j)e Veilingbrug: Over de bewogen handel in groente en fruit Flaxa is een speelse hond PAfnKN OMGEVING CcidócSotmmt ZATEEDAG 24 AUGUSTUS 1985 PAGINA 15 Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (ol soms ook wel een kat) beschreven die in het asiel ver blijft om daar een zekere dood tegemoet te gaan... ten zij het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek be schreven honden zijn óf gevonden óf door hondenbezit ters naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlopen de redenen afgestaan, vaak begrijpelijk, maar soms ook volslagen onzinnig. De in „Hond zoekt huis" beschreven dieren zijn alle goed gezond, hebben een wormenkuur ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen betaling van circa 80 gulden (voor katten is dat 45 gulden) ten bate van zwerfdieren zijn ze af te halen. Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden. Tel.: 411670. Geo pend di. t/m vr. 10-12 en 14-16 uur. Zondag en maandag gesloten. Familie Tiele overstroomd met sympathiebetuigingen LEIDEN Zeker tachtig poezen en enkele honden uit het Leids Dierenasiel vonden de afgelopen maand een nieuw te huis en nog steeds loopt men de deur plat aan de Besjeslaan. De publiciteit over het conflict tussen het bestuur van het Dierenasiel en het beheerdersechtpaar Tiele heeft de belang stelling voor het asiel alleen maar doen toenemen, lijkt het wel. In de brievenbus van het dierenasiel liggen verder dagelijks stapels brieven van mensen die schrijven, dat ze hopen dat de Tiele's mogen blijven. Een dierenwinkel uit Voorschoten haalde maar liefst 500 handtekeningen op voor Wil en Mieke Tiele en ook in andere gemeenten zou men handtekeningen acties zijn begonnen om de populariteit van de Tiele's aan te tonen. Door de stormloop van belangstellenden op het Leids Dierenasiel, zitten er momenteel nog slechts drie honden en veertig poezen. Door de open dag en het feit dat de vakanties weer zijn afgelopen vinden de dieren uit het asiel weer gretig aftrek. veiling zelf een terrein van de HCW tussen de Zoeter- woudseweg en de trambaan van de NZHTM naast het spoor Leiden-Woerden aan kocht. Verzending per spoor zou dus gemakkelijk zijn, al was dit niet een levensbe lang. Wel moest de veiling goed over water bereikbaar zijn, omdat nog zeker 90% van de aanvoer per schip plaatsvond. Daartoe werd een zijkanaal van de Trek- vliet gegraven met op het veilingterrein vier takken, of zo men wil havens. Zelfs iri de veilinghal lag een sloot, waarover de scheepjes met groenten langs de kopers voeren. Met financiering van de Raiffeisenbank werd het door architect Goldberg ont worpen veilinggebouw gerea liseerd. Kanaal Het kanaal werd door de Veiling verzorgd, maar waar dat de Zoeterwoudseweg kruiste, moest de gemeente een brug bouwen. Omdat deze een flinke doorvaar- thoogte moest hebben (2.16 meter) was het nodig de weg over ruim 55 meter aan weerszijden van de brug ge leidelijk op te hogen. Dit had weer tot gevolg dat de be staande inritten van de villa „Blankeweer" en de levert- raanfabriek aan de westzijde van de weg verhoogd moes ten worden. Bij het bouwen van de brug behoorde ook het over een lengte van 16 meter graven van het kanaal. Op 29 oktober 1929 werd dit werk aanbesteed. Van de 26 inschrijvers op dit door Ge meentewerken op 25.100,- geraamde karwei was de Leidse aannemer Th.L.J. Zit man met 21.500,- de laagste. Onder opzicht van Joh. van Riet en de ingenieur Ch.C. van der Vlis werd het karwei op 23 juni 1930 afgerond; bij de afrekening ontving Zit man 464,61 meer, voorna melijk omdat hij niet 1000, maar 1460 meter lengte aan heipaal gebruikt had. Inmiddels was ook de Vei ling zelf gereedgekomen. Op maandag 19 mei 1930 werd de laatste veiling aan de Boommarkt gehouden: de volgende dag de eerste aan De Boommarkt, hier nog bloemmarkt genoemd, waar volop groenten en fruit te koop aangeboden werden; foto geïllustreerd blad ,,'s- Gravenhage in beeld", ca. 1926. de Zoeterwoudseweg. Dat op 15 mei 1930 de halte Zoeter- woude in het spoor Leiden- Woerden opgeheven was, zal de pret niet gedrukt hebben: er was juist een speciale hal teplaats op de Lammen- schansweg gemaakt voor de Blauwe Tram. De openings handeling werd verricht door burgemeester Van de Sande Bakhuyzen. Deze had ge hoord dat „een wolkje van achteruitgaande prijzen en overproductie wel versche nen was", maar hij hoopte „dat zulks niet van veel ge wicht moge zijn" helaas werd hij daarin teleurgesteld, want in de crisisjaren die volgden kon de veiling maar net het hoofd boven water houden. Het woord werd ook gevoerd door de directeur van de veiling, C. van Vliet, die jarenlang zijn stempel op het veilinggebeuren zou drukken en na hem zijn zoon B. van Vliet. Onder de vol gende sprekers bevond zich ook een lid van de directie van conservenfabriek Schoondergang. Hij zal wel gesproken hebben namens alle conservenfabrieken. Lei den heeft er daarvan heel wat gekend: Tieleman en Dros, Hoogenstraten, Wou- terlood, Nieuwenhuizen enz. Na afloop gingen de genodig den naar In den Vergulden Turk, waar het wel een ge zellige boel geworden zal zijn. Op de Boommarkt werd het wel veel stiller, maar niet alle activiteit verdween. Vooral fruit bleef hier ver handeld worden. Dit was een zaak van groothandelaars. Deze grossiers brachten, ze ker na de oorlog, toch weer veel activiteit te weeg, met de gevolgen voor het verkeer vandien. Opstoppingen wa ren aan de orde van de dag tijdens de markturen. Al in 1954 werd besloten deze sto rende openlucht-activiteit uit de binnenstad te verbannen, maar de bouw van een gros sierscentrum kende nogal wat tegenslagen. Een prach tig plan, dat meer dan een miljoen zou gaan kosten, werd door de bestedingsbe perking getroffen. Met een minder kostbaar plan stem den de grossiers op 31 januari 1959 in, toen ze in de Waag een contract met de gemeen te sloten. Aan de Roosevelt- straat werd door aannemer L. Zitman op 1 september 1959 begonnen met de bouw van de „neerzethallen" met een lengte van 55 meter en een breedte van 34 meter. Burgemeester Van Kinschot opende het centrum op 30 augustus 1960. Overigens bracht het de gemeente slechts verliezen; in 1980 werd het aan de grootste grossier verkocht. Beter Met de groenteveiling ging het na de oorlog daarentegen steeds beter. Op 8 oktober 1953 werd een grote nieuwe „neerzethal" met een vloe roppervlakte van 1100 meter in gebruik genomen. Ook hier was burgemeester Van Kinschot de „opener". Met de bouw van de hal, die meer dan een ton kostte, was ech ter meteen het terrein volge bouwd. Ondanks dat Leiden slechts de 33e plaats onder de 183 groenteveilingen in Ne derland innam, werd toch aan uitbreiding gedacht. Zo werd op 8 maart 1963 een tienjarenplan gepubliceerd om in een aantal fasen vrij wel alle gebouwen te ver nieuwen en te vergroten. Door het sterk verminderen van de aanvoer van groenten per schip, zouden de meeste gedeelten van het water ge dempt worden. Uiteindelijk zou de uitbreiding maar liefst 15.201 vierkante meter be dragen. Ondanks de demping van een deel van het veilingwa ter zou de Veilingbrug toch blijven bestaan. Deze had al in 1954 een verandering on dergaan. Op 30 december 1953 werd een aantal aanne mers uitgenodigd prijsopga ven te doen voor het verbre den van het oostelijk trottoir tot 2.95 meter. Meteen moest de bocht naar de Veilingkade een veel geleidelijker beloop gegeven worden. Was deze ingreep niet van groot be lang, in 1964 volgde een nieuwe verbreding. De oor spronkelijke brug was tussen de leuningen 8 meter breed geweest. Nu werd dit 13.95 meter, verdeeld over een westelijk trottoir van 1.95 meter, een rijweg van 9 me ter en een oostelijk trottoir van 2,95 meter de laatste 5 centimeters zullen wel ge smokkeld zijn. De veiling bleef steeds groei en: in 1965 werd de recor domzet van 20 miljoen ge haald, waarvan nog slechts 20 procent per boot was aan gevoerd. De coöperatieve veiling „Leiden en Omstre ken" mechaniseerde in 1966 de hele administratie. In 1969 werd de aanschaf van een computer al overwogen. Bij het 50-jarig bestaan van de veiling op 17 januari 1979, te vens de viering van het feit dat de heer B. van Vliet 25 jaar voorzitter daarvan was, was de omzet al gestegen tot 32 miljoen. De technische ontwikkelingen stonden ook niet stil. Hoe goed het met veiling ook gaat, de Veiling-* brug doet thans vrijwel geen dienst meer. De tijd staat voor de brug dus vrijwel stil. Cfxiggen, we maken er allemaal gebruik van. Zeker in een waterrijke stad als Leiden zijn onmisbare schakels in het wegennet. Veel aandacht is er nooit aan de Leidse bruggen 21 eed. De stilte is echter al flink „verstoord" met in 1983 de verschijning van het ge- latiPntelijke Bruggenboek en de wekelijkse rubriek „OverBruggen", die inmiddels de 100 i. dert. Bovendien is tot en met 29 augustus in de Waag de tentoonstelling „De Leidse giggen te zien. Deze expositie is dagelijks (behalve zondag) van elf tot vijf uur gratis te 18 jpeken. In de Waag is ook het gemeentelijke Bruggenboek te koop. Deze rubriek gaat nhoirigens gewoon door. Het materiaal dat is verzameld door een werkgroep van histo- •i\»h geïnteresseerden is nog lang niet uitgeput. Samensteller en schrijver is als vanouds ^begeleider van deze werkgroep, de heer P.J.M. de Baar van het Gemeentearchief. (jps van Herpen tekent voor de eindredactie. De reprodukties zijn van fotograaf Wim 161 Noort. Vandaag verschijnt het achtennegentigste artikel in deze serie. 2o.oudsher is rond Lei- steeds veel tuinbouw Jest. Vanzelf spre- M kende de tuinbouw 41Jjjerioden en tijden is. «verval, maar steeds Jn,*t de bevolking van ten van het nodige }1®(ien worden en dat 462Ü meestal uit de om- 13-tg. Na een geweldi- c^jjpeiperiode van 1580 30. F00 volgde een hevi- •gfencurrentie in de i6ttende eeuw waarbij TheiQdukten uit de om- 16 dg van Leiden het 1 (Kjrijs betreft moesten «fen tegen groenten ymjmit van elders. Op 5tjjeidse markten was totan ook vaak een ge- om de gunst van ujant. 16.0 ts waar groenten en de loop der eeuwen aangeboden werden, 5); 2tal eens veranderd. De dste was de Warmoes- |Nq tussen de Koornbrug- bia en de Koorlammer- NEAthans een deel van de OO.iharkt. De behoefte aan ^"flterreinen steeg in de liende eeuw sterk en 3IS Vismarkt en Boter- (11 werden op bepaalde in beslag genomen, •uit. met name de ap- LINCrerd op de Nieuwe Rijn 'ld Ckt; nog tot in de vorige £°heette het deel tussen jOigracht en Middelste- AETf Appelmarkt. Aardap- >rn; werden sedert de op- van dit nieuwe volks- 1 op de Langegracht Volmolengracht ver- LEIDEN Ondanks de grote belangstelling voor de honden en katten in het Leids Dierenasiel waarbij velen een nieuw onderkomen vonden, was het toch niet moei lijk een kandidaat voor deze rubriek te vinden. Het is de anderhalf jaar oude Flaxa, een mooie goudbruine Mechelse Herder. Het teefje Flaxa kwam en kele weken geleden in het asiel aan de Besjeslaan, na dat ze al enkele maanden in het asiel de Postbrug in Oegstgeest had gezeten. In Leiden zou ze meer kans hebben. Flaxa trekt een beetje met haar poot, omdat ze vroeger eens een auto ongeluk heeft gehad. Haar poot ging daarbij uit de kom. Die poot kwam wel weer in zijn kom terecht, maar het spierweefsel rond- Levendige Flaxa luistert goed. tert juist erg goed naar de baas. Verder is ze erg lief voor kinderen. Vanwege haar kleine handicap is het af te raden overdreven gro te 'afstanden te gaan wande len met Flaxa. Ook is veel trappen lopen niet zo goed voor haar. Wel heeft Flaxa, zoals zoveel jonge honden, nog flink aandacht nodig. Haar alleen laten zou nog niet kunnen, maar als haar dat stukje bij beetje lang zaam wordt geleerd, zal dat over een tijdje wellicht ook mogelijk zijn. Wel heeft Flaxa de ruimte nodig. Voor personen die klein be huisd zijn, is Flaxa waar schijnlijk iets te enthousiast. Bruno Bruno, de zichzelf moeilijk verkopende hond van vori ge week, heeft een huis ge vonden. Hij is naar een ge zin in Leiden gegaan. Die mensen waren helemaal gek van Bruno, zo'n hondje zochten ze nu precies. Voor Bruno kwamen overigens veel telefoontjes. imerhand ontstond orkeur voor de Boom- en Bloemmarkt (het Boommarkt tussen 'ensteeg en Kakelaar- -Hier begon de handel ■■■«levendiger te worden Pakte van de aloude War- ^■larkt, de markt op de ^l^fingel en de fruitmarkt Appelmarkt (en korte •p de Kalvermarkt). Ie drukke scheepvaart Oude Vest leverde de op de Oude Singel «gemak op. De stoot tot Ie concentratie op de s teaarkt werd gegeven in i vofri 1902, toen op initia- sel, n het bestuur van de indiflsche Maatschappij loem- en Plantkunde ze ra de heren Witte, Bal- - rij% Roomburg) de Leid- l en hinders Patroons Ver- ig opgericht werd. ve leirereniging besloot irbij eerder mislukt initia- reg de groente te gaan nten zoals al op veel plaat- nten beurde. Deze veiling ïgzaHaats op de Oude Sin- ookar dat was in weer en ioortndoenlijk. srsoo even; 3 te >1 werd door de ge- voud. de Waag ter beschik- and. iling je bc_ ?rledi De Veilingbrug in de Zoeterwoudseweg over de toegangsvaart naar de veiling; foto Wim van Noort, 1985. king gesteld, maar ook deze was absoluut niet geschikt. Daarom werd de gemeente overgehaald om een apart veilinggebouw op de Boom markt neer te zetten. De aan besteding van het maken van een houten loods voor groen ten- en ooftveilingen, 22'/2 meter lang en 5.70 meter breed, werd op 22 februari 1904 voor 2278,- aan Jac. Bink gegund. In de loods was naast een kantoor een amp- hitheaters-gewijze opstelling van banken met zicht op 7 onder- en 7 draailuiken, waardoor de langs de kade varende groentenschepen goed te bekijken waren. Het hele gebouw werd van hout opgetrokken. De eerste vei ling vond op 2 mei 1904 plaats. Dit gebouw werd aan de vereniging in bruikleen gegeven voor van de om zet. Eerst werd geveild bij opbod, maar al snel werd dat bij afslag. De moderne tijd deed op 6 mei 1913 zijn intre de met een electrisch afmijn- toestel. De nieuwe veiling, alleen be doeld voor groot- en klein handelaren, kende al snel een bloeiperiode. De omzet steeg van 50.000,- in het eerste jaar naar het miljoen in 1918, met zijn door de oor log en schaarste sterk opge dreven prijzen. In de twinti ger jaren kwam er echter een terugval, mede te wijten aan een splitsing van de Pa troonsvereniging. De daar door ontstane wanorde bena deelde iedereen en op aan drang van het gemeentebe stuur en de directeur van de Markt- en Havendienst kwam het voorjaar 1928 tot een fusie. De hierna opge richte Coöperatieve groente veiling De Eendracht had een sterke toename van de activiteiten tot gevolg. De Boommarkt en de Apothe- kersdijk waren vaak zo vol gepropt met groenten en fruit dat de bewoners hun huizen amper in en uit kon den. Ook te water was het met al die bootjes een chaos; vrijwel alle aanvoer ge schiedde per schip er wa ren zelfs tuinderijen die al leen maar over water te be reiken waren. De directeur van de Markt en Havendienst zag sterk stij gende ontvangsten van het marktgeld van de aanvoer met naar schatting 3000 wa gens en schuitjes in 1926, in 1927 al gestegen tot 5601 schuiten en wagens. Ook het aantal uitgegeven dagplaat sen van de groentenmarkt steeg: van 2868 in 1925 tot 3388 in 1926 en 6074 in 1927. Hij ging dan ook snel op zoek naar een geschikte plaats voor de nieuw te bouwen veiling, maar in de binnen stad was die niet te vinden. Bovendien was de gemeente niet erg genegen om die nieuwe veiling te bekostigen. Daarom kwam uiteindelijk de oplossing uit de bus dat de om de linkerschouder raak te verlamd en verdween uiteindelijk helemaal. Flaxa heeft nu een beetje een on derontwikkelde schouder. Doordat de spieren daar niet werken, trekt Flaxa met haar linker pootje. Hoe vermoeider ze raakt, hoe moeilijker ze gaat lopen, maar door bank genomen loopt Flaxa heel goed. Ze heeft er zelf geen last van en ook doet het haar geen pijn. Maar de mensen die het dierenasiel bezoeken, slaan Flaxa om die reden toch over. Toch is dat ner gens voor nodig, want Flaxa is een hele gezonde en zeer lieve hond. Het is ook een enthousiaste hond, die erg levendig is. Het springen en dollen van Flaxa kost haar zoveel energie, dat ze nauwelijks aankomt in gewicht. Dat Flaxa zo levendig is, bete kent overigens niet dat ze niet zou luisteren. Ze luis

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 15