Liefde tussen Oost en West nog ver te zoeken
„Studie samenwerking
niet uit de weg gaan"
IN EN OM DE KAS
TIEN JAAR VERSTANDSHUWELIJK VAN HELSINKI
Helsinki belegerde veste
V akantiestemming
op Flora-tribune
FLORA-VOORZITTER VAN NOBELEN:
GDECONSUm^-
BUITENLAND/LAND EN TUINBOUW
Eekbe6owq*ii
MAANDAG 29IULI 1985PAGI(jUI
DEN HAAG In de Fin-
se hoofdstad wordt deze
week de tiende verjaardag
herdacht van de „Akkoor
den van Helsinki", waar
van optimisten ooit hoop
ten dat ze zouden uitmon
den in een effectief veilig
heidssysteem in Europa.
Het lijkt een sobere vie
ring te worden zonder
feestgedruis. Zowel Oost
als West staat niet te jui
chen bij het opmaken van
de balans van een ver
standshuwelijk, waarin na
tien jaar de liefde nauwe
lijks is opgebloeid.
In wezen is er niet zoveel ver
anderd in vergelijking met 1
augustus 1975, de dag dat zich
in de Finlandia-hal in Helsin
ki een stoet van staatshoofden
en regeringsleiders verzamel
de voor de ondertekening van
de slotakte. Ook bij die plech
tigheid was er geen onver
deeld enthousiasme, zeker niet
aan westerse zijde. De toenma
lige Amerikaanse president
Gerald Ford waarschuwde in
een toespraak dat vrede meer
is dan een stuk papier. ,,De ge
schiedenis zal deze conferentie
niet beoordelen naar de belof
ten die wij afleggen maar naar
de beloften die wij nakomen".
„Helsinki" vormde in zekere
zin het hoogtepunt van de ont
spanning, de na de Koude
Oorlog geleidelijk ingetreden
verbetering van de Oost-West
betrekkingen. Op nucleair ge
bied was de Sovjet-Unie in de
loop van de jaren zestig de ge
lijke geworden van de Vere
nigde Staten en de toenmalige
leiders beseften dat samenwer
king geboden was om het ge
vaar van een catastrofale bot
sing te vermijden.
Beloftes
In juli 1973 begon de „Confe
rentie over Veiligheid en Sa
menwerking in Europa"
(CVSE). Vijfendertig staten
deden eraan mee: alle Europe
se landen minus Albanië maar
plus de Verenigde Staten en
Canada. Na twee jaar „zoeken
naar de touwtjes om de kom
ma's mee op te hangen" (een
ongeduldige Kissinger) produ
ceerden de diplomaten een slo
takte. die in de Nederlandse
vertaling 32 pagina's telt.
In het document zeggen de
deelnemende landen hun be
trekkingen te willen verbete
ren en beloven ze een bijdrage
te zullen leveren aan de vrede,
veiligheid, gerechtigheid en
samenwerking in Europa. Ook
verklaren de deelnemers het
proces van ontspanning duur
zaam te willen maken.
De akte is verdeeld in drie zo
geheten „manden". De eerste
mand bevat tien principes die
moeten bijdragen aan de vei
ligheid in Europa, zoals on
schendbaarheid van de gren
zen, niet-inmenging in bin
nenlandse aangelegenheden,
onthouding van geweld- of
dreiging daarmee, en ook eer
biediging van de mensenrech
ten. Tevens bevat zij een aan
tal vertrouwenwekkende
maatregelen, zoals het aankon
digen van militaire manoeu-
De tweede mand betreft sa
menwerking op het gebied
van de economie, wetenschap,
technologie en milieu. De der
de mand gaat over samenwer
king op humanitair gebied,
waarbij een vrijer verkeer van
informatie, ideeen en mensen
moet worden verzekerd. Ten-
SUSKE EN WISKE ANGST OP DE „AMSTERDAM"
n acusn.}i$ncrr mom
rdit roorrolMin mam
willtm Klump, hip tem
m de 'Amsterdam'
slotte werden er afspraken ge
maakt over het houden van
vervolgconferenties (vandaar
CVSE-proces).
Grenzen
De akkoorden van Helsinki
betekenden een verwezenlij
king van de centrale doelstel
ling van de Sovjet-diplomatie
van na 1945: bevestiging van
de naoorlogse politieke en ter
ritoriale status quo via het
principe van de onschendbare
grenzen. Met dat specifieke
doel voor ogen had Moskou
vanaf het begin van de jaren
vijftig aangedrongen op een
Europese veiligheidsconferen
tie.
Veel commentatoren zagen de
akte dan ook als een „over
winning" voor Moskou omdat
de uitbreiding van de Sovje
t-invloed over Oost-Europa nu
min of meer formeel was er
kend. De Russische dissident
Solzjenitsyn hekelde „het ver
raad van Oost-Europa". De
Fransman Jean-Francois Re-
vel huldigde de mening dat
„het verdelen van de wereld is
gebeurd in Helsinki, niet in
Jalta".
Andere waarnemers bleken
niet zo zwaar te tillen aan het
vermeende succes van de Sov
jet-Unie. Zij wezen erop dat,
met of zonder erkenning, de
status quo in Europa toch niet
te veranderen is, tenzij men
zijn toevlucht neemt tot ge
weld. Daar kwam bij dat de
publikatie van de slotakte met
name in Oost-Europa onver
moede gevolgen had, die de
zogenaamde „overwinning"
van de Sovjet-Unie in een an
der daglicht stelden. Niemand
had voorzien, aldus Neder
landse diplomaten, dat in
Oost-Europa dissidenten en zo
geheten monitor-groepen met
de tekst van de akte in de
hand zich tegenover hun rege-
ringen zouden beroepen op de
inhoud ervan.
Daarnaast had het Westen in
ruil voor de onschendbaar
verklaarde grenzen van de
Sovjet-Unie gedaan gekregen,
dat Moskou akkoord ;ging met
de eerbiediging van de men-
senrechtenen en de funda
mentele vrijheden, zoals de
vrijhei4 van denken, gods
dienst, geweten en overtui
ging. Daarmee meende het
Westen zich een instrument
HELSINKI In de Finse hoofdstad Helsinki zijn zeer
strenge veiligheidsmaatregelen genomen met het oog op de
komst van hoogwaardigheidsbekleders uit 35 landen, die
van morgen tot en met donderdag de herdenking zullen
bijwonen van de 10e verjaardag van de Akkoorden van
Helsinki. Voor de duur van de herdenkingsbijeenkomst is
een omstreden wet aangenomen, die de politie de bevoegd
heid geeft mensen zonder aanklacht twee weken vast te
houden, post te openen en huizen te doorzoeken zonder
huiszoekingsbevel. De herdenkingsplechtigheid wordt
morgen geopend door de Finse president Mauno Koivisto.
De bijeenkomst is het internationale debuut van de nieuwe
Rusissche minister van buitenlandse zaken, Sjevardnadze.
geschapen te hebben om de
Oostbloklanden ter verant
woording te roepen wegens
schendingen van de rechten
van de mens.
Andropov
De acties van door Helsinki
geïnspireerde dissidenten be
antwoordde de toenmalige
KGB-leider Joeri Andropov
met arrestaties. Westerse kri
tiek op de humanitaire staat
van dienst van de Oosteurope-
se regimes werd gepareerd
met een verwijzing naar de
collectieve mensenrechten, zo
als het recht op arbeid, dat
volgens de Oosteuropeanen in
het door werkloosheid ge
plaagde Westen slecht gewaar
borgd is. Ook deed het Oost
blok een beroep op beginsel
zich te onthouden van inmen-
[itiek
Ci me
daarop maakten duidelijl(Mn(*
de realiteit ver verwijderdrsies
geraakt van de idealen vd*nEe
ontspanning. Een procesi"160
na 1979 inzette met de Sf
t-interventie in Afghai
het niet-bekrachtigen di
VS van het Salt-II-verdi
beperking van de stratej
bewapening, het NAVO
belbesluit tot stationeringl
raketten in West-Europa
neerhalen van een Zuidl
aans passagiersvliegtuig
de Sovjet-Unie en de Ai
kaanse invasie op Gret
Deze langzame teloorgan)
de ontspanning ontnai
CVSE een vruchtbare
dingsbodem. Zonder goedi
dergrond en in een s!
Oost-Westklimaat werd
CVSE een tere kasplant
vervolgconferenties van
grado (l977-'78) en M
(1980-.83), waar de nali
van de akte werd getoet*
verden weinig tot niets oj
Enkele honderden vluchtelin
gen uit Estland, Letland en Li
touwen demonstreerden giste
ren in Helsinki tegen de inlij
ving van de Baltische staten
door de Sovjet-Unie, direct na
de Tweede Wereldoorlog.
ging in andermans binnen
landse aangelegenheden.
De toch al omstreden geloof
waardigheid van de slotakte
kreeg een gevoelige klap in
december 1981, toen generaal
Jaruzelski na intensieve druk
van Moskou een punt zette
achter de door de vrije vak
bond Solidariteit opgeroepen
volksbeweging in Polen. De in
de akte opgetekende principes
inzake niet-inmenging bleken
geen obstakel voor de toepas
sing van de Brezjnev-doctrine,
op grond waarvan de Oost
bloklanden bereid zijn tot
„broederlijke hulp" als bij een
van hen het socialistisch sys
teem wankelt.
De Poolse verwikkelingen en
de scherpe westerse reactie
Rondedans
iren
Naar aanleiding van pC
moeizame gang van zak4„ch
in het westen menigmaa
vraag opgeworpen of hetrne
zin heeft door te gaan mefn.
CVSE-proces. Is het nietjnon
rituele rondedans voor d|cht
maten geworden omdat Ujg
mand de verantwoordelijke j
durft te nemen voor beer
ging ervan
Voor het Westen vormen
voortgaande schending
mensenrechten in het
blok en
duurzame
de spanningen plaatsv
teleurstelling. Toch
westerse landen tevrede
zij via de CVSE verm
misstanden in het Oostblof
reet bij de betrokkenen j
nen aankaarten. Voorts i
gematigde voldoening
verbeterde mogelijk!»
voor menselijke contactenj
sen Oost en West en
miliehereniging en -bez<
Alle deelnemers aan
CVSE-proces, dat niet al
„Polen maar ook de stat»
ring van nieuwe NAVO-rt
ten overleefde, willen d
gaan. Een afscheid vatw
CVSE en een terugkeer 1
totale polarisatie, lijkt
geen van beide partijen
aantrekkelijk alternatief.
,:pL
Er is geen beter oord om informatie op te doen dan een vei
lingtribune. Terwijl de grote meute van handelaren daar
jachtig op de knoppen drukt om vooral maar zo vroeg moge
lijk met de bloemen bij de klanten te zijn, zitten kwekers
stek- en zaadleveranciers en journalisten daar omheen en
bespreken het laatste nieuws uit de groene sector. De vakan
ties zijn zo'n onderwerp. De Europese bloemenklanten zijn
van huis. Dat is te merken aan de prijzen.
Nou is er geen beter middel om het gesprek op hoger niveau
te brengen dan eens hardop te twijfelen aan de superioriteit
van de veilingklok boven andere verkoopsystemen. „Een
bloemenkweker heeft niet eens een vraagprijs", poneerde
iemand heldhaftig, met zijn wijsvinger in de richting van de
veilingklokken, die magere prijzen te zien gaven. „Een kwe
ker kan niets doen", vervolgde hij, „als er weinig produktie
is dan is de prijs hoog, maar als de oogst op gang komt zakt
de prijs".
De kwekers in zijn omgeving op de tribune meende dat dit
verschijnsel al net zolang bestond als er veilingen zijn, maar
dat in de bloemen alleen de jaarcijfers een beter inzicht ga
ven. Aan de prijzen over het jaar genomen kan een kweker
pas zien of het jaar goed was. Dat is de mening van de kwe
ker. Maar toen mengde een veilingbestuurder zich in de dis
cussie. „Wanneer je geen bredere kijk- hebt op de hele sier
teelt moet je niet zeuren", zei de man tegen de twijfelaar.
„Voor de klokken zit de vraag".
De ontwikkeling in de sierteelt is niet beter te schetsen dan
de herinnering aan veilingen vol met oude kwekersbakfiet
sen, zoals veertig jaar geleden kwekers hun bloemetjes
brachten. „Dan moet je nu eens gaan kijken, dan zie je wat
vooruitgang is...", zei de man, „en dan praat ik nog niet over
nieuwe kassen, computers en andere moderne outillage".
„Ja, mooi gezegd", aldus de onruststoker, „al dat fraais heeft
de overproduktie bevorderd, de kostprijs verhoogd en was
tenslotte oorzaak van de zwakke markt", en hij wees alweer
naar de klokken. Het antwoord liet niet op zich wachten.
„De bloemensector is zo groot geworden", zei nu de veiling-
bestuurder, „dat je nu een andere kijk op de dingen moet
hebben. Ik zeg je, dat we zonder die overproduktie van de
kwekers Amerika niet ontdekt zouden hebben. Nou ja, als
exportland bedoel ik".
Kijk, zo werkt dat in deze groene hoek. „Door overproduk
tie kwam er stoom op de ketel van de export".
„In 1973 waren er al bloemen te veel, en toen zei iedereen
dat Amerika te ver was en dat het daar voor bloemen veel
te warm was in de huizen".
„Let op", zei de man, die nu aan de winnende hand was, „ik
geloof in een goede toekomst voor bloemen en de matige
prijs van vandaag werkt mee aan een betere prijs in de vol
gende jaren".
„De verre markten zijn de grootste groeiers".
„Markten breek je open met matige prijzen".
„Wie wil er koffie van mij?".
Voor dat prijsje wilden ze allemaal.
Door de overkoepelende
organisatie Vereniging
Bloemenveilingen Ne
derland, waarvan twaalf
veilingen lid zijn, is be
gin mei een rapport vol
prognoses gepubliceerd
over de toekomst van de
sierteeltveilingen. Daarin
werd als conclusie ge
constateerd dat kleine
veilingen door samen
gaan een sterkere basis
kunnen bereiken en dat
ook bij grotere veilingen
over samenwerking in
de toekomst gedacht
moet worden. Genoemd
worden de veiling Ber-
kel en omstreken en vei
ling Flora te Rijnsburg.
Vanuit een bepaald ge
zichtspunt bekeken lij
ken deze veilingen goed
bij elkaar te passen, luidt
het rapport. De voorge
stelde samenwerking
dient geheel vrijwillig te
worden aangegaan en
daarom worden de aan
bevelingen vergezeld
van adviezen om een on
derzoek naar de moge
lijkheden te starten.
Niet afwijzend
Op de ledenvergadering van
Flora in juni heeft Flora
voorzitter Van Nobelen het
standpunt van het Flora-be
stuur aan de leden meege
deeld. Flora staat niet afwij
zend tegenover een studie
met het doel samenwerkings
vormen met Berkel te testen,
maar zal in elk geval het be
lang van haar coöperatie-le
den het zwaarst laten 'wegen.
Het is zeker binnen een coö
peratieve vereniging een
zaak van grote verantwoor
delijkheid om over samen
werking te praten. Daarom
zal het onderzoek langdurig
zijn, omdat er veel facetten
zijn aan deze zaak.
Het VBN-rapport ging uit
van de aanvulling die deze
twee veilingen over en weer
aan elkanders sortiment zou
den kunnen bijdragen. Bij
deze benadering is echter de
veelzijdigheid van het Flora
veilingaanbod wel onder
schat, deelde voorzitter Van
Nobelen als toelichting mee.
Het is bepaald niet zo dat de
Flora-aanvoer het bestuur
zou dwingen tot samenspre-
king. De breedte van het
aanbod groeit met de dag.
Enkele jaren geleden was op
Flora bijvoorbeeld het roze-
naanbod matig. Dat is inmid
dels sterk toegenomen door
de zuigkracht van een snelle
moderne veiling op kwekers
en ook op kopers.
Hetzelfde kan worden gezegd
van enkele andere produkten
die op Flora in een aanvoer-
groei zitten. „Van binnenuit
zijn wij met succes bezig dit
groeiproces te versnellen",
aldus Van Nobelen.
Financiën spelen rol
Volgens Van Nobelen zal het
kwekersbelang optimaal ge
diend worden door het wer
ken van het Flora-bestuur
aan de hoogste vermarkting
van de produkten tegen zo
laag mogelijke veilingprovi
sie. Daardoor speelt op de
achtergrond van samenspre-
Flora-voorzitter W.A.J. van Nobelen.
king en samenwerking de fi
nanciële toestand van de af
zonderlijke gesprekspartners
een grote rol. Flora-voorzit
ter Van Nobelen weet van
nabij hoe nieuwbouw een fi
nanciële krachttoer vraagt
van een veilingcoöperatie.
Flora heeft een sterk verbe
terde financiële positie ge
creëerd in de laatste jaren.
Goed financieel beheer en
zuinig werken hebben naast
de zeer moderne werkwijze
vruchten afgeworpen. Het
Flora-bestuur is van mening
dat juist de koopkracht van
de Flora-tribune door de
snelheid van het elektroni
sche veilingssysteem sne(et i
groeit. De handel en de ex» v
port willen snel kopen, sneioes
laden, snel vertrekken. Onztij a
service voldoet aan deze driinde
eisen en wij zullen alles iijedu
het werk stellen deze posititcht
te behouden. Dat is van bevinc
lang voor onze leden. Vanuiè-ja
deze positie denken wij da'old;
Flora zeker haar zelfstandiglipk
heid zal behouden en ooken
vanuit deze positie willen wijser
een studie over samenwerriee:
king niet uit de weg gaan, altnde
dus Flora-voorzitter Van Noicha
beien. „Maar ik denk dat eeijien
ideaalbeeld voor samenwerivas
king nog niet in zicht is". \nr
De groenteman zal In de ko
mende week beslist geen
aanslag op het huishoud- en
vakantiebudget van de con
sumenten plegen. Alle groen
tegewassen zijn op het ogen
blik goedkoop tot redelijk
goedkoop. Voor een flinke
maat bloemkool is men be
slist niet meer kwijt dan
1,50 per stuk. Een leuke
combinatie met bloemkool
vormt sla, deze is zeer voor
delig en kost slechts 30 cent
per krop. De komkommers
zijn niet van prijs veranderd.
Voor de rechte exportkwali
teit ligt de prijs tussen 52 cent
en 76 cent per stuk. Voor
komkommers van binnen
landse kwaliteit liggen de
prijzen lager. De ronde ex
porttomaten zijn voor slechts
60 cent per halve kilo te
koop. Dit is voor deze kwali
teit tomaten een ongekend
lage prijs. De vleestomaten
zijn duurder, deze kosten
1,50 per halve kilo. De pa-
prikaprijzen schommelen de
laatste tijd nogal. Voor de
groene paprika 's betaalt men
1,10 per halve kilo. Per
stuk komt dit neer op onge
veer 44 cent. De rode papri
ka's zijn duurder; een rode
paprika, van exportkwaliteit
kost 1,40 per stuk. Voor de
binnenlandse kwaliteit, deze
wordt te koop aangeboden in
grijze kunststof kisten, liggen
de prijzen lager. Aubergines
zijn nog steeds niet duur, de
prijs loopt wel iets op. Per
stuk betaalt men ongeveer 80
cent. Een klein gewas dat cp
het ogenblik voor een klein
prijsje te koop is, is radijs, na
melijk 56 cent per bosje. Ijs
bergsla wordt geleidelijk
goedkoper, de prijs ligt op
1,20 per stuk. De bleeksel
derij kost 1,30 per struik.
Voor andijvie is men gemid
deld 60 cent per kilo kwijt.
De spinazie is wat duurder
en kost 1,- per kilo. Chine
se kool daarentegen kost
weer niet meer dan 60 cent
per kilo, spitskool is voor
hetzelfde prijsje te koop. Bos-
peen is nog weer wat goedko
per geworden, een bos kost
1,50. De aanvoer van tuin
bonen wordt kleiner, maar
de prijs verandert niet veel,
namelijk 1,10 per kilo.
Venkel is duurder geworden
en kost nu 2,30 per kilo.
Broccoli is ongekend goed
koop, dit komt door het grote
aanbod. Deze bijzondere
groentesoort kost nu slechts
2,20 per kilo. De groene
De groenteman zal in de komende week beslist geen aanslag op het huishoud-
vakantiebudget van de consumenten plegen.
courgettes zijn met een prijs
van 36 cent per stuk ook nog
steeds spotgoedkoop. Er wor
den nu ook weer Hollandse
kersen aangevoerd, ze kosten
4,35 per halve kilo. Voor
een doosje kruisbessen van
200 gram ligt de prijs op
1,16. Een doosje frambozen
met dezelfde gewichtsinhoud
kost 2,50. Rode bessen wotiaa
den nog steeds volop aangiet
voerd, een halve kilo ko*na,
1,68. De doosjes met roden
bessen zijn wat duurder. ker
mo
