,,Ik kan er niets aan doen,
maar ik hou van deze man
„I
k creëer d
e agressie welbewust"
Bijna
mesjokke
reworden
na
\hagwan-
,lgjeportage
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 198S
nerty
>ulev^j mij gelooft, wordt stapel-
>erst )ldus de Indische mysticus
loodb/] Shree Rajneesh in het in
ider met hem waarvan onze
1 act[\fgelopen zaterdag het eerste
1 Seri\bliceerde. De auteur van de
nder^n-reportage kan er thans
rans), toevoegen: wie eerlijk over
Jdsoirobeert te schrijven loopt
lhee|r,5 de kans stapel-mesjokke
>spe<fc/e/j. Zoveel dilemma's, zo-
fradoxen waar loopt in
jtie haam de rode draad? Of
sant r geen rode draad?
iaarwjk is het waar dat Bhag-
n et grote regelmaat de meest
e) bende en provocerende uitla-
iver de wereld inslingert. „Stuur
>n" tlsche teams heen zo zei de
ssenr in de krant van vorige
an faterdag met betrekking tot
il oneerenden in Ethiopië. „Stuur
jk iasche teams heen en geef de
ter t een injectie zodat ze eeu-
n hénnen slapen. Dat is barm-
i vai En ook: „Als de mensen in
ste de Wereld blijven vast-
loretj aan de status quo, nou laat
n de1 maar doodgaan". In een
•ilijkwpre/c met het Duitse week-
s wefcr Spiegel zei Bhagwan over
even „Ik hou van deze man. Hij
ust tk. Maar ik ben nog veel gek-
e beite citaten zijn uiteraard uit
d doprband gerukt en ontdaan
:ecte< ironische toonzetting, maar
aids-ivve! juist.
be? aandacht concentreert op
en isrt uitspraken komt in de
unnnng in te stemmen met de
cent Tig van althans het grootste
geen de wereldpers, dat meent
grorRolls-Roycemysticus in Ore-
et erft goed bij zijn hoofd is.
en dtobleem is alleen dat een
mdeist die uitsluitend de provo-
Ie dvan Bhagwan doorgeeft, de
erw'ijkheid krachtig vertekent.
ïnfetar hem luistert of zijn boe-
midifsf stuit ook voortdurend op
omottroerende passages. De poë-
r 27farmeè hij de aandacht van
et. cipelen vestigt op het myste-
elijk zich elke seconde voltrekt
ivezi(„leven" heet dat is óók
ig een.
;een rspectief dat hij schetst op
kt \wustzijn dat vrij is van voor-
ichten ook dêarop moetje wij-
je probeert eerlijke journa
ls eete bedrijven.
ie", \puur persoonlijke ervaring
tngeh tact te hebben gehad met
itspritengewoon authentiek mens
f is die ervaring, na een vraag-
Se?i van bijna twee uur, ver-
n k\i worden?
er de commune van de mys-
n de omgang van de discipe-
et elkaar. De Nederlandse
^^^n-apostel Swami Deva Am-
psychiater Jan Foudraine
ip de de jaren zeventig opzien
elijkt/net zijn baanbrekend boek
nen,t van Hout?") mag in het en-
i en isme waarmee hij van zijn
ïn. getuigt wel eens wat dolge-
i Bui overkomen, de sannyasins
raderde woestijn van het Ameri-
aandOregon de stad Rajneeshpu-
zijm ebben opgebouwd, lijken
i aidfet algemeen een toonbeeld
ard Irmonie. Geïnspireerd door,
erd ee zelf zeggen, „onze gast
etenssn" hebben ze daar in vier
Het ld een nederzetting uit de
volgigestampt die buitengewoon
atuutabel is en waar je uitslui-
in niendelijke en vrolijke men-
drijf pnkomt. Wat wordt daar ge-
?ene En gedanst! Rajneeshpuram
eigen plek waarvan de bewoners
geeifrustraties en tics hebben in-
n gd tegen één andere tic:
geniën. De vraag rijst: kan „een
die p niet goed bij zijn hoofd is"
holptduizenden mensen inspire-
;1 in i zoveel harmonie en- vreug-,
ten
•der In blikveld beperkt tot de
en sitieve aspecten van Bhag-
Hij yn de duizenden die zich
tselijim laten inspireren, heel wel
n, dh.
lis bevat moet een verslaggever
Na en staat voor de schoonheid
van Sannyasins in hun meester
oberti, maar die de af en toe on-
te ljike opinies van deze mysti-
te st|nmin wil verhullen?
DE K Bhagwans meningen niet
^^^ant en moeten we, zoals hij
^^ibeveelt, luisteren naar de
ussen zijn opinies, de stilte
zijn woorden? Maar hoe
niceer je in stilte?
en dSrna^'st d'e z'Jn f°cus n'et
at aIe beperken tot de provoca-
ecj vj Bhagwan, maar tegelijker-
ren Pert deze Provocat'es te ver'
need wordt van een Bhag-
t fportage welhaast stapel-
leid fe' H'erbiJ dee^ H en SLOT
irdtv j°urnal'$tieke avontuur in
_al jhpuram.
ng a! WILLEM SCHEER
Va
angij
rordt
ran S
der i
ande;
ie inl
5 bet
It de
tits d
of C
opzie
disch
RAJNEESHPURAM Wie zijn
toch die rood geklede, ogenschijn
lijk zo naieve, 84 uur per week
werkende mensen die in vier jaar
tijd de heuse „city" Rajneeshpuram
uit de grond hebben gestampt? En
kele psychologen van de Universi
teit van Oregon waren naar het
antwoord op deze vraag ook
nieuwsgierig. In oktober 1983 stel
den ze een onderzoek in, waarvan
de resultaten volgens het voorlich
tingsbureau van de commune nog
steeds actueel zijn en dat uitwijst
dat de gemiddelde leeftijd van de
communeleden rond de 34 jaar ligt.
Iets meer dan de helft van hen is
vrouw. Ze hebben een hoog oplei
dingsniveau en zijn over het alge
meen afkomstig uit een grote stad.
De psychologen vergeleken het op
leidingsniveau van de bewoners in
Rajneeshpuram met dat van de in
woners van Oregon en kwamen tot
de volgende resultaten (tussen
haakjes het percentage dat op de
Oregon-inwoners slaat):
Van de bewoners van Rajneeshpu
ram heeft 95 een middelbare
schoolopleiding (76 Een graad
aan een universiteit werd behaald
door 64 van de sannyasins
(17 terwijl 12 van hen een
doktorsbul (1 bezit.
Op bezoek in Rajneeshpuram bete
kent dit dat de vuilnisman met wie
we 's morgens een praatje maken
een Amsterdamse doctor in de geo
logie blijkt te zijn en de dame die
ons in het restaurant een kopje kof
fie serveert een destijds vermaarde
psychotherapeute uit Londen. De
tuinman, druk in de weer met de
aanleg van een nieuw terras, was
zes jaar geleden een beroemde
filmster in India.
Wat beweegt deze mensen om de
maatschappij, met al haar spannin
gen maar toch ook met al haar ge
noegens, de rug toe te keren en in
Rajneeshpuram zeven dagen per
week twaalf uur per dag te gaan
werken? Wie die vraag op tafel
legt, na een spelletje black jack in
het casino bijvoorbeeld en onder
het genot van een eerlijke pils,
krijgt er nimmer een antwoord op
dat het verstand kan bevredigen.
„Bhagwan", is de meest gehoorde
reactie. „Ik kan er niets aan doen,
maar ik hou van deze man. Hij is
zó schitterend".
Maar wat is er dan zo schitterend
aan hem, vragen we een voormali
ge makelaar uit New York. „Ik
weet het niet, het is niet uit te leg
gen. Je kunt het alleen aan de weet
komen door hem zelf te proeven.
Kijk hem aan, luister naar zijn le
zingen. Alleen zo kom je er ach
ter". Zoveel wordt toch wel duide
lijk dat de „lovers" van Bhagwan
dikwijls mensen zijn uit een milieu
waarin de materiële behoeften zijn
bevredigd. Ze hebben geen zin
meer om (net als hun ouders) voor
een mooiere auto te werken of voor
een jacht en zijn bij de meester te
recht gekomen na een, soms lange,
periode waarin ze worstelden met
de vraag: wat moet ik met dit le
ven? Wat is de zin? Waarheen ben
ik op weg?
Van de andere kant is het bezit van
een flinke bankrekening ook een
voorwaarde om in Rajneeshpuram
zelfs maar poolshoogte te kunnen
nemen. Vanuit Nederland kost al
leen de reis erheen al, inclusief de
terugvlucht, tweeduizend gulden.
De bijstandsmoeder die geïnteres
seerd is, zal genoegen moeten ne
men met het bekijken van een vi
deo van de meester in een centrum
van Bhagwan-discipelen. „Laten de
andere godsdiensten maar voor de
armen zorgen, ik zorg wel voor de
rijken", zei de meester
voor de Amerikaanse televisie.
Japanners
Dit verklaart vermoedelijk ook het
percentuele overwicht van blanken
in de commune. Onder de niet-
blanken zijn de Japanners sterk
vertegenwoordigd. Zo sterk dat bij
voorbeeld het schriftelijk advies in
de douches om zuinig met water
om te gaan ook in het Japans wordt
vermeld.
Behalve Bhagwan zelf werken alle
bewoners van Rajneeshpuram
twaalf uur per dag, een arbeidstijd
die tijdens de festivals kan oplopen
tot 14 a 16 uur. In de ogen van een
buitenstaander is dat een slavenbe-
staan, maar de sannyasins zelf wij
zen die term verontwaardigd van
de hand. Ze spreken ook niet van
werken, maar van „worship", ere-
dienen. „Zie het als een eredienst
aan het bestaan", zegt een meisje
dat als schoonmaakster werkt. „We
willen Bhagwans visie werkelijk
heid maken. Een nieuwe wereld
creëren van intelligente mensen
die elke seconde van hun bestaan
als een goddelijk geschenk ervaren.
Een wereld waarin angst, ambitie,
jaloezie, achterdocht en al die ande
re frustraties die de oude mens be
heersen, overwonnen zijn. Dit moet
een dansende stad worden en heel
de wereld een dansende planeet".
Frustraties overwinnen wil ieder
een wel, maar hoe doe je dat? Vol
gens Bhagwan en zijn discipelen
helpt het om te mediteren. In de
Mandir-meditatiehal (ter grootte
van een voetbalveld) kunnen be
zoekers elke dag deelnemen aan
een brede reeks van meditatie-oe
feningen waarbij muziek en stilte,
beweging en bewegingloosheid el
kaar afwisselen. Geïnteresseerden
en beginnende sannyasins kunnen
zich laten inschrijven aan de „me
ditatie-universiteit". Een twintigtal
therapeuten geeft daar leiding aan
therapiegroepen die doorgaans een
looptijd hebben van twee tot vier
dagen. Men dient dan wel weer de
dikke portefeuille open te trekken.
Een vierddagse therapiegroep kost
al gauw tegen de achthonderd gul
den. Voor de cursus die „Nieuw
Begin" heet, uit meerdere therapie-
groepen bestaat en zes weken
duurt, betaalt de cliënt ruim negen
duizend gulden. Als het de schrik
over deze prijzen kan verlichten: ze
zijn inclusief verblijf en drie (vege
tarische) maaltijden per dag.
Een gewone bezoeker betaalt mini
maal honderdzestig gulden per dag
(inclusief).
„Eredienen"
De goedkooptste mogelijkheid om
in Rajneeshpuram te verblijven is
er te werken. Daartoe moet men
een verzoek indienen, dat om
de discipelen moverende rede
nen van de hand kan worden
gewezen. Indien men, bijvoorbeeld
voor een periode van drie maan
den, geaccepteerd wordt, betaalt
men hiervoor ruim veertienhon
derd gulden per maand. Dan wordt
men ingedeeld in pak weg de
„Bouwtempel", de „Schoonmaak-
tempel" of de „Keukentempel" en
kan men min of meer onbeperkt
„eredienen".
Is dat nou echt leuk? „Je hebt er
geen voorstelling van", zegt de
Amsterdamse vuilnisman-geoloog.
„Het is zó anders dan werken bij
een baas. Zo ontspannen. Er is geen
competitie en geen hiërarchie. De
vuilnisman heeft in Rajneespuram
dezelfde status als de architect of
de computerdeskundige. Werken is
hier^geen werken. Je doet het puur
voor je genoegen".
Zoals vorige week gemeld bestaat
de commune van Rajneeshpuram
(zeg maar de kerngroep) uit twee
duizend sannyasins. Daarnaast ver
blijven er altijd wel zo'n tweedui
zend discipelen op semi-permanen-
te basis voor de duur van een
half jaar bijvoorbeeld. De commu
ne-leden ontvangen hun maaltij
den, hun dagelijkse biertje, hun
wekelijkse pakje/ sigaretten, kle
ding, medische verzorging en alles
wat ze verder nodig hebben gratis.
Daarnaast een klein zakgeld ter be
steding in bijvoorbeeld het restau
rant, de patatkraam of de bloemen
winkel.
Technische prestaties
Aldus met zijn allen genoeglijk ere-
dienend hebben de sannyasins een
stadje opgebouwd waarvan de reli
gie bij velen bevreemding wekt,
maar waarvan de technische pres
taties door vriend en vijand wor
den geroemd. „De wijze waarop in
Rajneeshpuram tuinbouw en vee
teelt wordt bedreven is fantas
tisch", erkent ook de anti-Bhagwan
activist Paul Ketcham van de mi
lieu-organisatie Duizend Vrienden
van Oregon. De zorg die hij en zijn
organisatie hebben is echter, zoals
vorige week gemeld, dat de zaken
uit de hand gaan lopen wanneer de
stad de komende jaren blijft groei
en.
Milieudeskundigen zijn bijvoor
beeld geïnteresseerd in de wijze
waarop men de semi-woestijn op
nieuw in cultuur brengt. Een van
de eerste erediensten die de sann-
de eerste erediensten die de sanny-
hebben genomen was de aanleg
van een stuwmeer, het Krishna-
murtimeer gedoopt, dat thans ruim
1300 miljoen liter water bevat.
Dank zij dit meer groeit en bloeit
er in Rajneeshpuram een tuin
bouwbedrijf dat zoveel groente pro
duceert (zestig verschillende soor
ten) dat de tweeduizend commune
leden, de tweeduizend semi-perma-
nente bewoners en de op hoogtijda
gen vijftienduizend bezoekers er
meer dan voldoende aan hebben.
Paul Ketcham, relativerend: „Het
is natuurlijk wel zo dat met gratis
mankracht en een praktisch onbe
perkte stroom kapitaal iedereen tot
deze bewonderenswaardige presta
tie in staat is".
Aids
Tot slot: hoe staat het met de sex in
Rajneeshpuram? Volgens het eer
der aangehaalde onderzoek is 74
procent van de communeleden ge
trouwd. Velen wonen alleen.
Sexueel verkeer buiten het huwe
lijk of buiten een vaste relatie om,
wordt als normaal ervaren. Toch
lijkt men van deze vrijheid geen
buitensporig gebruik te maken.
Wat wellicht verband houdt met de
langdurige erediensten. En mis
schien ook met het gebruik van
condooms en handschoenen tijdens
het vrijen. Sinds Bhagwan heeft
voorspeld dat twee derde van de
wereld aan aids ten onder zal gaan
(maar ook wat deze omvang van
het drama betreft „geloven" nfet al
zijn sannyasins hem) zijn er zeer
strikte maatregelen getroffen om te
voorkomen dat de lichaamsvochten
van verschillende personen met el
kaar in contact komen en het aids-
virus overdragen.
Wat de voortplanting van het men
selijk ras betreft maakt men zich in
Rajneeshpuram weinig zorgen.
Volgens Bhagwan en zijn discipe
len is de wereld overbevolkt. Kin
deren krijgen is niet verboden,
maar het wordt ook niet aangemoe
digd. Het totaal aantal kinderen in
Rajneeshpuram bedraagt thans
honderdtwintig.
RAJNEESHPURAM Een. van
wege Bhagwans fragiele gezond
heid, diepgekoeïde air-conditioned
ruimte in het vierduizend sannya
sins tellende plaatsje Rajneeshpu
ram in de semi-woestijn van Ore
gon. Het gesprek met de mysticus,
bijgewoond door een twintigtal dis
cipelen, verloopt nu eens schok
kend, dan weer speels. Elke gele
genheid voor een grap grijpt hij
aan en zijn ogen fonkelen daarbij
van intens plezier. „Ik ben dol op
grappen", zegt hij en anders dan
de buitenwereld blijken zijn dis
cipelen er elke keer weer buitenge
woon hard om te moeten lachen. In
de gespreksdelen die we vorige
Week publiceerden ging het onder
meer over de tegenstrijdigheden
die er voortdurend in lezingen van
de mysticus opduiken. Hitier bij
voorbeeld schildert hij de ene keer
af als het meest verderfelijke crea
tuur ooit door de wereld voortge
bracht. De andere keer noemt hij
Hitier weliswaar een gek, maar een
gek van wie hij houdt. Voor de
sannyasins moet dit toch zeer ver
warrend zijn?
Bhagwan: „Voor mensen die nog
maar net sannyasin zijn is dat ze
ker verwarrend. Gisteren deed ik
een bepaalde uitspraak en vandaag
zeg ik het exacte tegendeel. Waar
moeten we ons nu aan houden,
vragen beginrtende sannyasins zich
af. Maar spoedig gaan ze inzien dat
het er niet toe doet wat ik zeg. Tus
sen de ene uitspraak en de andere
bevindt zich een kloof. Tussen de
ene regel en de andere, tussen het
ene woord en het andere zit een
leegte. En wat ik eigenlijk te zeg
gen heb, ligt besloten in die leegte.
Sannyasins beginnen dat vrij snel
in te zien. En dan kan het ze niet
meer schelen wat ik gisteren zei en
wat ik vandaag zeg. Ze maken geen
vergelijking meer. De kloof is
steeds dezelfde. De woorden zijn
veranderd, de uitspraken zijn ver
anderd, maar de kloof is dezelfde.
Zodra sannyasins inzien dat ze mij
niet moeten zoeken in de uitspra
ken die ik doe, maar in de stilte
tussen die uitspraken in, verdwij
nen al hun moeilijkheden. Dan
ontstaat er vertrouwen in mij.
Geen geloof. Hoe zou je iemand
kunnen geloven die zo tegenstrijdig
BHAGWAN SHREE RAJNEESH IN EXCLUSIEF INTERVIEW (II EN SLOT)
is als ik? Maar vertrouwen. En in
dat vertrouwen kan de liefde tus
sen mij en mijn sannyasins bloei
en".
Liefde?
„Liefde. Ik heb geen filosofie en
geen geloof te bieden. Wat zich tus
sen ons afspeelt, tussen mijn sann
yasins en mij, is liefde. Zij geven
mij hun liefde en ik geef hun de
mijne. De relatie tussen mij en mijn
sannyasins is een liefdegeschiede
nis, een love affair".
Hoe wordt iemand dan sannyasin?
Tot liefde kan men immers niet be
sluiten?
„Dat is zo. Mensen worden verliefd
op mij. Dat overkomt ze. Ze voelen
zich aangetrokken en worden ver
liefd op mij. Ik ben liefde. Mijn we
zen is liefde. En als mensen ver
liefd op mij worden hebben ze het
vurigste, het meest hartstochtelijke
moment in hun leven ontdekt. Ik
nodig mensen uit tot verliefdheid".
Hoe moeten we die uitnodiging rij
men met de vaak zeer schokkende
uitlatingen die u doet? U wekt
daarmee een enorme agressie op
zowel jegens uzelf als jegens uw
sannyasins.
„De agressie is absoluut noodzake
lijk. Ik creëer de agressie welbe
wust. Ze zorgt ervoor dat ik niet
genegeerd word. Als mijn sannya
sins genegeerd worden, als nie
mand aanstoot aan ze neemt, dan
kan ik de wereld niets bieden. Dan
kan ik niets opbouwen. Als de
mensen vijandig jegens mij zijn,
dan is er althans het begin van een
relatie ontstaan tussen mij en de
persoon die vijandig jegens mij is.
Agressie is een emotie. Die emotie
maak ik los in mensen en de
schoonheid van mijn spel is dat de
mij vijandige mens zijn eigen agres
sie opbrandt. Niemand is in staat
om lange tijd vijandig te blijven.
Vijandigheid is een ziekte en ie
mand die daaraan lijdt moet er
weer van af. Dus zoekt hij een uit
weg. In eerste instantie zal hij pro
beren mij te vergeten. Maar dat
lukt niet. Ik heb hem zo diep ge
kwetst dat hij niet kan vergeten en
ook niet kan vergeven. De enige
uitweg die dan rest is dichterbij mij
komen en trachten te begrijpen
waar ik mee bezig ben. De mens
die ik heb gekwetst gaat zich dan
afvragen: ben ik wel terecht zo vij
andig? Heb ik gelijk dat ik de san
nyasins zo haat? En iedereen die
dichter bij mij komt verandert".
Hoezo verandert?
„In India kwam er een keer een
man naar mij toe die zich snikkend
aan mijn voeten wierp. Ik vroeg:
wat is er aan de hand? Hij haalde
een groot mes te voorschijn en zei:
„Ik was gekomen om u te vermoor
den. Ik had over u gehoord dat u
heel de hindoeistische traditie wil
de vernietigen en dat maakte me zo
woedend dat ik besloot u te ver
moorden. Maar toen ik naar u luis
terde veranderde er opeens iets in
mij. Ik begreep opeens Cat u er niet
op uit bent tradities te vernietigen.
Wat u wilt is mensen helpen de
waarheid te vinden. Alleen als er
iets in de weg staat, verwijdert u
dat zodat mensen de waarheid kun
nen vinden". Toen zei hij dat hij
sannyasin wilde worden. Haat kan
makkelijk in liefde omslaan. Zoals
liefde ook makkelijk in haat kan
omslaan. Daarvan maak ik gebruik
en het is dus zeer bewust dat ik
voortdurend, over heel de wereld
vijanden maak. Ik wil mensen
wakker schudden. En sommige
mensen worden inderdaad wakker.
De meesten zullen zich omdraaien,
de deken over hun hoofd trekken
en doorslapen. Misschien dat maar
één op de honderd mensen echt
wakker schrikt, zich opricht en ziet
wat er werkelijk aan de hand was:
dat de klap die ik hem gaf niet te
gen hem gericht was, maar tegen
zijn slaap. Die mens zal mij dank
baar zijn. Mensen die mij vijandig
gezind zijn worden me dankbaar
als ze wakker schrikken".
En als op een kwade dag de haat
nu eens niet op het laatste moment
omslaat in liefde?
„Wat kan mij overkomen? Het erg
ste dat mij kan gebeuren is dat ie
mand mij vermoordt. Wat dan nog?
Ik heb alles gekend wat kenbaar is.
Ik heb alles ervaren wat ervaren
kan worden. Ik ben op een punt
gekomen waarachter niets meer
ligt. Ik ben zo gelukkig, zo geze
gend, dat ik er geen kwaad in zie
als iemand mij wil vermoorden.
Mensen zijn bang voor de dood om
dat ze nog niet geleefd hebben. Ze
hebben nog niet geleefd en de dood
nadert. Daarom zijn ze bang. Maar
ik heb geleefd. Ik heb de nectar
van het leven geproefd. Voor mij
zijn er geen problemen meer. Dus
ik kan zo veel mogelijk vijandig
heid scheppen. In de hoop dat een
paar mensen uit de duizend wak
ker worden".
Op een persconferentie die u vori
ge maand gaf, en ook eerder in ons
gesprek, omschreef u uw commune
als een circus en uzelf als de groot
ste showman ter wereld. Wilt u dat
toelichten?
(Lachend en zichzelf met overdre
ven nadruk tegensprekend:) „Een
circus? Ik weet van niets. Een
showman? Wat een onzin!"
Hoe zou u de commune nu dan om
schrijven?
„Dit is de enige plek ter wereld
waar het geen circus is! U brengt
het verleden weer in het geding.
Laat het verleden toch het verle
den. Laat de doden in hun graf. We
leven nu. U leeft, ik leef. Hier en
nu kunnen u en ik een echte, exis
tentiële ontmoeting hebben"
Weer met een uitnodigende lach:
„Ik ben een zeeronserieuze le
raar! Ik weet al niet eens meer
over welke persconferentie u het
hebt!"
Dus toch een showman?
„Ik ben dol op grappen. En grap
pen maken ten koste van andere
mensen is niet zoals het hoort. Dat
is niet aardig. Dus af en toe maak
ik een grap ten koste van mijzelf
en mijn mensen. Maar natuurlijk
ben ik geen showman. Zou een
showman midden in de woestijn
gaan zitten? Als ik een showman
was, had ik Hollywood wel als
woonplaats gekozen. Maar ik zit
hier en ik heb al mijn Hollywood-
mensen hierheen gehaald. Ik zal u
vertellen hoe ik mijn dagen door
breng en dan zult u zien dat dat
niet de levensstijl van een show
man is".
„Ik sta op om zes uur 's morgens.
En ik moet wakker worden ge
maakt want anders blijf ik doorsla
pen. Wat zal ik me zorgen maken
om weer wakker te worden? Ik
ben al een halve eeuw dag in dag
uit wakker geworden. Dat is wel
genoeg. Maar ik word wakker ge
maakt en krijg een kop thee. Uit
Bhagwan Shree
Rajneesh: „Ik ben
dol op
autorijden"
respect voor de vrouw die mij de
thee brengt, aanvaard ik die. Mijn
thee stelt niet veel voor. Zonder
suiker, zonder melk. Dan ga ik
naar de badkamer. Ik ben altijd dol
op water geweest. Van kindsbeen
af heb ik elke morgen anderhalf
uur in de badkamer doorgebracht.
Om van het water, de douche te ge
nieten".
„Na mijn bad moet ik onmiddellijk
de auto in om naar de Mandir-hal
te rijden, waar mijn mensen op mij
wachten voor de dagelijkse lezing.
Na afloop van de lezing rijd ik te
rug naar huis en gebruik de lunch.
Ik lunch om elf uur. Daarna ga ik
weer slapen. Het grootste deel van
mijn leven heb ik rond de noen
twee uur geslapen. Als student
moest ik dan de lessen missen. En
later, als professor, kon ik dan geen
les geven. Die twee uur slaap zijn
onontbeerlijk ^ioor mij".
„Om twee uur 's middags word ik
weer wakker en ga ik een uur au
torijden in een van de Rolls Roy-
ces. Ik ben dol op autorijden. En ik
beschik zeker over een van de
mooiste wegen ter wereld. Door
mijn sannyasins speciaal voor mij
aangelegd. Ander verkeer is daar
niet, dus ik hoef me er niet druk
over te maken of ik nou aan de lin
ker- of aan de rechterkant van de
weg rijd. Ik heb heel de weg voor
mij alleen. Na een uur keer ik weer
terug naar huis en dan ga ik ander
half uur gewoon in mijn stoel zitten
en doe ik niets. Vervolgens ga ik
weer anderhalf uur de badkamer
in. Dan krijg ik mijn avondmaaltijd
en rond zeven uur kom ik naar dit
gebouw voor een interview. Sinds
kort geef ik elke avond om zeven
uur een interview".
„Om negen uur, half tien ben ik
weer thuis en krijg ik bezoek van
mijn persoonlijk secretaresse. Zij
leest mij de brieven voor die mij
vanuit heel de wereld worden toe
gezonden. En de kranteknipsels die
zij voor mij van belang acht. Zelf
lezen boeken, kranten of tijd
schriften doe ik al vijf jaar niet
meer. De persoonlijk secretaresse
leest voor wat ze van belang acht
en ik luister. Rond elf uur ga ik
weer naar bed. Dus waar zou ik de
tijd vandaan halen om als show
man op te treden?".
WILLEM SCHEER
