ïi
Vuurtongen verwoesten „Gelukkige Vallei
fSÉti
Finale
Bosbranden teisteren Zuid-Frankrijk
rnmoi itco
lui n u i cK
ZATERDAG 10 AUGUSTUS^
Op de uitlopers van de Pyrenees
Orientates, in het uiterste zuiden
van Frankrijk, ligt een uitge
strekt dicht woud. het „Fóret des
AlbèresT. Pas aan de voet van de
hergen wijken de bomen ora
plaats te maken voor slaperige
dorpjes en een paar afgelegen
campings. De hellingen, waar
slechts één smal. moeilijk be
gaanbaar weggetje ligt dat naar
een lang geleden verlaten boerde
rij voert, vormen samen een stil
dal, dat al sinds mensenheugenis
„De Gelukkige Vallei" heet.
Is dat omdat de kleurrijke en uit
bundige natuur aan de enkele be
zoeker. die de moeite neemt langs
het weggetje naar boven te klau
teren, een zeldzaam gevoel van
geluk geeft? Niemand weet het
maar de eenzame toerist die on
danks de hitte de steile klim
maakt, kan zeker ziin van een rij
ke beloning, want hij zal mogen
dromen bij het zien van stilma-
kende vergezichten over de altijd
blauwe Middellandse Zee.
Dan ineens op de middag van
woensdag 24 juli is er brand, die
grote delen van „De Gelukkige
ValleFs in rook hult. Het vuur.
aangewakkerd door de wind.
vreet zich naar alle kanten een
weg. Een week later is niet alleen
de vallei zwart geblakerd. De
vtammen zijn over de toppen van
heuvels heen geklommen en heb
ben ook op de hellingen aan de
andere kant hun verwoestende
spoor achtergelaten. Dorpelingen
protesteren bij de gendarme tegen
de afwachtende houding van de
brandweer. Een oude, gebogen e»
gerimpelde vrouw, die baar héle
leven in Laroque-des-Albéres ge
woond heeft en die elke avond
zwijgend naar de aanvankelijk
vruchteloze inspanningen van de
brandweerlieden stónd te kijken,
2cgt huilend als na een week het
vuur eindelijk gedoofd ïs: „En nu
moeten we twintig jaar wachten
totdat de vallei weer bij ons
hoort".
■gel ai
'fan kr
leefd
I Z,J
flC'-.i
pkig
led ei
Sar lu
f Ir
I fesl
Jn de
■den
pken
tieou
fees te
ldag
bot t<
pber
°Pg
lijk
pn C
gel
LAROQUE-DES ALBERES
Laroque-des-Albères waar
nauwelijks 2500 mensen wo
nen, ligt ongeveer 25 kilome
ter ten zuiden van Perpignan.
Van hieruit is het nog een
slordige vijftien kilometer
naar de kust, de enige plek
waar nog afkoeling te vinden
is. De eeuwenoude vestingstad
Carcassonne, die een dikke
honderd kilometer noordelij
ker ligt, meet een hitte-record
van bijna 36,5 graden. Vele
duizenden lome zonaanbid-
ders dommelen op het strand
of dobberen op hun luchtbed
in het water.
Het zijn de zwemmers die de zwa
re, langzaam stijgende rookwolken
het eerst zien en druk pratend naar
boven wijzen. Er is gedurende een
paar weken weinig regen gevallen;
de grond is kurkdroog en door de
stenge winter, die ook in Zuid-
Frankrijk heeft huisgehouden, is er
naar verhouding veel dood hout.
Als er brand komt, zal het ver
schrikkelijk zijn, *f§arschuwen de
plaatselijke krantan, óie zich vooral
tot de toeristen richtén.
Haastig
Ongerust gewordep badgasten
grabbelen haastig huP boeltje bij el
kaar en vertrekken. fJiet alleen om
te gaan kijken, maar Ook om vast te
stellen of hun PpOaitiment of tent
ver genoeg van nét Vuur verwij
derd zijn. De brandhaard ligt op
een vrijwel onbereikbare plek hoog
in de bergen, ergens in het immens
grote Fóret des Albères bij Laro-
que. De dichtstbijgelegen huizen
liggen aan de rand van het woud
even buiten het dorp. Het zijn rian
te villa's, die eigendom zijn van ge
fortuneerde Fransen of nog gefor-
tuneerdere buitenlanders.
Even verderop liggen twee cam
pings, die weliswaar niet vol, maar
toch behoorlijk bezet zijn. De af
stand tussen het dorp en het vuur,
dat op dat moment nog een betrek
kelijk bescheiden omvang heeft, is
zo groot dat er geen enkele reden
tot bezorgdheid is. Politie en
brandweer beperken zich er toe
met hun verrekijkers de bewegin
gen van het vuur te volgen.
Er staat geen wind, zo nu en dan
een zuchtje. Veel later op de mid
dag verschijnen er aan de wolken
loze hemel twee kleine vliegtuigjes,
die roodgekleurd chemisch poeder
strooien op de bomen en struiken
in de directe omgeving van het
hier en daar hoog oplaaiende vuur.
„We kunnen er met onze wagens
niet komen om te blussen. Maar je
moet toch wat doen, want uit zich
zelf gaat het niet uit. Met het poe
der willen we de loop van het vuur
vertragen. Waar het poeder ligt,
brandt het niet. Meer hoeven we
niet te doen", zegt een gendarme,
die automobilisten maant door te
rijden en op de smalle weggetjes
tussen de dorpen niet te stoppen
om naar het vuur te kijken.
Boodschap
Uitgesproken actief lijkt de brand
weer overigens niet. Twee wagens
met een handjevol brandweerlie
den wagen zich op het smalle berg-
weggetje naar boven en slagen erin
het vuur tot op enkele tientallen
meters te naderen. Bij het invallen
van de duisternis keren de wagens
terug. De boodschap voor „bene
den" is dat het op sommige plaat
sen behoorlijk brandt maar dat het
poeder lijkt te helpen. Het vuur
breidt zich niet verder uit. Wat nu
nog nodig is, is extra poeder en wa
ter.
De volgende dag keren de kleine
vliegtuigjes nog een paar keer te
rug om hier en daar veiligheidshal
ve het rode poeder te strooien. Nog
wat later verschijnen er gedurende
korte tijd vier zwaardere vliegtui
gen, zogenaamde „canadairs", die
voor de kust bij Collioure in specta
culaire duikvluchten 80.000 tot
100.000 liter zeewater opduiken om
dat even later boven de rokende
hellingen van „De Gelukkige Val
lei" weer los te laten. Om een
handje te helpen komt er zelfs nog
een oude viermotorige DC-6, die in
een keer een dubbele hoeveelheid
water kan opnemen. Vanuit een
helicopter worden de bluswerk
zaamheden gevolgd en begeleid.
Een paar uur later keert de rust
weer. Ook op het strand. Gedoofd
is het vuur nog niet, maar omdat er
nog maar weinig rook te zien is,
trekken de wachthoudende brand
weerlieden en gendarmes een fles
wijn open. Het werk zit erop; het
leed is geleden. Laroque-des-Albè
res kan weer rustig slapen. De
schade tot dat moment: honderd
hectare bos inktzwart. Honderden
bomen verworden tot spookachtige
staketsels.
Sirocco
Middernacht. Alsof onzichtbare
wezens door de bossen ruisen en
slechts heel even de bladeren ra
ken, zo klinkt de wind die voor
zichtig opsteekt en die behaaglijk
warm blijkt. Zingende bossen ma
ken minstens zo slaperig als wijn.
Hier en daar dwarrelt wat stof op.
Maar dan ineens zwiept de wind de
boomtakken hard heen en weer
Het „zingen" houdt op en wordt
een klaaglijk huilen. De wind
blaast het stof uit de droge dorps
straten op tot grote, wild over el
kaar heen buitelende wolken. Op
campings gaan tenten onderstebo
ven, tuinstoeltjes dansen botsend
overal naar toe. Bomen buigen ge
vaarlijk ver. Dat is het werk van
Sirocco. Als de Sirocco waait, ko
men de dorpelingen in beweging
om de spullen bij hun huis vast te
sjorren.
Boven „De Gelukkige Vallei" is de
hemel rood. Sirocco heeft de laatste
restjes van het smeulende vuur
aangewakkerd tot een gigantisch
vuurwerk. De brandweerlieden en
de gendarmes die in zo'n vrolijke
stemming de wacht hielden, heb
ben in hun radio's om hulp ge
schreeuwd.
Het bluswerk van de vorige dag
was in een paar minuten ongedaan
gemaakt. Vlammen laaien tot vele
meters hoog op. Het knetteren van
het hout is tot op grote afstand te
horen. Het vuur baant zich geen
weg meer, maar snelt in zinderen
de vaart en met een onvoorstelbare
vraatzucht voort. Sirocco is in top
vorm. De gehele vallei een vuur
zee. Een mooi gezicht in het don
ker, dat wel, maar zeker zo angstig.
Want één wegwaaiende vonk. één
brandend takje dat wordt wegge
voerd naar de volgende kurkdroge
vallei, is genoeg om van een (vol
gens de gendarme betrekkelijk
kleine) bosbrand een catastrofe te
maken.
Lange tongen
Het vuur gaat nu ook over de top
van de berg heen naar de andere,
minstens zo moeilijk bereikbare
kant, en daalt in sneltreinvaart af
naar het dorp. Lange tongen van
vuur slingeren zich in sierlijke vor
men over de berghellingen. Blus
sen vanaf de grond is volstrekt on
mogelijk. De gendarme ontruimt de
direct bedreigde villa's buiten La-
roque en de beide campings. Onge
veer driehonderd mensen moeten
direct hun huizen en hun tenten
uit. Ze worden overgebracht naar
het sportterreintje van Laroque
waar ook het „crisiscentrum" van
de brandbestrijding is gevestigd en
de helicopter staat. Nu komt de
brandweer wel in beweging. Met
zwaar materieel worden de huizen
tegen de snel naderende vuurzee
afgeschermd door al te dicht erbij
staande bomen te kappen. De om
geving wordt omgetoverd tot een
moeras of in het rode poeder gezet.
Dat bizarre gevecht duurt tot het
ochtendgloren.
Bij daglicht is goed te zien, welke
weg het vuur gekozen heeft en hoe
het best de strijd voortgezet kan
worden. Zodra de hemel lichter
wordt, vliegen de eerste zwaar be
laden Canadairs ronkend over en
zet de helicopter twintig brand
weerlieden vlakbij het vuur af. In
middels is de hulp van het leger in
geroepen en gaan ongeveer twee
honderd soldaten het vuur met
zwaar materiaal te lijf. De vliegtui
gen gaan af en aan, in gezelschap
van de vier-motorige DC-6.
De duikvluchten boven zee voor
het opnemen van bluswater lokken
talloze mensen naar de kustweg om
de gevaarlijke verrichtingen van
de piloten te kunnen filmen of fo
tograferen. Evenzovelen staan' te
kijken naar de duikvluchten boven
de kolkende vuurmassa in „De Ge
lukkige Vallei". Opmerkelijk is dat
niet zozeer de vuurhaarden bestre
den worden als wel het vuur dat
huizen en mensen bedreigt. De
vliegtuigen sluiten het vuur in.
Geld
De brandweercommandant geeft
een technische verklaring, de
gendarme zegt dat zij het niet weet
en de burgemeesters van Laroque
en het naburige Sorède doen er lie
ver helemaal het zwijgen toe. Maar
Andreo Rouss, de flamboyante, Ca
talaanse eigenaar van de even ver
derop wat eenzaam in de bossen en
de bergen gelegen camping „Le
Rancho", weet het antwoord wel.
Hij krabt in zijn baard en zegt met
samengeknepen ogen: „Het is een
kwestie van geld. Het vliegen met
die Canadairs kost bakken vol geld.
Wie moet het blussen van het vuur
op de berghellingen, waar niemand
woont, betalen? Dat moet de staat
betalen, die ook geen rooie cent
heeft. Wie betaalt het blussen van
het vuur bij de huizen en de cam
pings? Precies, de verzekerings
maatschappij. En daar knelt de
schoen en daarom protesteenfen bi
dorpelingen tegen het lakse »mst
den van de brandweer in het hd di
toen het vuur nog hoog zat eiieche
grote delen van de bossen koln de
woesten. Mensen zijn belan^kind
dan bomen maar geld is nctn, m
langrijker".
Rouss vertelt in een mengeHH
van Frans en een Catalaans d
hoe vorig jaar in de bossen ER
bergen bij hem in de buuiilr j
kleine brand woedde. De g<_
meerde brandweer uit het
plaatsje Argelès-Village tfrsie
nam de situatie op en besld>ertl
wachten tot het vuur dichterbpt e
gekomen zodat de verzekering
delijk gemaakt kon worden
van een directe bedreiging sf
was. «lts.
Rouss barst uit in een luide scjedei
lach. „Zo werkt dat hier, aifin C
roept hij uit. „De brandweerfe al
en ik hebben samen wijn ge^n v
ken met kaas erbij en rustii
wacht tot we het vuur beter
den horen knetteren". Er vol^ *^r
nieuwe lach. Als een week-kla
het vuur bij Laroque-des-Alagei
echt gedoofd is en het zelfs ee^lpo
geregend heeft, is de balans
op te maken: Sirocco kleurd^aiN
Gelukkige Vallei" van bove|to_0|
bijna onder zwart. De tongei^jg,
vuur bleken precies langs de \a\eT
en de campings hun weg gev£de|
te hebben. Een week later woy
er grote bosbranden aan de^p.£
d'Azur, waar vijf ingesloten bEL^,
weerlieden de dood vonden e{f v.
deren gewond raakten, vanptorj
sommigen zeer ernstig.
week stond een deel van de gejjsje"
„maquis" op Corsica in l%ordi
Philips, zo kondigt Luc Sala
it Blaricum in zijn MSX
'ieuwsbrief aan, zou het in
merika weieens kunnen
gaan maken. Het MSX-sys-
teem van Philips wordt nu
vooral door Japanse fabrikan
ten ondersteund als standaard
voor huiscomputers.
Philips heeft samen met Kyocera
(dat onder meer het merk Yashica
voert) in Japan New Media Sys
tems opgericht. De nieuwe maat
schappij richt zich op de marketing
van huiscomputers en naar ver
luidt zou men ook bezig zijn met de
introductie van nieuwe media voor
een wereldwijde afzet. Voorts heeft
Philips nog veel meer banden met
Japanse bedrijyen. De invloed van
het -Eindhovense bedrijf schijnt in
Japan zo groot te zijn, dat het merk
Yashica van de computermarkt zou
verdwijnen omdat het te goedkoop
is en daardoor schadelijk voor de
verkoop van de duurdere MSX-
computers van Philips.
Vanwege deze ontwikkelingen
voorspellen deskundigen dat het
ook Philips zal zijn dat voor een
doorbraak van MSX op de Ameri
kaanse markt gaat zorgen. Nu de
aanvankelijke produktieproblemen
achter de rug zijn, kan men zich
helemaal op de verkoop concentre
ren. Het grote succes, zo heet het,
moet worden verwacht na de intro
ductie van MSX-2. Die gebeurtenis
kan tegen het eind van dit jaar te
gemoet worden gezien.
Automatisering
Automatisering betekent vooruit
gang: meer efficiency, meer pro-
duktie en opheffing van vuil en ge
vaarlijk werk. Een standpunt dat
vooral werkgevers huldigen.
Werknemers denken vaker aan
achteruitgang. Het aantal arbeids
plaatsen neemt af, vakmanschap
verdwijnt, de sociale contacten ver
schrompelen. Rob Bilderbeek, Paul
Kalff en Frits Prakke van het stu
diecentrum voor technologie en be
leid TNO zijn op zoek gegaan naar
een aanvaardbare manier van auto
matisering, zo meldt Wetenschaps
beleid.
Zij concluderen onder meer dat bij
de besluitvorming over het invoe
ren van nieuwe produktievormen
de technische mensen de boven
toon voeren. De technische ontwik
keling gaat snel en dan is het ge
bruikelijk dat vooral wordt geke
ken naar wat technologisch moge
lijk is. De organisatie van het ge
heel, de menselijk kant dus, neemt
duidelijk een ondergeschikte plaats
in.
Die organisatie is over het alge
meen ook niet ingesteld op de snel
heid van de technische veranderin
gen. Een strak systeem leent zich
daar duidelijk niet voor, het moet
allemaal veerkrachtiger zijn. Klei
nere eenheden oftewel decentrali
satie moeten het antwoord zijn.
Storingen kunnen sneller worden
verholpen, informatiestromen gaan
over een kortere afstand en zijn
dus eenvoudiger, overschakelen
van het ene produkt op het andere
kan sneller en de mens krijgt meer
ruimte voor het benutten van eigen
initiatief en vaardigheden.
Natuurlijk wordt het niet allemaal
botertje tot de boom. Als de pro-
duktie wordt geautomatiseerd bete
kent dat zonder meer dat het com
putersysteem de zaak centraal be
stuurt. Uitvoerend werk wordt
overgenomen door machines. Men
sen zijn nodig om het werk voor te
bereiden en te begeleiden. Dat die
nen vakmensen te zijn, die het hele
systeem moeten kunnen doorzien
om in te grijpen als zich storingen
voordoen. Voor het grootste deel
van hun tijd zitten ze niets te doen,
wachtend op storingen. In een
proefschrift is al het voorbeeld ge
noemd van een werknemer die
zich tachtig procent van zijn tijd
voor aap voelt zitten en zich de
overige twintig procent een profes
sor voelt.
En ook om voor aap te kunnen zit
ten is scholing nodig. De toekomst
ziet er wat dat betreft niet roos
kleurig uit voor mensen die in het
geheel geen opleiding hebben.
Want een ongeschoolde omvormen
tot een deskundige op minimaal
middelbaar niveau is een schier on
mogelijke en in elk geval te kostba
re zaak. Zij zullen de dupe worden
van het wegvallen van arbeids
plaatsen en nauwelijks of niet nog
aan de bak komen.
PI ETER TAFFIJN
Philips
kan A'S-
mar\i
vèiiiwi i'Vr
mn MSX
