dreigt met staking
e
China's laatste
eunuch slijt
dagen in tempel
Levenslang voor
Argentijnse
ex-presidenten
Dit fumdige koffertje
m(T £eidae (Bou/to/nt
Snland"
jNCESSIE BOTHA GUNSTIG ONTVANGEN
^ikte Mandela nieuw
no^bleem voor Pretoria
Pochet onbuigzaam op
Menking staatsgreep
ti
Portugezen rouwen drie
dagen na treinramp
Satelliet
onbeschadigd
door staart
van komeet
£eid<tt(3ou4CMit
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 198S PAGINA 5
einfi' Sacharov mogelijk
enen uit huis in Gorki
aar
GTON De Amerikaanse ambas-
)AM oskou doet haar best duidelijkheid
vaigen over het lot van de Russische
leid Andreï Sacharov en diens vrouw
ven nner, zo heeft het State Department
za aten weten. De stiefzoon van de
ged dissident, Semjonov, die een hon-
t larf! houdt bij de Sovjet-ambassade in
kt, nPn- had vorige week gezegd te gelo-
uit zijn huis in Gorki is
In kringen van Russische dissi-
a4d hij vernomen dat de Sacharovs al
niet meer in Gorki waren gezien,
i bed maakt een verlaten indruk en de
het pjke bewaking is weg, zo vertelde
laats* Sacharov werd in 1980 naar Gorki
Vijf jaar cel DDR-spion
KOBLENZ De 36-jarige Franz Arthur
Roski, een ex-topfunctionaris van de West-
duitse grenspolitie, is veroordeeld tot ruim
vijf jaar gevangenisstraf wegens spionage
voor de DDR. Hij bekende vertrouwelijke
stukken over de grenspolitie en haar banden
met de geheime dienst te hebben doorge
speeld. Roski werd in juli 1984 aangehouden
toen zijn vrouw hem uit religeiuze overwe
gingen bij de autoriteiten aangaf. Het echt
paar omhelsde elkaar na afloop van het pro
ces en liep gearmd de rechtszaal uit. Roski
vertelde dat hij in 1971 door de Oostduitsers
was gestrikt toen hij een bezoek bracht aan
zijn grootouders in de DDR. Hij heeft onder
meer namen doorgegeven van collega's die
in geldnood zaten en daardoor mogelijk be
reid waren tot spionage voor de DDR.
Duitse gevangene hield
zich 40 jaar verborgen
NEW YORK Een Duitse soldaat die
nog gediend heeft onder veldmaar
schalk Rommels Afrika Korps en veer
tig jaar geleden vluchtte uit een Ameri
kaans krijsgevangenenkamp, heeft zich
aangegeven bij de Amerikaanse immi
gratiedienst. De man, de inmiddels
64-jarige Georg Gartner, heeft jaren
lang onder een valse naam in de VS ge
woond. Tijdens de persconferentie
waar Görtner zijn ware identiteit be
kend maakte, presenteerde hij gelijk
een boek over zijn leven. De FBI, die
kort na de oórlog een opsporingsbevel
tegen Gartner uitvaardigde, heeft
„geen belangstelling meervoor de
Duitser.
PROCES-BARBIE
PAS IN 1986
LYON Het proces tegen
het voormalige hoofd van
de Gestapo in Lyon, Klaus
Barbie, zal in de loop van
het volgend iaar worden
gehouden. Aanvankelijk
zou het proces dit najaar
beginnen. Sinds zijn uitle
vering door Bolivia in fe
bruari 1983 zit Barbie in
de gevangenis van Lyon.
Het openbaar ministerie
heeft opdracht gegeven
het onderzoek uit te brei
den en Barbie opnieuw te
verhoren op basis van
„zeer belangrijke details".
Dineren voor
bedreigde dieren
DENVER In gezel-
schap van prins Bern-
hard hebben gisteravond
tweehonderd rijke Ame
rikanen gedineerd met
als doel geld te vergaren
voor het Natuurhisto
risch Museum van Den
ver en het World Wildli
fe Fund (WWF). De en
tree voor het diner be
droeg 100 dollar. Voor
een extra bedrag van 500
dollar konden de deelne
mers het hoofd van het
WWF, prins Bernhard,
ontmoeten tijdens een
privéreceptie.
MARITZBURG
arte anglicaanse
Desmond Tutu
iet het uitroepen
in blijf-thuis-sta-
een week van
idafrikaanse zwar-
er geen. einde
an het voortduren-
reld van leger en
tegen zwarte beto-
p een congres van
a (V{stelijken in Pieter-
pie^urg zei Tutu dat
linna genoeg van heeft
ivarten als vliegen
h gedood". Als de
lg niet op korte
1 de noodtoestand
en het leger terug-
lit de zwarte woon-
en, zal hij begin
»r oproepen tot ac-
lk van een geweldloze
'aarbij hij de bevolking
iepen tevoren voldoen-
ipen te doen en daarna
ek thuis te blijven en
nderen van school te
o
buiten Zuid-Afrika is
t algemeen gematigd
gereageerd op de aan-
,ng van de Zuidafri-
president Botha, giste- Gesprek
t alle zwarte inwoners
fetsburgerschap van de
ek kunnen behouden
ïgkrijgen. Een woord-
•fer van de hulporganisa-
pr zwarten „Black sash"
te Sjerp), die bekend
)m haar kritische hou-
'jegens de regering,
e uitvoering van Bot
ha's aankondiging „de eerste
echte stap van de regering op
weg naar de afschaffing van
de apartheid".
De aankondiging van Botha,
die sprak op een vergadering
van ziin Nasionale Partij in
Bloemfontein, betekent een
belangrijke afwijking van het
apartheidsbeleid dat sinds
1948 overheidsbeleid is.
In eerste instantie komen vol
gens Botha de 13 miljoen
zwarten in aanmerking, die
buiten de thuislanden wonen.
Hij liet verder doorschemeren
dat hij denkt aan een dubbele
nationaliteit voor de ongeveer
tien miljoen zwarte Zuidafri
kanen die in de thuislanden
Ciskei. Venda, Transkei en
Bophutatswana wonen. Zoals
bekend worden de thuislan
den internationaal niet er
kend. De meeste zwarten en
de critici van de apartheid
spolitiek zien de thuislanden
als „dumpplaatsen" waar de
zwarten net zo lang moeten
leven totdat hun arbeids
kracht gevraagd wordt in het
blanke deel van Zuid-Afrika.
De thuislanden hebben nau
welijks enige economische
waarde. De Zuidafrikaanse
regering is overigens niet van
plan de thuislanden-politiek
op te geven.
Vooraanstaande Zuidafri
kaanse zakenlieden zullen
morgen in de Zambiaanse
hoofdstad Lusaka overleg
voeren met functionarissen
van de anti-apartheidsbewe
ging het Afrikaans Nationale
Congres (ANC). Om Welke za
kenlieden het,gaat is niet be-
Tijdens de rellen in de buurt van Kaapstad werd gisteren deze zwarte man (midden) zwaarge
wond afgevoerd, nadat hij door een agent in de borst was geschoten. De agent, een kleurling,
zou even later uit wraak worden doodgeslagen.
kend. De regering-Botha
heeft de komende ontmoeting
veroordeeld, maar de rooms-
katholieke aartsbisschop van
Kaapstad, mgr. Naidoo, heeft
de ontmoeting toegejuicht.
De aartsbisschop riep verder
op tot een onafhankelijk on
derzoek naar het door de poli
tie begane geweld. Gisteren
werd ook een rapport bekend
van de universiteit van Kaap
stad, waarin staat dat politie
ke gevangenen in Zuid-Afri-
evt
vee(iNNESBURG Het nieuws dat de zwarte Zuidafrikaan-
hejer Nelson Mandela ziek is en geopereerd moet worden,
>osiüe blanke minderheidsregering opnieuw voor de vraag,
met» belichaming van het verzet tegen de apartheid nog tan
's dflhter de tralies te houden.
ïla's dochter Zenani zei dat haar vader onaangedaan op
?heipuws van z'Jn ziekte had gereageerd en dat hij eerst door
pnkelijke artsen wil worden onderzocht, voor nij zich laat
Mandela heeft een gezwollen prostaat en cysten op
ie {en nieren. Het is onbekend of de gezwellen goed- of
nisjaardig zijn.
ela s vrouw Winnie en hun dochters Zinzi en Zenani kre
gel Steren speciale toestemming van de gevangenisautoritei-
een bezoek van een uur en 20 minuten. Zenani vertel-
afloop dat haar vader er goed uitzag en blij was zijn
er W en dochters te zien.
Mevrouw Winnie Mandela met haar twee dochters Zinzi (links)
en Zenny (rechts) na het bezoek aan Nelson Mandela.
ka vaak worden gemarteld.
Veel gebruikte straffen zijn
slagen en elektrische schok
ken en zwarte gevangenen
worden veelal wreder behan-
.deld dan blanke.
Politieke gevangenen worden
in Zuid-Afrika aangehouden
op grond van de strenge bin
nenlandse veiligheidswetge
ving. Die wetgeving is giste
ren echter een slag toege
bracht door een vonnis van
het Hooggerechtshof, dat op
dracht gaf een man die zon
der proces gevangen zat direct
vrij te laten. De man, kerke
lijk medewerker Paddy Kear
ney, werd twee weken gele
den door de politie aangehou
den op grond van sectie 29
van de binnenlandse veilig
heidswetten, die detentie voor
onbepaalde tijd zonder aan
kondiging van een proces toe
staat. Op dezelfde grond werd
de Nederlander Klaas de Jon
ge aangehouden evenals de
leider van het Verenigd De
mocratisch Front (UDF), do
minee Alan Boesak. Niet be
kend is hoeveel mensen in to
taal krachtens sectie 29 wor
den vastgehouden.
Meisje gedood
Ook gisteren is de politie
weer nard opgetreden tegen
demonstranten. Tijdens de
achtervolging van met stenen
gooiende kinderen in een
zwarte woonstad bij Pretoria
werd een meisje van vier jaar
gedood. Zij is waarschijnlijk
geraakt door een rubber ko
gel. Naar het voorval wordt
een onderzoek ingesteld. Op
een aantal andere plaatsen in
Zuid-Afrika gebruikte de po
litie traangas, hagel en rubber
kogels tegen groepen beto
gers, die volgens de politie
aanzienlijke schade aanricht
ten.
In de buurt van Kaapstad is
gisteren een Zuidafrikaanse
politieman door een woeden
de menigte doodgeslagen, na
dat hij het vuur had geopend
op mensen die op weg waren
naar een begrafenis. De agent,
een kleurling, schoot iemand
uit de menigte in de maag,
waarop de omstanders zich op
hem wierpen en hem dood
sloegen. De begrafenis werd
later voortgezet.
Sancties
Het Europees Parlement heeft
gisteren in Straatsburg, na
een debat dat de hele dag
duurde, geen uitspraak ge
daan over Zuid-Afrika. In fei
te hadden de ministers van
buitenlandse zaken van de
tien EG-lidstaten dinsdag in
Luxemburg het parlement al
het gras voor de voeten weg
gemaaid. Met uitzondering
van Groot-Brittannië besloten
de Tien tot een verscherping
van het huidige anti-apart-
heidsbeleid.
Ian Smith, de vroegere pre
mier van Rhodesië wiens be
wind van 1966 tot 1979 door
een economische boycot werd
getroffen, heeft voorspeld dat
sancties tegen Zuid-Afrika als
een pepmiddel zullen werken.
„Sancties waren de beste op
pepper die ons land ooit heeft
gehad", aldus de 66-jarige
Smith, die in Rhodesië inder
tijd een speciaal bureau op
richtte om de sancties te om
zeilen. Volgens officiële gege
vens beleefde de Rhodesische
economie tot aan de machtso
verdracht in 1979 een onge
kende bloeiperiode.
va^GO De Chileense
Pinochet heeft de
ioei£ verjaardag van zijn
\e bewind aangegrepen
(felle aanval te doen op
leertsitie in zijn land. Hij
Vrrf eens ondubbelzinnig
ngsjat hij in ieder geval tot
H de macht wil blijven.
Gisteren kwam het in Santia
go tot botsingen tussen aan
hangers van de in 1973 ver
moorde president Allende en
de politie. Eén van de leiders
van de militaire staatsgreep,
Gustavo Leigh, heeft zich aan
gesloten bij de oppositie. Ex-
-juntalid Leigh ondertekende
dinsdag openlijk het „nationa
le akkoord" dat elf oppositie
partijen variërend van ge
matigd socialistisch tot conser
vatief vorige maand aan
vaardden. In Amsterdam is
gisteravond een grote demon
stratie gehouden tegen de dic
tatuur in Chili. Op de politieke
bijeenkomst in Paradiso, die
volgde op de demopnstratie,
sprak onder andere Maria Ma-
luenda uit Chili, ex-parle
mentslid en moeder van een
van de oppositieleiders die
eind maart in Chili vermoord
werden.
)JE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
1 ojHou me vast, burgemeester, of Ik doe de
zait!" knarsetandde kolonel Plimmp. „Ezel
B begrijpt er nog steeds niets van!" -
vrij mag zijn eev'n op te merk'n.
in m is EELCO. niet EEZ'L," zei de veld-
tanir. - „Tja. een pijnlijke zaak," zei bur
iter van Muizenis. „Ik ken Eelco al jaren
eei betrouwbaar en bekwaam politieman,
ninjeft hij dan eigenlijk verkeerd gedaan?" -
taaertelde hij ons toch zélf!" riep de kolonel
orwesteert Sjeems Pond en gooit hem in de
d ekDan mot-ie maar niet knokk'n," zei Eel-
20erstoorbaar. „Ik zie nog precies voor me
n. I gebeurd is. Zulke provo-streek'n kunn'n
in, r in Rijkhuyz'n niet aksepteer'n." - „Ik
en at Sjeems Pond een bijzonder goede re-
;emld om aan het knokken te slaan," merkte
de kolonel venijnig op. „Heb je naar die reden
gevréégd, veldwachter?" - „Natuurlijk niet,"
antwoordde Eelco schamper. „Er mag niet ge
knokt word'n. „Afgeloop'n. Er moet orde
heers'n in Rijkhuyz'n." - „Prachtig!" riep kolo
nel Plimmp uit. „En omwille van die zogenaam
de orde liep jij rap naar meneer Verholen, hè,
om alles te verklappen!" - „Verhool'n is een
keurignette man," vond Eelco. - „De échte, ja!"
zei de kolonel. „Maar deze hier is smidje Verho
len niet. De echte smidje Verholen staat onder
bescherming van de B.G.D. en logeert op een
geheim adres ergens in het land. Je bent in de
val gelopen, veldwachter!" - „Grote grutjes!"
riep burgemeester van Muizenis ontdaan uit.
„Ma.maar wie is dan die dubbelganger hier in
het dorp?" Het was duidelijk, dat de burge
meester zich het gebeurde erg aantrok.
PEKING Sun Yaoting is de laatste der eunuchen van
het keizerlijke China, de enige nog levende van de duizen
den gecastreerde mannen, die de hofhouding van de keizer
en daardoor indirect heel China bestierden.
Sun is 84 en hij loopt krom van de reumatiek, maar zijn
geest is nog helder en hij herinnert zich de dag waarop zijn
vader naar het mes greep en hem verkiesbaar maakte voor
dienst in de Verboden Stad, tehuis van de keizerlijke fami
lie.
sHet eunuchensysteem werd zeer vroeg in de Chinese ge
schiedenis ingevoerd door keizers, die er zeker van wilden
zijn dat hun bijzitten niet werden beroerd door derden.
Maar in de loop der eeuwen vergrootten de eunuchen hun
macht. Zij begonnen het hofleven en de keizers te over
heersen. Velen vergaarden puissante rijkdom. Sun zou ook
voor grote dingen bestemd geweest zijn, als niet plotseling
de revolutie tussenbeide gekomen was die in 1911 een ein
de maakte aan het keizerrijk. De keizer en zijn hof moch
ten in het paleizencomplex blijven wonen tot 1924, toen
..opperste krijgsheer" Feng Yuxiang hen er uit zette.
Er waren in die jaren ongeveer 1.200 eunuchen aan het pa
leis verbonden. Sun steeg geleidelijk in rang. De laatste
paar jaar was hij kamerheer van de laatste keizerin, Wang
Rong. „De keizer was zeer wispelturig, maar Wang Rong
was erg aardig voor ons", herinnert Sun zich. „Ik droeg
zijden gewaden, leefde zeer comfortabel en had elke dag
maaltijden van vier gangen en soep".
In 1924 ging Sun naar huis, maar vertrok weer snel omdat
de dorpelingen slechts minachting voor hem hadden. Hij
verhuisde naar een tempel in Peking waar eunuchen
woonden die of geen geld hadden of te oud waren of niet
in staat om op eigen kracht een nieuw bestaan op te bou
wen. Hij heeft er sindsdien bijna onafgebroken gewoond.
DEN HAAG Het proces
tegen negen Argentijnse
voormalige militaire jun
ta-leden, die van 1976 tot
1983 het land regeerden,
is vandaag hervat. De ne
gen militairen staan te
recht wegens grove schen
dingen van de mensen
rechten. Hun wordt met
name ontvoering, marte
ling en moord ten laste
gelegd. Enkele van hen,
onder wie de ex-presiden
ten Videla en Viola, staan
veroordeling tot levens
lang te wachten. Openba
re aanklager Julio Stras
sera liet onlangs weten de
„maximumstraf", ofte wel
25 jaar gevangenisstraf,
tegen de beklaagden te
zullen eisen. Argentinië
kent geen doodstraf.
Een maand geleden werd de
eerste fase van het proces af
gesloten, na 16 weken hoorzit
tingen waarbij een van de
pijnlijkste episoden van de Ar
gentijnse geschiedenis in de
schijnwerpers werd gezet. Met
het horen van zowel slachtof
fers als voormalige regerings
functionarissen en diplomaten
heeft Strassera willen aanto
nen dat de negen direct ver
antwoordelijk waren voor de
verdwijning van zeker 9000
mensen tijdens de „vuile oor
log" die het bewind tussen
1976 en 1983 tegen zijn oppo
nenten voerde.
Na de afsluiting van het eerste
gedeelte van het proces, waar
bij sinds 22 april 847 getuigen
aan het woord zijn gekomen,
verklaarde hij „zeer tevreden"
te zijn. Volgens de aanklager is
bewezen dat alle strijdkracht-
onderdelen tijdens de militaire
dictatuur op wrede en schan
delijke wijze de mensenrech
ten met voeten hebben getre
den.
Tegen vier beklaagden zal
Strassera de maximumstraf
vragen: de ex-presidenten Jor
ge Videla en Roberto Viola en
de admiraals Emilio Massera
en Armando LambruschinL
Tegen de vijf anderen ex-
-president Leopoldo Galtieri,
admiraal Jorge Anaya en de
generaals Orlando Agosti,
Omar Graffigna en Basilio
Lami Dozo zal minder wor
den geëist, zo verluidt in juri
dische kringen in Buenos Ai
res.
Toen Raul Alfonsin in decem
ber 1983, kort na zijn verkie
zing als president, bevel gaf tot
onderzoek naar de methoden
die tijdens de „vuile oorlog"
werden gebezigd, verklaarde
hij dat de toenmalige militaire
leiders hun strijd tegen ver
meende linkse opponenten op
illegale wijze hadden gevoerd.
Hij gelastte een proces tegen
de negen voormalige junta-lei
ders, maar kon niet aan de eis
van de mensenrechtenorgani
saties tegemoet komen de ge
dragingen van het leger als ge
heel aan de kaak te stellen.
Alfonsin heeft zich genood
zaakt gevoeld te laveren tus
sen de eisen van de mensen
rechtenorganisaties, die de
veroordeling en bestraffing
van alle schuldigen op alle ni
veaus eisen, en de geïrriteerde
militairen.
De militairen gaven onlangs
weer uiting aan hun ongenoe
gen met de verklaring dat het
leger er door sommige getui
genverklaringen „is gaan uit
zien als een stel schizofrenen
en sadisten, waardoor de kloof
tussen militairen en burgers
nog dieper is geworden".
(Vervolg van voorpagina)
LISSABON Premier Soares van Portugal heeft drie dagen
van nationale rouw afgekondigd na de treinramp van gisteren,
waarbij minstens 35 doden zijn gevallen.
Het Portugese persbureau ANOP deelde mee dat volgens ano
nieme spoorwegfunctionarissen de internationale trein zeven
wagons telde. De expres zou van Oporto, aan de Atlantische
kust, naar Henday, Frankrijk, rijden. De expres lag achter op
zijn schema en wachtte niet totdat de lokale trein met bestem
ming Coimbra een zijspoor had bereikt.
Er is onduidelijkheid over hoeveel passagiers zich in de treinen
bevonden. Brandweerlieden en ooggetuigen verklaarden dat de
wagons waren gekanteld en in vlammen waren opgegaan. Het
vuur leidde tot een grote brand in een aangrenzend bos.
Het hoofd van het medische reddingsteam zei dat van 35 men
sen vaststaat dat zij de ramp niet hebben overleefd. Hij achtte
het onwaarschijnlijk dat het dodencijfer hoger zou komen te lig
gen dan 50. Er is een groot aantal gewonden.
Ziekenhuizen in Viseu, 300 kilometer ten noord-oosten van Lis
sabon, plaatsten oproepen voor bloeddonors. Het ministerie van
defensie bracht legereenheden in staat van paraatheid om even
tueel in te springen.
Op de plaats van het ongeluk waren 500 brandweerlieden, 100
ambulances, luchtmachthelikopters, paramilitaire politiefunctio
narissen en Rode Kruisfunctionarissen. De treinramp is de 13e
dit jaar in Portugal.
Geen krant ontvangen? Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur, za
terdags tussen 14.00 en 15.00,
telefoonnummer 071-122248
en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
geschikt als modieuze
schoudertas is voor u wan
neer u ons een nieuwe
abonnee opgeeft. De afme
tingen zijn 19x11x8 cm.
De nieuwe abonnee wacht
ook een hartelijk welkom:
deze krijgt de krant de
eerste twee weken gratis
Noteer als nieuwe abonnee ingaande-
1 Naam:
Adres
Postcode/plaats:_
Telefoon:
(voor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis. J
I Daama wordt het abonnement betaald per:
IO maand (per automatische betaling)
I kwartaal per acceptgiro
I Stuur als dank het koffertje aan:
I Naam:I
Adres:I
I Postcode/plaats:J
Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Couranl, Antwoordnummer 998,
1^500 VD Den Haag (postzegel niet nodig).
WASHINGTON Een
Amerikaanse ruimtecap
sule heeft gisteren op 71
miljoen kilometer van de
aarde een komeet onder
schept en is onbeschadigd
door haar 22.500 kilome
ter dikke staart van gas
gevlogen. Het was de eer
ste ontmoe.ting tussen een
ruimtevoertuig en een ko
meet.
Met een snelheid van 74.000
kilometer per uur schoot de
V/s meter lange, tot Internatio
nal Cometary Explorer (ICE)
omgedoopte robot om 12.53
uur de uit gassen en stofdeel
tjes bestaande lichtgevende
staart van de komeet van Gia-
cobini-Zinner binnen om er
precies 18 minuten later aan
de andere kant onbeschadigd
uit tevoorschijn te komen.
NASA, het Amerikaanse bu
reau voor ruimtevaart, was
daar juichend enthousiast
over, want juist over eventuele
schade aan de zeven jaar gele
den in Florida gelanceerde
ruimterobot was men daar
zeer bezorgd geweest.
Dat die vrees ongegrond was
bleek overigens al binnen vier
minuten nadat het toestel de
staart was binnengevlogen en
een van de boordinstrumenten
rapporteerde dat het alleen
elektrisch geladen gasdeeltjes
waarnam en geen gesteénte,
dat voor schade had kunnen
zorgen. Uit de duur van de sig
nalen is berekend dat de dikte
van de staart 22.500 kilometer
bedroeg, driemaal zoveel als
men_had verwacht.
