TAFEL
Vaticaan zou maatregel tegen
Leonardo Boff willen intrekken
8TTÏÏ71
Amerikaans Joods Congres:
Geen kerstening Amerika
Vrouw in het ambt uiteindelijk ook in
R.-K. Kerk moeilijk tegen te houden
ÊeidóeSomont
ACHTERGROND
kerk
wereld
Na zestienhonderd jaar weer
Druïdendoop in Frankrijk
Pausmis met Von
Kara jan in
Sint-Pieter
Eerlijker delen
weer
EeidaeGomtwt
MAANDAG 1 JULI 1985 PAGINA 2
Hoogleraren steunen pacifistische predikanten
Zestien hoogleraren en docenten van de theologische faculteit
van de universiteit van Hamburg hebben in een brief aan de
bijzondere synode van de Evangelische Kerk (EKD) van het
gebied van de noordelijke Elbe steun betuigd aan de oproep
van een groep predikanten uit deze kerk, gericht aan jonge
mannen, militaire dienst te weigeren. Er zijn hierdoor grote
spanningen ontstaan in deze kerk.
Naar de mening van briefschrijvers mag een kerk slechts dan
klagen over partijschappen in de eigen gelederen, als ze zich
duidelijker dan tot nu toe tegen de voortgaande bewapening
keert.
Islamzender voor Europa
In Denemarken is de eerste islamzender van Europa in ge
bruik genomen. Radio Al-Fatiha zendt voorlopig alleen nog
een religieus programma in de Deense taal uit. In de tweede
fase zal het programma worden uitgebreid met uitzendingen
voor de jeugd, voor vrouwen en voor gastarbeiders uit islamiti
sche landen. In de derde fase zullen de voor deze groeperingen
samengestelde programma's in verscheidene Europese talen
worden uitgezonden voor heel Europa.
Als ouders en kinderen
elkaar meer als mensen
zagen, zouden ze wel
eens in gesprek
kunnen raken.
H. Campschroer
De Vaticaanse strafmaat
regel tegen de Brazili
aanse bevrijdingstheo
loog Leonardo Boff zal
binnen enkele weken
worden opgeheven. Dit
is het afgelopen week
einde gemeld door de
doorgaans goed ingelich
te Braziliaanse krant
„Folia de Sao Paulo", de
zelfde krant die begin
mei als eerste het stil
zwijgen onthulde dat het
Vaticaan pater Boff had
opgelegd.
De herziening van de straf
maatregel zal officieel be
kend worden gemaakt vóór
het begin van de vakantiepe
riode van de Vaticaanse or
ganen in augustus en is het
gevolg van intensief overleg
tussen de Braziliaanse bis
schoppenconferentie (CNBB),
waarvan Boff adviseur is, en
paus Johannes Paulus II, al
dus de Braziliaanse krant.
Het Vaticaan besloot eind
april de 46-jarige Leonardo
Boff „voor een geschikte pe
riode" (aangenomen wordt
één jaar) het stilzwijgen op te
leggen vanwege zijn boek
„Kerk charisma en macht".
waarvan de inhoud als een
gevaar voor het geloof werd
beschouwd. Na uitvoerige
contacten tussen de Brazili
aanse kardinaals Aloisio Lor-
scheider en Paulo Evaristo
Arns (namens de CNBB)
enerzijds en de paus en kar
dinaal Joseph Ratzinger
(voorzitter van de Vaticaanse
congregatie voor de geloofs
leer) anderzijds is nu, volgens
kerkelijke kringen in Brazi
lië, het Vaticaan bereid de
maatregel tegen Boff in te
trekken.
Het Vaticaan zou tot deze be
slissing zijn gekomen onder
druk van de publieke opinie
in de wereld en vooral de
golf van protesten van Brazi
liaanse bisschoppen, katholie
ke instellingen en leken.
Voorafgaande aan de ophef
fing van de strafmaatregel
tegen Boff zal volgens „Folia
de Sao Paulo" in het Vati
caan een vergadering wor
den gehouden tussen de
CNBB-commissie voor de ge
loofsleer, die wordt gevormd
door bisschoppen en theolo
gen onder leiding van kardi
naal Lorscheider enerzijds,
en kardinaal Ratzinger, die
een hoofdrol speelde in de
Vaticaanse beslissing Boff te
straffen, anderzijds.
Inmiddels hebben twee Bra
ziliaanse advocaten, José
Queiroz en Helio Pereira Bi-
cudo, het Vaticaan officieel
gedagvaard de strafmaatregel
in te trekken. Zij hebben de
eis gedeponeerd bij de com
missie „Justitia et Pax", de
organisatie die zich in het bij
zonder bezighoudt met de
mensenrechten.
Kortgeleden liet de oud-
-hoogleraar en missioloog uit
Rome, de thans in Zwitser
land wonende theoloog Wal-
bert Bühlmann ofm cap. we
ten, dat het opleggen van een
zwijggebod aan Leonardo
Leonardo Boff
Boff zijns inziens een duide
lijke inbreuk betekent op de
rechten van de mens.
Pastoor krijgt
driejaar in
Sovjet-Unie
Naar in Rome is bekend ge
maakt, is reeds in mei van dit
jaar de rooms-katholieke pas
toor Jozef Swidnicki door
een rechtbank te Nowosi-
birsk veroordeeld tot drie
jaar gevangenisstraf wegens
het opdragen van de mis. De
aanklacht luidde dat hij ille
gale bijeenkomsten had geor
ganiseerd. Swidnicki werd in
1971 gewijd. Pas in 1975 von
den de autoriteiten goed dat
hij zijn ambt ging uitoefenen
en kreeg hij een post als ka
pelaan. Naar Radio Vaticaan
meedeelde verjoegen de auto
riteiten Swidnicki in 1982
naar Nowosibirsk, waar hij
tot zijn arrestatie een ge
meente van 250 Duitse, Pool
se en Litouwse katholieken
onder zijn hoede had.
Arafat richt zich
tot paus
Vandaag brengt een ge
mengd Palestijns-Jordaanse
delegatie een bezoek aan de
paus om te proberen begrip
te wekken voor de tussen
Arafat en koning Hoessein
tot stand gekomen overeen
komst, waardoor naar Pales
tijns inzicht de mogelijkheid
ontstaat het conflict in het
Midden-Oosten op vreedza
me wijze op te lossen.
PLO-leider Yasser Arafat
heeft in een persoonlijke
boodschap aan de paus gewe
zen op de tragische situatie,
waarin de Palestijnen in de
vluchtelingenkampen in Li
banon zijn geraakt, vooral te
Beirut.
Ook gaat hij in zijn bood
schap in op „de onderdruk
king en terreur waaraan het
Palestijnse volk in de bezette
gebieden is onderworpen
door de Israëlische vijand".
Predikant
maakte
keuze uit 57
beroepen
De heer A. J. Gunst (44) te
Kapelle (Zeeland) heeft een
beroep aangenomen naar de
Gereformeerde Gemeente
van Terneuzen. De heer
Gunst, die onlangs zijn studie
voltooide aan de theologische
school van de Gereformeerde
Gemeenten in Rotterdam,
ontving van 57 plaatsen de
vraag of hij predikant in hun
gemeente wilde worden. De
Gereformeerde Gemeenten
behoren tot de uiterste rech
tervleugel van de gerefor
meerde gezindte. Er is een
groot tekort aan predikanten
in deze geloofsgemeenschap;
het aantral theologiestuden
ten is zeer beperkt.
PERSONALIA
Mgr. drs. J.A.A. van Laarho
ven (59) is met ingang van 15
juli de nieuwe vice-officiaal
(kerkelijk rechter) van het
bisdom Den Bosch. Mgr. Van
Laarhoven zal als voormalig
vicaris-generaal en voorma
lig diocesaan administrator
de lopende zaken bij het bis
dom blijven behartigen tot de
nieuwe staf zal zijn samenge
steld. Tevens blijft hij rector
van de Zusters van de Choor-
straat in Den Bosch.
Ronald Reagan (links) en Jerry Falwell (rechts) tijdens een bijeenkomst van Evangelische radio-
en tv-stations in Amerika, vorig jaar. Reagan sprak op die bijeenkomst o.a. over de gemeen
schappelijke opdracht om tegen abortus te strijden en vóór het schoolgebed.
Het Amerikaanse Joods Con
gres (AJC) heeft een campag
ne aangekondigd tegen po
gingen om van de Verenigde
Staten een christelijke natie
te maken. Als aanstichters
daartoe ziet het AJC vooral
de leiders van fundamenta
listische christelijke groepe
ringen zoals Jerry Falwell
van de „Moral Majority" en
een aantal figuren uit de re
gering Reagan. Naar het in
zicht van het AJC dreigt
door activiteiten van deze
groeperingen inbreuk te wor
den gemaakt op de in de
grondwet voorgeschreven
scheiding tussen kerk en
staat.
Het AJC kondigt aan telkens
een gerechtelijke procedure
te zullen beginnen als het de
rechten van religieuze min
derheden, waartoe het de 4
miljoen in de Verenigde Sta
ten wonende joden rekent.
acht aangetast
Het AJC verklaart zich te er
geren aan de „hardnekkige
pogingen van president
Reagan het schoolgebed weer
ingevoerd te krijgen". Ten
slotte breekt het AJC de staf
over de campagne van chris
telijke kerken een wettelijk
verbod op abortus uit te lok
ken, „waardoor anders gelo
vigen de mening van een re
ligieuze richting krijgen op
gedrongen".
Voor het eerst na ruim zes
tienhonderd jaar is een doop
plechtigheid gehouden vol
gens de traditie van de Druï
den. De rite vond plaats in
Frankrijk, westelijk van Au-
tun in Bourgogne, op de
plaats waar de Gallische
veldheer Divico en de Ro
meinse Gaius Julius Caesar
slag met elkaar leverden,
rond het jaar 300.
De Keltische doop werd in
het diepste geheim uitge
voerd onder leiding van de
„aartsdruïde", een 47-jarige
smid. Tegelijkertijd werden
twee huwelijken voltrokken
volgens de oude rite. Hoeveel
mensen betrokken waren bij
de doop werd niet bekendge
maakt. De plechtigheden
vonden plaats ter gelegen
heid van de zonnewende. De
gedoopten en de echtparen
werden onder bescherming
geplaatst van de vier Galli
sche goden, Esus en Belenus,
de beschermers van de we
reld, samen met Teutates en
Lugus.
Naar de aartsdruïde ver
klaarde, willen de huidige
druïden het zorgvuldig om
gaan met de natuur, zoals
overgeleverd door de vade
ren, bewaren. De gemeen
schap wil tevens in „echte
humaniteit" met elkaar le
ven, eveneens volgens de
oude zeden en gewoonten.
De doop zoals die nu is be
diend, werd door de Romein
se keizer Tiberius verboden,
nadat in 313 het christendom
tot staatsgodsdienst was ver
heven. Het veelgodendom
van de Dru'iden, de Keltische
tovenaars in Gallië en Britta-
nië moest zo snel mogelijk
verdwijnen, meende de kei
zer. Hij wilde niet de risico's
lopen van geheime broeder
schappen in zijn rijk.
Meer dan 10.000 mensen hebben zaterdag op het feest van Pe
trus en Paulus in de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad een
mis bijgewoond die werd opgedragen door paus Johannes
Paulus II en opgeluisterd door de Wiener Philharmoniker on
der leiding van Herbert von Karajan.
Tot de mis waren alleen genodigden toegelaten, onder wie de
leden van het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Di
plomatique, curiekardinalen- en bisschoppen en vertegen
woordigers van het culturele en het openbare leven.
Von Karajan dirigeerde de Kroningsmis van Wolfgang Ama-
deus Mozart, geschreven in 1779 voor de kroning van het Ma
riabeeld van Maria Plain bij Salzburg. Het dirigeren van von
Karajan was mogelijk geworden door bemiddeling van de
aartsbisschop van Wenen, kardinaal Franz König.
Tijdens de mis hing de paus elf nieuwe aartsbisschoppen
en ook de nieuwe Oekraïense kardinaal Myroslav Loebats-
jivfki het pallium, zinnebeeld van hun bisschoppelijke
macht, om.
De 77-jarige Von Karajan, die allang de wens koesterde eens
in tegenwoordigheid van de paus te dirigeren en de mis sug
gereerde tijdens het bezoek van de paus aan Oostenrijk in
september 1983, ontving tijdens de communie-uitreiking sa
men met zijn vrouw en twee dochters de heilige hostie uit
handen van Johannes Paulus.
De pausmis in de St. Pietersbasiliek. Op de achtergrond de
Wiener Philharmoniker.
Het is natuurlijk maar ten
dele waar, dat de Kerk van
Rome een „mannenkerk"
zou zijn. Het is een mensen-
kerk, een volk Gods, vrou
wen en mannen samen, met
de vrouwen iets in de meer
derheid. Heel het kerkelijk
leiderschap (wijdingsmacht,
verkondigingsmacht, be
stuursmacht en rechtsmacht)
is echter in handen van man
nen. In een voortreffelijke
studie, „Vrouwen in de
Kerk", merkt dr. Wim Boe
lens SJ op, dat dit vele eeu
wen lang als een zo vanzelf
sprekende situatie is be
schouwd, dat er nooit een
dogmatische uitspraak is ge
daan over de vraag of ook
vrouwen tot het priester
schap en daarmee tot de
leiding zouden kunnen
worden toegelaten.
Er is hieromtrent wel een
kerkordelijk verbod, maar
dit is pas in 1976 uitdrukke
lijk bevestigd door een offi
ciële verklaring van de Ro
meinse Congregatie voor de
Geloofsleer en Traditie. Toch
is ook dit document geen de
finitieve geloofsbeslissing,
noch de verkondiging van
een dogma, zegt Boelens. Bo
vendien zijn de hierin naar
voren gehaalde argumenten
vrij zwak: „het is altijd zo ge
weest, derhalve moet het al
tijd zo blijven".
Er is weinig reden om daar
mee genoegen te (blijven) ne
men, zo stelt Boelens. De be
staande traditie is immers
vrijwel van het begin af
sterk gekleurd en bepaald
f;eworden door maatschappe-
ijke en dus tijdgebon
den cultuurpatronen. De
katholieke kerk heeft zich
daarbij op dit punt altijd aan
gepast, liep niet voorop en
loopt nu feitelijk duidelijk
achter. De eeuwen door heeft
zij telkens weer argumenten
gevonden om de onderge
schikte kerkelijke positie van
de vrouw te verdedigen,
maar Boelens maakt duide
lijk dat die verdediging eer
der op drijfzand dan op de
harde rots van het geloofs
goed berust.
God schiep de mens naar zijn
beeld, man en vrouw schiep
hij hen, volstrekt gelijkwaar
dig. Jezus heeft ook gelijke
lijk de mensen verlost, en hij
deed dat niet als man maar
als mens. Dat hij een man
was, betekent geenszins dat
daérom alleen maar mannen
priester zouden kunnen zijn,
aldus Boelens. Hij heeft in
feite ook niet het ambtelijk
priesterschap ingesteld: dat
heeft zich in de christenge
meenten van de eerste eeuw
pas geleidelijk ontwikkeld.
Zoals het trouwens ook, stelt
de auteur, een exegetisch en
theologisch algemeen erkend
gegeven is, „dat Jezus geen
organisatorisch bepaalde
kerk stichtte, noch de daarbij
behorende ambtsstructuur en
de verschillende sacramen
ten". Wat voor Jezus (en ook
voor de eerste christenge
meenten) centraal stond, was
de verkondiging: „de procla
matie en het nadere onder
richt omtrent de komst van
het rijk Gods met zijn uit te
werken consequenties". En
aan dat verkondigen en pro
feteren deden vrouwen in
het begin op voet van gelijk
heid volop mee, totdat Paulus
zich liet ontvallen dat ze haar
mond moesten houden, of al
thans alleen maar gesluierd
optreden.
Voor zover nu de onderhavi
ge traditie nog altijd onvol
doende deugdelijk gefun
deerd is gebleken, blijft de
mogelijke ambtelijke pries
terwijding van vrouwen een
open kwestie (ook de wijdin
gen van diaken, en zelfs lec
tor en acoliet zijn haar trou
wens ontzegd, al weet de
praktijk zich te behelpen).
Uit de uitvoerige literatuur
lijsten die Boelens aan zijn
betoog toevoegt, blijkt wel,
hoeveel er in vele talen al
over die kwestie geschreven
is. Het kan nauwelijks uitblij
ven dat er tenslotte aan deze
vorm van onderscheid in de
Kerk een einde zal komen.
JAN ONSTENK
N.a.v. „Vrouwen in de
Kerk". Auteur dr. Wim
Boelens sj. Uitg. Gooi en
Sticht Prijs 21.-.
OFFICIEEL debatteerde de Tweede Kamer vorige week
over de voorjaarsnota, het huishoudboekje met de lopende
inkomsten en uitgaven van dit jaar. Maar ook dit keer is dat
voorjaarsdebat aangegrepen om schoten voor de boeg te los
sen voor de begroting van volgend jaar. Over die begroting
vergadert het kabinet overigens al gedurende de eerste twee
weken van deze maand en de laatste week van augustus,
waarna zij op Prinsjesdag wordt ingediend.
De hoofdlijnen voor die begroting zoals een bezuiniging
van zeven miljard gulden liggen vast, als gevolg van het
regeerakkoord en het beleid dat in de afgelopen drie jaar al
op de rails is gezet. Daarnaast zijn er nogal wat onopgeloste
vraagstukken. Het voornaamste daarvan is de vraag, hoe de
overheid zo goed mogelijk kan inhaken op de weer wat aan
trekkende economie.
VRIJWEL alle grote politieke partijen zijn het er inmiddels
over eens, dat dit het beste zou kunnen gebeuren door naast
de noodzakelijke bezuinigingen ook wat aan lastenverlich
ting voor de burgers te doen. Daardoor verbetert de koop
kracht, wordt er bij de bedrijven meer gekocht en wordt als
gevolg daarvan ook de bedrijvigheid vergroot.
We zijn best bereid te geloven, dat die grote politieke partij
en daar in de eerste plaats uit economische motieven toe zijn
gekomen. Maar met name de VVD maakt het ons wel erg
moeilijk goedgelovig te blijven. Nog geen jaar geleden im
mers pleitte die partij alleen en uitsluitend voor „een finan
ciële zweepslag", een stimulerende lastenverlichting voor het
bedrijfsleven. Nu bepleit de VVD in feite precies het tegeno
vergestelde. De liberalen denken bij die lastenverlichting
voor de burgers niet alleen aan de lagere inkomens, maar
vooral aan de middeninkomens. Zouden behalve economi
sche motieven wellicht ook de verkiezingen van volgend jaar
iets met deze ommezwaai te maken hebben? We stellen de
vraag maar zonder hem te beantwoorden.
ONDANKS de meevaller van ruim een miljard gulden, die
het kabinet volgend jaar dank zij de winst van de Staatsmij
nen en de aardgasopbrengsten denkt te kunnen boeken, zal
het toch nog hier en daar wat geld moeten zien te vinden
voor de gevraagde lastenverlichting. Een deel van dit pro
bleem zal zich waarschijnlijk vanzelf oplossen. Als gevolg
van de bezuinigingen op de sociale zekerheid in de afgelopen
jaren en het volgend jaar kunnen de sociale premies volgend
jaar opnieuw omlaag, waardoor het netto besteedbare loon
automatisch stijgt. Die premie verlaging alléén al zal zodanig
zijn, dat volgend jaar de koopkracht van waarschijnlijk ie
dereen gehandhaafd kan blijven.
INDIEN er daarnaast voldoende middelen kunnen worden
gevonden om tot een verdergaande lastenverlichting te ko
men, dan zou het kabinet er goed aan doen die gelijkelijk
over alle inkomensgroepen te verdelen. Het pleidooi van de
VVD ten bate van de middeninkomens klinkt ons niet erg
sociaal in de oren. Volgend jaar moet ook een herziening van
het stelsel van de sociale zekerheid worden doorgevoerd en
bij die ingrijpende kortingen en herzieningen op uitkerings-
gebied is het onaanvaardbaar plotseling de wat beter betaal
de werknemers extra te gaan belonen.
Schouder
karbonade,
bloemkool en
kerriesaus en
aardappelen
chocolade-
gembervla
De benodigdheden voor
twee personen zijn: 2
schouderkarbonaden, 25 g
margarine, paar plakjes
ontbijtspek, ui, zout, peper,
paprikapoeder;
Bloemkool, zout, uitje, ker
rie, 10 g margarine, 10 g
bloem, Vt dl melk, Vt al
kooknat, l/s tot 1 kg aard
appelen;
'/i liter melk, 20 g cacao, 45
g suiker, 25 g maizena,
paar bolletjes gember met
iets siroop.
Bak de karbonaden aan bei
de kanten bruin in hete mar
garine. Bak daarna een paar
minuten snippers spek en ui
mèe, voeg weinig lauw wa
ter. zout, peper en paprika
poeder toe en stoof het vlees
in een uur gaar.
Verdeel de bloemkool in gro
ve stukken en spoel die
schoon. Kook de groente
gaar in weinig water met
zout in tien minuten. Begin
vijf minuten na het opzetten
van de bloemkool met het in
de margarine fruiten van de
kleingesneden ui met kerrie.
Roer de bloem door de ge
fruite ui en voeg in gedeel
ten de melk en het bloem-
koolnat toe. Laat het sausje
nog een paar minuten zacht
koken en maak het op smaak
met zout en kerrie. Leg de
bloemkool met de mooie
kant boven in de schaal en
schenk er de saus overheen.
Zet de helft van de melk op.
Meng cacao, suiker en maize
na. Maak er met weinig kou
de melk een glad papje van.
Schenk daar al roerende wat
hete melk bij, doe het papje
in de pan en laat het even
doorkoken. Voeg van het
vuur de rest koude melk toe,
laat de vla koud worden en
doe er naar smaak stukjes
gember en weinig van de si
roop bij.
JEANNE
Af en toe zon
DE BILT Na een zeer kou
de en natte juni-maand, begint
juli iets beter. Het weer zal de
komende dagen zomers wor
den. Dat zal morgen al te mer
ken zijn. We krijgen dan af en
toe zon, vooral in de middag.
Vrijwel overal zal het droog
blijven en de temperatuur
loopt in de middag op tot on
geveer 22 graden.
Alleen in het Waddengebied
blijft 'het onder invloed van
het nog vrij koude zeewater
enkele graden koeler. Voordat
de weersverbetering intreedt
moeten we vannacht op wol
kenvelden rekenen, waaruit
mogelijk nog een bui kan val
len. De temperatuur daalt
daarbij tot ongeveer 13 graden.
Er kan plaatselijk mist ont
staan. De wind is merendeels
noordwest, matig, kracht drie.
Na morgen zet de tendens
naar warm zomerweer door.
Tot zaterdag wordt zonnig
weer verwacht terwijl de tem
peratuur stijgt tot rond 25 gra
den. De overgang naar dat zo
merse weer wordt bewerkstel
ligd door een hogedrukgebied
dat de komende dagen van de
Golf van Biskaje via onze om
geving naar Zuid-Scandinavië
trekt.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor woensdag en donderdag:
Zuid-Noorwegen, zuid-Zwe-
den en Denemarken: perioden
met zon en droog. Middagtem-
peratuur van 17 graden aan de
Noorse westkust tot 22 graden
in het Gudbrandsdal, Zweden
en Denemarken.
Noord-Duitsland: perioden
met zon en droog. Middagtem-
peratuur van 20 tot 25 graden.
Zuid-Duitsland en Benelux:
Zonnig en warm. Middagtem-
peratuur rond 25 graden.
i
Groot-Brittannië en Ierland:
perioden met zon. Middagtem-
peratuur van 17 graden in
Noord-Schotland tot 25 graden
plaatselijk in Zuid-Engeland.
Frankrijk en Alpengebied: pe
rioden met zon en plaatselijk
een onweersbui. Middagtem-.
peratuur in Bretangne rond 22
graden, elders tussen 25 en 30
graden.
Spanje en Portugal: half tot
^waar bewolkt en vooral in
Spanje nu en dan onweer.
Middagtemperatuur tussen 25
en 30 graden, maar aan de
noordkust ongeveer 20 graden.
Italië en de Joegoslavische
kust: zonnig en droog. Middag-
temperatuur van 27 tot 32 gra
den.
