mens
Zomer laat zijn natte sporen na
dagjes
Toerisme lijdt onder politieke onwil
vervuild milieu en slechte spreiding
Voetbal op tv
tot 1 september
als vanouds
Nederland gaat „uit
de bol" voor jubilerend
Revalidatie Fonds
Van Aardenne wilde
inspraak omzeilen
een
didaat
i r vracht-
n korens van
bk Club
lerzoek
wijn
sist meer
aratuur
FRUITTELERS ZWAARST GETROFFEN
Vakbonden kraken plan CDA
„GRENZEN AAN DE GROEI ZIJN BEREIKT
Industrie
reservaat
Dagboek
van een
pagE
ENLAND
£eUbe6ou4antl
VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1985 PAGINA 3
enurn blijft vechten
l/lr familie Scelso
M Het actiecomité „Scelso moet
blijft zich inzetten voor de in Wognum
olland) wonende Argentijnse familie
ie met uitwijzing bedreigd wordt. Het
raat in beroep tegen het vonnis van de
rechtbank, die bepaalde dat de bevol-
in Wognum niet ontvankelijk was in
dat het gezin niet mag worden uitge-
/olgens de rechter had de bevolking
•itelijk belang". Het geding zal in okto-
ien voor het Gerechtshof in Den Haag.
iité gaat verder een dringend beroep
alle Tweede-Kamerleden van PvdA.
VVD om zich op humanitaire gronden
familie in te zetten. Het partijbureau
'vdA heeft echter al gezegd niets voor
lie te kunnen doen.
BOUW KERNCENTRALES
AMSTERDAM „De regering vindt de bouw van kern
centrales belangrijker dan democratie. Zonder wettelijke
inspraak wilde minister Van Aardenne nieuwe centrales
vestigen". Dit heeft de actiegroep „De Wraak van jhr.mr.
de Brauw" vandaag bekendgemaakt. In het krakersblad
Bluf zijn stukken gepubliceerd die door de actiegroep zijn
gestolen uit het ministerie van economische zaken. Eer
der al publiceerde Bluf uit die gestolen stukken dat mi
nister Van Aardenne toewerkt naar de bouw van twee of
drie kerncentrales in Moerdijk en Borssele, terwijl de Ka
mer zich slechts had uitgesproken voor de bouw van twee
centrales en dat nog open is waar die gebouwd moeten
worden.
Tilburg maakt straten
veiliger voor vrouwen
TILBURG De gemeente Tilburg
gaat maatregelen treffen om de
straat veiliger te maken voor vrou
wen. Nog dit jaar willen B en W een
aantal plekken in de stad veiliger
maken door daar de beplanting te
wijzigen. Hiermee is een bedrag van
45.000 gulden gemoeid. Hoge beplan
ting op minder dan zes meter af
stand van een fiets- of wandelpad is
voortaan uit den boze. Verder wordt
nagegaan wat het kost enkele
„kwetsbare" doorgaande verbindin
gen buiten de bebouwde kom te ver
lichten. Recent verscheen een ge
meentelijke nota, waarin aanbeve
lingen werden gedaan bepaalde
plekken in de stad veiliger te ma
ken.
Waarschuwing tegen
kernwapenstickers
ROTTERDAM De Rotterdamse politie
heeft gisteren gewaarschuwd tegen de
„puur commerciële opzet" van een Amster
damse organisatie die op straat stickers ver
koopt met protesten over emotioneel gela
den onderwerpen als kernwapens en de zee-
hondenmoord. Hoewel dat op zichzelf straf
baar is zegt de politie dat burgers die deze
stickers kopen „zich moeten realiseren dat
de opbrengst naar de organisatie gaat en
niet naar charitatieve instellingen". De ver
kopers van de stickers is door de organisatie
uitdrukkelijk voorgehouden dat ze wel mo
gen inspelen op de sentimenten van het pu
bliek, maar er niet op mogen zinspelen. Dit
laatste zou immers uitlokking betekenen en
strafbaar zijn.
hen
isti:
n hel
alank
heid]
t fei|
t hoe[
wett(
enlé^kAG In Soedan is
in *eh hulporganisatie ge-
uislaidie zeventien twee-
/illen vrachtwagens van
frik«|nd Duck Club over
n. wen nemen. De Stich-
lecumenische Hulp,
de Duck Club aan-
k contacten had ge
ts zo$ft zich op het laatste
tegel teruggetrokken,
gens.ichtwagens zijn niet
polj ons ervan hadden
lechL♦e^c'M, ze' een woord"
t van de stichting,
Jnd naar de pech die
1 ^,V°°i op zijn reis naar
iord ichtervolgt.
aewiji
standffeurs van de Duck
isie df> inmiddels in Rome
nnenerX vanwaar ze het
naar Port Soedan
flemen. De vrachtwa-
en 4den vervolgens vanaf
n aai} naar de Afrikaanse
ardend verscheept. De kon-
>of efig W>1 proberen tij-
overtocht een kandi-
de vrachtwagens te
Een woordvoerster:
al contacten gelegd,
Hefinitieve afspraken
niet gemaakt".
Siolland Duck Club
maken op een ga-
,n de Nederlandse
voor tweederde van
•sten voor de zeven-
feurs (tot 70.000 gul-
noeten de vrachtwa-
1 Sr%rigens wel aan een
Zeetyjer naam en faam be-
lande hulporganisatie"
^overgedragen,
arm. woordvoerder Wil-
van het ministerie
maai^wikkelingssamenwer-
?er tt het ministerie het
eveefct de vrachtwagens
overgedragen aan één
organisaties die heeft
in'g %n aan de actie Eén
iur v|jicai „teneinde Neder-
litiatieven op eikaar te
isluiten". Ken Martin
Engelse organisatie
rm ti zei gisteren dat de
le kosten van het
Jgentranport door
(id betaald worden,
te^jd is al overgeboekt",
23 irtin.
zo jr°
:omsr
isl
Griel
i
i
i
35 1DAM De Amster-
3q Keuringsdienst van
ïelast met het o'nder-
jj;j Oostenrijkse en Duit-
35 op de aanwezigheid
24 ïftige stof diëthyleen-
31 kil meer apparatuur.
- Ingsdienst zegt dat het
rerk in de knel komt
euwe apparatuur van
70.000 gulden er niet
iet onderzoek naar
nglycol werd tot voor
gevoerd door de zes-
ringsdiensten in Ne-
n wjjNadat verdachte
j-)at7tse wijnen onder de
steeds"71611 waren> worden
,0]g - Amsterdam nu nog
i zoeP sto* onderzocht,
van r >s 'n Engeland en
neen^ 6iftige stof ook aan-
Terwi in een Italiaanse
els da
UTRECHT De toeristi
sche sector in Nederland
heeft zeker geen topsei-
zoen achter de rug, maar
kan evenmin klagen over
een verloren seizoen.
Weersgevoelige economi
sche sectoren als de land
en tuinbouw hebben wél
met problemen te kampen
door het wisselvallige
weer in de bijna afgelopen
zomer.
De Nederlandse fruittelers
hebben pas echt reden tot kla
gen. De strenge vorst van de
afgelopen winter heeft al veel
schade aan de fruitbomen toe
gebracht. De bomen herstel
den zich in het voorjaar heel
aardig, maar door het vochtige
zomerweer zijn veel bomen
aangetast door de schimmel
ziekte schurft, die zich moei
lijk laat bestrijden. Bovendien
zijn heel wat percelen soms
onherstelbaar aangetast door
hagel en storm. De appeloogst
ligt dit jaar twintig procent la
ger dan in 1984; de perenoogst
blijft tien procent achter.
Het weer van de afgelopen
maanden is althans statis
tisch niet uitzonderlijk
slecht geweest, zo benadrukt
prof.dr.ir. L. Wartena, hoogle
raar meteorologie aan de
Landbouwhogeschool Wage-
ningen. Niettemin klagen vele
vakantiegangers in eigen land
steen en been over hun verre
gende vakanties. In het alge
meen hebben de campings een
zeer matig seizoen achter de
rug. Vooral campings met wei
nig voorzieningen zoals recre
atieprogramma's en excursies,
hebben moeten ervaren dat
hun gasten eerder vertrokken
of helemaal niet kwamen op
dagen. Volledig uitgeruste
bungalowparken en campings
met goede voorzieningen heb
ben in het algemeen goed ge
draaid.
De gemiddelde bezetting van
de hotels was redelijk tot goed,
aldus het NBT. Het Bedrijfs-
schap Horeca denkt dat er
hooguit sprake is van een ver
schuiving in de bestedingen,
maar niet van toe- of afname.
De bioscopen hebben de afge
lopen maanden grote aantallen
mensen getrokken, maar de
Nederlandse Bioscoopbond
(NBB) denkt dat dat meer aan
de films dan aan het zomer
weer ligt.
UTRECHT De vakbonden FNV
en CNV hebben geen goed woord
over voor het voorstel van CDA-
-leider De Vries om het cao-over
leg door de ondernemingsraad in
plaats van door de bonden te laten
„Het is ongerijmd als je ziet dat de uit
breiding van de rechten van onderne
mingsraden al op enorme weerstanden
stuit bij de ondernemers. Er kan geen
sprake zijn van een gelijkwaardige over
legsituatie als de OR met de directie over
de cao zou gaan overleggen: de werkge
ver is immers ook de broodheer van de
OR-leden. Als het hart van het vak
bondswerk wordt weggesneden, ontstaan
enorme verschillen in arbeidsvoorwaar
den", aldus de FNV.
„In feite draait De Vries hier de vakbe
weging de nek om", stelt CNV-secretaris
Terpstra. Hij noemt het „onaanvaard
baar en onbegrijpelijk" dat De Vries met
dergelijke plannen op de proppen komt.
„In het CDA-programma worden mooie
woorden gewijd aan de rol van de vak
beweging en vervolgens schuift een van
de voormannen van datzelfde CDA de
vakbeweging praktisch van het toneel".
In haar element
Erica Terpstra. Twee
de-Kamerlid voor de
VVD, heeft ter voor
bereiding op het ka
merdebat dat het ko
mend najaar over het
gehandicaptenbeleid
wordt gehouden, een
week doorgebracht in
de Arnhemse Johan-
nastichting, een ob
servatie- en revalida
tiecentrum voor jon
geren. Vooral bij het
geregelde bezoek aan
het zwembad was de
oud-wed
strijdzwemster Terp
stra (I) in haar ele
ment.
BREDA De grenzen
aan de groei van het toe
risme zijn bereikt. Dat
komt voornamelijk door
de ontwikkeling van de
inkomens, de aantasting
van natuur en milieu, het
ontbreken van een poli
tieke visie en de slechte
spreiding. Dat zegt drs.
M.J. Kosters in zijn net
gepubliceerde boek „Fo
cus op toerisme". Koster is
docent toerisme aan het
Nederlands Wetenschap
pelijk Instituut voor Toe
risme en Recreatie
(NWIT) in Breda.
Koster noemt vooral de ont
wikkelingen zorgelijk ten aan
zien van het gebruik van
ruimte en de aantasting van
natuur en landschap, aldus
Koster. In de landen die de
grote aantallen vakantiegan
gers leveren is een aanzienlij
ke werkloosheid ontstaan, die
niet alleen economische maar
ook sociale consequenties
heeft. Bovendien ondervinden
veel langdurig werklozen ook
psychische moeilijkheden en
zelfs een vakantie kan de ge
deprimeerde situatie dan am
per compenseren. Vanuit die
hoek wordt het toerisme de
komende jaren ongetwijfeld
enigermate geremd, vooral
doordat langdurige werkloos
heid de inkomenspositie even
eens aantast, schrijft Koster.
Om deze problemen in Neder
land enigszins op te vangen is
een toeristisch/recreatieve po
litiek nodig, die sterker dan
tot nu toe is georiënteerd op de
mens en zijn milieu, zo consta
teert hij. Koster concludeert
tevens dat de vakbeweging het
op dit punt laat afweten. Ook
de vakantiespreiding kan vol
gens hem beter geregeld. Een
sterke concentratie van de va
kanties jaagt de prijzen van de
accommodaties op en de servi
ce wordt vaak minimaal. Veel
mensen die op het hoogseizoen
zijn aangewezen hebben geen
goedkopere alternatieven. Het
hoogzeizoen brengt bovendien
zoveel drukte in de vakantie
centra teweeg dat het er soms
niet meer plezierig toeven is,
aldus Koster.
HILVERSUM In afwachting van nieuwe besprekin
gen over voetbaluitzendingen in het komende seizoen
hebben de KNVB en de NOS besloten een adempauze
in te lassen en tot en met 1 september radio- en televi
sie-uitzendingen te verzorgen op basis van het oude
contract.
In de komende veertien dagen wil de KNVB dan met de NOS
overleg plegen op basis van de voorstellen die de NOS afgelopen
vrijdag aan de KNVB had gedaan. De NOS heeft de KNVB
meegedeeld dat zij dit aanbod van harte accepteert.
In de komende dagen zullen namens de KNVB Ajax-voorzitter
A. Harmsen (lid van het bondsbestuur van de KNVB) en na
mens de omroep E. van Westerloo (hoofd NOS TV-programma
en voorzitter van de onderhandelingsdelegatie van de omroep)
trachten een voorstel voor de betrokken onderhandelingsdelega
ties uit te werken.
oMELS
TNIETAANCgNPMENEN UeSrjS
\wAA60H PepfièeNWTiÊF
\ATeCU\JCNOU ]/RMj IKJE
Vi
DEN HAAG Onder het
motto „Nederland uit de
bol" begint binnenkort
een grootscheepse jubile
um-actie voor het jarige
Nationaal Revalidatie
Fonds (NRF). Het fonds
viert dit jaar het 25-jarig
bestaan en laat dat geens
zins ongemerkt voorbij
gaan. De actie gaat 19 au
gustus om 19.10 uur op
Nederland I van start als
AVRO-presentatrice Ria
Bremer het Nederlandse
volk oproept op grote
schaal bloembollen van
het NRF te kopen. De ac
tie van het fonds wordt
ondersteund door tien
banken, de AVRO, alle
NVT-tuincentra en een
groot aantal bedrijven uit
de bloembollensector.
De deelnemende banken zul
len via foldertjes bij de bank
afschriften reclame maken
voor de actie. Het hoogtepunt
van „Nederland uit de bol"
wordt een anderhalf uur du
rend televisieprogramma op 30
september waarin onder meer
bekend wordt gemaakt hoe
veel geld met de bloembolle
nactie bijeen is gebracht en
wat ermee gedaan wordt. Aan
het programma verlenen on
der anderen Bob Bouma, May-
wood, Albert Mol, Hugo Met
sers, Jan Lammers, Ria Valk,
Ada Kok, Berdien Stenberg,
Conny van den Bos medewer
king.
Op de zelfde dag besteedt de
AvRO-radio via Hilversum
III uitgebreid aandacht aan
een NRF-prestatietocht op de
fiets, die zal voeren langs de
plaatsen rond het IJsselmeer.
De finish hiervan is recht
streeks televisie te zien.
Lotto
De inzamelingsactie is uiter
aard bedoeld om de kas van
het fonds te spekken, die aan
het eind van elk boekjaar tel
kens angstig leeg is. Anderhalf
miljoen landgenoten hebben
last van één of andere handi
cap en leren daarmee leven
dank zij voorzieningen die mo
gelijk zijn gemaakt door gel
den uit de NRF-kas. De lijst
van vaak kleine (maar voor
sommige mensen heel belang
rijke) voorzieningen van het
NRF is lang: een hellingbaan
voor een kerk in het Friese
Winsum, een aangepaste tuin
in een Emmens verpleeghuis,
een dito toilet in Deventer,
een subsidie voor een stichting
die in Enschede zelfstandig
wonen bevordert, gehandicap
tenvoorzieningen in een
zwembad in Amersfoort, een
onderzoek naar de besturing
van armprothesen in Delft en
nog veel meer: allemaal be
taald door het NRF.
Het NRF krijgt haar inkom
sten voor een deel uit de uit
brengsten van lotto en toto, uit
incidentele (puzzel)acties in de
media en voor een klein deel
van particuliere donateurs. De
bloembollenactie nu, moet de
reserves van het NRF in één
maand tijd behoorlijk aanvul
len, zodat nieuwe activiteiten
met verve ter hand kunnen
worden genomen.
De bloembollen-pakketten
kunnen besteld worden door
overmaking van 25 voor een
buitenpakket en 27,50 voor
een binnenpakket op giro
84.9.84 of bank 70.70.70.554.
Per pakket blijft netto mini
maal een tientje over voor het
NRF. De bollen worden bin
nen twee weken geleverd.
Vanaf 24 augustus zijn de jubi
leumpakketten ook direkt te
koop bij de tuincentra die ziin
aangesloten bij de Nederlandse
Vereniging van Tuincentra,
herkenbaar aan het actiespan
doek.
In het voetspoor van hon
derdduizenden landgenoten
trekken onze verslaggevers
er nog steeds in eigen land
op uit. Van noord naar zuid
en van oost naar west door
kruisen zij onze lage lan
den om dagelijks een zeer
persoonlijke impressie te
geven van de zomerse
stand van zaken. Ditmaal
ging dagjesmens Piet Snoe
ren kijken of het nu werke
lijk nodig is de Maasvlakte
te bebossen.
Niets is meer veilig in Neder
land. Nu gaan ze weer de
Maasvlakte bebossen. Gezon
digd wordt daarmee tegen
het artikel des geloofs dat
Godfried Bomans afkondigde
bij het 25-jariff toneeljubi
leum van Wim Kan. „Het
karakter van een volk", al
dus dit artikel, „wordt vooral
door het landschap bepaald.
Welnu: onze bodem is plat.
Wij kennen geen bergen en
dalen, maar wij verdragen ze
ook niet. Alles wat ergens
uitsteekt, wekt in de Neder
lander de onweerstaanbare
drang om het gelijk te ma
ken. Deze oerdrift tot nivel
leren leeft al bij onze kinde
ren". En nu willen ze de
Maasvlakte opeens gaan acci-
denteren met 6 ha bos. Het
meest platte wat we hebben,
ten prooi aan een denivelle
ring die krachtens Bomans
gelijk staat met zondig, wat
tegennatuurlijk gedrag. Niets
is meer heilig in Nederland.
Maar serieus. De landschap
sarchitect en planoloog Han
Lörzing heeft in zijn boek
„De angst voor het nieuwe
landschap" uit 1982 er juist
voor gepleit om af te blijven
van de industriereservaten,
zoals hij Europoort, Botlek,
Pernis en natuurlijk de
Maasvlakte noemt. Daarover
straks meer. Eerst gaat deze
dagjesmens zich persoonlijk
op de hoogte stellen in het
met bebossing bedreigde ge
bied.
De bordjes Rotterdamse Ha
venroute volgen en men
komt er uiteindelijk vanzelf
terecht. Hier, aan het baken
van de stompe kerktoren in
Den Br iel voorbij, gaat een
andere wereld open. Veel
dagjesmensen menen dat ze
de pantoffelparade van sche
pen naar 's werelds drukste
haven het best in Hoek van
Holland gade kunnen slaan.
Dit is een misverstand waar
over de plaatselijke horeca al
jarenlang in zijn vuistje moet
lachen. Het beste uitzicht
over die pantoffelparade
biedt de Maasvlakte. Prins
heerlijk onderuit tegen een
duin thermoskan met kof
fie en broodje kaas binnen
handbereik kan men hier
de gestage stroom van sche
pen aan zich voorbij laten
trekken totdat het van de
exotische namen en vlaggen
die ze voeren, gaat zingen in
het hoofd. „Sulina Brail aSu-
Una Brest, Sulina Senegal,
wijd van het nest" dat
hypnotiserende klankdichtje
van Jan Engelman, inder
daad. De tragische vergissing
van het bebossingsplan is
hierin gelegen dat men
straks door de bomen de
scheepvaart niet ziet.
Duinen
Uit het bovenstaande blijkt
dat de Maasvlakte niet louter
plat ligt te zijn, maar ook een
oprisping van duinen kent.
Die horen er van nature bij,
want voordat hij in 1966
werd opgespoten ten geriefe
van de havenindustrie en
een elektriciteitscentrale, was
de Maasvlakte een ondiepe
zandbank voor de kust van
Rozenburg, geliefd bij een
menigte watervogels. Nu
wordt het reepje duin door
andere vogels benut, mense
lijke vogels, hanggliders, dat
zijn waaghalzen die zich op
wijde wieken van kunststof
naar beneden storten en on
derweg door de heersende
thermiek in wervels worden
opgestuwd. Zo'n zwerm
hanggliders als bonte pape
gaaien boven de optocht van
schepen naar Rotterdam, dat
is een van de meest fascine
rende schouwspelen die Ne
derland een dagjesmens £e
bieden heeft.
Maar vandaag zijn ze er niet,
want de wind is aanlandig en
bovendien te hard. Wel
wacht er een ander schouw-
spel. Twee mannen en een
meisje laden marktkramen
uit een bestelauto en begin
nen er vreemdvormige voor
werpen op uit te stallen,
doorzichtige staketsels waar
binnen alle kleuren van de
regenboog ih elkaar vervloei
en. Een opstelling van rea
geerbuizen lijkt het, geheim
zinnige alchimie. Wordt hier
op de verlaten Maasvlakte in
het geniep naar de Steen der
Wijzen gezocht?
Het meisje verschaft uitleg.
Een team van fotografen zijn
ze en wat ze gaan fotografe
ren, dat zijn objecten van
perspex, vervaardigd door
beeldend kunstenaar Ben
Hoezen uit Delft. Ach zo.
Maar waarom hier? Omdat,
luidt de verklaring, het licht
nergens zo helder is, de lucht
nergens zo blauw of zo zwan
ger van buien wolken. Vooral
echter omdat de achtergrond
van de Maasvlakte door Sal-
vator Dali geschilderd kon
zijn, zo surrealistisch steken
de her en der uitgezaaide ha
veninstallaties af tegen de
leegte. Ze zijn in het groot
wat Ben Hoezen in het klein
van perspex maakt. Daarom.
Camouflage
Het koffiehuis „De Maas
vlakte" doemt op. Een mooie
gelegenheid om te herlezen
wat landschapsarchitect en
planoloog Han Lörzing over
industriereservaten te berde
brengt. Het interieur wordt
gedomineerd door een knal
rode Engelse telefooncel.
AangespoeldOok hangt er
een opgezette vis aan de
muur. „Kabeljauw", zegt het
bijschrift. „99 centimeter. 1
april 1983. W. de Haan". Een
paradijs voor zeehengelaars
moet het hier zijn.
„We zullen moeten leren",
schrijft Lörzing, „dat een
landschap niet ophoudt bij de
plekjes die we mooi vinden.
Of we het nu leuk vinden of
niet, ook de 20e eeuw heeft
er recht op zijn wensen op
een behoorlijke manier ver
taald te zien in het land
schap. Het moet afgelopen
zijn met de angst-ontwerpen
van de laatste jaren. De ca
mouflage van alles wat we
liever niet zien, heeft zijn tijd
gehad. Het wil er bij mij niet
in dat de mensheid tot in
lengte van jaren tegen land
schappen als prentbriefkaar
ten wenst aan te kijken. Het
succes van de Rotterdamse
Havenroute toont aan dat er
bij het recreërende publiek
best belangstelling bestaat
voor een modern industriere
servaat. Misschien is er toch
nog hoop voor de ombegre
pen landschappen van onze
tijd". IJdele hoop dus. Ca-
mouflagebos moet en zal er
komen. „Om te vissen hoefje
niet 'gek te zijn, maar het
helpt wel", zegt een wand-
spreuk naast de Kabeljauw.
Vervang „vissen" door „de
bossen en het bordje kan zo
boven het bed van de Maas
vlakte-planologen.
PIET SNOEREN
lp
Een reepje duin tegen een surrealistisch decor van havenin
stallaties en chemische industrieën: de Maasvlakte op zijn
mooist.
