Beginsel scheiding kerk en staat
wordt schizofreen toegepast
ETÏÏ71
TAFEL
„Ton Frinking heeft hoofd in de schoot gelegd"
ACHTERGROND
£«*dóe(2omant
kerk
wereld
DR. P. A. VAN GENNIP:
beroepingen
Meer
aandacht
aan
gedetineerden
MIENT JAN FABER BEKLAAGT ZIJN „VRIEND'
brieven
vb i
lezers
weer
;xnw
DONDERDAG S SEPTEMBER 1985 PAG^j
Gebed uit het „football"-programma
De Universiteit van Colorado te Boulder in de Ver. Staten
heeft officieel medegedeeld dat gebed, bijbellezen en gods
dienst niet langer een onderdeel vormen van het „football-
"-programma van de Universiteit. Deze beslissing volgde op
een klacht van de Amerikaanse vereniging voor burgerrech
ten, die de universiteit er op had gewezen dat een overheidsin
stelling neutraal tegenover de godsdienst moet staan. De schei
ding van kerk en staat is vastgelegd in de Amerikaanse Grond
wet. De coach van het „football"-team van de Universiteit van
Colorado, Bill McCartney, een „born-again Catholic", was er
van beschuldigd dat hij christen-spelers bevoordeelde boven
ongelovigen. „Als je niet gelooft, word je niet opgesteld," aldus
een speler.
Arns krijgt onderscheiding
De aartsbisschop van de Braziliaanse stad Sao Paulo, kardinaal
Paulo Evaristo Arns, is door het Hoge Commissariaat voor de
vluchtelingen onderscheiden met de Fridthjof Nansen medail
le. De medaille wordt ieder jaar toegekend aan personen of in
stanties die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de oplos
sing van het vluchtelingenprobleem in de wereld.
In een persverklaring prijst het commissariaat de „onvermoei
bare inspanningen" van kardinaal Arns, „die door zijn opko
men voor de mensenrechten probeert de diepste oorzaken van
het vluchtelingenprobleem uit de weg te ruimen".
Wij benijden een mens
niet om een geluk dat
hij heeft, maar om een
geluk dat ons
ontbreekt
De geschiedenis van net van de Katholieke Raad voor
ontstaan van het beginsel Kerk en^ Samenleving, van
van kerk en staat kan bij
dragen aan de juiste in
terpretatie ervan. De one-
daag in Den Haag tijdens het
symposium „Dorpsdespoten
onttronen". Het symposium
werd georganiseerd door het
venwichtige, schizofrene bestuur van het wetenschap
wijze waarop het feitelijk pelijk instituut voor het CDA
in onze democratie wordt ter gelegenheid van het feit
toegepast, staat daar mij- dat drs, M Oostlander tien
r )3ar OP PrtPn in funr-tio trnH
lenyer van af.
Deze mening verkondigde dr.
jaar geleden in functie trad
als directeur van de Kuyper-
stichting, het wetenschappe
lijk bureau van de Anti-Revo-
P. A. van Gennip, secretaris lutionaire Partij, die
opging in het CDA. Oostlan
der is nu directeur van het
wetenschappelijk bureau voor
het CDA. Tijdens het sympo
sium werd het boek „Dorps
despoten onttronen" gepre
senteerd, waarin Oostlander
ingaat op de beginselen van
de Nederlandse christen-de
mocratie.
Als voorbeeld van de schizo
frene toepassing van het be
ginsel van kerk en staat
noemde Van Gennip dat een
pastoor die besluit eenmaal
per maand de liturgie te vie- gepraat worden, maar wie
ren volgens „het oude ritueel financiering durft te vragen
van de hoogmis met drie he
ren" geen subsidie van de ge
meente krijgt. „Doch wanneer
van de „in onze samenleving
nog altijd meest gebruikte zit-
na huiselijke crapaud
een groep vrije kunstenaars of kantoorstoel, wordt veront-
besluit hetzelfde ritueel niet waardigd terecht gewezen".
te vieren, doch op te voeren,
op het podium van Paradiso,
dan is subsidiëring daarvan
geen probleem".
Over de mate waarin zitplaat
sen in voetbalstadions of
schouwburgstoelen gesubsi
dieerd moeten worden, kan
zo voegde hij eraan toe.
Behalve aan de toepassing
van het beginsel van schei
ding van kerk en staat zouden
christenen die de democratie
een goed hart toedragen, er
volgens Van Gennip goed aan
doen meer oog te hebben voor
het „probleem van de micro-
moraal". Van Gennip wees
erop dat er de laatste jaren in
reactie op het „soms wel erg
bekrompen gemoraliseer" van
de kerken vooral aandacht
bestaat voor problemen bui
ten de directe levenssfeer, zo
als de schending van de men
senrechten in tal van landen.
Voor problemen in de directe
woonomgeving zoals fietsen
diefstal, geluidshinder en ver
loedering van de straat be
staat minder belangstelling.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Beroepen: te Wijk bij Heus-
den A. W. van der Plas te
Berg Ambacht; te Willige-
Langerak (part-time) J. B.
Alblas kandidaat te Barne-
veld. Aangenomen naar
Vroomshoop J. Kraima te
Mijnsherenland. Toegelaten
tot evangeliebediening en be
roepbaar; J. A. D. van der
Boom, Jacob Catslaan 44,
2332 AW Leiden; Mevrouw
M. Russchen, Diamantstraat
68. 7548 CJ Boekeloo.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Musselkanaal;
drs. B. H. Steenwijk, kandi
daat te Kampen. Bedankt
voor Andijk; J. Ritsema te
Wijlen. Beroepbaar; J. P.
Strietman, Uilenstede 102, C-
2022, 1183 AM Amstelveen.
Dr. Th. Zweerman is door
het bestuur van het Francis
caans Studiecentrum be
noemd tot bijzonder hoogle
raar voor onderzoek en on
derwijs in franciscaanse spi
ritualiteit en theologie. De
bijzondere leerstoel zal wor
den gevestigd aan de Katho
lieke Theologische Hoge
school Utrecht (KTHU) waar
Zweerman reeds hoogleraar
is in de wijsbegeerte en de
geschiedenis der wijsbegeer
te. Het studiecentrum be
noemde tot wetenschappelijk
medewerker van prof.
Zweerman de franciscaan
drs. H. Loeffen, docent spiri
tualiteit aan de priesteroplei
ding Bovendonk in Hoeven.
De directeur van het studie
centrum is de secretaris-ge
neraal van de Nederlandse
kerkprovincie, dr. H. A. van
Munster.
MINDER „VERPLICHT" KERKGELD VOOR
GEREFORMEERDEN
De leden van de Gerefor
meerde Kerken hoeven
minder geld af te dragen
aan het landelijk verband
van deze kerken. Het breed
moderamen, het uitgebreid
dagelijks bestuur, besloot in
verband met de verminde
ring van het ledental der
kerken en het kleiner be
steedbaar inkomen, van
veel leden, de verplichte af
drachten (quota) van de
plaatselijke kerken aan het
landelijke werk van de ge
reformeerde kerken voor
1986 met 3 procent te verla
gen. Dat betekent dat voor
volgend jaar aan quota een
bedrag is begroot van
34.155.000 gulden tegen
35.130.000 gulden dit jaar.
„Bisschopmobiel"
voororgelreclame
De aartsbisschop van Canter
bury, Robert Runice, toert
door de straten van Kemptvil-
le, in Ontario, al was hij de
paus. De aartsbisschop heeft
in zijn glazen cabine een elec-
tronisch orgel staan, waar
voor hij reclame maakt. De
..bisschopmobiel" werd be
schikbaar gesteld door een
orgelhandelaar.
MODERAMEN
GEREFORMEERDE
KERKEN:
Het breed moderamen (uitge
breid bestuur) van de Gere
formeerde Kerken in Neder
land wil de plaatselijke ker
ken via een pastorale hand
reiking attenderen op hun
verantwoordelijkheid inzake
de pastorale en diaconale
zorg voor gedetineerden en
hun gezinnen.
Het breed moderamen bleek
bezorgd over het lot van bui
tenlandse gedetineerden. Als
buitenlandse gedetineerden
tot een gevangenisstraf van
drie jaar of meer zijn veroor
deeld, worden ze na hun vrij
lating vrijwel automatisch
uitgewezen. In hun eigen
land lopen ze dan kans op
nieuw veroordeeld te wor
den, waarbij een zeer lange
gevangenisstraf of zelfs de
doodstraf niet is uitgesloten.
Aan het CIO (Commissie In
terkerkelijk Contact in Over
heidszaken) zal worden ge
vraagd na te gaan op welke
wijze dit probleem aan de
overheid kan worden voor-
Mient Jan Faber, secretaris
van het IKV, is niet boos op
Ton Frinking, zoals te ver
wachten was. Hij heeft veel
eer medelijden met de CDA-
defensiewoordvoerder, nu
deze in een vraaggesprek met
deze krant onthulde dat hij
zich zal neerleggen bij plaat
sing van kruisraketten in ons
land. Hoewel Faber zich reali
seert dat de groep tegenstan
ders van de raketten in de
Tweede Kamer aanzienlijk is
geslonken, is hij zelf bepaald
niet van plan er ook het bijltje
bij neer te leggen. Hij ziet nog
wel degelijk mogelijkheden
om de grenzen voor de Ame
rikaanse Tomahawk-raketten
gesloten te houden. Het volk
spetitionnement zal zijn wer
king niet missen, voorspelt
hij.
Waarom beklaagt u Frinking?
„Ton Frinking was de man in
het CDA die er het hardst aan
heeft getrokken om plaatsing
te voorkomen. Daarom is het
ook heel begrijpeljk dat hij
ook het meest gedesillusio
neerd is. Ik vind dat heel janj-
mer. Frinking en ik hebben
altijd heel vriendschappelijke
contacten onderhouden, die
ook politiek voor ons beiden
nuttig waren. We dachten
langs een heleboel gemeen
schappelijke lijnen. Maar ja,
hij zit in een andere positie
dan ik. Dat openbaart zich nu.
Ik zou bijna zeggen: dat
wreekt zich nu".
„Dat doet niets af aan het feit
dat hij, zoals hij zelf zegt, in
derdaad een heleboel dingen
geprobeerd heeft om de kruis-
Mient Jan Faber: ruimte in
verdrag
raketten uit ons land te hou
den. Maar toen kwam het 1-
junibesluit, waarvan hij waar
schijnlijk gehoopt heeft - wel
licht tegen beter weten in -
dat het iets uit zou halen.
Daarna heeft hij echter moe
ten constateren dat de rege
ring, zijn regering, de zaak
voor gezien verklaarde. Het
kabinet heeft niets gedaan om
met dat besluit iets te berei
ken".
„Neem het moratorium van
Gorbatsjov, zijn aankondiging
dat er tot 1 november geen
SS-20's meer geplaatst zouden
worden. Dat is niet aangegre
pen om bij de NAVO ook iets
op gang te brengen. De rege
ring heeft dat laten lopen.
Frinking heeft daaruit de
conclusie getrokken: wat
moet ik dan verder nog. Hij
zegt 'dat hij er „alle vrede"
mee heeft, maar voor mij is
de vraag of dat niet de vrede
is van een hoogst teleurge
steld man".
Wat betekent dit voor het
IKV en voor het Komitee
Kruisraketten Nee? Uw hoop
was toch altijd gericht op het
beinvloeden van de midden
groep in het CDA, de groep
dus van en rond Ton Frin
king en Joep de Boer.
„Ja, die groep legt het hoofd
in de schoot. Vandaar dat wij
een enorm beroep doen op de
CDA-achterban om hen te
hulp te schieten. Die achter
ban moet duidelijk maken dat
zij niet-plaatsen nog steeds
een betere weg vindt, als het
gaat om wapenbeheersing en
wapenvermindering, dan wel-
plaatsen. Dat kan invloed uit
oefenen op de CDA-fractie.
Nu we in de directe sfeer, de
lobby uitgepraat zijn, moeten
we een andere weg bewande
len: het volkspetitionnement.
Maar Frinking zegt dat hij
zich niets zal aantrekken van
het petitionnement. Hij doet
er zelfs laatdunkend over.
„Ik vind dat een beetje klein
zerig. Als het merendeel van
de mensen de kruisraketten
niet wil, dan heeft dat z'n uit
werking op de politiek. Frin
king heeft waarschijnlijk het
gevoel dat de samenleving net
zo denkt als hij. Zo van: we
ontkomen niet meer aan
plaatsing, laten we datdan
ook maar vaststellen. Nou, dat
zullen we nog eens zien..."
Op welke wijze wilt u vast
stellen hoeveel CDA'ers het
petitionnement hebben on
dertekend.
„Daarvoor hebben we onder
zoekbureaus in de krm geno
men. De hele zaak wordt ge-
checked, ook hoeveel vrou
wen en kinderen eraan mee
gedaan hebben.... Frinking
maakte voor de televisie een
wat wonderlijke opmerking.
Hij zei: ach, dat volkspetition
nement, wat moet ik ermee
als ook twee miljoen vrouwen
en kinderen tekenen.... De
stem van de vrouw telt voor
hem kennelijk niet zo zwaar."
Merkwaardig idee
Wat zou u eigenlijk willen dat
de CDA-fractie straks dóet,
als de regering voorstelt de
raketten te plaatsen?
„Ik zou zo graag een discussie
willen hebben in de rege
ringspartijen over het 1-juni-
besluit. Want nu is toch wel
gebleken dat het een hoogst
merkwaardig idee was om
vanuit Nederland te proberen
de Sovjet-Unie onder druk te
gaan zetten. Natuurlijk, het
besluit was een compromis
tussen de rechter en linker
vleugel in het CDA en tussen
de coalitiepartijen en het leek
de mogelijkheid van niet-
plaatsing in te houden. Maar
de deskundigen wisten bij
voorbaat dat met alleen zo'n
malle oproep aan de Sovjet-
Unie niets bereikt zou wor
den. Desondanks hebben
mensen als Frinking ermee
ingestemd. Nu worden ze ge
confronteerd met de gevol
gen".
„Frinking beseft dat zelf ook.
Hij zegt tegen u: de Russen
kijken alleen naar de Vere
nigde Staten en West-Duits-
land. Maar waarom hecht hij
nu dan zo'n waarde aan het
volgen van het „spoorboekje".
Dat maakt zijn verhaal niet
sterker. Eigenlijk is zijn ver
haal één grote diskwalificatie
van het 1-junibesluit. Dat be
sluit ging uit van twee ge
dachten: de Sovjet-Unie zou
stoppen met plaatsen van SS-
20's en daardoor zouden de
onderhandelingen in Genève
positief beinvloed worden.
Frinking zegt nu: het is alle
maal niks geworden. Maar in
plaats dat hij daaruit de con
clusie trekt dat het dus geen
goed besluit was, gaat hij te
rug naar het oude standpunt,
wel plaatsen dus... terwijl al
bewezen is dat ook dat niets
uithaalt. Hij draait rond in
een kringetje".
Premier Lubbers zegt in de
CDA-krant, dat „we altijd nog
terug kunnen", als de Sovjet-
Unie na 1 november haar
aantal raketten alsnog zou
verminderen. Zou hij toch
van het automatisme van de
rekenmachine afwillen?
„Ik heb die uitspraak het eens
nagelezen. Naar mijn smaak
zegt Lubbers niets bijzonders.
Hij zal wel bedoelen: als er
via Genève een onderhande
lingsresultaat uit de bus komt,
waardoor het aantal raketten
in Europa wordt verminderd,
dan kan Nederland er ook
minder (dan 48) plaatsen.
Maar dat staat al in het 1-juni
besluit en is dus niets nieuws.
Ik denk eerder dat de minis
ter-president bezig is zichzelf
enige ruimte te verschaffen,
omdat ook hij rekening houdt
met een grote respons op het
volkspetitionnement. Hij be
seft dat de verkiezingen eraan
komen".
Wat moet er gebeuren als de
verkiezingen zo uitvallen dat
PvdA en CDA samen een ka
binet moéten vormen? De
laatste wil plaatsen en de eer
ste juist niet.
„Het compromis is dan: nog
niet plaatsen. Daar wordt nu
al druk over nagedacht. Het
met de Amerikanen te sluiten
raketverdrag zal daar ook
ruimte voor bieden. Daarin
wordt geen datum opgeno
men, waarop de raketten in
Nederland mogen komen. Die
datum komt in een aanhang
sel te staan, maar dat heeft
slechts beperkte betekenis.
Het nieuwe kabinet kan dus
zeggen: we willen de zaak
toch nog eens even bezien,
zonder dat daarvoor het ver
drag moet worden opgezegd.
Men schuift eenvoudig de
zaak voor zich uit. In een ver
drag wordt nooit een datum
opgenomen. Er zit dus altijd
ruimte in om eronder uit te
komen, zonder dat daarmee
het verdrag naar de letter
wordt geschonden".
RIK IN 'T HOUT
KAS
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Volkspeti tion nemen t
Maandag jongstleden, de dag
voor de huis-aan-huisversprei-
ding van de briefkaarten voor
het volkspetitionnement tegen
plaatsing van kruisraketten,
stond op de voorpagina van de
krant, rood omlijnd, een inter
view met Ton Frinking,
woordvoerder van het CDA.
Duidelijk een poging het volk
spetitionnement te ontkrach-
baar maken, mede omdat al bij
voorbaat wordt gesteld, dat 4 a
5 miljoen handtekeningen van
geen enkele invloed zullen
zijn.
L. de Boer
ZOETERWOUDE
Verzorging
Een mens wordt geboren en
gaat leven,
de ene met zorg, de ander niet.
Met hard werken, lief en leed
delen,
zo worden de jaren aan een
geregen.
En dan wordt men ouder, wat
gebeurt er dan,
dat maakt ons een beetje bang,
wie zal er nu voor ons gaan
zorgen,
en wat brengt de dag van mor
gen.
Uiteindelijk kun je niet meer
alleen,
dan breekt de narigheid pas
aan,
je wordt in een tehuis gedaan.
Dan denk je, als je er bent, de
jongen mensen,
die je verzorgen, dat is leven
om je heen,
maar na een poosje moet je er
varen, van hogerhand,
dat geluk moet bedaren.
Ze hebben geen tijd, pg[iSI
tekort,
je zit tijden op de wc,
zo maak je nog meer
soort dingen mee. '9?'
Dan denk je waarvoor lMa'
het gedaan, dat werkerr
dat zwoegen, dat lief
geleden, en'
dat we nu als lastig
gemeden. n.
Het armenhuis van toer 9e
verzorgingshuis van nuy
veel verbeterd is er nie,
en dat ligt ook niet in htme
schiet. 1kon
De gastarbeider die staa ner!
vooral diegenen zonder r
die mogen protesteren,
gen alles keren,
de regering op hun
dwingen, j
en nog meer van dat soof
gen.
Maar diegenen die er v<w^,
zwoegd hebben en gew^I
die sturen ze naar een
kerk,
mond houden en maarj
doen,
anders val je buiten h<|
soen.
Wij moesten ons met z'n|
schamen,
voor deze slechte reclan
De naam die boven dit
prijkt heeft geen zin,
want de waarheid is e|
meer in.
Ik wil directeur, personc-^r
regering te denken gever10
of het niet beter kan in )n
ven. >rla
Anne vang er
DEN I|n
Afghanistan
at v
ver
ndt
Aangrijpend was de repiven
over Afhanistan, in Finals
zaterdag jonstleden. A$1
pend was maandagavond
de televisieuitzending vr311
EO, waarin zwaar verrijd-
Afghaanse kinderen in [bei
kwamen; verminkt doon8%)
sische speelgoedbommeij
alle Russische valsheid
treren. Die bommen rii^"
alle Afghaanse kinderefJLt
schakelen vertelde een
Laten we de Russische
mie boycotten door geer/CJ
sische produkten te l|
Kopen van de Russen
P. Brug
DEN tyQ
,MS'
boratie.
Perioden
met buien
DE BILT (KNMI) Morgen
komen er veel buien voor.
Achter de depressie, die van
daag passeerde, wordt met
noordwestenwind koude lucht
uit de omgeving van IJsland
over de relatief warme Noord
zee aangevoerd. Deze lucht is
onstabiel van opbouw en er
ontstaan gemakkelijk buien.
De koude lucht wordt boven
het zeewater wat aange-
warmd, maar in ons land zal
de temperatuur nauwelijks tot
17 graden oplopen.
Vooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld
door het KNMI, geldig voor
zaterdag en zondag:
Zuid-Scandinavië: Af eri toe zon en
slechts een enkele bui. Middagtempe-
ratuur van 11 graden langs de west
kust en. 13 graden in Denemarken,
tot 16 in zuidoost-Zweden.
Britse-eilanden, Ierland: Veranderlij
ke bewolking en vooral in het noor
den wat regen. Middagtemperatuur
van 12 graden in noord-Schotland tot
20 in zuidoost-Engeland.
Benelux, Duitsland: Wisselend be
wolkt en geleidelijk minder buien.
Middagtemperatuur van 12 graden in
noord-Duitsland tot omstreeks 17
graden elders.
Frankrijk: Droog en perioden met
zon. Middagtemperatuur in noord-
-Frankrijk omstreeks 18 graden, in
midden- en zuid-Frankrijk tussen 20
en 28 graden.
por]
Ipte
lie i
het zuiden en op de Spaansefg^
oets
Italië. Joegoslavische kust Zonaar
vrijwel overal droog. Middag»,
ratuur van 24 graden in het nt^R
tot 30 graden in het zuiden. Jen
Alpengebied: Perioden inct toiJicl*
dagtemperatuur 18 tot 24 ge S<
Nul-graden-niveau op ongevee^
4enl
chix
Weer Max Min j
temptempS'ltJ
terdan
Brussel
Dublin
Frankfor
motregen 17
regen 17
ildu:
ie iï lam
16 9 L j
17 13 Bp de
ie 12 part
17 14 brd
\l lï 'an
32 20 Jond:
27 20 aak
18 9 ff
21 13 pld
3 «en,(
12 9
20 13 964
17 13
19 9 br
21 9 'oen
17 10 L06"
32 19 lent
17 puits
|root
km bi
Kabeljauw-
tomatenschotel met
ham-
aardappelpuree
koffievla met
rozijnen
Nodig voor twee: 300 g ka
beljauwfilet, zout, 1 grote
ui, 15 g margarine, peper,
tijm, 500 g tomaten, 1 Ve dl
witte wijn of kippebouil-
lon (tablet), peterselie,
halve citroen;
Vz tot 1 kg aardappelen
zout, peper, melk, 10 g mar
garine, 1 plak gekookte
ham, peterselie, bieslook;
Vz liter melk, 25 g maizena,
30 g suiker, 2 theelepels op-
loskoffie, 1 lepel rozijnen,
gemalen kokos.
Spoel de kabeljauwfilet af
met koud water, laat hem
uitlekken en strooi er zout
over. Fruit de kleingesneden
ui goudgeel in de marga
en spreid de stukjes ui in
ovenvaste schotel. Leg d(
op de ui, strooi er peper
en leg er een paar takjes
op. Dompel de tomaten
kokend water, ontvel z(
snijd ze in vieren. Leg d{
maat om de vis. Scheni
wijn of bouillon over de
en tomaten. Zet de schoti
een oven die op 6 of 225 i
en laat het gerecht in twi
a vijfentwintig minuten j
worden. Garneer de scl
met fijngeknipte petei
en parten citroen.
Meng een luchtig gei
aardappelpuree met sti
ham en fijngeknipte peU
lie en bieslook.
Zet de helft van de me li
Meng maizena, suiker en\
koude melk tot een glad
je. Roer er wat hete
door en doe het vervol
in de pan. Laat de vla oi
stevig roeren aan de 1
komen. Voeg van het
de koffie en de overige
de melk toe en laat de
koud worden. Was de r
nen, kook ze in tien mini
zacht in weinig water, lai
uitlekken en afkoelen. M
de meeste rozijnen dooi
vla. Gebruik een paar m
met wat kokos voor de
nering.
JEA1\
