JZsb*- „Russen hebben plaatsing onvermijdelijk gemaakt" IN EN OM DE KAS TON FRINKING (CDA) HEEFT NU ER „ALLE VREDE" MEE In showtuin gloriëren ruim driehonderd soorten dahlia's BINNENLAND EeidacSoutatil MAANDAG 2 SEPTEMBER 198S PAGINA F; m DEN HAAG Afgelopen za terdag is in Woensdrecht het startsein gegeven voor het volkspetitionnement tegen de plaatsing van kruisraketten. Over krap twee maanden moet de regering een definitie ve beslissing over de statione ring van de raketten aan het parlement voorleggen. Richt snoer is het zogeheten 1-juni- besluit van vorig jaar. Daarin staat dat Nederland de kruis raketten zal accepteren als de Sovjet-Unie op 1 november 1985 méér dan 378 SS-20-ra- ketten heeft opgesteld. De meest recente Amerikaan se tellingen hebben uitgewe zen dat het aantal SS-20's in middels 423 bedraagt. Dit bete kent dat de Sovjet-Unie geen gehoor heeft gegeven aan „het Nederlandse signaal" zoals premier Lubbers het 1-juni-be- sluit vorig jaar noemde. Voor de VVD staat het al lang vast dat de raketten geplaatst zul len worden. Geldt dat inmid dels ook voor de grootste rege ringspartij, het Christen De mocratisch Appèl? Wanneer we CDA-defensies- pecialist Ton Frinking beluis teren, is er geen plaats meer voor twijfel over de houding van zijn fractie inzake het ra- kettenvraagstuk. „De Neder landse opstelling is machteloos gebleken", geeft hij toe. „Ik denk dat een beslissing tot plaatsing onvermijdelijk is ge worden. Wat mij betreft ge beurt dat ook, tenzij de Russen nu heel snel nog een flink aantal raketten zullen terug trekken. We zijn weliswaar geen blinde paarden, maar al les afwegend zou ik niet weten tot welk ander besluit we zou den moeten komen. We moe ten ons nu op één lijn stellen met onze bondgenoten om zo te proberen te komen tot wa penbeheersing" Onderhandelineen Volgens Frinking betekent dit geen nederlaag voor zijn partij. „Hebben we niet alles gepro beerd wat mogelijk was om plaatsing te voorkomen?", luidt zijn retorische vraag, die hij onmiddellijk zelf beant woordt met: „Ja, we hebben het uiterste gedaan". „En wat zien we nu? Ten eerste is de Sovjet-Unie gewoon doorge gaan met het neerzetten van SS-20's en ten tweede zit er absoluut geen schot in de Amerikaans-Russische onder handelingen in Genève". „Dat zijn geen vreugdevolle constateringen, maar het is wèl de realiteit. Eind vorig jaar heb ik nog even gedacht dat de Russen werkelijk zou den ophouden met het bij plaatsen van SS-20's. Een aan tal bases werd ontmanteld om gereed te worden gemaakt voor de plaatsing van een an der type raketten. En ik dacht: ha, daar spreekt het 1-juni-be- sluit niet over! Dat biedt een ontsnappingsmogelijkheid! Maar inmiddels zijn de aantal len SS-20's toch weer toegeno men. Ach ja, wat zouden de Russen zich ook van ons land aantrekken? Ze zijn in feite toch alleen geïnteresseerd in wat de Verenigde Staten en West-Duitsland doen". Zo is Frinking, die jarenlang met een aantal andere CDA'ers pleitte voor eenzijdi ge stappen, nu tot de overtui ging gekomen dat Nederland beter één lijn kan trekken met de overige NAVO-landen. De kans op succes bij de onder handelingen in Genève wordt zijns inziens groter als ook Ne derland plaatst. „Ik heb er veel twijfels over gehad, maar SUSKE EN WISKE ANGST OP DE „AMSTERDAM" ik heb er nu alle vrede mee". Dat betekent volgens hem niet dat Nederland nu maar slaafs de NAVO-lijn moet volgen. „O nee! We moeten er binnen het bondgenootschap voortdurend op blijven hameren dat er echt wat moet gebeuren op het ge bied van de wapenbeheersing. We zullen moeten laten zien dat het wat ons betreft menens is, in de eerste plaats door een betekenisvolle vermindering van onze kernwapen-taken". Petitionnement U hebt nu alle vrede met een besluit tot plaatsing van kruis raketten. Zullen 4 of 5 miljoen handtekeningen onder het volkspetitionnenment daar niets meer aan veranderen? „Nee, mijn standpunt zal daar door niet gewijzigd worden. Dat hoeft ook niet, want het is geen referendum. In ons sys teem wordt de eindbeslissing overgelaten aan de gekozen Zaterdag Is de handte keningenactie van het volkspetitionnement in Woensdrecht van start Eegaan. Mevrouw Sinie trikwerda, voorzitter van het Komitee Kruis raketten Nee, en IKV- secretaris Mient Jan Faber waren bi) de eer sten die hun handteke ning plaatsten. Het In terkerkelijk Comité tweezijdige ontwape ning (ICTO) hield een tegendemonstratie. vertegenwoordigers van het volk. Bovendien heb ik grote kritiek op het petitionnement, niet in de laatste plaats omdat ook kinderen eraan kunnen meedoen. Dan wordt het wel een heel erg gevoelsmatige zaak. Dat is op zich niet erg, maar men moet wel beseffen dat angst een slechte raadge ver is." „Ook vind ik de tekst van het petitionnement te algemeen. Wat onderteken je nou eigen lijk, als je daaraan meedoet? Je bent tegen kernwapens in het algemeen en tegen kruisraket ten in het bijzonder. Er wordt helemaal niet gewezen op de consequenties van die stelling: de gevolgen voor ons NAVO- lidmaatschap, vóór het inter nationale aanzien van Neder land, voor het beleid van het westen jegens de Sovjet-Unie, enzovoorts. Dat is niet fair, vind ik. Kijk, als men mij een papier voorhoudt waarop sim pelweg staat: „bent u voor sa larisverhoging?" dan zou ik die vraag zonder meer met ,ja" beantwoorden en m'n handtekening zetten. Zo alge meen gesteld is er niks op te gen. Pas als je de consequen ties daarvan overziet, dan ga je je afvragen: kan dat eigenlijk wel?" Kerntaken U verlangt een vermindering van de huidige zes kerntaken van onze krijgsmacht. Welke komen voor afschaffing in aanmerking? „De afstoting van twee van die taken vormt al geen probleem meer: de Nike's (luchtafweer) en de atoommijnen. Er is al besloten de nucleaire Nike-ra- ketten te vervangen door de conventionele Patriot-raket- ten. En die nucleaire landmij nen kunnen ook wat de NAVO betreft wel worden af geschaft. omdat ze verouderd zijn. Verder denk ik dat de kernwapentaken van onze F- 16-straaljagers (onder de vleu gels bevestigde raketten) en Orion-vliegtuigen (dieptebom men) in de discussie betrokken moeten worden" En hoe zit het met de nucleai re houwitsers (artillerie) waar het CDA zich altijd zo fel te gen verzet heeft? „Ik val niet van m'n CDA-lijn af. Het is inmiddels door nieu we besluitvorming in de NAVO wel een dilemma ge worden. Andere NAVO-lan den willen met alle geweld deze taak behouden. Wat be treft het uitrusten met atoom granaten van het 155-mm-ge- schut, waar de NAVO ook op aandringt, blijven wij onver biddelijk. Dat mag in geen ge val gebeuren". Wat vindt u van het PvdA- standpunt met betrekking tot de Nederlandse kerntaken? „Het is duidelijk dat de PvdA wat dat betreft een draai heeft genomen. Daarover zeggen de socialisten nu in hun ontwerp- program dat het afhankelijk van onderhandelingen met het Warschau Pact gemaakt moet worden. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar toch... Ik vind die passage aar dig en in elk geval getuigen van het besef dat je in een bondgenootschap zit en dat je daarin moet proberen tot een gemeenschappelijk beleid te komen". „Helaas sluit dat op geen en kele manier aan bij hun opvat ting over de kruisraketten. Want waarom maken zij de plaatsing daarvan dan niét af hankelijk van onderhandelin gen? Wat dat betreft is het verstand nog niet doorgebro ken en bevinden de socialisten zich nog steeds in een zeer geï soleerde positie". Breekpunt Maar Den Uyl maakt geen breekpunt meer van de kruis raketten, althans hij geeft geen antwoord als hem dat ge vraagd wordt. „De kamerleden van de PvdA denken genuanceerder over deze kwestie dan anderen in die partij. Maar als Den Uyl nu al weet dat hij er geen breekpunt van wil maken, dan moet hij zo moedig zijn dat vóór de verkiezingen te zeg gen. Wat de PvdA nu lijkt te willen doen is eerst de kiezers- winst opstrijken en vervolgens toch akkoord gaan met plaat sing, onder het motto: de vori ge kamermeerderheid heeft ons voor een voldongen feit geplaatst, wij kunnen niet an ders meer. Die houding proef ik bij de PvdA en dat bewijst dat je vanuit de oppositie heel vrijbljvend kunt opereren. In het CDA zijn wij voortdurend geconfronteerd met het feit dat je, ook als je anders wilt, je dat vaak niet kunt, omdat je niet alleen met bondgenoten rekening moet houden maar ook met een tegenpartij, de Sovjet-Unie". De PvdA heeft aangekondigd grondwettelijk verzet te zullen gaan bieden. Een besluit over het toelaten van vreemde wa pens op ons grondgebied zon der daar zelf zeggenschap over te hebben, zou alleen maar ge nomen kunnen worden met tweederde meerderheid. „Ik deel die mening van de PvdA tot op zekere hoogte. Ook ik vind dat Nederland wel enige invloed en zeggen schap moet hebben op het al dan niet inzetten van de raket ten. Dat moet worden neerge legd in het verdrag dat we met de Amerikanen gaan afsluiten. tJgc „vo het Maar een vetorecht lijkt mlucl niet verstandig. Dat zou de alOol schrikkende werking van dDe raketten immers kleiner m(vlic ken!". blik -anii Grondwet Die „Wat betreft die tweedereet meerderheid denk ik dat dboe PvdA het buitengewoon moei lijk krijgt. De Raad van Staf—" heeft in zijn commentaar ov^ de grondwettelijke aspectq- I van de kruisrakettenzaak dj I conclusie niet getrokken. Vo I gens de Raad is er een gewoifM meerderheid nodig. Maar aap*"® tezien het hele vraagstuk vcxj e socialisten een grotendee binnenlands politieke kwestPR is, zullen ze toch wel met «ka grondwet gaan schermen. ijvje hebben immers een verha|L\* „Ach, uiteindelijk is die gron< nodig!" hik wetskwestie toch een zaak va! kamermeerderheden. Als meerderheid meent dat iejlan niet in strijd is met de gronwee wet, dan is het dat ook niet. zie niet in hoe de PvdA na verkiezingen aan een mee| derheid voor haar standpuj— wil komen. Ze kunnen v%7 ons niet verwachten dat vyy van mening verar zou willen dat »-|l PvdA op héér beurt eens vr mening verandert en toegeeP dat wapenbeheersing, ook ajll het gaat om kruisraketten, aj leen mogelijk is via onderhal^! delingen. Wat ze nu doen I hun verlies proberen te b( dekkken met behulp van a| lerlei schaamlapjes." I qj Bent u niet bang dat het CDl[an door in te stemmen met p/aapn sing heel veel stemmen aan <Tan PvdA gaat verliezen? £un' werkelijk alles hebben gepri beerd om plaatsing te voork! men. Ik ben daar zelf mij schien wel het beste voorbeel' van. Daarom denk ik dat eer. froot aantal potentiële CD/£|^ iezers, anders dan enkele j ren terug, zich nu wèl in on! huidige lijn kan vinden. Uitê aard zal er nog wel een veJ schuiving zijn naar de Pvdij maar ik denk dat die geconj" penseerd zal worden door i terugkeer van mensen, cL onze houding moedig vindem®^ RIK IN T HOU DICK VAN RIETSCHO ■ugi I.AND EN TUINBOUW Leliehandel vertoont opleving En nu gaan ook de leliekwekers al een voorhoofd-vol-rimpels trekken!.Geen wonder, want het aanhoudende natte en koude weer heeft dat kon ook nauwelijks anders! de groei van de bollen te velde niet bevorderd. Integendeel: het gewas vertoont hier en daar duidelijke sporen van verval. Er komen geelgroen gekleurde planten in en links en rechts heeft ook het vuur toegeslagen. Zonnig en „vlug" weer, dét hebben de lelies nodig, wil er straks een bevredigend aantal leverbare bollen uit de roe gehaald kunnen worden. De handel in leliebollen is wat levendiger geworden. Dat is ongetwijfeld mede een gevolg van het bekend worden van de areaal-cijfers. De statistiek liet n.l. een krimp zien van 8% en voor een groot deel sloeg die op grote rassen, waarvan in de koelcellen nog bollen uit de vorige oogst op een koper lagen te wachten. Die oude voorraden zijn nu voor een deel wel geruimd. Opmerkelijk is de vraag naar trompetlelies die voor een deel uit zaad worden geteeld. Naast witte rassen zijn er ook rose, purperen en zelfs goudoranje getinte typen, waaronder de fraaie African Queen. Ook voor Orientals bestaat veel be langstelling. Wat dat laatste type betreft, is er de laatste jaren erg veel veredeld en er is dan ook een massa nieuwe zaailin gen op komst. Té veel, zo voorspellen niet de eersten de bes ten. Als die vloedgolf van nieuwe Oriëntal-zaailingen een maal op de markt komt en dat zal voor 1990 het geval zijn dan konden er wel eens minder prettige dingen gaan ge beuren. Want de harde praktijk zal dan gaan uitmaken welke de blijvers en de wijkers zijn. Maar dat proces zal wel veel pijn (en geld) gaan kosten. De tulpenhandel is op een oor na gevild. Na de verrassende prijsstijgingen van de meeste broeisoorten we berichtten hierover reeds eerder is de tulpenmarkt nu in wat rustiger vaarwater gekomen. Het ziet er echter naar uit dat ook de restanten hun weg naar de kopers vlot zullen vinden. Bij de irissenkwekers is het één brok doffe ellende. Ze móé ten rooien, maar ze kunnen niet. Als die tractoren met de rooimachines op sleeptouw een paar honderd meter op het land zijn, zitten ze tot de assen in de kliedematte grond en kan men het meteen wel vergeten. En op percelen waar men met man, macht en wanhoop nog wél kan rooien, zit men voor de vraag waar men rapers vandaan moet halen. Het op rapen van de gerooide bollen werd anders altijd door scholie ren verricht. Maar nu de irissenoogst door weersomstandighe den zo sterk is verlaat, moet men die hulp ontberen. De jon gens en meisjes zitten alweer in de schoolbanken. Het is dan ook zeer de vraag of de verkochte irisbollen wel op tijd gele verd kunnen worden. De narcissenkwekers die vrijwel allemaal hun bedrijf op de zandgronden hebben, konden hun bollen nog wel rooien. Maar de bollen op het land drogen? Ho maar! Als gevolg daarvan is het aanbod van narcissenbollen op de veilingen maar zó-zó geweest. De laatste tijd is er wat meer aanbod. Er is veel belangstelling voor, al staan de prijzen van de gele trompetten wel onder druk. De gladiolenkwekers zitten ook met smart op mooi en droog weer te wachten. De gladiool is een gewas dat oorspronkelijk uit gebieden met een tropisch klimaat komt en ae knollen voelen zich pas echt happy bij temperaturen boven de twintig graden en veel zon. Met die meteorologische omstandigheden zijn we de afgelopen zomer niet verwend en het is vandaag hoogst twijfelachtig of bij het rooien straks de dikke gladiolen over de mand zullen lopen. De exporteurs zien de bui kenne lijk ook al hangen en zijn bereid nu te kopen voor zeer accep tabele prijzen. Bij de dahlia's is er sprake van eenzelfde ontwikkeling. De planten hebben het te koud en staan konstant met natte voe ten. Dahlia's in alle soorten en kleuren en formaten. Niet minder dan 332 verschillende cultivars - van hoogbejaarde tot fonkelnieuwe - gloriëren op de proeftuin van de Coöpe ratieve Bloembollenkwekers Centrale in Heemstede. Zon der meer een unieke collectie, want nergens ter wereld kan men zo veel verschillende rassen bijeen vinden. En wat meer zegt: een show- tuin die duidelijk in een grote behoefte voorziet. Ieder sei zoen komen ettelijke duizen den belangstellenden een kijkje nemen. Onder meer echte liefhebbers die hier vol ledig worden geïmformeerd over het huidige assortiment. Ook bloembollenexporteurs frequenteren regelmatig deze tuin - meestal vergezeld door hun buitenlandse relaties. Hier kan men de dahlia's zien zoals ze werkelijk zijn: niet opgepoetst of opgemaakt. Geen wonder dat diverse cul tivars die op tentoonstellingen hoge ogen gooiden, hier in de harde praktijk grandioos door de mand vallen. CNB's dahliaspecialist Hein Schrama nam acht jaar gele den het initiatief een dahlias- howtuin uit de startblokken te laten gaan. En op het suc ces is hij terecht redelijk trots. Handel en consument krijgen op deze manier een prima in zicht in het huidige assorti ment en dat beschouwt met name de bloembollenexpor teur als een extra brok servi ce. Dat wordt zeer gewaar deerd en het legt Schrama ook geen windeieren. Die waardering wordt vertaald in een steeds groeiend aantal vaste relaties. Handel verloopt goed Hadden de dahliakwekers de laatste jaren als gevolg van overproduktie weinigreden tot jubelen, dit jaar loopt alles beter naar wens. Er is van de straks te rooien oogst al be duidend meer voorverkocht dan vorig jaar èn tegen betere prijzen. De export kijkt niet op een paar cent meer of min der. Dat mag ook allemaal wel na zo veel jaren alleen maar negatieve resultaten te hebben geboekt. Het gros van het assortiment wordt van daag verkocht voor prijzen die rond 40,- per 100 en ho ger liggen. Een beste prijs maar de kosten zijn voor de kwekers ook hoog. Neem al leen maar de landhuur. In de bollenstreek ziin huren van 14,- per roe alledaags en als 'men extra best land wil heb ben dat ingemest en geïnjec teerd is, moet men in extreme gevallen zelfs tot 18,- per roe gaan. Het vlotte verloop van de handel wordt onder meer toe geschreven aan de beste ver kopen in het buitenland in het afgelopen voorjaar. De liefhébbers die hun dahliak nollen in een tuin, schuurtje pleegden te bewaren, hebben tot hun spijt moeten constate ren dat ze tot in het bot waren bevroren. Er moesten dus nieuwe gekocht worden. Daarnaast wordt hier in het binhenland een terugloop van het areaal verwacht. Hoewel het natuurlijk altijd een vorm van koffiedikkijken blijft, acht men een krimp die ligt tussen de 5 en de 10% niet on waarschijnlijk. Het definitieve antwoord zal de statistiek moeten geven en die zal ver moedelijk deze week van de persen rollen. Potdahlia's Ondanks soms minder floris sante tijden zijn er toch altiid| soorten, die goed in de markt liggen. Schrama schudt er zo een aantal uit zijn mouw: Eveline, Snowstorm, Peter's Glorie, Rotterdam, Jersey Beauty, Twiggy, Gerrie Hoek, Doris Day, Moonglow en Hit Parade. Waarom nemen de kwekers deze soorten dan niet veel meer in produktie. Hein Schrama: het cruciale punt is Hein Schrama bij de ongelooflijk rijkbloeiende Fairy Dwarf Li lac, die in Amerika veel voor potcultuur wordt gebruikt. dat deze rassen stuk voor stuk minder simpel in de teelt zijn. De een is een slechte stekken- gever, de ander heeft last van virus, etc. En de meeste kwe kers leggen zich daarom toe op de teelt van probleemloze soorten. Het gevolg is dat daarvan gauw een oveipro- duktie komt en als de prijzen dalen sleuren ze in hun val soms ook een deel van het goede assortiment mee. 'Enkele jaren geleden is gepro beerd potdahlia's te gaan te len. Enkele rassen blijken zich goed voor dit doel te le nen, maar een succes werd het project niet. De planten nemen in de wagens van de handelaren te veel ruimte in. Daarentegen neemt de teelt van potdahlia's in Amerika sterk toe en dat betekent een stimulans voor de teelt hier. Vooral de Fairy Dwarf-soor- ten vormen prima potplanten die lang plezier geven en als men er in huis genoeg van heeft, kan men de plant zo in de tuin zetten. Dan is het een kwestie van even acclimatise ren en dan gaat de bloei bui ten gewoon door tot diep in het najaar. Ze gaan aan de an dere kant van de Atlantische Oceaan dan ook als warme broodjes over de toonbank. Het natte, koele zomerweer heeft ook een stempel gezet op de groei van de dahliastek- ken. Het ene soort kan er kennelijk beter tegen dan het andere, maar op de proeftuin in Heemstede ziet men ook een aantal soorten die er wat mager, wat geelgroen en wat kleumerig bijstaan. Geen wonder als ze weken aan één stuk „koude voeten" hebben. Het zijn dan ook niet alleen de landbouwers die voor hun graan- en aardappeloogst met smart op droog en zonnig weer zitten te wachten, ook de dahlia's moeten nodig een week of vijf warm en zonnig weer hebben. Over goed zes, zeven weken begint men al weer aan rooien te denken en dan moet er toch een goede knol onder zitten. Daar is vandaag nog geen sprake van en dat is toch wel een veeg te ken!... Aardappelenkraam op de markt. Er is nog steeds een grote verscheidenheid aan fruit in de handel. Een greep uit het binnenlandse aanbod levert het volgende op. Voor een ogen meloen schommelt de prijs rond f3,40 per stuk. De aanvoer van aardbeien wordt kleiner, de prijzen dalen ech ter. Voor een doosje van 200 gram betaalt men f2.30. Voor de pruimen ligt de prijs tus sen f1,15 en f3,05 per halve kilo. Het goedkoopst is op het ogenblik het soort Czar en het duurst is de Reine Victo ria. De aanvoer van Holland se peren begint ook weer op gang te komen, ze zijn beslist niet duur. Voor een kilo Pre- coce de Trevoux betaalt men f1,50. De bekende Clapp's, van het sap loopt langs je kin, kosten f2,18 per kilo. Bij de appels is de Golden Deli- 1— cious verreweg het goed koopst. Afhankelijk van de kwaliteit en de grootte ligt de prijs tussen 75 cent en f1,75 per kilo. Het soort Mantet is voor f1,80 per kilo te koop. Bij een greep uit het import fruit komt men de volgende prijzen tegen. Een kilo Fran se Golden kost f2.85Voor een kilo Griekse druiven van het soort Cardinal betaalt men f 4,10. Er zijn ook Itali aanse druiven in de handel met de welluidende naam Regina dei Vigneti, deze kos ten /5,- per kilo. Voor Spaanse meloenen van het soort Honeydow komt de prijs op f 3,60 per stuk. Voor de Franse nectarines betaalt men prijzen tussen f1,50 en 2, -per halve kilo. Een prima peer uit Frankrijk is de Guy- ot, ze kosten f2,10 per kilo. Perziken uit Griekenland en Italië zijn te koop voor f2,- per halve kilo. De glasgroen ten zijn met uitzondering van de groene paprika's goed koop. Voor de komkommers ligt de prijs nog steeds tussen 50 en 80 cent per stuk. De rode paprika 's zijn voor f3,80 -] per kilo te koop. Voor zowel J de ronde als de vleestomaten komt de prijs uit opf1.40 per kilo. De aubergines kosten 07', slechts/3,- per kilo. De cour- lat I gettes zijn voor 85 cent per erk stuk te koop. Koolrabi kost /an 40 cent per knól. Postelein is ele op het ogenblik aanmerkelijk ich goedkoper dan spinazie. Een ela kilo postelein kost f 1,60 en oni voor spinazie moet men re- e i kenen op f 2,70 per kilo. Snij- og bonen zijn nog steeds priizig, test namelijk f 4,- per halve kilo evi Voor een kilo sperziebonen aai betaalt men nu f3.-. Prei is elc goedkoper geworden en kost roe nu f 1.50 per kilo. Voor een ebi bloemkool betaalt men onge- ij b veer f3,75. Echt voordelige ree groentesoorten zijn op het Wa ogenblik, andijvie 92 cent per lecl kilo, kroten 58 cent per kilo, He winterpeen 62 cent per kilo jkt en uien 50 cent per kilo. free -ï

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 4