I nolo
Barre
tocht
door
hongerend
Afrika
snuitjes, maar
van binnen
stormt hef'
Pianofestival
in Den Bosch
met vijftien
wonderkinderen
FN BOSCH Hartstochte-
]c applaus, steeds opnieuw,
«troepen van verrassing en
Jwondering voor vijftien pia-
italentjes van 8 tot 15 jaar,
electeerd uit de veertig
deren uit tien landen, die
afgelopen week meededen
het (eerste) Reder Europe-
Junior Pianofestival in het
Ésino van Den Bosch. Deze
Jftien lieten gisteravond luid
1 duidelijk weten dat de
igd nog even geïnteresseerd
in klassieke muziek als tien,
jftig of honderd jaar gele-
n. Organisatrice Hetty Ca-
„Het mocht vooral geen
Istrijd worden, geen paar-
race; plezier stond steeds
rop". Maar een pianolera-
„Ach kom, al waren er
geen prijzen te winnen, ze
jlden allemaal beter zijn dan
overigen".
i week lang hebben in het Casi-
I van Den Bosch veertig kinderen
1 Nederland, Duitsland, Finland,
Jgeland, Polen, Japan, Hongkong,
fcnkrijk, Belgie en de VS plezier
Beefd aan de piano, al die uren
1 zij aan dit instrument hebben
Bteed en de organisatie was er ge-
Bkig mee. Hetty Caron: „Halver-
ïge bleek al dat we zouden kun
st terugzien op een geslaagd festi-
I, uniek in zijn soort, omdat het
•zier voorop stond; er viel niets
Herman Uhlhorn, hoofddocent
no aan het conservatorium in
*ht, die de kinderen leidde:
Joet je zien. Al die kinderen had-
nadat ze hun stukje hadden
brgedragen, de stad in kunnen
pn om patatjes te eten. Maar dat
i er niet een; ze bleven naar el-
jar luisteren. Zoiets is toch prach-
Inderdaad is in alle opzichten
festival een succes geworden en
de Engelsman Philip Reder te-
den zijn. Hij was het, die wilde
bken met de normen van piano-
pcoursen en in 1983 in Engeland
eerste festival zonder prijzen
kaniseerde: „A festival to enjoy",
ptty Caron, pianodocente in Den
ich, nam zijn idee over.
deelnemende kinderen reage-
i er echter verschillend op. De
«sten brengen ontspannen de pi-
dagen door. Maar allen, van
ot tot klein, of ze nu bij de peda-
kunnen of niet, trekken a
onbewogen snuitjes, als ze hun
bestudeerde stukjes mogen voor
togen. Een pianolerares: „Maar
binnen stormt het hoor, ze
jbben niet voor niets hun vakan-
I opgeofferd om hier zo goed mo-
flijk voor de dag te kunnen ko-
?n. De meesten hebben extra les-
gehad en gingen niet op vakan-
leiding
let is de Utrechtse pianoleraar
lerman Uhlhorn gegeven, om op
'n zonnige manier met de kinde-
n om te springen dat ze niet gaan
[ebden, hoe lang de dag ook
lurt. Twee aan twee plukt hij ze
n de tribune. Hij laat de kinde-
n toonladders spelen. Soms gelijk-
i, soms dwars tegen elkaar in.
?enfcn blijkt, los van land van her-
;se »mst of opleiding, hoe verschil
let hd de kinderen zijn.
it eriecheltjes komen uit alle delen
koin de wereld: de vriendelijke pia-
an^kindertjes die zo veel talent heb-
nan, maar daar nog niet goed raad
1
en ER AAR „Truckers Eén
UUIbor Afrika" staat er met gro-
letters op de met bloemen
#rsierde tankwagen. Het
•esldiertuig maakt deel uit van
erbet eerste Nederlandse kon-
ir,11J)oi vrachtwagens dat van-
^htend uit het Noordbra-
g Smtse Best naar de hongerge-
scjeden in Afrika is vertrok-
aren om de voedselpakketten,
eerlje al maandenlang in de ha-
S^n van Port Soedan liggen,
ïj^tiar de vluchtelingenkampen
brengen. Als dat werk is
;eksklaard, worden de vracht-
.-Alagens overgedragen aan een
eeülporganisatie in Afrika,
ans
,rcHhalve vrachtwagens gaan er ook
ovelto-onderdelen mee naar het
|£erk>dgebied. Zo heeft de Scania-
laler voor 70.000 gulden aan on-
'ev1rdelen aan de actie van de Hol-
^°^id Duckclub geschonken. Ook de
"fAF-dealers hebben hun steentje
n "toedragen: zij schonken onderde-
n eti variërend van bladveren tot
^let wordt zeker geen vakantie-
S^isje", zeggen Jan Schutter (49) uit
'borden en Willem Blom (20) uit
er Aar. Zij zijn twee van de
Mauffeurs die het konvooi van
'httien vrachtwagens naar het
^®ensgebied tussen Ethiopië en
)edan rijden. „Het is onze manier
n een steentje bij te dragen aan
B hulpacties voor Afrika. Je doet
Bt om die mensen daar direct te
finnen helpen", aldus Jan Schut-
fr en Willem Blom die hun zomer-
^kantie graag een keertje voor het
I >ede doel opofferen. De vrachtwa
gens, beladen met dekens en ande-
hulpgoederen, zijn vanochtend
!n acht uur naar Duitsland ver-
bkken om morgen samen met een
^kiitse groep richting Genua te rij-
^Bn. Het is de allereerste keer dat
to konvooi vrachtwagens naar
Trika vertrekt.
TollancLDuckclul^^
Ie actie om oude, maar goed func-
Elerende vrachtwagens naar
iopië te sturen is begonnen in
st-Duitsland en in Nederland
bor de chauffeursvereniging Hol
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1985
overrompelt en bruist, in de zaal
wordt het nog stiller dan het er al
was. En op het moment dat men
zich afvraagt of dit meisje dan toch
alleen maar kracht en klankexplo
sies kan ontwikkelen, kalmeert
haar spel en trekken de nootjes
zich terug, aarzelend en vervreem
dend, tot fluisterstil en eenzaam.
Dit is schitterend. Maar de donkere
Sheila kan en wil veel meer en
breekt opnieuw los, zonder een
noot te missen, met een muzikali
teit die alleen in haarzelf kan zit
ten; die door haar docenten alleen
nog wat ontwikkeld kon worden,
meer niet. Ze krijgt het applaus dat
ze verdient, maar dit jonge talent
lijkt het niet te horen. Als schuld
bewust loopt ze verlegen terug naar
haar stoel en kijkt ze de zaal weer
in: Mam, was het goed zo? Mam
zegt niets, maar straalt.
Even later wordt Mozart zinloos
vermoord, wordt Haydn in een
verfrissend en foutloos bad gedom
peld, krijgt Scarlatti een nogal dro
ge bewerking. Alle kinderen doen
waartoe ze onder deze omstandig
heden in staat zijn, hebben er dui
delijk plezier in en beantwoorden
aan de doelstelling van dit festival:
enjoy, geniet van muziek. Maar is
dit de enige zin van dit festival?
Hetty Caron legt uit: „Ze zijn acht
tot vijftien jaar. Over het algemeen
zeer talentvol, al heb ik dat van te
voren niet kunnen controleren. Ze
moesten ten minste een sonate of
sonatine uit het hoofd kunnen spe
len, maar dat zegt nog niet veeL
Dat kan elk kind dat twee jaar les
heeft, als het wil. Maar omdat ook
de docenten adviseerden over al
dan niet meedoen, kon ik dit talent
wel verwachten.
En wie krijg je dan? Kinderen die
toch al graag pianospelen, talent
hebben en zich daarin onderschei
den van klasgenootjes. Sommigen
zijn even in aanraking gekomen
met popmuziek maar gaven de
voorkeur aan klassieke muziek
waarin ze, zoals ze zelf zeggen,
meer te ontdekken hebben. Daar
door komen ze vaak in een isole
ment; andere kinderen die net zo
talentvol zijn, wonen te ver weg, ze
hebben er geen contact mee. Daar
om is het voor de deelnemende
kinderen zo fijn om eens een week
lang onder soortgenoten te zijn. Om
niet de enkeling uit de klas te zijn,
die soms nog geplaagd wordt ook".
Herman Uhlhorn: „Ze ontdekken
dat er meer zijn, die zo goed kun
nen spelen, beter zelfs. Maar ver
der zijn deze kinderen nuchter ge
noeg. Het tijdperk waarin pianoles
verplicht onderdeel van de opvoe
ding was, is voorgoed voorbij. Al
deze kinderen, maar ook anderen
die pianoles hebben, hebben be
wust voor de muziek gekozen. Dat
is overigens ook voor de docent erg
prettig, omdat je op die manier met
z'n tweeën echt aan een opleiding
bezig bent. Kinderen van nu zijn
vergeleken bij leeftijdgenoten van
twintig, dertig jaar geleden, vol-
wassener, ze staan bewuster in het
leven. En wat ook verschilt met
vroeger: ze verdragen geen autori
taire leraar meer. Wel autoriteit.
En als er zo'n verhouding is ont
staan tussen leraar en leerling en
als die leerling talent heeft, dan
valt er veel te bereiken. Daardoor
is het spelniveau van deze kinde
ren zo hoog". Hoorbaar, juist gister
avond in het Casino van Den
Bosch, waar over twee jaar een golf
verse talentjes met de piano komen
spelen. Met en op.
FRITS BROMBERG
Jan Schutter (rechts) uit Noorden
en Willem Blom uit Ter Aar bij de
met bloemen versierde truck met
tankwagen.
ren dat zij tot de groep „uitverko
ren" chauffeurs behoorden. „In al
lerijl moest ik mijn internationaal
rijbewijs en een hele serie prikken
tegen cholera, tyfus, gele koorts en
andere ziektes halen", vertelt Wil
lem Blom. Op twee avonden in het
Tropenmuseum in Amsterdam kre
gen de vrijwillige chauffeurs bo
vendien informatie over de reis en
de organisatie. „We zijn maar be
knopt voorgelicht over wat ons te
wachten staat. Verder zal het voor
al een kwestie van volhouden zijn
en ter plaatse bekijken wat je te
doen staat. Er zullen best momen
ten zijn dat je tegen je zelf zegt: was
ik hier maar nooit aan begonnen.
Alle ellende van die hongerende
mensen gaat je ook niet in de kou-
we kleren zitten". Ondanks de ont
beringen die hen te wachten staan,
hebben de beide chauffeurs toch
veel zin in het avontuur. „Zoveel
kan ons niet gebeuren. Voor onver
wachte gevallen gaat er een aantal
monteurs, een dokter en een ver
pleegster mee. We slapen in een
speciale tank-slaapwagen. En een
kok zorgt voor de maaltijden".
Helden
In Zeist is een actietelefoon (03404-
60292) van de Holland Duckclub
ingesteld voor mensen die informa
tie vragen en vrachtwagens voor
een eventueel volgend konvooi be
schikbaar willen stellen. „Dit is het
eerste transport in het kader van
Truck Aid. In Europees verband
kunnen meer konvooien volgen,
enkel met het doel de mensen daar
aan transportmiddelen te helpen.
We moeten oppassen voor het kwe
ken van helden, dat zou verkeerd
overkomen. Trouwens, ik denk dat
de chauffeurs die na vier weken te
rugkomen geen spoortje heldendom
of trots in zich hebben. Daarvoor is
de weg met te veel ellende gepla
veid", aldus een woordvoerder van
de Holland Duckclub.
JEANNETTE SCHREUDER
mee weten. En evenmin met hun
leeftijd en soms erbarmelijke leng
te. Anderen, doorgaans de jongens,
nemen het spel met grotere ernst
op en lijken met verbeten gezich
ten te zijn geboren. Toch is dit
schijn. Aan de piano zijn ze in volle
concentratie, of ze nu tien of vijf
tien zijn. Maar op de publieke tri
bune en in de wandelgangen trek
ken ze elkaar lachend de oren van
het hoofd.
Willen ze allemaal pianist worden?
„Misschien", zeggen ze unaniem.
„Misschien, meneer; dat weten we
pas, als we van school zijn". De
kinderen hebben deze week les ge
had van de Nederlandse pianist Al-
win Bar. Ze werden beoordeeld
door Herman Uhlman, de Finse
Eeva Sarmanta, de Poolse pianole
raar Eugeniusz Drozdowski en de
Engelse lerares Anne Turner. En
hoe goed deze kinderen nu wel
zijn? Ze spreken, of beter: spelen
voor zichzelf.
Hoekig
Veel kinderen in de opgroeiende
leeftijd weten met hun lengte geen
raad, benaderen de vleugel hoekig,
zwaaiend met armen, benen en het
hele bovenlijf. Het zweet breekt de
toehoorder uit: hoe kan dit goed-
gaan?
Bijvoorbeeld het tienjarige wonder
kind Selina Holmas uit Finland. Ze
zwaait op de vleugel af, maar be
reikt veilig de pianokruk. Dan
breekt een ontevreden lachje door
en gaat ze erbij liggen, op de vloer.
Ze komt weer overeind en begint
op haar hurken de kruk op te
draaien, weer omlaag en zo vervol
gens, tot alles goed staat. Heel lang
zaam komen lijf en ledematen tot
rust, verstart de blik tot oneindig
en worden wurmen van vingers op
de toetsen gelegd: een wonderkind
lijkt geboren.
Deze 10-jarige speelt „De harpspe
ler" Opus 34 nr. 8 van Sibelius; zo
muzikaal bewogen, zo verfijnd dat
sommige luisteraars de keel voelen
dichttrekken. Het zou niet kunnen.
Er moet ergens een grammofoon
zijn opgesteld, met een plaat waar
op een meesterpianist een sublieme
opname heeft vastgelegd; het meis
je doet maar watMaar nee. Het
is wel degelijk dit slungelkind ge
weest dat van de piano een harp
maakte. Maatvast en met zo veel
plezier in het spelen, dat de piano
kon gaan zingen.
Onrustig
Een Pakistaans meisje. Sheila Ar
nold van veertien, zal het later nog
eens dunnetjes overdoen. Aanvan
kelijk zit ze met twee leeftijdsge
nootjes op het podium. Ze kijkt on
rustig de zaal in; de zwarte ogen
glimmen op als ze haar moeder
ontdekt, die geruststellend even de
oogleden laat zakken.
Sheila, die met een wit lint in de
zwarte haren aan een zigeunerin
netje doet denken, plukt toch wat
zenuwachtig aan het blauw-wit ge
blokte jurkje. Haar uiterlijk ver
raadt niets van wat zij te bieden
heeft. Ze kan worden getaxeerd op
een eenvoudige etude van Clemen-
ti, maar die taxatie zit er heel erg
naast. Dat blijkt al uit de eerste ac-
coorden, uit de volle klanken die
leeftijdsgenoten bij lange na niet
haalden. Dit zigeunerachtige kind
met de tengere schouders ontwik
kelt snelheid, kracht en muzikali
teit als een volwassen man. Ze
land Duckclub overgenomen.
Voorzitter Willem Woudenberg
plaatste drie weken geleden een
advertentie om truckers voor de
barre tocht bijeen te krijgen. De af
gelopen week besprak hij zijn plan
nen in Londen met de Engelse
hulporganisatie Band Aid Trust,
die het geld beheert dat op initia
tief van de zanger Bob Geldof voor
Afrika is ingezameld. Het Neder
landse bedrijfsleven heeft inmid
dels achttien gebruikte vrachtwa
gens voor het transport geschon
ken. Er waren begin deze week bo
vendien nog twaalf wagens „in toe
zegging". Ook is er benzine en die
selolie door bedrijven beschikbaar
gesteld.
De organisatie rekent op een reis
van vier weken. De chauffeurs
brengen de voertuigen eerst in
twee dagen naar het Italiaanse Ge
nua. Daar worden de vrachtwagens
op 16 augustus ingescheept voor
een tiendaagse reis naar Soedan.
De chauffeurs stappen ondertussen
op het vliegtuig naar de havenstad
Port Soedan, waar een aantal pas
aangekomen vrachtwagens zonder
chauffeur staat te wachten. Hier
mee rijden de truckers de voedsel
pakketten door woeste landschap
pen en woestijnen naar de vluchte
lingenkampen in de binnenlanden
die naar schatting 650.000 mensen
huisvesten. „In Port Soedan begint
de reis pas echt. Eerst wordt koers
gezet naar het ruim zevenhonderd
kilometer verder gelegen Khar
toem. Van daaruit gaan we de wil
dernis in", weet Jan Schutter.
Wanneer de chauffeurs van de eer
ste rit zijn teruggekeerd, zijn hun
eigen wagens in de haven aangeko
men en maken zij een tweede tocht
naar de hongergebieden. Alle
vrachtwagens worden uiteindelijk
aan een hulporganisatie in Khar
toem overgedragen. In de door
honger geteisterde landen is vooral
het transport van de hulpgoederen
vanaf de havens en vliegvelden
naar de vluchtelingenkampen een
enorm probleem.
Dieselolie
Jan Schutter en Willem Blom zijn
samen in een truck met tankopleg
ger vol dieselolie vertrokken. „Ook
dat is enorm schaars in Soedan".
Voor Willem Blom is het de eerste
keer dat hij een dergelijke grote
reis maakt. Jan Schutter is al eer
der als vrijwilliger naar Kenya ge
weest in het kader van missie-acti
viteiten. „Als je eenmaal iets van
Afrika geproefd hebt, wil je er een
tweede keer naar toe. Daarnaast is
het enorm dankbaar werk. Die
mensen zijn zo ontzettend blij met
een beetje voedsel. Daar hebben wij
hier in Nederlnad gewoon geen
idee van. Het is hun enige hoop op
leven".
Ondanks zijn ervaringen als
vrachtrijder in Afrika, weet hij niet
precies wat hen op de vier weken
durende tocht in de binnenlanden
van Soedan te wachten staat. „De
toestand van de wegen laat in elk
geval flink te wensen over. In de
wildernis zijn er alleen een soort
bospaden met enorme gaten. Met
meer dan dertig a veertig kilome
ter per uur kom je daar niet door
heen. De enorme hitte maakt het
er ook niet gemakkelijker op. We
hebben een zender, kompas, water
en levensmiddelen bij ons. Dat
moet voldoende zijn om er heel
huids doorheen te komen".
Gele koorts
Nog maar enkele weken geleden
kregen de beide chauffeurs te ho-
B1J DE FOTO'S:
Boven: Bewaar zo maar eens je con*
centratie.
Onder; Acht* en tienjarige aandacht
uit Hongkong.
-
