bm
mmm
i
weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
ft
ft
ft
NR. 31
CRYPTOGRAM
Caid&aQowianL
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 198S PAf
1
l
V
s
'E
5
6D
1
A
K
VJ
E
V
L
O
1
'is
A
'p
V
N
!b
0
•S
1
'k
A
0
fsl
e
e.
K
IT
e
T*
Z
0
^1
0
P
E
rsl
R.
A
27
m
R
E 2Ï
s
31^
1
L
A
m
3S
E
t
MVa
1
16
F
tsl
i
S
1
II
1
w
u
S
2
A
m
E
e.
s
T
A IN 1
0
t
c
a
m
tt
IC
■a
hl
tl
A
V
E
R
■ft: a
Hj
ij
h
O
sè
5i
E
R
p
O |-r
0
6p
E
hl
'f
N/
6
E
J
6L
u
'1
E
rtl
o
k
tl
E
E
nJ
O
G
7P
A
W
7N
O
O
O
s
e
ft.
De prijswinnaars van puzzel nr. 30 zijn:
K.J. Brouwer, Piekéstraat 77, 2201 ER Noordwijk.
J.C. van Buuren, Zoeterwoutseweg 13, 2231 GM Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
2. Adellijke knecht van de sint?
8. In die laan wordt men erg kwaad.
9. Buit van een kleine dief?
11. Te koop met klimop.
12. In zee te vangen vrucht.
13. Houding van een gewijzigd heldendicht.
16. Voor het oog is de grap weer voor een
kloosterlinge bedoeld.
17. Berisping van een opvliegend persoon.
18. Zo klimmend dat er niets overblijft.
21. Voedsel van haar?
23. Eer 'n vlieger omlaag komt, moet hij wel
eerst opgaan!
24. Komt oma terug om de welriekende plant
te halen?
25. Zonder ringen brengen deze vissen een
cent op.
28. Achterklappen in een boek opzoeken.
29. Geef een rondje aan de zeegod, anders
wordt hij lastig!
30. Komen er hierbij beroemdheden uit de
lucht vallen?
VERTICAAL:
1. Tevredenheid omdat men de betaling niet
aan een ander heeft overgelaten?
2. Hekwerk van twee Belgische steden.
3. Daarmee bederft men het eten.
4. Beneden in de gevangenis.
5. Sukkel met een vrouwenlijfje?
6. Voor de vorm van was.
7. Voor dit systeem moet men hard werken.
10. Wordt luid geschreeuwd bij brand.
14. Het springen ervan wordt door violisten
als iets naars ervaren.
15. Hou je zo op de zandplaten!
19. Lijn die een beperking inhoudt.
20. Woordvoerder in dienst.
21. Wandelend orgaan?
22. Hol bot als rookgerei voor één van de on
derdanen.
26. Dat is echt niet vals.
27. Breng die hoop in veiligheid.
Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 31 moeten uiterlijk woensdagmiddag in be
zit zijn van
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
:R
inei
i
Lov
rd
I c.E
hui
De
6
I
Jou
i ia
De
I K>kj
iks
Nie
lilm
j apli
COI
De Poolse wereldkampioenen
kwamen er ditmaal tijdens de
Europese Kampioenschappen
niet aan te pas en moesten ge
noegen nemen met een uiterst
bescheiden achtste plaats, dik
beneden hun stand. Ook door
Nederland werden ze tijdens
een Vuegraphwedstrijd ver te
rug gewezen (22-8). Het vol
gende spel scoorde dubbel:
Poolse pas op de plaats
W/— VB8742
C V63
O 9
4 HV8
CAB98 5 N JHV
OAH83 *0*V 10754
*B7 2
AH 105
1072
O B62
4 A 6 4
k 10953
In de open kamer veel enthou
siasme bij de Poolse NZ (Gaw-
rys-Wolny) tegen de Neder
landse OW (Tammens-Kirc-
hhoff):
ZUID WEST NOORD OOST
1 Ha 2 Sch pas
3 Ha pas 3 Sa a.p.
En inderdaad er zijn negen
zwarte slagen voor NZ, ware
het niet dat OW er voordien
ook flink wat mee kunnen ne
men. En aldus geschiedde:
Kees Tammens startte met
ruiten 5 en zeven slagen later
was Gawrys pas aan de beurt.
Vanuit de gesloten kamer
kwam daar veel bij. NZ (Ra-
mer-Bomhof) boden beter dan
hun Poolse collegae en daar
meenden Tuszynski-Romanski
(OW) consequenties aan te
moeten verbinden:
ZUID WEST NOORD OOST
1 Ha 1 Sch pas
3 Ha 1) 3 SA 2) 4 Sch 5 Ru
1). Manchepoging.
2). Wijst op de lage kleuren.
Tuszynski ging maar liefst 3
down (500), zodat Nederland
op dit spel 650 scoorde (12
imps). 4 Schoppen gaat down
wanneer Oost met hartenheer
start. Dat lijkt ook voldoende
aanleiding om niet uit te ne
men, want „om te maken" zal
Tuszynski 5 ruiten niet gebo
den hebben.
Hoge vierkaart
Onbegrijpelijk was het bieden
van de Poolse OW op het vol
gende spel. Het niet overslaan
van een hoge 4-kaart is ieder
bridger toch met de paplepel
ingegoten?
Z/OW H4
O VB94
O H 4 2
4 B987
B762 N 4 A 1083
032 w' 0 OA6S
O V976 7 o A B 105 3
4 A54 4H
4 V95
C H 10 8 7
O 8
4 V 10632
Eddie Roosnek had geen moei
te met 10 slagen.
Het bieden in de andere ka
mer was een beschamende an
ticlimax (NZ Tammens-Kirc-
hhoff, OW Wilkosz-Lesniew-
skl):
ZUID WEST NOORD OOST
pas pas pas 1 Ru
pas 2 Ru pas pas
pas
Met drie overslagen gemaakt.
Safety play
Tot slot een spel waar Neder
land ook veel imps aan over
hield:
Niemeyer-Roosnek hadden
weinig problemen met de OW-
handen. Het feit dat Noord
een derdehandsje neerlegde,
hielp alleen maar (NZ Ga
wrys-Wolny, OW Niemeyer-
Roosnek):
ZUID WEST
NOORD OOST
1 Ha dbl
pas 4 Ha
pas 4 Sch
O/Allen 4 54 3
O V 9 4 2
O 986
4 H32
4 A 7 N 4 H V B
CAH 10865w f)9B
OH 2 7 ©AV1074
4A B8 49754
4 109862
O 73
O B 5 3
4 V 106
Beide OW-paren boden 6 har
ten en tegen Roosnek startte
Noord passief met schoppen 4
(in de hand genomen) waar
door Eddie in slag twee een sa-
fety-play kon uiitvoeren door
een kleine harten naar de boer
te spelen, waardoor Noord van
V942 één plaats in plaats van
twee hartenslagen binnen
kreeg.
Tegen de Poolse west in de an
dere kamer (Lesniewski) start
te Kees Tammens minder pas
sief met klaver 2. En nu heeft
west haast. Zoals te zien is het
spel nog steeds te maken, aan
gezien er twee klavers weg
kunnen op schoppen en rui
ten, waarna in harten dezelfde
safety-play moet worden toe
gepast. Lesniewski speelde
echter op een andere kans,
door in de tweede en derde
slag hartenaas en hartenheer
te leggen, in de hoop dat vijan
delijke hartens zich netjes zou
den gedragen, d.w.z. dat de
vrouw en/of de 9 zou(den)
vallen, waarna de schoppen-
ruitenmanoeuvre alsnog uit
gevoerd kan worden. Les
niewski was vanaf het begin
dus al down, aangezien Kees
Tammens nu altijd 2 troefsla-
gen binnenkreeg.
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162
AC Lisse.
Het Rabobank Damtoernooi in
Westerhaar kende in Auke
Scholma een verrassende win
naar. De produktieve Gronin
ger won 6 van de 7 partijen,
verloor alleen van Gerrit
Boom en bleef Jannes van der
Wal een punt voor.
De tweede grote prestatie
kwam op naam van Gerrit
Boom, die zich met een punt
minder dan Van der Wal op
de derde plaats nestelde.
De eindstand van dit toernooi,
waarin zeven ronden volgens
het Zwitserse systeem werden
gespeeld, luidde: Scholma 12,
Van der Wal 11, Boom 10, Bies
8. Rigterinkg, Brunsman en
Goudt 7, Casaril, Vejmin.
J.Schippers en A.Jurg 6. Lem-
mens 5, Siegers 4 en Martens
3.
Het internationale toernooi (de
Belgen Casaril en Lemmens
en de Surinamer Martens) was
een invitatietoernooi, georga
niseerd door de club DEZ die
al zovele wapenfeiten op haar
naam heeft staan, zoals de
jeugdkampioenschappen. DEZ
debuteerde vorig jaar in de
hoogste klasse van de club
competitie en handhaafde zich
daarin. De vereniging bestaat
1 B|
srwhë
ysii
1^
1 S S i s
uit veel eigen kweek en een
aantal sterke spelers van bui
ten (Scholma, Vermin en
Goudt). Een eigen lid won het
toernooi. Al in de derde ronde
legde Scholma daarvoor de ba
sis door winst op Jannes van
der Wal, die met wit speelt.
1. 32-28 18-22 2. 34-29 16-21 3.
40-34 11-16 4. 37-32 13-18 5. 45-
40 9-13 6. 41-37 7-11 7. 31-26 1-7
8. 46-41 3-9 9. 50-45 20-25 10. 37-
31 19-23 11. 28x19 14x23 12. 31-
27 22x31 13. 36x27 23-28 14.
23x23 21x32 15. 38x27 17-21 16.
Westerhaar
26x17 11x31. Gelukkig speelt
Van der Wal nu niet 41-36,
waardoor na 15-20 36x27 20-24
29x20 18x38 43x32 25x14 een
niet zo interessante positie ont
staat.
17. 35-30 31-36 18. 30-24 10-14
19. 42-38 5-10 20. 38-32 16-21 21.
32-28 6-11 22. 40-35 11-16 23. 43-
38 21-26 24. 41-37 18-22 25.
28x17 12x21. Verhindert 38-32
door 26-31 37x17 13-19 24x13
8x37 met op 17-11-6 7-11.
26. 24-20 15x24 27. 29x20 7-12
28. 20-15 12-17 29. 33-28 21-27
30. 34-29 27-31 31. 38-32 31x42
32. 48x37 en nu komt weer de
slag naar 37: 32. 17-22 33.
28x17 25-30 34. 35x24 26-31 35.
37x26 13-19 36. 24x13 8x37 en
Scholma gaat winnen door 37.
39-33 37-41 38. 44-40 9-13 39. 26-
21 16x27 40.17-11 27-32 41.11-6
13-18 42. 29-24 41-46 43. 40-34 2-
7 44. 24-19 14x23 45. 33-28 32-38
46. 28x19 46x14 en Van der
Wals vlag viel in kansloze po
sitie.
Bauke Bies en Auke Scholma
speelden een opmerkelijke
partij, die maar liefst 107 zet
ten vergde. De partij duurde 9
uur en 18 minuten, waarmee
een nieuw wereldrecord par-
tijduur werd gevestigd. Het
vorige record was 9 uur en 15
minuten.
Bies heeft wit: 1. 32-28 19-23 2.
28x19 14x23 3. 37-32 17-21 4.
41-37 11-17 5. 33-28 9-14 6.
28x19 14x23 7. 39-33 10-14 8.
34-30 7-11 9. 44-39 14-19 10. 30-
25 4-9 11., 25x14 9x20 12. 31-27
21-26 13. 49-44 5-10 14. 33-28 10-
14 15. 39-33 1-7 16. 35-30 17-22
17. 28x17 11x31 18. 37x27 7-11
19. 33-28 11-17 209. 44-39 17-22
21. 28x17 11x31 18. 36x27 4-11
19. 33-28 11-17 20. 44-39 17-22
21. 28x17 12x21 22. 46-41 2-7
23. 30-25 89-12 24. 39-33 7-11 25.
33-28 12-17 26. 41-36 17-22 27.
28x17 11x31 28. 36x27 6-11. Zie
diagram. Na een gezapige ope
ning heeft zwart allengs een
betere positie opgebouwd, wit
moet op 27 letten.
29. 38-33 23-29 30. 33x24 20x29
31. 43-39 11-17 32. 5(M4 3-9 33.
27-22 18x38 34. 42x24 19x30 35.
25x34 Scholma's voorsprong in
ontwikkeling is aanzienlijk. 35.
17-22 36. 39-33 14-19 37. 34-30
9-14 38. 40-35 19-23 39. 45-40 21-
27 40. 44-39 13-18 41. 40-34 27-
31 42. 48-42 15-20 43. 30-25 20-
24 44. 34-30 14-19 45. 39-34 22-
27 46. 34-29 23x34 47. 30x39 18-
23 48. 39-34 16-21.
Nu moet Bies offeren: 49. 35-30
24x35 50. 25-20 31-36 51. 20-15
27-32 52. 37x28 23x32 53. 33-28
32-23 54. 15-10 21-27 55. 42-38
19-24 56. 34-30 23-28 57. 30x19
28-32 58. 38-33 32-37 59. 10-4 27-
31 60. 19-13 37-41 61. 13-8 35-40
62. 8-3 41-46 63. 4-18 40-44 64.
33-29 44-49 65. 29-24 46-32 66.
47-42 49-35 67. 24-20 35-19 68.
20-15 32-27 69. 18-7 27-16 70. 7-
18 19-28 71. 18-4 16-49 72. 4-18
49-27 73. 18-7 27-16 74. 7-2 36-41
75. 2-35 41-46 76. 35-13 $1-36 77.
42-37 46x32 78. 13-24 16-27 79.
3-25 36-41 80. 24-2 27-4 81. 2-24
41-47 82. 25-20 47-36 83. 24-35
32-37 84. 20-47 37-48 85. 35-2 28-
5 86. 2-7 36-13 87. 47-33 48-25
88. 33-6 26-31 89. 7-12 31-36 90.
12-45 25-14 91. 6-50 14-41 92.
509-6 41-47 93. 6-509 13-24 94.
5<H 24-38 95. 6-50 36-41 96. 45-
34 5-37 97. 34-1 41-46 98. 1-45 4-
36 99. 50-6 37-32 100. 45-50 32-
27 101. 6-44 27-18 102. 44-35 38-
49 103. 35-30 49-27 104. 30-48
18-45 105. 48-31 27-32 106. 31-48
47-29 107. 50-11? Hoewel
Scholma kennelijk nog geen
duidelijk winstplan heeft, wint
hij na deze foutzet op slag met
107. 45-34 en Bies geeft zich
gewonnen. Er volgt immers
48x30/25 29-24/20 30/25x41 en
46x6.
Tentoonstelling filatelie in Hamburg
Van 11 tot 15 september wordt
in het Congrescentrum te
Hamburg de Nationale Postze
geltentoonstelling 1985 (Napos-
ta '85) met internationale deel
neming gehouden. Dit gebeu
ren wordt georganiseerd door
de bond van Duitse filatelisten
in samenwerking met de orga
nisatie van postzegelhandela
ren en is verbonden met de in
ternationale tentoonstelling
van de moderne filatelie (Mo-
phila 85).
Daarbij zullen twee Duitse ze
gel^ in omloop komen. De toe
slag erop komt ten goede aan
de Stichting ter Bevordering
van de Filatelie. Op een zegel
van 60 20 pf. ziet men vier
paarden, waarvan er één bere
den wordt door een postiljon.
De zegel van 80 20 pf. toont
een postkoets, die getrokken
wordt door de paarden zoals
die op de eerste zegel te zien
zijn. Langs de bovenrand komt
op beide zegels de tekst voor
„Mophila 1985 Hamburg Deut
sche Bundespost". Het ont
werp is van prof. Heinz Schil-
linger uit Neurenberg.
Het jaar 1585 gaat door als jaar
van oprichting van de Effec
tenbeurs van Frankfurt. De
belangrijkste beurs van Duits
land omvat momenteel onge
veer de helft van de Duitse
beursomzet. Ter gelegenheid
van het vierhonderdjarig be
staan komt er een bijzondere
zegel in omloop (80 pf.) waar
op het vooraanzicht van het
beursgebouw, dat uit 1879
stamt. Het sedert 1970 in ge
bruik zijnde vignet van de
beurs dient als achtergrond.
Het ontwerp is van Friedrich
Kefer en Peter L.H. Minch.
De schilder Carl Spitzweg
werd op 5 februari 1808 te
München geboren en overleed
er op 23 september 1885. Aan
vankelijk was hij apotheker,
doch hij vormde zichzelf om
tot kunstschilder en legde zich
toe op het schilderen van
sfeervolle taferelen uit de Bie
dermeiertijd, in klein formaat.
Een zegel van 60 pf. herdenkt
Spitzweg. In beeld één van
zijn werken, „Zondagswande
ling" uit 1841. Men kan dit
kunstwerk bewonderen in een
museum te Salzburg. Voor
deze zegel tekende prof. Fritz
Lüdtke uit München. Al de
hier besproken zegels komen
op 13 augustus in de verkoop.
Het is dit jaar 900 jaar geleden
dat de Deense koning Knut de
Heilige omvangrijke landerij
en aan het bisdom Lund
schonk. De stad Lund bevindt
zich thans in de meest zuide
lijk gelegen provincie Skane
in Zweden, welke provincie
destijds tot Denemarken be
hoorde.
De schenking werd omschre
ven in een akte. Deze akte is
het oudst bekende geschrift in
de Noordse landen en is geda
teerd 21 mei 1085. Naar aanlei
ding hiervan hebben Zweden
en Denemarken een gemeen
schappelijke emissie uitge
bracht, waarop Knut te paard
voorkomt, naar de afbeelding
van Knut op het zegel van de
desbetreffende Akte. Knut
draagt op zijn hand een valk
als teken van zijn souvereini-
teit.
In Zweden omvat de emissie
twee zegels, elk van 2 kr.
Deze zegels verschillen slechts
in kleur (blauw en rood) en de
gebouwen die naast de afbeel
ding van Knut te zien zijn. Dat
zijn de kathedraal van Lund
en een blik op de stad Helsing-
borg. Het ontwerp is van John
Melin en Anders Osterlin. De
zegels werden samenhangend
gedrukt en uitgebracht op rol
len en in de vorm van boekjes
met 10 zegels (5 van elk).
In het jaar 1885 werd in Zwe
den de STF, de Zweedse Tou
ring Club, opgericht. Dit ge
schiedde op een vergadering
van lectoren en studenten van
de universiteit van Uppsala. In
het jaar van de oprichting tel
de de club 74 leden, welk aan
tal in de loop der jaren toenam
tot het huidige getal van ruim
280.000. Ter gelegenheid van
dit 100-jarig bestaan heeft
Zweden twee zegels in omloop
gebracht, eveneens samenhan
gend gedrukt. Op één ervan
een bergtoerist uit de tijd van
de oprichting van de STF. De
tweede zegel geeft een beeld
van de „af Chapman" in de
haven van Stockholm. Het
ontwerp voor deze zegels werd
vervaardigd door Kurt Net-
zier.
De „Stockholmia 86", met als
thema „Stockholm in de
Kunst" vormt het onderwerp
voor de derde Zweedse emis
sie. Het gaat hier om een
boekje met een inhoud van
vier zegels in de waarde van 2,
3, 2 en 4 Zwkr.
Voor wat de afbeelding betreft
geven vier Zweedse kunste
naars uit verschillende tijdper
ken een beeld van Stockholm.
Het gaat hierbij om beelden uit
de eerste helft van de 20e
eeuw toen deze stad al even
idyllisch als dynamisch was.
Op de zegels ziet men werken
van Sigrid Hjertén, Hilding
Linnqvist, Gösta Adrian-Nils-
sons en Otte Sköld.
Het verhaal van het OHRA-
toernooi zou eigenlijk moeten
gaan over het fantastische spel
van de 17-jarige Zweed Hel
lere, die een punt voorbleef op
de rest van het (sterke) veld.
Chauvinisme wint het echter
van gezond verstand, vandaar
dat ik de drie Nederlandse
meesterresultaten hier zal be
kijken. Allereerst die van de
youngsters Jan de Wit en Je
roen Piket, die in de nabije
toekomst ongetwijfeld het
enigszins versleten meestergil-
de zullen gaan versterken.
Voor beiden verliep het toer
nooi ongeveer identiek: met
een flitsende start, waarin di
verse grootmeesters werden
verslagen, stonden ze na vijf
ronden hoog in het klasse
ment. De zwakke finish van
Jeroen en Jan, resp. V2 en 1 uit
4, verraad jeugdige overmoed,
maar de buit was in ieder ge
val al binnen.
De eerste ronde was voor
„Neerlands Hoop" een goede
opsteker: Jan de Wit schoof de
sterke Joegoslaaf Ivkov met
ogenschijnlijk gemak van het
bord en Jeroen Piket hakte de
Amerikaanse grootmeester
Lombardy finaal van het bord.
B.Ivkov-J.d.Wit.
Konings-Indisch.
I. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7
4. e4 d6 5. d4 0-0 6. h3.
Geen systeem waar liefheb
bers van het Konings-Indisch
angst voor hoeven te hebben.
6. e5! 7. dxe5?
Op dit niveau een onbegrijpe
lijk zwakke zet. Aangezien de
zwarte pion op e5 toch on
kwetsbaar is (7. dxe5 8. Pxe5
Te8 9. f4 Pbd7 10. Pxd7 Pxe4!),
is de zet h3 in dit type stelling
een verzwakkend tijdverlies.
7.dxe5 8. Dxd8 Txd8 9. Lg5
Pbd7 10. 0-0-0 Tf8.
Niet mogelijk is 10. Te8? 11.
Pb5! Pxe4 12. Le3 enz.
II. Le3 c6 12. c5?!
Binnendringen op d6 blijkt on
mogelijk te zijn, daarom had
wit beter de, voor zwart, lasti
ge diagonaal gl-a7 open kun
nen houden.
12. Te8 13. Lc4.
Na 13. Pd2 Lf8 14. b4 b5! staan
alle witte stukken verkeerd.
door
L. Hofland
13. h6 14. g4 Pf8 15. Thgl
P6h7!
Alle paarden gaan richting d4!
Is die voorpost zonder conces-
sie's ingenomen, dan staat
zwart uitstekend.
16. h4 Pe6 17. h5 g5 18. Pd2
Pd4 19. f3 Pf8 20. Tgfl b5 21.
cxb6 21. axb6 22. Kbl b5 23.
Ld3 Pfe6.
Zwart heeft nu de ideaalstel-
ling met daarbij nog de open
a-lijn. Ivkov zal gezien hebben
dat zijn positie hopeloos is en
daarom probeert hij nu in
troebel water te gaan vissen.
De Wit laat zich echter niet op
een dwaalspoor brengen.
24. Pb3?! Pxb3 25. axb3 Pd4
26. Lxd4 exd4 27. Pe2 Le6 28.
Kc2 c5! 29. Lxb5 Teb8 30. Lc4
Lxc4 31. bxc4 Ta4 32. Pel
Txc4 33. Kd3 Tcb4 34. b3
Le5 35. Kc2 Lf4 36. Td3 c4 37.
Txd4 cxb3+ 38. Kd3 Txd4+
39. Kxd4 b2. Wit geeft het op.
In de partij J. Piket-W. Lom
bardy ontstond na de 13e zet
van zwart de volgende stel
ling:
mm
OHRA-toernuoi
IA
C0I1
ting, pion f7, te kwetpse
17. Tg7 (MM) 18. Lh3leve
Df4 f5 20. exf6 Txf$ierc
Tdf8 22. Dxh5 Dd8w
Pc7 24. Lg4 T6f7 frtijk
Txf7 26. Tel Dxg5+ 9»
Pf8 28. Pe2 Kd7 29. gen
30. f4. ven
In deze hopeloze stellKlai
schreed zwart de tijd.waé
Verheugend was larid
meesterresultaat va#QZi(
Borm, die zowel toftem
twintig schakers als
van Nederland behq^ej|
originele stijl plus i^jn
sterke wedstrijd r%,a<
(gestaald in vele topp^
het schaken èn bridge fee
jaren borg voor spel ^k
terniveau. In de laat^ann
moest hij winnen vanjjela
se meester Belkhodja^en
nier waarop hij 4cht<
maakte grote indruk.^ee
Na de 24ste zet var^jge
stond in de partii B4r t
Borm de volgende st^g
ifror
Met grof geweld gaat de jonge
Leidenaar zijn gereputeerde
tegenstander nu te lijf.
14. f5! Lxe3 15. Dxe3 gxt5 16.
Lxf5! Pa6.
Terecht laat de Amerikaan
zich niet op het avontuur in:
16. exf5 17. e6 fxe6 (17.
Pf8 18. exf7+ Kxf7 19. De5 is
ook hopeloos) 18. Dxe6+ Kd8
19. Tg8+ Txg8 20. Dxg8+ Kc7
21. Dg3+ Kd8 22. Pe2 en zwart
heeft geen verdediging tegen
het beslissende ingrijpen van
het paard. Na de tekstzet is de
steunpilaar van de zwarte ves-
>S
-09.:
Met sterk openings^
Borm zijn tegenstande-i3.(
precaire stelling gedrep
vaste hand klaart hijRO
karwei. Lal
24. Txg2! 25. Pxg2 fcen,
d4 Lxg2+ 27. Ke2 1 Af
Pb3 Te8+ 29. Kdl L r
Kd2 dxc3+ 31. bxc3 f„trui
Ld3 Le4 33. Pd4 fand
cxd4 Lxd4! 35. Tbl hS
Kxd3 Lxf2* 37. Ke2L17
Kxel Te8+ 39. Kf2 j0l
Lxf3 c5 41. Kf3 Kro
geeft het op. v/j|
Correspondentie-adresserii
Hofland, C. Fockstn B01
2613 DE Delft. eam
Amerikaanse astronomen heb
ben een gigantisch systeem
van melkwegen en zonnestel
sels in de ruimte waargeno
men, waardoor mogelijk alle
theorieën over oorsprong en
toekomst van het universum
omver gegooid worden.
Het systeem van melkwegen
en wolken van zonnestelsels is
het grootste dat ooit door men
sen is gezien. Het heeft een
doorsnee van meer dan een
miljard lichtjaren, ofwel 10 bil
joen biljard kilometer, aldus de
astronomen die onlangs hun
bevindingen openbaar maak
ten. De hoogleraar Jack Burns
van de universiteit van New
Mexico stelde dat hij de ont
dekking had gedaan met de
doctoraalstudent David Batus-
ki. Hij zei dat de ontdekking
betekende dat het universum
uit veel meer bestaat dan de
sterren en andere zaken die
tot nu toe bekend waren.
Ook is de ontdekking een aan
wijzing dat stelsels als onze ei
gen Melkweg zijn gevormd
door condensatie en fragmen
tatie uit enorme gaswolken, en
niet andersom. Hij zei dat er
veel meer moet zijn dan alleen
zichtbare materie om voldoen
de zwaartekracht te krijgen
om zo'n supercluster van
melkwegstelsels bij elkaar te
houden.
Nu er steeds meer bewijzen
komen voor het bestaan van
grote hoeveelheden zwaartek
racht, wordt ook de theorie
ondersteund dat het eind van
de wereld zal komen op het
moment dat de uitbreiding
van het heelal stopt door de
zwaartekracht, waarna de hele
zaak in elkaar begint te klap
pen.
Burns noemde de waarschijn
lijk grootste, onbeantwoorde
vraag in de astronomie: „Zal
het heelal blijven groeien, of
zal het hele universum over
een paar miljard jaar beginnen
te krimpen, wat al de „grote
knars" genoemd is". Burns zei
dat de ontdekking van super
clusters tot de conclusie moe
ten leiden dat er in het heelal
iets bestaat dat niet zichtbaar
is, maar wel de dominante
component van het universum
is.
Hij zei dat niemand nog weet
wat die component precies is,
maar dat het mogelijk te ma
ken kan hebben met de sub-a
tomaire deeltjes die recent
door natuurkundigen zijn ont
dekt. Ook is het mogelijk dat
alle materie in het heelal on
derling is verbonden, zoiets als
een enorme spons met grote
gaten erin. Burns en Batuski
vonden de supercluster in het
gebied dat licht in de richting
van de stelsels Perseus en Pe
gasus, op een afstand van 200
miljoen tot 1 miljard lichtjaren
van de aarde.
„Water oogsten"
opnieuw ontdekt
Wageningse onderzoekers
hebben met Israëlische colle
ga's een oude methode om re
genwater op te vangen en op
te slaan herontdekt.
Deze methode kan vooral in
woestijnachtige gebieden wor
den benut voor planten- en
Gigantisch
melkwegstels^
ontdekt oer
kil
veeteelt. De method Vi
nieuwe toepassing 1 E
oude principe van „wjitee
sten", blijkt toepasbaal"
ge, arme gebieden, waiaan;
geval wel 200 tof 250 fseei
ter neerslag per jaar
Volgens een van de ol B01
kers, ir. T. Boers van®a*n
ternational Institute ff- P
Reclamation and Wziek
ment (ILRI) in Wag) Stic
lijkt de methode geseind
gebieden waar je opp^ Hb
afvoer hebt en een vdrt Si
diep profiel om wateil D01
gen. I th
„Die gebieden vindt jflerik
ert55 v
een eenvoudig
koop systeem te ontwant
We gaan ons er nu of":
gen om aan deskundi) tuin
delijk te maken onder is.
omstandigheden de (ar s
toegepast kan wordenln ve
Bij de methode wordif Bol
voorbeeld in ons larfeam
boeren verfoeide hardn va
van de grond gebruif-orki
het opvangen van hefnspé
Het water kan dan meOS
van dijkjes die met d Jol
kunnen worden gemal
de wortels van bomen BEF
wortelende gewasseni
worden.
Voor het opslaan van
DS
13.(
daarvoor g
gronden is gebruik c*
van een Nederlands co? Jar'
model. Op proefvelde^?''
Negev-woestijn in Isre
bruikbaarheied van de ®na
de gebleken.
