Voor stoom
cursussen
moet ie hier
niet zijn
Bij Teleac is het dringen
voor tv-lessen Chinees
£eidóc6otncmt
rrPSE VOLKSUNIVERSITEIT K EN O:
—^TERGROND
PAGT'
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 198S PAGINA 21
in
nog eL
getuil
in aa
'igen"|
de stj
rgen
in 23.0
og hoj
leeft,
i besta
Verd
ting, z
jk tuil
eel da
)elt- f„We krijgen
fnA^Sen en°rm
format hebben. Daar
i zijnüol nooit iets mee
[rondMs je dat ontwik-
werkten ze vaak de
'n tu4ingen te kunnen
Mevrouw E. Ger-
van de Leidse
versiteit K en O
Konitn Ontspanning)
same opgetogen over
sefrl-kkeling van veel
neoDn® Z'j heeft de SU"
in deover de creativi-
tunnen handvaardig-
jussen, zo'n ze-
igusm getal. Naast die
indb°, cursussen ma-
de^ii taalcursussen on-
agen uit van het om-
p de i pakket van
erenii dat in totaal een
ïensc^veehonderd cur-
mvat. Vorig cur-
'aren er tussen de
vijfduizend deel-
eleac-Behalve die cur-
i, een organiseert
ook lezingen en
5rzie,h.
ek ge
boe
>egin/0 geeft K en O al
zond van velerlei aard in
i zijnmw naast de Leidse
ilvenrg aan de Oude Vest
Ook het Leids Vrij-
-um aan de Bree-
^™^dt gebruikt voor het
n lessen. In Rijns-
^enheim, Leiderdorp,
t Katwijk en Wasse-
rubri. dependances van de
iond (/ersiteit. „We brei-
liel vetste jaren ons pakket
n...
steeds verder uit, ondanks het
feit dat ook wij krapper in ons
geld zitten. Onze docenten
kunnen gelukkig veel rege
len", aldus Ij. Weber, direc
teur van K en O. „Er bestaat
een groeiende belangstelling
voor cursussen. De toenemen
de vrije tijd die mensen krij
gen, speelt daar natuurlijk in
mee".
K en O wordt gesubsidieerd
door de gemeente Leiden en
probeert de tarieven laag te
houden. „In principe zijn de
cursussen voor iedereen te be
talen. Ook geven we kosteloos
les aan bijvoorbeeld werklozen
en op lagere scholen", aldus
mevrouw Gerbrands. Zij bena
drukt dat de stichting reageert
op de vraag naar cursussen.
„We luisteren goed naar de
suggesties die ons gedaan wor
den. Als het even kan komen
we daaraan tegemoet".
De cursussen kunnen verdeeld
worden in handvaardigheids-
en creativiteitscursussen en de
taalcursussen. De eerstge
noemde groep omvat bijvoor
beeld edelstenen slijpen, zeef
drukken en stoelbekleden. Het
talenprogramma biedt een
veelheid aan talen, waaronder
Chinees, Tsjechisch en He
breeuws.
Creativiteit
Creativiteits- en handvaardig
heidscursussen worden gege
ven door mensen met een dui
delijke artistieke of praktische
achtergrond. „Veel opleidin
gen worden gegeven door
kunstenaars met een didacti
sche bijscholing. Ze weten en
kunnen niet alleen veel, maar
ze kunnen het ook op anderen
overbrengen", aldus mevrouw
Gerbrands. Volgens haar
werkt dat ook aanstekelijk:
„Mensen raken enthousiast en
willen verder. We laten de.
kunstenaars ook op scholen
langs gaan, waar ze kinderen
ook vaak enorm enthousiast
kunnen maken. De docenten
moeten hier aan strenge eisen
voldoen".
Naar haar mening is het con
tact tussen cursisten onderling
een belangrijk aspect van de
lessen. „Het groepsgebeuren
speelt een grote rol. We heb
ben kleine groepen, waardoor
de mensen elkaar goed leren
kennen. Je drinkt samen eens
een kopje koffie in de pauze.
Als mensen een aantal keren
niet komen, belt de docent op
om te vragen wat er aan de
hand is. Cursisten trekken
vaak met elkaar op. Soms blij
ken er mensen met vrij ernsti
ge sociale problemen te zitten.
Die verwijzen we dan door
naar professionele instanties",
aldus mevrouw Gerbrands.
Ook staan er cursussen op het
programma die meer het ka
rakter van een gespreksgroep
hebben. Onder de noemer
„maatschappelijke oriëntatie"
vallen bijvoorbeeld een ge
spreksgroep voor ouders van
jonge kinderen en een project
dat bestemd is voor vrouwen
tussen veertig en zestig jaar.
„Die vrouwen vallen vaak in
een gat nadat de kinderen het
huis uit zijn. Onder begelei
ding van een vormingsleidster
praten ze twaalf ochtenden
met elkaar om meer inzicht te
krijgen in hun eigen situatie.
Ook hebben we gespreksgroe
pen voor mensen die binnen
kort met pensioen gaan", legt
mevrouw Gerbrands uit.
Zij noemt het publiek dat cur-
V.l.n.r. de heer T. Weber en de dames N. Branderhorst en E.
Gerbrands van K en O: „Het contact tussen cursisten onderling
is erg belangrijk". K en O houdt op de zaterdagen 31 augustus
en 14 september van 10 tot 15 uur en op maandag 2 september
van 19 tot 21 uur open huis in haar gebouw aan de Oude Vest 45
in Leiden.
sussen bij K en O volgt zeer
uiteenlopend. Ook de motiva
tie om een opleiding te volgen
verschilt. „Driekwart van de
mensen die creativiteitscursus
sen volgen doen dat toch voor
de ontspanning. Op sommige
opleidingen, zoals de compu
tercursus, zitten wel mensen
die het doen om verder te ko
men. Die vragen dan ook een
certificaat. Dat geldt ook voor
modeontwerpen. Zelfs bij
ademtechniek/stemvorming
zitten mensen die dat vanwege
hun beroep doen, zoals domi
nees. We krijgen echt allerlei
soorten mensen hier. Maar ze
hebben allemaal gemeen dat
ze ergens interesse in hebben".
Taalcursussen
Een andere loot aan de
K en O-stam wordt gevormd
door het pakket taalcursussen.
In totaal worden er door
K en O 25 talen onderwezen
op verschillende niveaus. Vol
gens mevrouw N. Brander-
horst, belast met de coördina
tie van de taalcursussen, is het
niveau van het docentenkorps
hoog. „We hebben heel veel
„native speakers" onder de do
centen, mensen die hun moe
dertaal onderwijzen. Ze spre
ken uiteraard ook heel goed
Nederlands. De docenten zijn
zelf allemaal razend enthou
siast, doen een hoop extra. Ze
regelen zelf veel dingen, zoals
uitstapjes voor de cursisten
naar het buitenland. De mees
te docenten zitten hier ook al
heel lang, vijftien of twintig
bonden aan de Open Universi
teit en aan de Leidse universi
teit. „Ze hebben allemaal wel
enige onderwijservaring. Maar
bij het onderwijs op scholen zit
je met het feit dat niet ieder
een even gemotiveerd is. Hier
ligt dat natuurlijk anders. Dat
is voor docenten natuurlijk
ook veel leuker. Vooral de
conversatiegroepen zijn heel
hechte clubjes. We hebben
kleine groepen met maar heel
weinig afvallers", aldus me
vrouw Branderhorst.
Ook de talen mogen zich in
een groeiende belangstelling
veweugen. „We krijgen er bij
na elk cursusjaar wel een
nieuwe taal bij. Met name de
oosterse talen zijn de laatste ja
ren erg in trek. Arabisch en
Hebreeuws. Sinds kort hebben
we ook een „Cambridge-cur-
sus", een internationaal erken
de opleiding. Die is vooral be
doeld voor mensen die in hun
werk met Engelse correspon
dentie te maken hebben. Ver
der zijn er cursussen op elk ni
veau. Sommige cursisten doen
het voor hun werk, anderen
om zich op vakantie te kunnen
redden, weer anderen omdat
ze het gewoon leuk vinden.
Dat maakt het ook wel eens
moeilijk met al die uiteenlo
pende interesses, maar dat
houdt het natuurlijk ook le
vendig", aldus mevrouw Bran
derhorst.
Elitair
K en O krijgt wel eens het
verwijt dat het een elitair
clubje zou zijn, een eilandje
met louter cultuur-geïnteres
seerden. Dat verwijt wordt
niet alleen door de cursussen
ingegeven, maar vooral door
de concerten en lezingen die
K en O organiseert in onder
meer de Leidse Schouwburg.
Volgens Weber is dat onzin.
„Voor wat betreft die concer
ten: we halen zowel André
van Duin naar Leiden als een
Bach-concert. En de cursussen
worden gevolgd door een pu
bliek dat volgens mij een door
snee van het Leidse is".
Mevrouw Gerbrands beaamt
dat: „We hebben hier gewoon
mensen die erg gemotiveerd
zijn. Als ie nergens zin in hebt,
dan heeft K en O niets voor
je. We bieden iets aan, of je
daar gebruik van wilt maken
moet je zelf weten. We luiste
ren ook sterk naar de vragen
en geluiden die we van het
grote publiek ontvangen".
Van concurrentie met overige
onderwijsinstellingen, zoals de
LOI en het volwassenenonder
wijs van de Boerhaavescholen
wil het drietal niet weten. We
ber daarover: „De LOI heeft
toch voornamelijk schriftelijke
cursussen. En de mensen die
hier komen doen dat vooral
vanwege het persoonlijk con
tact met de docent dat je hier
hebt. En met Boerhaave heb
ben we een goede relatie. Daar
zitten toch meer de mensen
die een diploma willen halen.
Mensen die daar Russisch vol
gen, komen hier bijvoorbeeld
vaak voor literatuurlessen. De
aard van de opleidingen ver
schilt gewoon. Als je een
stoomcursus wilt, dan hoef je
bij ons niet aan te kloppen".
PAUL VAN DER BIJL
Nu China zijn grenzen
heeft geopend voor de
wereld, staat men te drin
gen om dit land te bezoe
ken. Dat mag afgeleid
worden uit de grote inte
resse waarop Teleac stuit
te toen zij een cursus Chi
nees aankondigde, inclu
sief een kijk op de cultuur
van dit land. De cursus
krijgt de titel „Ni hao",
wat „Hoe maakt u het?"
betekent. Met deze uiting
van toenadering werden
de cursusleiders inmiddels
al aangesproken door dui
zenden belangstellenden.
De tv-academie Teleac kwam
er bij navraag achter, dat in
ons land veel nakomelingen
huizen van Chinezen, die de
taal van hun voorvaderen niet
meer machtig zijn en hem
graag willen leren. Voorts telt
ons land nogal wat beoefena
ren van de acupunctuur. Zij
willen de oorsprong en wer
king van deze oorspronkelijk
Chinese geneeswijze achterha
len door middel van de kennis
van de cultuur van dat land.
Niet minder speelt in dit ver
band een rol dat China nog al
tijd wordt beschouwd als een
groot geheimzinnig land. Het
mysterie, dat eeuwen geleden
ontstond na het bouwen van
de muur langs de grenzen,
hoopt men nu te ontsluieren.
De cursus begint op dinsdag 4
februari en geeft gelijk al een
uitleg van de karakters in het
Chinese schrift. Ni betekent jij
en hao is goed. Jij goed? Ook
wordt uitgelegd, dat de Chine
se geschreven karakters wer
ken als een soort verkeersbor
den, waarbij een uitspraak
hoort. De cursus is geschreven
door twee Chinezen, te weten
Han Yunhong en Hu Shaoxi,
die vertrouwd zijn met de be-
ginnersproblematiek en veel
werk maken van de schrifte
lijke begeleiding.
Teleac presenteert de komen
de winter weer een heel pak
ket cursussen, waarover onder
telefoonnummer 030-956911
alle informatie verkregen kan
worden. Onder de titel „Su
permachten" kan men via de
buis kennis nemen van de ge
schiedenis van Amerika, ter
wijl men zich via „Follow
through" kan bekwamen in
het Engels. Over deze taal ge
sproken, Teleac speelt in op de
verplichte Engelse lessen in
het basisonderwijs en biedt
een cursus die daartoe leer
krachten opleidt. In deze cur
sus wordt overigens samenge
werkt met de Nederlandse
Onderwijs Televisie en met de
SLO, de Stichting Leerplan
Ontwikkeling.
Van de vakantiecursus Frans
„Bonjour tout le monde" heb
ben veel vakantiegangers deze
zomer waarschijnlijk plezier
gehad, terwijl de knutselaars
met cassettes het nodige opge
stoken moeten hebben van de
audio- en videolessen.
Literatuur
„De Nederlandse literatuur na
1830" gold als een paradepaard
van Teleac. Deze cursus werd
samen met de BRT opgezet en
trok steeds meer cursisten.
Mensen die meer wilden we
ten over de ontwikkeling van
de letteren in de laatste ander
halve eeuw, waarvan de huidi
ge literatuur een voortvloeisel
is.
Weinig gebieden ontsnappen
aan de aandacht van Teleac,
waar het gaat om het aanrei
ken of aanvullen van de nodi
ge kennis. Zo zijn er lessen
voor beginners en gevorder
den in grafische technieken,
plantenverzorging, beter leren
lezen en schrijven. Er is een
educatief discussieprogramma
waarin de kunst van het con
verseren wordt bijgebracht.
Verder zijn er cursussen in het
klussen in huis, de computer,
sociale verzekering, biotechno
logie, leermoeilijkheden, kind
en basisschool, het eigen be
drijf en het leren improviseren
op basis van jazz. Daarvoor
moet niet alleen de leerstof
aangedragen worden, maar
ook dienen er studiebegelei
ders te worden gezocht die via
de tv en radio hun leerlingen
met afstandsbediening weten
te bereiken. Dit vraagt een ei
gen educatieve systematiek
omdat het ontbreekt aan di
recte reacties en de leraar niet
onmiddellijk kan vaststellen
wie al of niet moeite heeft met
de stof.
Naast Teleac weert ook de
RVU (Radio Volksuniversiteit,
ook op tv) zich danig met cur
sussen. Zoals in deze weken de
lessen over babyverzorging
onder het motto dat de baby
ook al een mens is. Verder
kan men bij de RVU terecht
voor inspiratiebronnen van
kunstenaars, en in „Allemans
veren" voor de invloed van de
tv op de kijker, want „Tussen
slapen en waken" gebeurt ook
het nodige. Hiervoor heeft de
RVU een psycholoog ingescha
keld.
Onderwijs-tv
De Nederlandse Onderwijs Te
levisie is de laatste tien jaar
uitgegroeid tot een miljoenen
bedrijf, dat steeds meer kijkers
aan zich bindt. Volgens de
NOT kwam de groei pas echt
op gang toen eind 1970 bij Ko
ninklijk Besluit werd bepaald
dat scholen voor lager en bui
tengewoon onderwijs op over
heidskosten een televisietoes
tel konden aanschaffen.
Het pakket dat wordt geboden
is omvangrijk. Het varieert
van het leren omgaan met
prentenboeken voor kleuters
tot een taaiserie voor de mid
den- en bovenbouw van mavo,
havo en vwo. Dit alles in over
leg met de overige organisaties
werkzaam op dit gebied.
In de loop der jaren hebben
heel veel leerkrachten onder
vonden dat televisie een heel
indringend medium is. Televi
siebeelden blijven vaak beter
hangen dan een tekst in een
boekje. Een onderzoek heeft
geleerd dat leerlingen liever
naar de televisie kijken dan
een encyclopedie of een boek
raadplegen. Ze zeggen: „Tele
visie is veel actueler. Het is
echt en toont beelden van nu",
aldus de NOT.
Veel leerkrachten maken dan
ook gebruik van het weekjour-
naal van de Schooltelevisie
omdat er zoveel in wordt uit
gelegd. Anders dan in bijvoor
beeld het „Jeugdjournaal" of
het „Journaal" van acht uur
krijgen de leerlingen een stuk
je historie te zien en uitleg bij
het onderwerp, waardoor ze
de materie beter begrijpen.
Televisie wordt al lang niet
meer gezien als een magisch
medium. Gebleken is dat kleu
ters van nu meer uren voor de
televisie doorbrengen dan
kleuters uit 1965. Het eerste
wat ze kunnen lezen is de tele
visiegids.
De videorecorder heeft het
aantal scholen dat gebruik
maakt van de NOT vergroot.
Het biedt namelijk de moge
lijkheid de „kijklessen" in het
lesrooster in te passen. Dan
hoef je dus niet op maandag
morgen elf uur te kijken naar
iets waar je als leraar pas over
een maand met de klas aan toe
bent. Een ander voordeel is
dat de school een eigen video
theek kan opbouwen, waaruit
eindeloos geput kan worden.
Volgens de laatste cijfers- be
schikt 65 procent van de lage
re scholen over een videore
corder en ligt het percentage
in het lager beroepsonderwijs
rond de 81 procent.
De NOT levert echter niet al
leen de beelden maar ook het
schriftelijke lesmateriaal, dit
tot grote ergernis van de edu
catieve uitgevers in ons land,
die er een zware concurrent
bijkregen. Speciaal hiervoor
heeft de NOT een uitgeverij in
het leven geroepen waar en
kele miljoenen guldens in om
gaan. De scholen betalen die
miljoenen terug door het les
materiaal te bestellen.
Aanbod
Het aanbod in lesprogramma's
wordt voor een groot deel be
paald door de aangesloten
scholen. Kees Schippers, direc
teur programmazaken van de
NOT, vat het als volgt samen:
„We willen in grote lijnen
brengen wat de scholen vra
gen. Voor tachtig procent
wordt in die behoefte voor
zien. De overige twintig pro
cent gebruiken we om op actu
ele zaken in te spelen".
Tussen het nieuwe lesmateri
aal dat in het seizoen 1985-
1986 wordt vertoond, bevindt
zich de serie „Dan ben ik
bang", die kleuters in drie af
leveringen wil leren omgaan
met angst. Het programma
„Prentenboekjes" leert de
leerling kijken. Voor de oudste
kleuters is er de tiendelige
reeks „Wakko en Wokko"
waarin de wereld wordt ver
kend. Voor het lager onderwijs
bestaan de nieuwe lessen uit
„Nieuws uit de natuur", „Boe
ken die boeien", „Muziek in de
tent", „Kijk, als je tekent zie je
meer" en „Kinderen en echt
scheiding", waarin wordt ge
zocht naar oplossingen voor de
problemen die kinderen kun
nen ondervinden bij een schei
ding.
Voor mavo, havo en vwo be
horen de „Bondsrepubliek
Duitsland" en „Sovjet-Unie
1917-1953" tot de nieuwe se
ries, die speciaal werden ver
vaardigd voor de examenklas
sen. Voor de midden- en bo
venbouw van mavo, havo en
vwo is er een serie „Taalfigu
ren". Deze programma's wor
den gepresenteerd- door het
duo Frisse Jongens en hande
len over bijvoorbeeld de func
tie en het effect bij verschil
lende vormen van taalgebruik.
TON OLIEMULLER
