voor
iedereen
„dichtbij
„Epidemie
maakt
einde
aan
sexuele
revolutie"
re
Wijn
Hippocrates
ROCK
HUDSON
Rock Hudson, zoals iedereen hem in gedachten heeft.
WASHINGTON Nu film- en tv-acteur Rock Hudson
als eerste (inter)nationale beroemdheid in een
ziekenhuis in Los Angeles ligt te sterven aan aids, lijkt het
Amerikaanse publiek pas echt geconfronteerd met de
ernst en omvang van de nieuwe fatale epidemische
ziekte. Enquêtes melden een plotseling sterk gestegen
bekendheid met en angst voor het vérschijnsel onder de
gehele bevolking.
Filmliefhebbers waren geschokt bij het zien van deze foto. De plaat, waarop een zeer vermagerde
Rock Hudson poseert naast Doris Day, werd gemaakt drie dagen voordat bekend werd dat de
befaamde filmacteur een van de slachtoffers was van de gevreesde ziekte aids.
De ziekte van Rock Hudson heeft
ook de nieuwsmedia aangezet tot
een nieuwe lawine van publikaties
waarin medische autoriteiten, poli
tici en vedetten getuigen van hun
bangste voorgevoelens over wat
aids nog voor Amerika en de we
reld in petto heeft. De dodelijke
ziekte is ineens niet meer een geï
soleerd gevaar voor specifieke
groepen zoals homofielen, drug
spuiters en ontvangers van bloed
transfusies, maar is voor alle mi
lieus „dichtbij" gekomen.
Er zijn in de Verenigde Staten
twaalfduizend geregistreerde aids-
patiënten. Onder hen bevinden
zich 104 heterosexuele vrouwen die
geen drugs gebruiken en veertien
dito mannen. Maar dat naar ver
houding geringe aantal rechtvaar
digt volgens deskundigen toch de
vrees dat de gehele bevolking
thans aan het begin van een epide
mie staat. Vooral als men bedenkt
dat de tweeduizend patiënten die
de ziekte hebben opgelopen door
gebruik van niet-steriele (drugs)in-
jectienaalden voor het overgrote
deel heterosexueel zijn. En nog
meer omdat negentig procent van
de geïnfecteerden de ziekte niet
daadwerkelijk krijgt maar hem wel
via sexueel contact kan doorgeven
aan een ander. „Er bestaat hele
maal niet zoiets als een hoge risico
groep", zegt dr. Michael Caplan,
een in aids gespecialiseerde arts in
San Francisco. „Het virus weet niet
wat voor sexuele voorkeur een
mens heeft. Alle mensen lopen ge
vaar. Aids is de grootste bedreiging
voor het mensdom sinds de atoom
bom".
En dr. Ward Cates van het US-
Centrum voor Ziektebeheersing
(CDC) meent: „Als we naar de toe
komst kijken zien we de potentiële
mogelijkheid dat deze kwaal erger
wordt dan alles wat de mensheid
ooit heeft meegemaakt". Dr. Willi
am Haseltine, aids-researcher in
Boston, ziet evenmin een reden om
het publiek gerust te stellen. „Nog
nooit heeft een mens zich hersteld
van aids. Als iemand niet sterft aan
het virus, dan is hij of zij wel be
smettelijk voor de rest van het le
ven. Daar moeten we op dit mo
ment van uitgaan".
Positief
Na de bekendmaking dat de homo
fiele Rock Hudson aids heeft,
heerst er niet alleen hevige angst
in de „sexueel vrijzinnige" filmwe
reld in Hollywood. De Amerikaan
se boulevardbladen melden dat er
vooral sprake is van „doodsangst"
onder de acteurs en actrices uit de
serie Dynastie. Want daarin heeft
Hudson zowel voor (door miljoenen
Amerikanen gadegeslagen) als ach
ter de schermen sterren zoals Lin
da Evans „gekust etc.".
Specialisten noemen het overigens
een misverstand dat aids door kus
sen wordt doorgegeven. Hudson is'
een soort volksidool in de VS en hij
is zelfs een kennis van president en
oud-collega Ronald Reagan. „Ook
conservatief Amerika is nu bij aids
betrokken geraakt. Als er iets posi
tief is aan het geval Rock Hudson,
dan is het dat de politici nu nog
meer geld en energie in de bestrij
ding van de ziekte zullen willen
steken. Want de steun daarvoor is
onder de bevolking sterk geste
gen", aldus volksvertegenwoordi
ger Henry Waxman. Deze is af
komstig uit West-Hollywood. Dat
stadsdeel is evenals Greenwich Vil
lage in New York een centrum van
homofilie, „waar iedereen wel ie
mand kent die aan aids lijdt of is
gestorven". Verwacht wordt dat er
meer bekende namen onder de
aids-slachtoffers zullen opduiken.
Nadat de nieuwe kwaal in 1981 in
de VS is ontdekt, heeft de regering-
Reagan het verwijt gekregen niet
snel en krachtig genoeg de medi
sche tegenaanval in te zetten. Vol
gens de critici „omdat het een
kwaal is die een groep treft welke
politiek niet interessant is voor de
conservatieve republikeinse rege
ring". Rechtse tv-predikanten, on
der wie persoonlijke vrienden van
president Reagan, suggereerden
voor het miljoenenpubliek dat aids
de straf van God is voor zedelijk
wangedrag. Patrick Buchanan,
thans lid van Reagans Witte-Huis-
staf en toen nog journalist, schreef
in 1983: „Arme homofielen. Zij
hebben de oorlog verklaard aan de
natuur en nu voert de natuur een
verschrikkelijke vergeldingsactie
uit".
Intussen laat Reagan de natuur zijn
gang niet meer gaan en zijn er gro
te bedragen (126 miljoen dollar dit
jaar) uitgetrokken voor onderzoek,
dat onder meer wordt uitgevoerd
in wereldvermaarde centra als ge
noemd CDC en de National Institu
tes of Health (NIH) in Washington.
Rock Hudsons sterfbed kan de
fondsen alleen maar doen toene-
dent als de onderzoeksresultaten
indrukwekkend zijn. Die laatste
hebben weliswaar nog niet tot een
geneeswijze geleid, maar hebben
wel in een voor de medische we
tenschap historisch recordtempo de
kennis over een nieuwe ziekte
doen toenemen. En dat geeft hoop
voor de toekomst, zij het nog nau
welijks voor degenen die reeds aan
aids lijden. „We weten heel veel",
zegt dr. Dean Echenberg, hoofd
van de dienst besmettelijke ziekten
in San Francisco. „Niet alleen over
de wijze waarop het virus witte
bloedlichaampjes binnendringt. We
hebben intussen ook zoveel statisti
sche kennis dat we in theorie kun
nen voorkomen dat de ziekte zich
verder verspreidt".
Baby's
De nadruk echter kan niet genoeg
liggen op het begrip „theorie". Als
vaststaand wordt intussen aangeno
men dat aids doorgegeven wordt
indien lichaamssappen (vooral
bloed) met elkaar in aanraking ko
men. Ook bij geboortes: 104 Ameri
kaanse kinderen hebben nu aids.
Voorts dat bij sexueel verkeer
Volgerf
Amerik
boules mij
heerst
„doodfen Sh
onder v me
en actr) fgelo
de serijw/cei
(onderen-re,
Evans), toev
Hudso \robei
rol heefos de
gespelen
irado
vooral anale penetratie naam
besmette partner riskant r gee.
schijnlijk doordat daarlïijk i
weefselbeschadigingen pf gr*
(eventueel minuscule) hpnde
voorkomen. Maar over de w,
waarin bij de „gewoon" liische
de geslachtsdaad tussen r in
vrouw besmetting kan fatera
ben is nog altijcf veel opperen
heid. Dat het mogelijk i&sche
voorkomt staat echter t een
Maar dat daarom een hénnen
king zou gaan afzien vai En
contact met een eerste de W
partner lijkt al te theoretj aan
Wat het inperken van dei ma.
ding vooral ook moeilijk?spre.
het feit dat het virus wefcr Sp
in de patiënt kan leven „Ik J
deze zich ervan bewust Ma
andere complicerende bei)e cil
factor wordt gevormd doerban
gentig procent geïnfectej iron
niet het dodelijke aids-kee/ j
krijgen, maar wel bef aan
kunnen zijn. Bovendien isrf u
nog te jong om te kunneng i
dat die negentig procent ng v,
pakweg vijftien jaar geen de
aids zal krijgen. Op gronRo77s
cijfers anno 1985 moet erff goe
mee worden gehouden dtoblee
vijf jaar minstens hondeisf di
Amerikanen de ziekte dvan 1
lijk zullen hebben terwwjkhe.
miljoen zullen zijn geïnfeiar 7i<
aangezien van alle huidifsf stt
ten 27 procent niet homoftroe/
zullen binnen vijf jaar 27fermei
rosexuelen zijn besmet, pipelt
Inmiddels is het mogelijk zich
te testen op de aanwezij „7ev<
het virus. Maar zolang een.
neesmiddel en dus geen rspec
worden geboden, lijkt twustz
de mensen te verplichten
bloedproef. Je pi
„Het enig mogelijke is eefe be*
voorlichtingscampagne", ipuur
Fritz Kahan in Los Angehtact
geen moralistische uitspr|teng<
de sexuele revolutie is die t
schijnlijk afgelopen. Sexlc var
enkele partner is een k\» wor
overleven geworden". er de
i de
et el.
n-ap
Tragedies
1 psy
Zolang de wetenschap d€ de
gen het nieuwe dodelijk» met
me niet heeft gewonnen,! van
tragedies zich binnen en sme
VS vermenigvuldigen. igeU
drama van het gezin Bui over
Angeles, waarvan vadeitfe w
en het vijftien maandOreg
zoontje hopeloos ziek zijniebbe
dochterje Nicole geen aidsef al,
van de militair Bernard 1rmor
de ziekte ontdekt werd ee ze
behoeve van de wetensïn" 7
homofilie onthulde. Hetjtf ee
op gerechtelijke vervolgig-esfa
te staan omdat „onnatuutabe7
selijke gemeenschap" in hiend>
kaanse leger een misdrijf enkoi
de jeugdige gevangene Eng
York, die door een celgeu plei
verkracht en nu vergeeifrusti
dood vecht in een gd te
ruimte in de gevangenis. L
Robert Doyle (32), die p nie
mand meer werd geholpkluizt
kenlang in een motel in zove
lag. Alle andere gasten
vlucht en de beheerder \n bl
dag een hamburger en \sitie\
voor Roberts deur. Hij s a
dekt door een plaatselijk 7a.
groep van homofielen, dh.
zoeken een ziekenhuis bevat i
hem op te nemen. Na en sta
denlange lijdensweg van isann
en verstoting had Roberti, ma
maar enkele dagen te \ijke c
plaats gevonden om te stkimir
MARC DE K Bhi
'ussei
zijn
nicee
ren. Nogal wat mensen d
Sterker nog: heel wat ar
ken dat ze ooit de eed vr c
crates hebben gezworen. pert
lijkheid is de artsenee<rn'
wrochtsel van de grote f.
dat in 1865 is opgesteld, f
dat uitdrukkelijk wordt vOUi
„dat ik aan niemand zal <PP
wat in die uitoefening a'
mij is toevertrouwd". Vo
medisch-ethische hangij
het beroepsgeheim wordt
naar het Wetboek van
dat iedere Nederlander
acht te kennen. Verande;
dan verandert ook de in1
de eed. Wat abortus bet
wet veranderd, al kun je
gen of artsen die voor 19
seneed hebben afgelegd zj
den aan de oude wetge
abortus. Een eed is een
waar.
Voor euthanasie geldt de
gel dat alles mag, mits d
rechter het niet ziet of e
ven regels niet al te opzit
den overtreden. Juridisch
nis, waar toekomstige 1
hopelijk licht kan brenge
J. Pi
Zeldep heeft een reclamecampagne zo'n succes
gehad als die van de Oostenrijkse wijnboeren.
.In juni adverteerden zij met de slogan „Oos
tenrijkse wijnen wachten op ontdekking". En
waarempel, binnen een maand werd hun har-
tewens vervuld. Enfin, u heeft tot vervelens
toe kunnen lezen, zien en horen wat er met die
wijn aan de hand is geweest. Onmiddellijk ge
vaar op een vergiftiging is er niet meer, want
wat nu op de schappen van slijter en super
markt staat is gegarandeerd vrij van diëthy-
leenglycol (zeg maar DEG).
f. Poolman
Maar er blijft een vraag onbeant
woord. Acute dodelijke vergifti-
gingsgevallen hebben zich, dat
staat nu Wel vast, in Nederland niet
voorgedaan. Maar hoe zit het met
de liefhebber die jaar en dag dat
bocht heeft gedronken Die vraag
is heel moeilijk te beantwoorden,
want men heeft alleen ervaring
met acute vergiftigingen. Toen het
schandaal losbarstte ging men in
allerijl op zoek naar soortgelijke ge
vallen. En ja hoor, wie zoekt zal
vinden. In 1937 werden 353 men
sen in Amerika plotseling ziek na
dat ze het zogeheten „Elixer of sul
fanilamide" hadden gebruikt. Mis
selijk werden ze ervan, suf, ze
moesten braken, kregen pijn in de
lendenen en raakten in coma. Het
spul bevatte 72% diëthyleenglycol
(DEG dus). Omdat van die 353 pa
tiënten er 105 overleden kon men
later nauwkeurig uitrekenen wat
de dodelijke dosis is: Een gram per
kilo lichaamsgewicht: Ben je 78
kilo zwaar, dan is 78 gram de dode
lijke dosis.
Dosis
Over de schadelijke dosis is veel
Advertentie in de Avenue van juni.
minder bekend. De belangrijkste
reden daarvoor is dat men niet
weet hoe DEG in het lichaam in
andere stoffen wordt omgezet.
Waarschijnlijk wordt diëthyleen
glycol eerst omgezet in ethyleen-
glycol en vervolgens via een hoop
tussenprodukten als oxalaatstenen
in de nieren afgezet. Tegen deze
theorie pleit dat bij die „Elixer-pa
tiënten" nooit oxalaatstenen zijn
aangetoond. Voor die theorie pleit
dat ratten die overvoerd werden
met diëthyleenglycol wel oxalaat
stenen kregen. Kortom, men weet
het dus niet. Wel weet men dat
heel waarschijnlijk enkele van die
tussenprodukten een schadelijke
werking op de nieren heeft.
En verder: Hoe meer DEG in de
wijn hoe schadelijker, dat spreekt
vanzelf. Hoe meer er van het bocht
is gedronken, hoe groter uiteraard
het effect. Zwaardere mensen zijn
minder gevoelig, want die krijgen
per kilo lichaamsgewicht minder
binnen. En dan, o ironie, het be
langrijkste tegengif tegen DEG zit
al in de fles: Alcohol, jawel! Omdat
alcohol ongeveer op dezelfde wijze
wordt afgebroken als DEG kan
minder van dat spul in de voor de
nier giftige tussenprodukten wor
den omgezet. De bulk aan DEG
verlaat het lichaam dan ook onver
anderd via de natuurlijke weg. En
dan, ook een prettig bericht, de
nieren herstellen zich spontaan als
het drinken van DEG-wijn wordt
gestaakt. Een meer dan symptoma
tische behandeling is helaas niet
mogelijk.
De internist prof. B. Sangster raad
de dezer dagen in het Nederlandse
Tijdschrift voor Geneeskunde aan
om bij iedereen die meer dan een
halve fles verontreinigde wijn in
een etmaal heeft geconsumeerd,
het creatinine in het bloed te laten
bepalen. Dan moet wel zeker zijn
dat het inderdaad om zo'n wijn
gaat. Met die proef kan tamelijk
eenvoudig worden nagegaan of de
nierfunctie is afgenomen. Over de
langdurige gevolgen van het consu
meren van deze wijn laat Sangster
zich niet uit. De kans dat mensen
in Nederland blijvende schade heb
ben ondervonden is niet erg groot
want het marktaandeel van deze
wijnen is bijzonder klein. In Oos
tenrijk ligt dat natuurlijk anders,
maar onderzoek in die richting is
nog niet gedaan.
Een arts van het Haagse verzor
gingshuis De Terp werd kortgele
den wegens moord tot een jaar ge
vangenisstraf veroordeeld. Een
voor mij juridische leek wat
duister vonnis. Enerzijds werd hem
moord aangewreven en in een
adem werd hem ook verweten dat
niet zorgvuldig genoeg te hebben
gedaan. In elk geval is duidelijk dat
de klassieke medische ethiek be
hoorlijk aan het schuiven is. Eutha
nasie mag, mits zorgvuldig uitge
voerd. Hetzelfde geldt al jaren voor
abortus, ook zo'n klassiek medisch-
ethisch hangijzer.
Maar hoe zit dat met die eed die
artsen zweren? Was dat niet de eed
van Hippocrates In de eed van de
oude Griekse geneesheer staat over
beide onderwerpen weinig Grieks
te lezen: „Ik zal aan niemand, ook
niet op verzoek, enig dodelijk ge
neesmiddel toedienen, noch mij le
nen tot enig advies van dien aard;
evenmin zal een vrouw een pessa
rium voor miskraam van mij beko
men". Plegen artsen, die euthana
sie en abortus uitvoeren, meineed?
Het opmerkelijke is dat artsen bij
hun ambtsaanvaarding helemaal
niet de eed van Hippocrates zwe-
