|Blanken reageren opgelucht
Sia bezoek EG-missie
Tk heb geld nodig,
maar wel op gunstige
voorwaarden.'
Pol Pot zaaide
dood en verderf
in Cambodja
FRANKRIJK BEVESTIGT
ONDST VAN TITANIC
Vlamingen moeten betalen
voor Waals drinkwater
Juristen moeten oplossing
"«Voor kwestie De Jonge vinden
IDR-Ieider belooft Bonn soepeler grensverkeer
Slagschip lowa nog steeds
toonbeeld Amerikaanse macht
Thatcher probeert
image op te poetsen
Buitenland
CcidócSomant
DINSDAG 3 SEPTEMBER 1985 PAGINA S
'ARIJS Het Franse staatsbedrijf voor
naritiem onderzoek Ifremer heeft beves-
|gd, in een gezamenlijke expeditie met de
het wrak van de Titanic te hebben ge-
fckaliseerd. Het luxueuze passagiersschip,
lat gold als onzinkbaar, voer in 1912 op
■jn eerste tocht op een ijsberg en zonk ten
loste van meer dan 1.500 mensenlevens,
ifgelopen zondag werd de vondst gemeld
<or de Britse krant The Observer.
tolgens Ifremer is met een nieuw type
Inderwaterrobot met zekerheid vastge-
leld, dat het gevonden wrak dat van de
litanie is. De zoekactie is geheim gehou
den om clandestiene duikers, die al tien
tallen jaren op zoek zijn naar het wrak, op
afstand te houden. De deelnemers hebben
een gedetailleerde overeenkomst opge
steld hoe de goederen en kostbaarheden
die eventueel uit het wrak worden ge
haald moeten worden verdeeld. Of ooit
aan de berging daarvan kan worden be
gonnen is echter zeer de vraag. 'De nabe
staanden van veel van de passagiers die in
de Titanic hun graf hebben gevonden ma
ken bezwaar tegen berging omdat zij dat
beschouwen als een schending van hun
laatste rustplaats. Als het wrak niet ge
licht kan worden, wil de expeditie het
door de VN laten uitroepen tot een inter
nationaal onderwatermonument.
Verplichte aids-test
voor Duitse recruten
BONN Recruten in het Westduitse
leger worden met ingang van 1986
onderzocht op aids. Dat heeft het mi
nisterie van defensie in Bonn be
kendgemaakt. Een woordvoerder
sprak van een voorzorgsmaatregel,
gezien de verspreiding van de ziekte
onder de bevolking. De leden van de
495.000 man sterke Westduitse krijgs
macht, grotendeels dienstplichtigen,
kunnen zich nu al vrijwillig op aids
laten onderzoeken. In de Bondsrepu
bliek zijn 250 gevallen van aids ge
constateerd en 95 patiënten zijn er
aan bezweken, maar niemand van
hen zat in het leger. Ook in de VS
zullen recruten een aids-test onder
gaan.
(Van onze correspondent Aad Jongbloed)
BRUSSEL Het parlement van de Waalse deelregering
heeft gisteren een voorstel goedgekeurd, waarbij de Vla
mingen belasting zullen moeten gaan betalen voor water
dat uit Wallonië komt. Aangezien Wallonië hoger ligt
dan Vlaanderen betreft de maatregel vrijwel al het
drinkwater dat Vlaanderen gebruikt, op dan van de
Schelde na. Volgens Waalse berekeningen zal de maat
regel de Vlamingen ongeveer 5 miljoen gulden per jaar
gaan kosten. De Vlaamse berekingen zijn hoger: 75 mil
joen gulden jaarlijks. De Vlamingen zullen overigens het
besluit van de Waalse raad naast zich neerleggen. Er zal
over de zaak op nationaal niveau nog een hartig woordje
over gesproken moeten worden.
Aanhangers van
Solidariteit mogen
niet naar Vaticaan
WARSCHAU De autoriteiten in
Wroclaw (Zuidwest-Polen) hebben
geweigerd uitreisvisa te verlenen
aan twee sympathisanten van het
verboden vakverbond Solidariteit,
die een pelgrimstocht wilden ma
ken naar het Vaticaan. Daar zou
den ze worden ontvangen door
paus Johannes Paulus II. Het gaat
hierbij om professor Konrad Ja-
recki van de Hogeschool voor de
kunsten en Lech Adamczyk, bei
den inwoners van Wroclaw. De
autorititeiten hebben hen „geen
enkele uitleg" gegeven voor de
weigering.
„Giftige sigaretten
een slechte grap"
LONDEN De waarschuwing
uit naam van het Britse Dieren
bevrijdingsfront dat sigaretten
zouden zijn vergiftigd met cyani
de, is volgens deskundigen van
de Britse politie „een slechte
grap". Na een waarschuwing
werden ruim twee miljoen siga
retten van het merk John Player
Special zijn van de plank gehaald
in rond 200 belastingvrije win
kels in Groot-Brittannië en Euro
pa. Proeven met de bewuste siga
retten hebben echter geen vergif
tiging aangetoond. De fabrikant
heeft instructies gegeven de blik
jes met 50 sigaretten weer in de
verkoop te brengen.
'RETORIA Zuid-Afrika en Nederland gaan een ge
zamenlijke juridische commissie vormen die een oplos
sing moet vinden inzake de mogelijke uitlevering van
le Nederlandse socioloog Klaas de Jonge, die in de Ne-
lerlandse ambassade in Pretoria is ondergedoken na-
'dat de Zuidafrikaanse politie hem had gearresteerd op
verdenking van wapensmokkel.
f Dat is gisteren in Pretoria meegedeeld na overleg tussen de Ne-
[Rllerlandse minister van buitenlandse zaken Van den Broek en
^tijn Zuidafrikaanse ambtgenoot Botha.
Botha zei dat de commissie spoedig zal worden gevormd. Wan
neer de commissie bijeen zal komen is nog niet bekend.
Minister van den Broek had eerder op de dag een ontmoeting
piet De Jonge in het door de politie omsingelde oude gebouw
18 1 van de Nederlandse ambassade en met zijn advocate, Kathleen
n48 Thatchwell.
Overigens was Botha na het gesprek met Van den Broek nog
van mening dat de betrekkingen tussen Nederland en
JZuid-Afrika niet slechter kunnen worden dan zij nu al zijn. Wel
Eoemde hij het nuttig met Van den Broek gesproken te hebben.
Er gaat niets boven een persoonlijk gesprek", aldus Botha die
indt dat de zaak-De Jonge volgens de regels van hyet volken
recht moet worden opgelost. Beide ministers zeiden dat „me-
ingsverschillen" zijn blijven bestaan en dat zij „openhartig"
iet elkaar hadden gesproken, wat er op neerkomt dan men el-
;aar duidelijk de waarheid heeft gezegd.
PRETORIA T- In de
Zuidafrikaanse 'blanke'
pers is in het algemeen
met opluchting gerea
geerd op de afloop van
het bezoek van de drie
EG-ministers aan Zuid-
Afrika. Men is blij dat de
Europese gemeenschap
voorlopig geen sancties zal
treffen.
In oppositiekringen is
daarentegen verontwaar
digd gereageerd. Het Afri
kaans nationaal congres
ANC sprak een felle ver
oordeling uit en zei dat
door hun bezoek de mi
nisters „het apartheidsre
gime hebben gesteund".
„Dit is verraad van de
hoop van de onderdrukte
meerderheid. Een arro
gante afwijzing van de
overheersende mening in
West-Europa en de we
reld die voor sancties is",
aldus het ANC.
Inmiddels hebben Zuidafri
kaanse zakenmensen een lijst
van personen opgesteld die na
mens hen aan een gesprek met
het ANC kan deelnemen. Het
ANC is daartoe bereid en het
zal binnenkort plaats hebben,
waarschijnlijk in de Zambi-
aanse hoofdstad Lusaka, waar
het hoofdkwartier is van het
ANC.
De Europese commissaris Wil
lie De Clercq, die deel uit
maakte van de EG-missie,
heeft gisteren positief gerea
geerd op de verklaring van de
Zuidafrikaanse regering waar
in werd gesteld dat het apart-
heidsbeleid niet mag leiden tot
onrechtvaardigheid en onge
lijkheid. Naar zijn oordeel be
tekent dit de meest vergaande
afzwering van het apartheids-
beleid door het blanke bewind.
Maar De Clercq hoopte dat het
niet bij verklaringen zal blij
ven en dat Pretoria nu met
concrete beleidswijzigingen zal
komen. Als dat niet gebeurt
zijn sancties onvermijdelijk, al
dus De Clercq.
In een vraaggesprek met de
Zuidafrikaanse televisie zei
minister Botha dat Zuidafri
kaanse regeringen in het ver
leden te ver zijn gegaan met
de apartheidswetgeving. De
regering is van standpunt ver
anderd wat betreft de verhou
ding tussen de verschillende
rassen. „We zien nu duidelijk
dat we veel gemeen hebben en
in plaats van ons alleen maar
te concentreren op de ver
schillen, concentreren we ons
nu op wat we gemeen hebben.
We vreesden gedomineerd te
worden door elementen als Idi
Amin en dat kunt U ons niet
verwijten als U kijkt naar de
gebeurtenissen ten noorden
van onze grens."
Bij heropening van de geld
markt die sinds vorige week
dinsdag gesloten was, vertoon
de de rand gisteren een scherp
herstel. Het herstel is groten
deels toe te schrijven aan de
centrale bank die een koers
voor de rand vaststelde die op
de vrije markt niet gehaald
zou worden. De staking van
zwarte mijnwerkers bij een
aantal Zuidafrikaanse goud
en kolenmijnen krijgt steeds
minder steun. Duizenden ar
beiders gingen vandaag weer
aan het werk. Rond Kaapstad
was het gisteren opnieuw on
rustig.
Inmiddels heeft gouverneur
De Koek van de Zuidafrikaan
se centrale bank zijn gesprek
ken in New York met ban
kiers om tot een herschikking
van leningen te komen afge
broken. De opschorting van de
betalingen met ingang van gis
teren treft Nederlandse baken
overigens niet of nauwelijks.
Sinds tien jaar zijn al geen le
ningen meer verstrekt door
Nederlandse banken aan Zuid-
Afrika.
BONN De Westduitse rege- verslechtérde inter-Duitse be
ring verwacht^ dat de toezeg- trekkingen.
ging van de Oostduitse leider
E Erich Honecker de reisbeper
kingen voor Oostduitsers te
versoepelen, tot een verbete-
.ring zal leiden van de door de
recente spionage-schandalen
Honecker-zegde het afgelopen
weekeinde toe, dat Oostduit-
serS die ooms, tantes, neven of
nichten in de Bondsrepubliek
hebben, in de toekomst hun
familieleden mogen bezoeken.
In het verleden mochten
DDR-burgers alleen eerste
graads familieleden in West-
-Duitsland bezoeken.
De Westduitse regering heeft
een met de hand geschreven
brief ontvangen van de over
gelopen chef van de contra
spionage Hans-Joachim Tied-
ge. Toedge laat in de brief we
ten dat hij geen contact wil
hebben met een vertegen
woordiger van de Westduitse
regering. „Ik ben vanwege een
voor mij uitzichtloze persoon
lijke situatie maar uit vrije wil
en op grond van mijn eigen
beslissing naar de DDR uitge
weken", aldus Tiedge.
11
In Japan wordt elk jaar herdacht dat een zware aardbeving op 1 september 1923 vrijwel geheel
Tokio met de grond gelijk maakte. Rond deze datum worden op veel plaatsen oefeningen gehou
den, waarbij miljoenen mensen worden getraind in „overlevingstechnieken" bij aardbevingen. Zo
ook in Kawaguchi, een stad. ten noorden van Tokio. Beschermd door kletsnatte lakens zochten de
deelnemers hun weg tussen de vlammen. Na aardbevingen ontstaan vaak grote branden, vooral
door gesprongen gasbuizen.
SMIDJE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
1073) Toen Eelko Eelkema de smidse binnen
liep, scharrelde smidje „Pjotr" Verholen daar
juist met een kist rond. Dat was de opbergkist
van de KNAP-mutator en het zal dus wel nie
mand verbazen, dat er een angstige uitdrukking
verscheen op het gelaat van de boze Nicolago-
niër. „Wat moet je hier nou weer, pottekijker?"
beet hij de veldwachter toe. „Ik heb ernstige
klacht'n, Verhool'n", antwoordde de koddebeier
plechtig. „De politie heeft moet'n ingrijp'n en
dat zal voor jou ook kwalijke gevolg'n hebb'n".
Ziezo, dacht Eelco. Daar kan Verholen het voor
lopig me©' doen.Maar de smid zelf, of liever
Pjotr Nogrottr, die schrok zich zeven apen en
acht hoedjes. „Oei.we zijn door de mand
gevallen.de politie weet alles.dacht hij.
Hij werd beurtelings bleek en rood van schrik
en stond te tollen op zijn benen, wat door Eelco
Eelkema met genoegen waargenomen werd.
Toen deed de veldwachter er nog een schepje
boven op. „We kond'n dit niet langer toestaan,
Verhool'n", vervolgde hij. „Kijk 'es, we hadd'n
al lang in de gaat'n, dat je met een geheimzinni
ge uutvinding bezig was. Maar toen kreeg jij
een sluwe spion op je dak, die de kunst precies
wou afkijk'n. Die provo uut de stad, weet je. Die
heeft zich hier onder valse voorwens'ls binn'n-
gedrong'n. Vanavond is ie weer in het dorp an't
knokk'n geweest. Daar moest ik maatreeg'ls
teeg'n neem'n, Verhool'n. Ik heb hem opge-
sloot'n onder de toor'n en in de boei'n ge-
slaag'n. Je zult het voorlopig zonder leerjonge
moet'n doen, Verhool'n.- Het was Pjotr No
grottr als of ze een hele vuurwerkfabriek in zijn
hoofd afstaken. „Is.is Ka. .Kareltje Kn. .Knet
ter een sp. .spion.stamelde hij zacht en
geteisterd zocht hij steun tegen zijn werk
bank.
BANGKOK Pol Pot,
van wie gisteren is meege
deeld dat hij is afgetreden
als hoofd van de militaire
tak van de Rode Khmer,
wordt algemeen be
schouwd als de drijvende
kracht achter de wrede
revolutie, die tussen 1975
en 1979 dood en verderf
zaaide in Cambodja.
Sommige waarnemers be
schouwen zijn terugtreden als
een eerste stap op weg naar
vredesoverleg tussen Vietnam
en de anti-communistische
coalitie onder leiding van
prins Norodom Sihanouk.
Maar anderen zijn sceptischer.
Naar hun mening zijn de be
richten bedoeld om de naam
van de Rode Khmer te verbe
teren.
De Rode Khmer heeft een
bloedige reputatie. Nadat zij in
april 1975 de macht in Cam
bodja hadden overgenomen,
voerden de Rode Khmers in
het hele land op grote schaal
zuiveringen door. Iedereen die
had gestudeerd of contacten
had onderhouden met het
Westen was verdacht. De in
woners van de steden werden
massaal naar het platteland
getransporteerd. In vier jaar
veranderde de Rode Khmer
het land van een graanschuur
in één groot kerkhof. Volgens
zeer voorzichtige schattingen
kwamen er in deze periode
300.000 Kampucheanen om het
leven, maar er zijn ook aantal
len van drie miljoen doden ge
noemd: Over deze periode
werd vorig jaar de veel be
kroonde film „The Killing
Fields" gemaakt.
Het bewind van Pol Pot werd
in 1979 door de Vietnamezen
verjaagd. Sindsdien voeren de
Rode Khmers samen met an
dere verzetsgroepen, waaron
der die van prins Sihanoek,
een guerrilla tegen de door
Vietnam gesteunde regering.
Pol Pot.
Over Pol Pot zelf is weinig be
kend. Hij heeft zich vrijwel
nooit in het openbaar ver
toond. Prins Norodom Siha
noek, die er geen geheim van
maakt dat hij weinig met Pol
Pot op heeft, verklaarde eens
dat de Rode-Khmerleider met
zijn ronde gezicht en bril wel
over „een zeker charisma" be
schikt.
Pol Pot, in 1925 geboren,
kreeg voor het eerst bekend
heid onder de naam Saloth
Sar, de leider van het commu
nistische verzet tegen Siha
noek in de jaren '60. Later
richtte hij de Rode Khmer op.
In 1970, toen prins Sihanoek
aan de kant werd geschoven
door generaal Lon Nol, leef
den ongeveer 700.000 Cambod-
janen (ongeveer een tiende
van de bevolking) onder com
munistisch bewind. In 1973
vormden de Rode Khmers
„volkscommunes" in voor hen
veilige gebieden. Later wer
den in het hele land coöpera
ties opgezet waarbij elke coöp
eratie „een kleine collectieve
leefgemeenschap was, een to
taal nieuwe vorm van samen
leving, waarbij alle vormen
van culturele en sociale ver
schillen waren opgeheven", al
dus Pol Pot.
De lowa, een slagschip van superlatieven.
NORFOLK In 1943
werd zij in gebruik geno
men, de toenmalige trots
van de Amerikaanse ma
rine. Maar ook vandaag
de dag is de „USS lowa"
een slagschip van super
latieven. En zij is interes
sant genoeg om nu nog
de belangstelling van
Moskou te wekken. Bij
de oefening „Ocean Safa
ri", die momenteel in de
Atlantische Oceaan
plaatsvindt, liet het mo
derne Russische spiona-
geschip „Balzam" drie
vliegdekschepen links
liggen om in het kielzog
van de lowa te komen.
Het angstaanjagende 40,6
centimeter geschut is het
doeltreffendste ter wereld.
De twaalfhonderd kilo zware
granaten hebben een bereik
van 37 kilometer, waarmee
de lowa, zelfs in het raket-
tentijdperk, nog steeds „een
grote knuppel" is, zoals presi
dent Harry Truman het schip
ooit noemde. Overal waar de
lowa verschijnt, is zij het
toonbeeld van de macht van
de Verenigde Staten.
De lowa is uitstekend ge
schikt voor het uitvoeren
van de zogenoemde 'kanon-
neerbootdiplomatie'. Niet
voor niets werd het schip in
1984 naar de Caribische Zee
gestuurd. De Sandinisten in
Nicaragua zouden die bood
schap wel begrijpen, zo hoop
te Washington.
De lowa heeft al heel wat
prominente gasten aan boord
gehad. De hoogste bezoeker
en passagier was president
Franklin D. Roosevelt, die in
1943 met het toen splinter
nieuwe slagschip de reis over
de oceaan aflegde op weg
naar de conferentie van Te
heran. In de cabine van de
kapitein werd voor Roosevelt
een rechthoekige badkuip
geïnstalleerd, iets dat nog
niet eerder was voorgekomen
in de geschiedenis van de
Amerikaanse marine. Die
badkuip staat er nog steeds
en wordt nu gebruikt door de
huidige kapitein, Gerald
Gneckow.
De lowa, 58.000 brutoregis-
terton metend, is in elk op-
zièht uniek en wordt door de
Amerikaanse marine als een
schip beschouwd dat overle
vingskansen heeft. Daar zor
gen alleen al de 45,7 centime
ter dikke pantserplaten voor.
De bepantsering van de ge
schutskoepels is zelfs 48,2
centimeter. Het schip is 271
meter lang en kan met zijn
32,9 meter net door het Pana
ma-kanaal. De hoogte van
het schip, ruim 62 meter,
komt overeen met een ge
bouw van 18 verdiepingen.
Het schip heeft een maxi
mum snelheid van 30 kno
pen, ruim 50 kilometer, per
uur. Met de 9,5 miljoen liter
brandstof die in de tanks kan
worden opgeslagen is de
lowa in staat zonder te bun
keren twee derde van de om
trek van de aarde af te leg
gen.
In 1949 werd de lowa uit de
vaart genomen, maar twee
jaar later weer van stal ge
haald om tijdens de Korea-
-oorlog als vlaggeschip van
de Zevende vloot te dienen.
In 1958 werd het schip op
nieuw uit de vaart genomen,
totdat minister van marine
Hohn Lehman in 1981 op
dracht gaf het slagschip te
moderniseren. Kosten: bijna
anderhalf miljard gulden.
Vorig jaar koos de lowa weer
zee.
De lowa kreeg tijdens zijn
jongste opknapbeurt negen
stuks 40,6 centimeter en 20
stuks 12,7 centimeter geschut
en verder 32 Tomahawk
kruisraketten en 16 Harpoon
raketten. Zelfs de modernste
raket tegen doelen op zee, de
Franse Exocet-raket, kan de
lowa maar weinig schade
toebrengen. Dat zou een re
dens geweest kunnen zijn
voor de Amerikaanse marine
om nog drie schepen van de
Iowa-klasse te reactiveren.
De „New Jersey" kruist al
weer over de zeeën, de „Mis
souri" moet in 1986 volgen,
en de „Wisconsin" een jaar
later. De investeringen lonen
zich blijkbaar. Bij goed on
derhoud gaan de schepen nog
25 jaar mee, zo zegt de kapi
tein van de lowa.
LONDEN In een po
ging haar tanende popula
riteit weer op te krikken
en met het oog op de
verkiezingen in 1988
een nieuw image te ver
werven als bestrijdster
van de werkloosheid,
heeft de Britse premier
Margaret Thatcher ingrij
pende wijzigingen aange
kondigd in de samenstel
ling van haar kabinet.
De belangrijkste verschuivin
gen hebben betrekking op de
ministeries van werkgelegen
heid, handel en industrie, mi
lieu, Noordierse zaken en bin
nenlandse zaken, terwijl te
vens een nieuwe voorzitter
van de Conservatieve partij is
benoemd. Die laatste functie
wordt voortaan bekleed door
Norman Tebbit, tot gisteren
minister van handel en indus
trie. Hij is een verbeten con
servatief en het brein achter
de wetten, waarmee de rege-
ring-Thatcher geprobeerd
heeft de vakbonden op de
knieën te dwingen. Tebbit
wordt beschouwd als een toe
komstige opvolger van That
cher. Hij wordt op Handel en
Industrie opgevolgd door mi
nister van binnenlandse zaken
Brittan, een verschuiving die
INGRIJPENDE
WIJZIGINGEN
BRITSE
REGERING
door veel commentatoren
wordt gezien als een degrada
tie. Binnenlandse Zaken is
vanouds een van de belang
rijkste ministeries.
Premier Thatcher verklaarde
dat de regeringswijziging dui
delijk moest maken, dat haar
regering meer nadruk gaat
leggen op ondernemen en
werkgelegenheid. De belang
rijkste reden voor de wijzigin
gen lijkt echter de slechte re
sultaten van de regering-That-
cher in de opiniepeilingen. De
Conservatieven staan nu, na
Labour en de coalitie van Li
beralen en Sociaal-democraa-
ten, op de derde plaats.
(ADVERTENTIE)
Een Persoonlijke Lening-bij de NMB? Dat kan. Wat het kost?
Kijk maar. Voor een Persoonlijke Lening van f15.000,- betaalt u
60 x f 330,40. Leent u f 20.000,-, dan is dat 60 x f 440,54. De effectieve
rente bedraagt dan 12,2% per jaar.
Andere looptijden en bedragen zijn er natuurlijk ook.
Misschien is een Doorlopend Krediet voor u wel veel handiger.
Welke vorm u ook kiest, het overlijdensrisico is in elk geval gratis
meeverzekerd. Kom snel eens met BANK
De NMB denkt met u mee. 1
ons praten.
