onze correspondent Cees Manders) ROME De gisteren aan de gevolgen van een her senbloeding overleden Italo Calvino (61) was een van de grootste Italiaanse schrijvers van na de oor log, en ook een van de weinigen die in het bui tenland werd gewaar deerd (en vertaald). Hij heeft veel geschreven wat later als „klassiek" zal worden erkend. Calvino, een van Italië's meest geprezen romanciers, kreeg op 6 september in zijn villa bij de badplaats Castiglione della Pescaia, op 200 kilometer ten noordwesten van Rome, een hersenbloeding. Hij werd op genomen in het polyklinisch ziekenhuis van Siena, waar hij in de nacht van maandag op dinsdag een nieuwe hersen bloeding kreeg. Calvino's „De Klauterende Ba- ron", „De Halve Graaf", en „De Ridder die niet bestond" zijn meesterwerken van ironi sche vertelkunst. Calvino han teert de irreële wereld van de fabel om de realiteit in al haar absurditeit uit te beelden. Een graaf die in tweeën wordt ge schoten, een goede en een kwade helft; een baronnetje dat zijn hele leven in de boom zit; en een harnas zonder in houd (ridder) zijn unieke, „cal- viniaanse" creaties, boordevol allegorie, protest en maat schappijspot. Of deze drie wer ken (die onder de trilogie „Onze voorouders" door het leven gaan) in het Nederlands vertaald zijn staat niet eens vast. Wel is dat het geval (maar slechts sinds kort) met „De Onzichtbare Steden" uit 1972, „Als een Winternacht een Rei ziger" uit 1979, en „Het Kas teel van de kruisende Levens paden", uit 1969. Spel Hiervan is „De onzichtbare Steden" de populairste. In dit reisverhaal a la „Gulliver"s Travels" passeert een aantal steden de revue, die Marcc Italo Calvino, de populaire Italiaanse schrijver, die gisteren over leed aan de gevolgen van een hersenbloeding. Polo bereist in opdracht van de Chinese heerser Kublai Khan. Stuk voor stuk „idiote" steden, die slechts kunnen be staan in droom en fantasie maar hun onmogelijkheid ont lenen aan de werkelijkheid. Gevleugeld zijn onderhand de slotwoorden van Marco Polo: „De hel van de levenden is niet iets wat zal zijn; als er een is, dan is het de hel die er al is, de hel die wij dag in dag uit bewonen" (vertaling Neder landse uitgave). In „Als een Winternacht een Reiziger" speelt Calvino een merkwaardig spel met de le zer, die een actieve rol krijgt toebedeeld. Eerst staat hij bui ten het verhaal, maar wordt later zo indringend door de schrijver toegesproken dat het vrijwel onmogelijk is toe schouwer (lezer) te blijven. Een typische Calvino-con- structie. De schrijver heeft grote faam verworven met werken als „De Stemmenteller", de „Bouwspeculatie", „Het pad van de spinnenesten" en „De kraai komt het laatst". Deze zijn meer „sociaal" georiën teerd en gebaseerd op Calvi no's eigen ervaring als verzets man, als „formeel" communist, in de veertiger en vijftiger ja ren. Maar ook hier is de ver telkunst zo overweldigend, dat de verhalen de grenzen van het echte en het fabelachtige overschrijden. Wie zal na le zing van enige werken van Calvino nog kunnen (en wil len) volhouden dat sprookjes niet echt zijn? Calvino, de grote schrijver, was groot vooral door zijn on- gevenaarde bescheidenheid. En dat wil wat zeggen in dit land, waar schrijvers en jour nalisten zich elke dag laten be wieroken en met ridderordes laten bedekken. Schrijvers (en journalisten) houden toespra ken en geven hun mening ook over zaken w3ar ze totaal geen verstand van kunnen hebben. Moravia is zo'n figuur en Sci- ascia. Calvino deed daar niet aan mee. Hij weigerde „be langrijke" literaire prijzen, en woonde 15 jaar in Parijs, ook om de populariteit in zijn va derland te onvluchten. Twijfels Calvino is een man die ook al tijd getwijfeld heeft aan zijn eigen talent. Tegen het Ro meinse dagblad „II Messagge- ro" zei hij jaren geleden: „Ik schrijf met geweldig veel moeite. Vooral het begin is moeilijk, ook van een artikel. Een artikel schrijf ik in een paar uur, maar voordat ik er aan begin stel ik het een paar dagen uit. Bij een boek gaat het net zo. Het eerste hoofd stuk is het moeilijkste. Dat schrijf ik met grote traagheid en onzekerheid. Het kan zijn dat ik het een paar maanden laat liggen. Ik moet zeggen dat het me heel wat tijd gekost heeft om me de zekerheid te verschaffen dat ik een schrij ver was", en even later schroomt hij er niet voor te verklaren: „Van de mensen heb ik altijd maar weinig be grepen". Critici hebben Calvino verge leken met toppen uit de we reldliteratuur als Jorge Luis Borges, Kobo Abe en Gabriel Garcia Marquez. Anderen plaatsten hem in de intellec tuele literaire school waarbij ook Kafka, Pirandello, Nabo kov, Robbe-Grillet en John Barth toe behoren. In 1977 werd de Italiaanse auteur de Oostenrijkse staatsprijs voor Europese letterkunde ver leend. De afgelopen jaren bracht hij zijn tijd door in zijn apparte menten in Rome en Parijs en in zijn villa aan de kust bij Castiglione Della Pescaia, in Toscane. Hij woonde ook een tijdje in de Verenigde Staten. Calvino, die getrouwd was met een Argentijnse, laat tevens een dochter achter. Layer speelt behalve dri« tE de ISCM geselecteerde wf van Michael Travlos, YojfVkj Pagh-Pan (respectievelij Griekenland en Korei... Theo Loevendie, een werk voor kleine be De Slagwerkgroep Den Haag is een van de uitvoerende ensembles tijdens de Wereldmuziekdagen. AMSTERDAM Van 4 t/m 13 oktober worden in verscheidene steden in ons land de wereldmu ziekdagen gehouden, ge organiseerd door de ISCM, de International Society for Contemporary Music. Concerten worden gege ven in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en in Hilversum. Voor deze dagen hebben com ponisten uit 34 landen werk ingezonden. Het omvangrijke programma, waarin ook de Gaudeamus Muziekweek is onderge bracht, wordt geopend op vrijdag 4 oktober in het Concertgebouw met een concert door het Radio Kamer Orkest onder lei ding van Ernest Bour. Op deze avond, die wordt bij gewoond door prins Claus en is aangeboden door de NOS-radio, wordt werk gespeeld van de Ameri kaanse componisten Ross Bauer en Jon Chenette, de Deen Poul Ruders en de Australiër Michael Whi- ticker. Daarna, op 5 oktober is Den Haag de plaats van handeling. In het Koninklijk Conservato rium worden die dag twee na tionale programma's gepresen teerd: het Poolse strijkkwartet Kwartet Slaski speelt werken van Aleksander Lasón en Eu- geniusz Knapik. Daarna brengt het Orquestra de In- strumentos Latinoamericanos „Odila" uit Venezuela een pro gramma met traditionele en hedendaagse gecomponeerde muziek. Het Residentie Orkest onder leiding van Friedemann van Pierre Boulez, Dériyeen, 1 gel Uitvoerig jaar Een zeer uitvoerig progrerste in de verschillende Sf. D volgt. Na het Amsterft la Concertgebouw met heli. Al ningsconcert en het de Conservatorium zijn dai.mi) aan de beurt: Rotterda^m^ de Doelen en de Grote we, Laurenskerk; in Amstqtwp De IJsbreker, het BIM-hj ™e, de Meervaart; «n Utrech^ac ziekcentrum Vredenbur, op de slotdag op zondag J~""" tober, de Hilversumse VliK studio. Met deze consequentie; Sc zin, tijd en geld heeft, één week beluisteren wjSEL hedendaagse componistqad de hele wereld ons te veipO.OI hebben. Totaal wordei; per composities uitgevoerd;», ga leeuwendeel daarvan leen Nederland met 16 compaan gevolg door de VS met 8, ouv met 7, Australië en Belgèn, 6. ^erl Dat Nederland relatief 2 bt nieuws te bieden heeft, het door de inpassing van deferk deamus Muziekweek, wadar componisten meedoen, jnee dan 35 jaar; voor de inzèuwi gen uit het buitenlandie geen leeftijdsgrenzen a$osti componisten gesteld. Vi het ingezonden werk zeJ tisch beoordeeld. Van ingezonden partituren er uiteindelijk niet meehKT 35 over; maar die wordegu'c ook uitgevoerd. Het is f" gens voor de vierde kej de internationale muziek) in Nederland worden den; dit gebeurde eercf5- E 1933, 1948, 1977 en nu in De internationaal gesele£n (r de werken worden uitgeb.75, o.m. door het Radio R>, pe Orkest, het Residentie C^ het Omroep Orkest, het F Ensemble, het AKSO-E575 ble, en voorts o.a. door len hy Dorow, Geoffrey N50. Majella Stockhausen ejjf" Slagwerkgroep Den Haa&5.g is er een concert met el 510. nische werken. nu De Amsterdamse sti(J°*5' Gaudeamus stelt zich ter10g bekendheid te geven aa dendaagse muziek, voor»-: sl van jonge componisteijsvee stichting fungeert als inP- n tionaal centrum voor daagse muziek, waartoearde ren concoursen, concertiht (t internationale contacteicht - stichting heeft een bibli<£ru"1 van meer dan 15.000 Pjghtj ren, 4000 geluidsopnanu geii een groot archief met bbigg> fieën van componisten. 3n s LAND EN TUINBOUW De afgelopen week was bij bloemenveiling „Westland" te Honselersdijk sprake van een lager aanvoerniveau ten op zichte van de voorgaande weken. De tweede helft van de week bracht meer zon en hogere temperaturen. Dit gaf tij delijk een kleine meeraanvoer, met name bij anjers en ro zen. De totale bloemenaanvoer in week 37 bedroeg 39 miljoen stuks en dit bedroeg 3 procent meer dan in 1984. Daarbij la gen de prijzen gemiddeld drie procent hoger. Euphorbia ful- gens treedt meer op de voorgrond met een aanvoer van 100.000 stuks: kwiksilver 75 (145); oranje 67 (135); salmonette 80 (116) en sunstream 77 (141). Bouvardia staat het gehele jaar al goed in de belangstelling. Vanaf januari is de aanvoer met maar liefst 50 procent toe genomen. Ondanks deze aanvoertoename kon de prijs stij gen met gemiddeld 19 procent. Enkele prijzen van week 37: dubbelrose 66 (144); rood 35 (72); rose 38 (100) en wit 47 (131). Het irisseizoen staat weer voor de deur. Het goede prijsni veau van de afgelopen weken geeft hoop voor de toekomst: apollo 39 (58); blue magie 62 (84); ideal 41 (64); prof. blaauw 40 (58) en wedgwood wit 51 (78). Bij de snijbloemen waren deze week jaarrond-troschrysanten en trosanjers de toppers en daarna volgden kleinbloemige rozen, standaardanjers, grootbloemige rozen, fresia en gerbera. De plantenafzet steeg met 21 procent tot een weekomzet bo ven de 5 miljoen gulden. De aanvoer nam met 9 procent toe en de prijzen stegen met 12 procent tot een gemiddelde van 2 gulden 72. De groene planten stonden de afgelopen week, mede onder invloed van de plantenbeurs, meer in de be langstelling, zoals ficus benjamin 7,74; ficus robusta 4,21; philodendron 9,97; scindapsus 4,96; schefflera bont 5,39 en yucca 6,34. Tuinplanten werden echter aanzienlijk minder aangevoerd dan in 1984, maar de prijzen waren bijzonder goed en hoger dan in 1984. Thans is voor bijna 777 miljoen gulden omgezet tegen 692,5 miljoen in dezelfde periode van 1984. Rozen bijzonder duur Bij „Berkel en omstreken" in Bleiswijk hadden de warme dagen weinig invloed op aanvoer en prijsvorming. Aanvan kelijk haalden de chrysanten lage prijzen maar dit werd la ter in de week wel beter. Rozen waren bijzonder duur. De drukknopwedstrijden om de Gouden Berkelknop zijn, voor wat betreft de voorronden, bijna voorbij. Op 11, 12 en 18 september waren de eerste avonden. Zowel gisteren als van avond (vrijdag 19 september) stonden er Westlandse avon den op het programma. Vorige week waren de meeste deel nemers uit Aalsmeer, Berkel en Rijnsburg. Vorig jaar kwam dit unieke evenement, dat thans zijn derde editie kent, door een kleine onregelmatigheid niet in aanmerking voor opna me in het McGuiness Book of Records, maar bij deze editie hoopt men wel in dit boek opgenomen te kunnen worden. Als intermezzo zijn er bij deze voorronden af en toe drukk nopwedstrijden voor de echtgenoten, voor de meegebrachte kinderen enz. enz. Op zaterdagavond 19 oktober is de eind strijd gepland. Met de prijsvorming van ra dijs is het alweer weken een kwestie van halen en bren gen. Dat wil zeggen, een paar centen per bos erbij en weer een aantal centen per bos eraf. Het komt erop neer dat het bosloon gehaald wordt en dat er verder niets meer overschiet. Vorig seizoen was er in de tweede week van september een duidelijk prijs herstel, wat er in de erop vol gende weken doorzette. De aanvoer was toen wel kleiner als op het ogenblik. In de tweede week van sep tember werden er ruim 330 duizend bos meer aangevoerd dan vorig seizoen. De mid- denprijs kwam in die week niet verder dan 30 cent per bos. In de afgelopen week schommelde de prijs rond 26 cent per bos. In de afgelopen week schommelde de prijs rond 26 cent per bos. Vorig seizoen trok de gemiddelde prijs in dezelfde verslagweek aan naar 74 cent per bos. Voor de komende week wordt er op een kleiner aan bod gerekend. De aanvoer zal waarschijnlijk groter blij ven als vorig jaar. Er lijkt een beperkt prijsherstel mo gelijk. Komkommers Volgens de verwachtingen bleef een prijsherstel op de komkommermarkt uit. Het ruime aanbod en de nog steeds matige vraag zijn de belangrijkste oorzaken Er gaan op het ogenblik duide lijk minder komkommers naar West-Duitsland. Het prijsverschil met vorig jaar werd in de afgelopen week weer groter. Voor de sorte ringen van 36 t/m 61 lag de prijs tussen 25 en 35 cent per stuk. Vorig jaar werden er in dezelfde week prijzen van 56 tot 85 cent per stuk betaald. De aanvoer wordt kleiner, maar hij blijft wel groter als vorig jaar. Waarschijnlijk is er een bescheiden prijsherstel mogelijk. Tomaten De nu snel kleiner wordende aanvoer van zowel ronde als vleestomaten maakten het mogelijk dat de prijzen vlot konden herstellen. Bij de ronde tomaten tikte het prijs herstel het hardste aan. Te gen het eind van de week nam de prijsdruk weer wat toe. Voor de A-export werd Prijsvorming broccoli stelt teleur. er gemiddeld 1,50 per kilo betaald. Bij de vleestomaten kwam de gemiddelde prijs op f 1,26 per kilo uit. De totale aanvoer van tomaten neemt verder af en voor zowel de ronde als de vleestomaten worden er hogere prijzen verwacht. Overige glasgroenten Een weer groeiend aanbod van groene paprika's en een zwakke vraag zette de prij zen onder een toenemende druk. De middenprijs zakte in de afgelopen week weg naar 1,65 per kilo. Bij de rode paprika's is het duide lijk dat veel teelten naar het eind lopen. De aanvoer neemt daarbij in een ver sneld tempo af. Ook in de afgelopen week ontstond er weer meer ruim te voor prijsherstel. De mid denprijs liep op naar 4,75 per kilo (vorig jaar 6,28). Bij de gele paprika's zette het prijsherstel eveneens door. Voor een kilo geel trok de prijs aan naar f 6,90. Voor de komende week wordt er op een groter aanbod van groen gerekend, de prijs zal niet veel veranderen. Het aanbod van rood wordt kleiner, de prijzen zullen verder oplo pen. In de aanvoer van geel wordt er weinig verandering verwacht, de prijs voor deze sortering blijft gelijk of valt iets lager uit. Bij de aubergi nes lopen de teelten ook steeds meer af. De aanvoer is echter nog steeds beduidend groter als vorig jaar. De prijs liep in de afgelopen week op naar 3,58 per kilo. De aan voer blijft afnemen en de prijs loopt geleidelijk verder op. Het nog steeds ruime aan bod van natuursla zet de prij zen van de groeiende aan voer van glassla onder druk. Voor de natuursla werd er gemiddeld 29 cent per krop betaald. De glassla kwam niet verder dan 2 dubbeltjes per stuk. In de komende week lijken aanvoer en prijs weinig verandering te onder gaan. De aanvoer van paksoi overtreft de vraag ver. Dit gewas kwam dan ook niet verder dan 30 cent per kilo. Het eveneens .ruime aanbod van rettich bracht 26 cent per stuk op. Voor koolrabi werd er slechts 16 cent per stuk be taald. Voor de courgettes kwam de gemiddelde prijs op 39 cent per stuk uit. Door een matige vraag naar prei zakte de gemiddelde prijs in de afgelopen week weg naar 69 cent per kilo. Een verdere prijsdaling wordt voor de komende week niet verwacht. Bij een gewas als venkel stond de prijs onder zware druk, dit kwam door de grote aanvoer. Er werd niet meer dan ge middeld 77 cent per kilo be taald. De aanvoer blijft ruim, enig prijsherstel is niet uitge sloten. Een stabiele aanvoer van ijsbergsla zorgde ervoor dat de prijs nauwelijks ver anderde, deze kwam op 75 cent per stuk uit. De aanvoer wordt kleiner en er worden gelijke of hogere prijzen ver wacht. Bij bleekselderij is er eveneens sprake van een ge lijk blijvende aanvoer en vas te priizen. In de afgelopen week betekende dit een prijs van 55 cent per stuk. Ook voor dit gewas wordt er in de komende week weinig ver andering verwacht. Op de bloemkool markt nam de prijsdruk nog wat toe. Voor de „achten" daalde de prijs naar 99 cent per stuk. De „zessen" noteerden 1,19 per stuk. Voor de komende week worden er gelijke of hogere prijzen verwacht. Voor broc coli stelt de prijsvorming ook alweer een aantal weken te leur. Er werd slechts 2,55 per kilo betaald. Wachtlijsten voor volkstuin groeien l* De wachtlijsten voor mensen die een volkstuin willen h9,iÓ worden steeds nog langer. Die belangstelling stoelt voor eeP9 op het feit dat mensen kritischer worden op de zaken rg£ eten. Langzaam maar zeker dringt tot menigeen door tLs danks een uitstekend werkende keuringsdienst van ware 1,51 nog veel voedsel te koop wordt aangeboden waaraan een |t 49 kleeft. Wie zijn eigen sla of boontjes verbouwt kan dat gezonde manier doen. Mits de buurman in de volkstuin te pa| ste ook afziet van het gebruik van insektenbestrijdende bn p len en dergelijke. |t Nog vaak komt het voor dat amateurtuinders niet precies65 welke middelen ze waartegen moeten gebruiken en ook d veelheid wordt meestal niet nauwkeurig afgemeten. HetfLT waaien van de ene naar de andere tuin van de middele dan toch nog gevaar voor de eigen gewassen opleveren. Jn Dat steeds meer mensen belangstelling krijgen voor wat z. blijkt ook uit een onderzoek dat zojuist is uitgevoerd dejg Nederlands Instituut voor Publieke Opinie (NIPO). Voor h derzoek is opdracht gegeven door het Voorlichtingsburea|>gp de Voeding dat nieuwsgierig was naar de houding van de Ujj ment tegenover voedingsvoorlichting. Bij het onderzoek L v. 800 Nederlanders boven de 18 jaar betrokken. Het doel {n enquêtewa de an het bureau zo goed mogelijk e kunehiL^ dmechtve DO gee vding lijdt getwel dervenmast pen stenrar 22 proiséiiesrdDi bnglluitchdendreoredi len Oalenis at .01h mannen en vrouwen evenveel interesse hebben in ing, e eraanzienlijk mzen.Het betaan van rouwe.Olntijdschrift^.' daaraan niet vreemd zijn. aun De behoefte aan voorlichting is duidelijk verschillend bij^ ren en ngre Z vinaongeren dt er t winig voorlichting ij„ir eventuele schadelijke stoffen in de voeding. Ook hechi°e meer waarde aan de samenstelling van voeding; 93 proc^er( dan ook meer weten over eiwitten, vetten en dergelijke.s e genstelling tot de oudere ondervraagden zijn de jongeren i>fer geriteresseerd in recepten. Wat betreft 69 procent van denan ren zou het Voorlichtingsbureau voor de Voeding meerag(j lichting moeten geven over prijzen van ons eten. En 62 van die groep wil meer weten over afvallen en vermagert^ behulp van gezonde voedingsmiddelen. ;n Uit het onderzoek is verder gebleken dat de consument m(wil gen op het gebied van voeding naar de huisarts of diëtist^ v Drie van de tien consumenten weten echter niet waar ze vragen terecht kunnen. Slechts één op de tien ondervr^eej zei met deze vragen naar het Voorlichtingsbureau te gaa^-, bureau verwacht met de uitkomsten van dit onderzoek ee( „e re en meer op maat gesneden voorlichting te kunnen vejrgr ken. Nog even iets meer over eten. Waarschijnlijk koopt u bij d ker ook meestal eenvoudig een halfie wit of bruin. Soms I we er wat broodjes bij of een krentebol, al dan niet voorzij spijs. Maar heeft u er ooit aan gedacht een uitgebreid bro fet aan te richten? Dat is de moeite waard want in ons lan|É|j den toch al gauw tweehonderd verschillende broodsoor®i bakken. Enkele tientallen daarvan behoren tot het normKg sortiment van de bakker. Andere soorten worden alleenH paalde streken of bij uitgelezen gelegenheden gebakken. Onder die vreemde broodsoorten schuilen aardige namen voorbeeld nonnevotten. Die worden in Limburg gebakjfOR frituur en de naam hebben ze gekregen van de zusters F?^1 canessen die de broodjes uitdeelden aan iedereen die naar het klooster kwam brengen. De opbrengst van die V— was bestemd voor de arme parochianen. De Stichting Voorlichting Brood heeft een fraaie brochijM maakt waarin elf provinciale broodbuffetten en een brujM* fet zijn beschreven. Andere speciale broodsoorten die in <j)oui chure zijn te vinden zijn bijvoorbeeld mikkemannen diermii Sinterklaas in Brabantse kinderschoentjes werden gestopl® 1 kemakken lijken op speculaas maar zijn veel goedkoper 50 ken. Wikkelkindjes zijn broodjes die bij kerstmis horen; lW wittebroodjes die lijken op een in luiers gewikkelde babjwer De Stichting Voorlichting Brood verkoopt de brochurjjrkt /7,50. U kunt er ook bij uw> bakker om vragen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 6