Boer bestierde Kempen
voor het Romeinse rijk
;c
Het spel van verkennen
spreekt nog steeds aan
T
DAMHERTEN 'T LOO NAAR BEEKSE BERGEN
n
Uitzetting dreigt
voor Surinaamse
vluchtelingen
Gevaar voor botulisme bi
zelf wecken van eroenteng
I
faidócQowumt
HONDEN SLACHTEN
VIJFTIG SCHAPEN
Auto blijkt
rijdende bom
Opgravingen in Hoogeloon brengen aan het licht
BINNENLAND/BUITENLAND
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1985 PAGINA
KEMA vreest
stijging
stroomtarief
ARNHEM Volgens de KEMA
in Arnhem is er sprake van een
dramatische ontwikkeling van
het aandeel van de brandstof
prijs in het stroomtarief. De kans
bestaat dat door de groei van dat
aandeel, de stroomtarieven zul
len stijgen. Een woordvoerder
van de KEMA heeft deze ver
wachting gisteren geuit. Volgens
de woordvoerder was het aan
deel van de brandstofprijs in het
stroomtarief op 1 juli ten opzich
te van 1 juli 1984 al 13 procent
groter.
Reclame NS
misleidend
UTRECHT De Reclame
Code Commissie meent dat de
spoorwegen voor diverse kor
tingskaarten misleidende re
clame hebben gemaakt. Via
folders en reclameborden
heeft de NS volgens de Com
missie ten onrechte de indruk
gewekt dat houders van een
daluren- of kortingskaart mo
gen rekenen op een vast kor
tingspercentage terwijl dat
percentage in werkelijkheid
tussentijds wel degelijk kan
worden veranderd. De folders
over de reductiekaarten zijn
inmiddels aangepast
LOOSDRECHT Twee honden hebben gisternacht een grotè
slachting aangericht onder schapen in weilanden tussen Loos-
drecht en 's Gravenland. Zeker vijftig schapen zijn daarbij om
het leven gekomen Een aantal dieren overleed ter plekke. An
dere schapen waren dermate toegetakeld dat ze moesten worden
afgemaakt. De totale schade bedraagt ruim vijftienduizend gul
den.
De honden, een bouvier en een kruising tussen een rottweiler
en een herdershond, drongen omstreeks twee uur 's nachts de
weilanden binnen. Een aantal schapen vluchtte in paniek een
moerasachtig gebied in en verdronk. De politie heeft de gehele
nacht gezocht maar werd volgens een woordvoerder door de
duisternis gehinderd. Pas tegen de ochtend konden de honden
met de karabijn worden neergeschoten. Eén hond wist zich al
bloedend naar huis te slepen. Het bloedspoor leidde de politie
naar de eigenares. Zij bleek al eerder te zijn gewaarschuwd, de
honden niet los te laten.
BEEK Bij een verkeerscontrole in het
Limburgse Éeek heeft de rijkspolitie gis
teren een auto met een zelfgebouwde
LPG-installatie in beslag genomen. De
automobilist had een in de kofferbak een
losse butagasfles liggen die via een tuins
lang en een koppelstuk met de motor
was verbonden. De man, een inwoner
van Neerbeek, verklaarde dat hij van de
installatie geen gebruik maakte en
slechts op weg was om de gasfles te vul
len voor gebruik in de keuken. De poli
tie sprak van een rijdende bom en heeft
tegen de eigenaar proces-verbaal opge
maakt. De auto wordt vandaag nader on
derzocht.
Minister ontlast
civiele rechtspraak
DEN HAAG Minister Korthals Altes
van Justitie wil de mogelijkheid verrui
men dat civiele rechtspraak plaats vindt
door enkelvoudige kamers van de recht
bank. Dat staat in een voorstel dat aan
de Tweede Kamer is aangeboden. Op
deze manier wil de bewindsman de rech
terlijke macht ontlasten.
Momenteel dient een civiele zaak voor
een meervoudige kamer, met de moge
lijkheid van verwijzing naar een enkel
voudige kamer. Korthals Altes stelt voor
dit nu om te draaien. In hoger beroep
blijft de meervoudige kamer gehand
haafd, zij het dat familiezaken onder be
paalde omstandigheden mogen worden
verwezen naar een enkelvoudige kamer.
Transsexueel mag 3;
geboorte-acte wijzigen
DEN HAAG Transsexuelen kunneiVA
vanaf vandaag de geslachtsaanduiding1
in de geboorte-acte laten veranderen00
De nieuwe wet verstaat onder transna
sexuelen mensen „die de overtuiging."
hebben tot een ander geslacht te horef'J
dan vermeld staat in hun geboorte-actDn!
en die lichamelijk aan het verlangdun
geslacht zijrt aangepast". De wet stel°rf
als voorwaarden voor de verandering"
van de geslachtsaanduiding in de ge"*1
boorte-acte dat de betrokkene niet ge>r 1
huwd is, en dat de betrokkene die aF6£
mannelijk in de geboorte-acte vermei001
staat, niet meer in staat mag zijn kind^"r
ren te verwekken. De betrokkene dU*"
als vrouw vermeld staat, mag niet mee""
in staat zijn kinderen te baren.
HOOGELOON Even
buiten het plaatsje Hooge
loon m de Brabantse
Kempen bij Eindhoven
woonde in de tweede
eeuw na Christus een wel
gestelde hereboer. Puis
sant rijk was-ie en daarom
kon hij het zich veroorlo
ven met duur geïmpor
teerd bouwmateriaal een
Romeinse villa te bouwen.
De Romeinen hielpen met
de inrichting van het huis
en brachten hem wat be
schaving bij. Op zijn beurt
bestierde de dankbare
boer de nederzetting en
hief belasting over de
agrarische produktie.
Een aardige anekdote, zo lijkt
het. Sinds kort weten we ech
ter dat het werkelijk zo was,
daar in Hoogeloon. Tussen de
maisvelden en bossen in, zijn
ongeveer dertig studenten uit
heel Nederland bezig met een
secuur werkje. Op een stuk
open terrein graven ze stukje
bij beetje een vlakte af, met
een schep of iets kleiners,
soms zelfs met de blote han
den. Elk stukje hout. steen of
ijzer dat ze vinden wordt zorg
vuldig schoongemaakt en op
geborgen, de vindplaats tot op
de centimeter nauwkeurig ge
registreerd. Ze worden er geen
van allen voor betaald, want
dat graven doen ze voor hun
studie of gewoon voor de lol.
Ontdekking
Tussen de werkers in loopt
drs. J. Slofstra, archeoloog aan
de Vrije Universiteit van Am
sterdam en tussen april en ok
tober projectleider in Hooge
loon. Het Archeologisch Insti
tuut van de VU is in die perio
de meestal totaal verlaten, im
mers: een archeoloog die van
tijd tot tijd niet kan graven is
niet gelukkig.
Slofstra heeft niet zo zeer de
vondst te melden van een drie
hectaren grote nederzetting
van enige tientallen boerderij
en en een Romeinse villa uit
de tweede eeuw na Christus
die zijn namelijk al enige jaren
geleden opgegraven. Veel inte
ressanter aldus Slofstra, is de
vraag hoe het leven in de ne-'
derzetting verliep. En omdat
de archeoloog en zijn mede
werkers verder groeven is
daar nu een aardig beeld van
ontstaan. Bovendien hebben
de onderzoekers er zicht op
gekregen hoe de Romeinen
hun noordelijk rijksdeel be
stuurden.
„Het paaien van het dorps
hoofd, het besturen van een
nederzetting via gedelegeer
den; het is voor het eerst dat
zoiets in Noordwest-Europa is
blootgelegd", zegt Slofstra. De
(Romeinse) leefstijl van de
Hoogeloonse hereboer kwam
Slofstra en zijn medewerkers
bekend voor. Dorpshoofden in
het voormalige Nederlands-In-
dië hielden er immers dezelfde
gewoontes op na; velen raak
ten vernederlandst en werden
voor hun trouw af en toe be
loond met presentjes. Ook deze
man had contacten, maar dan
met Romeinen. „We hebben
een compleet beeld van het le
ven in een inheemse nederzet
ting met een inheems dorps
hoofd onder Romeinse bezet
ting", zegt Slofstra.
De Romeinse villa stond in
een dorpje met tussen de vijf
tig en tachtig inwoners, die in
houten boerderijen woonden
met acht a tien erven. Men
haald? water uit houten put
ten. Eén boerderij werd be
woond door een smid. Op die
plek hebben de onderzoekers
een aantal kettingen, messen,
ovens, en veel smeedslakken
gevonden. In een van de hoe
ken van de nederzetting was
een centrale opslagplaats waar
de dorpelingen hun graan be
waarden. „Dat was veiliger,
want de boerderijen vlogen
nogal eens in brand", doceert
Slofstra.
Dan de stenen villa met dak
pannen uit (waarschijnlijk)
Limburg. Daarin werd centra
le verwarming aangetroffen,
sjiek aardewerk, geïmporteerd
glaswerk. Alles duidt erop
dat de man uitstekende con-
>qp
er'
Er moet nogl
heel wat werf
worden
verricht in
Hoogeloon,
maar
inmiddels i
hebben de i
archeologen J
een aardig ji
beeld r
gekregen va
de leefstijl in
de Romeins»
villa die daai
werd
opgegraven:
necties had met de Romeinen.
„Die Romeinen hadden hier in
de bush-bush niets te zoeken.
Dus zorgden ze dat iemand
hun zaakjes hier voor hen re
gelde. De dorpsoudste profi
teerde van de „beschaving op
afstand", zoals Slofstra het uit
drukt.
Badcomplex
De man is rijk geworden van
zijn baantje, dat is wel zeker.
De produktie van de nederzet
ting werd naar alle waar
schijnlijkheid op de markt van
Tongeren of het nu Belgische
Grobbendonk verhandeld. De
man was zo welgesteld dat hij
zich een groot badcomplex kon
veroorloven. Slofstra en zijn
mensen vonden resten van
kranen, kleppen, zalfjes, par
fumflesjes en andere zaken die
het beeld van de grootse en
verfijnde leefwijze van deze
inheemse inspecteur bevesti
gen. Een pikant detail: de Bra
bantse boer had een voorliefde
voor oesters.
De boeren van de nederzetting
waren „hoogstwaarschijnlijk"
verplicht diensten te verrich
ten voor dit dorpshoofd.
„Waarschijnlijk", want archeo
logie is vaak een combineren
E)
van mogelijkheden en waai»en
schijnlijkheden. „Een bijzor'
der complex", noemt Slofstr h
het terrein, waar nog heel
gegraven zal worden deze z<r.'
mer. Eén mysterie is nog ni€<lnS
opgelost. Waarde diende d
poel met de houten beschoei
ingen voor? Slofstra: „Maa
ook daar komen we nog wtj
achter".
ARJEN VAN DER SA]
DEN HAAG Een tien
tal met afschieten be
dreigde damherten ver
huist in de winter van
Paleis 't Loo naar het
pretpark de Beekse Ber
gen in Hilvarenbeek.
Het gaat om een proef: er
wordt afgewacht hoe de her
ten het in deze omgeving
doen.
Als de proef een succes wordt
kunnen meer damherten van
't Loo naar de Beekse Bergen.
Onlangs werd bekend dat de
Kroon alle 300 damherten in
het gebied wil laten afschie
ten. Dat plan heeft in ons
land tot veel protesten geleid.
Het pretpark had aangeboden
alle 300 herten op te nemen.
Overigens was het oorspron
kelijk de bedoeling de dam
herten verspreid over een
aantal jaren af te schieten.
Ook nu worden er elk jaar
damherten afgeschoten om de
kudde niet nóg groter te laten
worden. Deze herten eten het
jonge bos op 't Loo op en bo
vendien is bijvoeren vrij kost
baar, aldus de Rijksvoorlich
tingsdienst. In het gebied le
ven volgens de RVD veel te
veel herten.
Het Tweede-Kamerlid Van
Noord (CDA) vindt overigens
dat de ministers Braks (Land
bouw) en Ruding (Financiën)
een oordeel moeten geven
over het plan van de Kroon
om 300 damherten bij het pa
leis Het Loo af te schieten.
Van Noord vraagt zich af of
met het plan van de Kroon de
belangen van het onvervang
bare natuur- en recreatiege
bied Het Loo wel zijn ge
diend. Hij wijst er op dat de
damherten al vele jaren on
derdeel zijn van het gebied.
zijn voor het afschieten van
de herten. Hij wil verder een
schema te zien voor het doden
van de herten. De CDA'er wil
bovendien inzicht in de op
stelling van de bewindslieden
bij toekomstige plannen voor
het afschieten van wild.
ROTTERDAM De
Stichting Surinaamse
Vluchtelingen Makmur in
Rotterdam beraadt zich
over acties om de uitzet
ting van twintig uit Suri
name gevluchte „verzet
strijders" te voorkomen.
De stichting zal onder
meer de hulp inroepen
van het Hoge Commissari
aat voor Vluchtelingen,
Amnesty International en
Tweede-Kamerfracties.
De advocaat van Makmur, mr#
Japajoe, heeft inmiddels om
herziening van de beschikking
verzocht. Hij beraadt zich nog
over verdere juridische stap
pen tegen de uitwijzing. Vol
gens voorzitter Paul Somo-
hardjo van Makmur zou terug
keer naar Suriname een „ze
kere dood" betekenen, omdat
de twintig zich met verzetsac
tiviteiten hebben beziggehou
den.
De twintig Surinamers kregen
onlangs van de Rotterdamse
vreemdelingenpolitie te horen
dat zij voor 5 augustus Neder
land moeten verlaten. Zij ko
men niet in aanmerking voor
een verblijfsvergunning, even
min zal hun de status van
vluchteling worden verleend,
zo heeft een woordvoerder
van het ministerie van justitie
bevestigd. „We hebben de
asielzoekers op hun eigen indi
viduele merites beoordeeld,
maar er waren voor ons geen
gronden die leiden tot het ver
lenen van enige status".
Behalve de twintig Surina
mers zitten in Rotterdam nog
eens zeventig tot tachtig Suri
naamse vluchtelingen te
wachten op een beslissing over
hun asielaanvraag. Somohard-
jo vreest dat ook zij een afwij
zende beschikking zullen krij
gen.
fan
wijt"
<rhei
non
In de modder
Toen de eigenaresse van dit paard haar dier uit de wel in Oostzaan wilde halen zakte het tot de
buik in de drassige bodem. Er moesten heel wat helpende handen aan te pas komen, eer het dier
weer vaste grond onder de voeten had.
DEN HAAG Het Voor
lichtingsbureau voor de
Voeding in Den Haag
raadt de consument het
zelf wecken van groenten
of vlees af wegens het ge
vaar van voedselvergifti
ging door botulisme. Het
wecken of „inmaken"
zoals het ook wel wordt
genoemd van fruit of
met azijn aangezuurde
groenten kan volgens het
bureau daarentegen geen
kwaad.
De laatste jaren wordt wecken
uit een soort nostalgie weer
toegepast. Volgens de woord
voerster zijn de omstandighe
den voor het wecken in de
laatste decennia sterk gewij
zigd. Het water dat wordt ge
bruikt is van mindere kwali
teit en in de meeste huizen zijn
nauwelijks meer kelders te
vinden waar de glazen potten
in een ideale temperatuur
kunnen worden weggezet. Bo
vendien weten veel mensen
niet meer precies hoe ze moe
ten wecken.
Bij het wecken worden de
meeste micro-organismen ge
dood en door de goede afslui
ting van de weckfles kunnen
geen nieuwe micro-organis
men bij het ingemaakte pro-
dukt komen. De houdbaarheid
lijkt gegarandeerd, maar he
laas is dit niet helemaal waar.
Sommige micro-organismen
vormen sporen die bestand
zijn tegen hoge temperaturen
en die na verloop van tijd
weer kunnen uitgroeien tot
bacteriën, die het produkt
kunnen bederven of op een
andere manier ongeschikt ma
ken voor consumptie. De botu
lisme veroorzakende bacterie
Clostridium botulinum kan
onder dergelijke omstandighe
den in de weckfles extra goed
groeien, omdat hij geen „con
currentie" heeft van andere
bacteriën die wel worden
'dood.
Tijdens de groei maakt de ba
terie een zeer gevaarlijke gUr^r
tof, die zich hecht aan de r,
nuwuiteinden en ernstige vèToe
lammingsverschijnselen vontj
oorzaakt, vaak met de dood Car
gevolg. In een zure omgeviuesj
kan het door botulisme vL
oorzaakte gif niet ontstaa>en'
Daarom kunnen aangezuurBen'
groenten wel worden gewecgcbi
evenals fruit waarin van nalran
re zuren voorkomen. Het v^an
werken van groenten kan vi
gens het Voorlichtingsbure^
het beste in de diepvries. aa
In een huishouden kan Kan
groente nooit zo worden vkaai
werkt als in de industrie, wjben
alle geconserveerde groente aan]
glas en blik altijd ruim bov|
de 100 graden Celsius wor
verhit. De enige mogelijkhrf161"5
is nog de ingemaakte groentDp h
direct voor het eten opnieu
te koken, maar dan blijft f—
nauwelijks iets lekkers ovL-_
aldus de woordvoerster.
SUSKE EN WISKE ANGST OP DE „AMSTERDAM"
APELDOORN Vol
strekte chaos bij de par
keerterreinen van Berg
en Bos, grote drukte in
Hoenderloo: Scouting
Nederland trad naar bui
ten. Het spel van ver
kennen bleek nog of
weer velen aan te spre
ken. De terreinen van de
Jubileum-jamboree 1985
werden gisteren over
stroomd met ouders, fa
milie, vriendjes of ge
woon belangstellenden.
Het aarzelende zonnetje in de
morgenuren zal er zeker aan
hebben meegewerkt dat zo-
velen deze dag richting Apel
doorn togen. De rijen bij de
kassa van park Berg en Bos
hadden zich echter nog nau
welijks naar binnen gewor
steld of de eerste regen begon
alweer te vallen. Velen ble
ken daar echter op gerekend
te hebben; paraplu's, regen
kleding en laarzen waren in
voldoende mate aanwezig en
bovendien klaarde het in de
loop van de middag weer wat
op. Het optreden van de ver
schillende groepen op dit ju
bileumfestival ondervond
enige vertraging, maar de
„abseilbaan", de engelse
wentelteefjes, de duitse pan
nekoeken, de lijnbaan waar
je echt touw kon slaan en de
vele typische scoutingbezig-
heden met hout en touw
mochten zich in een grote be
langstelling verheugen.
Ouders van de hier in nattig
heid en modder kamperende
scouts zochten moeizaam
naar hun kroost in de, on
danks plattegrondjes, vaak
niet eenvoudig te vinden
subkampen. Iedere groep
heeft zijn eigen grondgebied,
keurig afgepaald en herken
baar aan groeps- en/of lands-
vlaggen. Zolang men echter
niet weet in welke hoek van
het kamp de gezochte scou
tinggroep gelegerd is, is het
moeilijk zoeken. Op die ma
nier echter.kwamen de fami
lieleden wel in aanraking
met de opbouw van het
kamp. Ze bewonderden vaak
de ingenieuze bouwwerken,
waren verrast over de vele
kranen en toiletten. Broertjes
en zusjes waagden het zich te
laten grimeren of door de
schoonheidspecialist te laten
behandelen, ze klauterden in
de touwladders of probeer
den het levensgrote schaak-
of damspel, sprongen op het
grote luchtkussen of bliezen
hetelucht-ballons op.
De kampleiding zuchtte maar
eens over de zoveelste regen
bui. Begin deze week moes
ten er al verschillende activi
teiten afgelast worden. Voor
zeilen op het IJsselmeer woei
het te hard, surfen was ook
niet aantrekkelijk en zweef
vliegen gaf problemen. Wel
werden dinsdagavond in de
heftige regens- en onweers
buien een honderdtal primi
tieve kampeerders, die ge-|
acht werden de nacht door tel
brengen onder een zeiltie op]
de Achelse hei, opgehaald en
naar het subkamp terugge
haald. Woensdag gingen de'
geplande centrale activiteiten1
gewoon door. In Hoenderloo!
lieten de oudere scouts inwo
ners van het dorp en vakan
tiegasten op hun wijze zien,
wat de beweging van Lord,
Baden Powell ook nu nog be-1
tekent. Ook hier veel hout-j
en bouwwerken, tenten met
binnenactiviteiten. Overal j
waren de buitenlandse groe
pen duidelijk aanwezig, vaak
trots voorgesteld aan de be
zoekende ouders of vriendei
