SPRUCE SPRINGSTEEN
Tialë
legerendarische
faam waarmaken
in de Kuip
Politie verwacht geen moeilijkhederi
deringen in de microbiologie bij te
benen. Kortom, de boog staat zeer
gespannen; de ontdekking van één
onooglijk klein micro-organisme
kan al tot miljoenenomzetten lei
den.
Octrooi
De vrees voor bed rijf sspionage lijkt
dus alleszins gerechtvaardigd. Maar
waarom prikxeldraad als er oc
trooien zijn om bedrijfsgeheimen te
beschermen?
„Een'octrooi bieden geen uit
komst". zegt Mars. De octrooiwet
geving heeft de snelle ontwikkelin
gen in de biotechnologie niet kun
nen bijbenen.
„De wet bepaalt dat firma's die oc
trooi vragen voor een door hen
ontdekt micro-organisme, dit enige
tijd „ter inzage leggen bij een
daarvoor aangesteld instituut Pas
na een bepaalde tijd kan'dan oc
trooi verleend worden. Maar dat
kan al te laat zijn. De concurrent
krijgt alle gelegenheid om de stam
van het micro-organisme op te vra
gen en het vervolgens als een eigen
ontdekking te claimen of aan het
buitenland te verkopen".
„Het regelen van juridische be
scherming van je produkten kost
bovendien een hoop tijd", vervolgt
Mars. „Elke dag langer wachten
betekent een dag niet produceren.
Bovendien blijken octrooien in gro
te delen van de wereld weinig
waard te zijn".
„Het zou niet meer mogelijk mogen
zijn dat een concurrent langs wet
telijke weg van ons een micro-or
ganisme in handen kan krijgen. De
stam zou pas opgevraagd mogen
worden, wanneer het octrooirecht
al verleend is".
Finger-print
Er wordt wel gewerkt aan aanpas
sing van de wet op dit punt. Van -
veel nut daarbij kan een nieuwe
techniek zijn, die het mogelijk
maakt door middel van genetische
manipulatie een soort finger-print
van het micro-organisme te maken.
Die kan dan bij de Octrooiraad ter
inzage gelegd worden, zonder risico
voor de onderneming.
Voorlopig zijn vergaande veilig
heidsmaatregelen echter nog nood
zakelijk en is een biotechnologie-
reus als Gist-brocades, de grootste
gistproducent ter wereld, soms ge
noodzaakt zonder octrooien te pro
duceren. Mars: „Want als wij een
nieuwe penicillinestam ontdekken,
piekeren we er eenvoudig niet over
H in te vragen".
HENK ENGELENBURG
ROTTERDAM/UTRECHT De
Rotterdamse politie verwacht geen
moeilijkheden bij de twee concer
ten die Bruce Springsteen op 12 en
13 juni in de Rotterdamse Kuip
geeft.
Een politiewoordvoerder liet weten
dat er vooral manschappen worden
ingezet om, de aanvoer van de fans
in goede banen te leiden. „Het gaat
om ongeveer 100 man. Het is dus
lang niet zo grootscheeps als bij de
laatste voetbalwedstrijd in de Kuip.
Wij geloven niet dat de fans naar
de havenstad komen om rotzooi te
trappen. Ze komen om naar hun
favoriete artiest te kijken", aldus
de Rotterdamse politie.
In het stadion worden de verrich
tingen van de bezoekers in de ga
ten gehouden yia een gesloten tele
visie-circuit.
Een woordvoerder van het organi
satie-bureau Mojo liet weten dat de
veiligheidsmaatsregelen dezelfde
zijn als bij David Bowie en The
Rolling Stones, concerten die on
danks wat schermutselingen vredig
verliepen.
De Nederlandse Spoorwegen zet
een groot aantal treinen in tussen
Rotterdam Centraal en -Stadion. Er
zal elk kwartier worden gereden.
Na het concert rijden eveneens een
groot aantal extra treinen naar ver
schillende bestemmingen in Neder
land. De vertrektijd van de laatste
(stop)treinen naar Rotterdam, Am
sterdam, Den Haag, Hoek van Hol
land, Utrecht, Dordrecht, Rosen-
daal, en Eindhoven houdt op beide
dagen verband met het tijdstip
waarop het concert eindigt. De
laatste trein voor wie elders in Ne
derland moet zijn, bijvoorbeeld in
Enschede, vertrekt vanaf Rotter
dam-Stadion om 22.50 uur.
gezorgd dat de muziekpers hem
nog steeds op handen draagt. Na
tuurlijk werkt Bruce hard aan zijn
carrière. Luiheid kan hem nooit
verweten worden en zijn fans ko
men bij hem altijd op de eerste
plaats. Dat bewees hij in 1981 tij
dens een groots opgezet feest in
Londen, waar hem een aantal gou
den platen zou worden uitgereikt.
Iedereen was er behalve Bruce.
Hij had keelpijn en was voorzien
van medicijnen vroeg onder de wol
gekropen in de hoop de volgende
dag weer volledig hersteld te zijn.
Eigentijds
Communicatie is het belangrijkste
woord in het vocabulair van
Springsteen. Daarom ging hij in de
rock roll en was hij aan het be
gin van zijn carrière, nu zo'n elf
jaar geleden, constant op tournee.
Videoschermen
Bruce maakt tijdens zijn concerten T
gebruik van twee videoschermen,."
zoals Bowie dat ook deed, waardoor
zelfs de fans op de achterste rijen
de podiumverrichtingen goed kun
nen volgen, zij het dan in detail. De
Nederlandse concerten zullen, als
de groep net zo in vorm is als in
Ierland, de stoutste verwachtingen
overtreffen. De nieuwe E-Street-gi-
tarist Nils Lofgren leverde functio
nele gitaarpartijen af tijdens een
concert vol contrasten. Rocksongs
werden afgewisseld met ballads en
covers zoals Jimmy Cliff's „Trap
ped" werden gevolgd door compo
sities zoals „My Hometown" en
„Thunder Road", dat massaal werd
meegezongen. De 35-jarige Springs
teen blijkt een showman te zijn zo
als er maar enkelen bestaan. Hij
flirt met zijn publiek, dat bij wijze
van spreken uit zijn hand eet en zet
memorabele rock roll-shows
neer. In Ierland behoorden tot de
toegiften de klassieke rocksongs
„Born to Run" en „Twist and
Shout" van The Beatles. Het is nog
vier nachtjes slapen, maar trek je
rock roll-schoenen maar vast
aan.
HANSPIÊT s
kan zorgen op het gebied van de
farmacie, voeding en milieureini
ging. Mars noemt als voorbeelden
menselijke groeihormonen, een on
gevaarlijk zoetmiddel dat suiker
kan vervangen en planten die be
stand zijn tegen een zoute bodem of
extra lage temperaturen. Volgens
een recent onderzoek zou de omzet
in de moderne biotechnologie in
Nederland over tien jaar tussen de
500 miljoen en een miljard gulden
kunnen uitkomen. Een vertienvou
diging vergeleken met nu.
Bestuurslid Mars reageert hierop
met een vergelijking: „De stand
van zaken is als tien vogels in de
lucht, terwijl je die ene in de hand
nog mist. De nieuwste technieken
van de biotechnologie hebben in
derdaad nog slechts enkele nieuwe
produkten voortgebracht. Aan het
succes gaat echter steeds langdurige
research vooraf". Hij vindt overi-
fens dat de verwachtingen terecht
oog gespannen zijn. „Te stellen
dat de biotechnologie in de toe
komst op bepaalde gebieden met de
chemie kan concurreren, gaat niet
te ver".
Om in de toekomst vooraan te
staan, is de afgelopen jaren in Ne
derland een vergaande samenwer
king tot stand gekomen tussen bio-
technologische ondernemingen en
wetenschappelijke onderzoekers.
Voor Gist-brocades doen verschil
lende vakgroepen van de universi
teit in Groningen onderzoek op het
gebied van enzymen. Het feit ech
ter dat.Mars absoluut niets wil zeg
gen over de onderzoeken die bij
Gist-brocades zelf worden gedaan,
illustreert hoezeer de biotechnolo-
gen de hete adem van de (buiten
landse) concurrentie in de nek voe
len. Bovendien moeten ze spitsroe
den lopen om de razendsnelle vor-
tfE/ROTTERDAM „Bruce Springsteen? Die hoeven we
niet", was de eerste reactie van omwonenden van het Lon-
E Wembley Stadion toen ze hoorden dat de Amerikaan er
concerten zou geven. Hoewel meer dan 400.000 fans een
ije hebben gekocht, is de kans aanwezig dat de 35-jarige
.-^ar/gitarist op 3, 4 en 6 juli vrij is. Waar de omwonenden
Gil bang voor zijn is, dat wanneer ze in hun tuintje zitten te
i de rust wordt verstoord door een te groot aantal decibe-
januit het stadion. De gemeenteraad van Brent, in welke
iente deze catacombe voor voetbal- en popliefhebbers ligt,
t zich er inmiddels ook mee bemoeid. Volgens de gemeen-
N h)d gaan de concerten gewoon door, maar als de daarvoor
'J® jitwoordelijke instantie weigert een speel-vergunning af te
ererp, is het in theorie mogelijk dat het stadion tot de nok toe
vuld, de installatie is opgesteld zonder dat de muzikanten
noot mogen spelen, op straffe van een fikse boete. Zou gaat
n Engeland.
Springsteen bezit de gave zijn ge
voelens op een eigentijdse wijze on
der woorden te brengen. Hij kiest
voor het beschrijven van het leven,
zonder zich in fantasieën te verlie
zen. De Amerikaanse samenleving
is daarbij zijn belangrijkste inspira
tiebron. Die onderwerpkeuze
zijn songs spreekt tot de verbeel
ding van de jeugd. Daarom hangen
ze nog steeds aan zijn lippen.
Op het podium krijgen die songs
vaak een meer geïnspireerde uit
voering dan op de plaat. Dat moet
ook de reden zijn geweest waarom
„Born in the USA" zo goed ver
koopt. Zo reageerde het Europese
Kubliek nauwelijks enthousiast op
et verschijnen van de plaat. Pas
op het moment dat de concerttour
nee werd aangekondigd, steeg de
verkoop en kon een in eerste in
stantie geflopte single als „Dancing
in the dark" alsnog een gigantische
hit worden. Het wordt dus hoog tijd
voor een live-langspeler (en video?)
en die zal er na deze wereldtournee
wel komen.
Op die manier kan een miljarden-
publiek tenslotte nog epns de
mooiste momenten van het concert
in de herinnering terugroepen en
genieten van nummers als de ope
ner voor deze Europese tournee
„Bom in the USA", waarbij hij op
overdonderende wijze ondersteund
wordt door zijn trouwe E- Street""
Band. Het nummer over de scha-
duw die de oorlog in Vietnam nog
steeds over de Amerikaanse sa
menleving werpt en over de gevol
gen van de recessie werd in Slane i
Castle gevolgd door Badlands met
indrukwekkend pianospel van de
misschien wat ondergewaardeerde
Roy Bittan.
Eén van de zwaarbewaakte fabriekspoorten van Gist-brocades. Fotograaf Cees Verkerk had nog maar net de
camera gericht of er kwam een bewaker aan. HIJ moest maken dat hij wegkwam.
komen. Misschien dat iemand ex
pres z'n zakdoek in het laborato
rium heeft laten vallen of zo. In elk
geval staat wel vast dat die delega
tie het nieuw ontdekte micro-orga
nisme naar buiten wist te smokke
len en er driftig mee is gaan produ
ceren".
Mars' voorbeeld mag dan van wat
oudere datum zijn, de actualiteits
waarde ervan is niet verminderd.
Integendeel. Sinds revolutionaire
technieken als genetische manipu
latie en monoklonale anti-lichamen
in de biotechnologie hun intrede
hebben gedaan is deze wetenschap
in een stroomversnelling geraakt
en heet het, dat de biotechnologie
voor een even grote omwenteling
zal zorgen als de micro-elektronica.
Na jaren van zwoegen in de labora
toria van ondernemingen in bin
nen- en buitenland, worden in de
nabije toekomst de eerste klinken
de resultaten verwacht. Het heet
dat de moderne biotechnologie
voor wonderbaarlijke" produkten
pderland hebben we die pro-
;n niet. Ieder die een kaartje
kan er van verzekerd zijn dat
op 12 en 13 juni het podium
het Feyenoordstadion zal be
dien tenzij hij zijn stem of iets
fs verliest natuurlijk. Dat het
idelijk twee volle Kuipen zou-
^orden voor de Amerikaanse
'hadden de medewerkers van
lelftse organisatie-bureau Mojo
iin stoutste dromen niet ver-
De wind waaide op dat mo-
commercieel gezien niet zo
iig voor Springsteen. Na veel
s laien en we2en wei"d besloten
- bch eenmaal te proberen. Pas
bleek dat het concert in re-
lijd was uitverkocht, konden
in ogen 's avonds vredig slui-
h denken aan een tweede con-
Dat kwam er, maar het duur-
■Kel langer voor uiteindelijk alle
ven over de toonbank waren
em(in. Wat dat betreft is Springs-
d populariteit in Nederland niet
Koot als die van David Bowie of
„^Rolling Stones.
inviurdoop
e, zt eerste Europese vuurdoop
de t de koning van de Ameri-
- wése rock roll inmiddels op ge-
bel wijze achter de rug. De corr»-
ke |5t, die vier jaar geleden voor
-aniaatst Europa aandeed en wiens
e Vllariteit voor zijn aangekondig-
redpncertreeks te wensen overliet,
in het Ierse Slane Castle
kasteel waar ook U2 ge-
'anfdenis schreef voor een re-
lediaantal mensen. Er waren maar
*1 if 100.000 fans naar de Middel-
alt^se burcht afgereisd om de ar-
er. in zijn afgeknipte hemdsmou-
2S ijs-te zien spelen. Dat was hem
üitfis zijn tournees door Amerika
nog nooit gelukt,
mooie weer bracht de fans al
st£g op de been en uren voordat
cconcert begon, was een giganti-
i Ir? mensenmassa in de buurt van
kasteel neergestreken. Bier
impide in overvloed, met het ge-
tna{ dat minstens de helft van de
en jekers zo dronken was dat ze
jwifvelijks van het optreden heb-
t h kunnen genieten. Er moesten
Yoi twintig toeschouwers met een
ovtfk of verwondingen in het
e- (tselijke ziekenhuis worden be-
n hnand zal kunnen ontkennen
eoogpringsteen zijn sporen als en-
niet heeft verdiend. Op
podium komt de rock roll
lilltt uit zijn hart en heeft hij veel
Kort geleden is
alji instructie uitgegaan naar
^portiers van Gist-brocades
bï>elft. De controle bij de fa-
>V€ ekspoorten moet scherper:
".di soneel moet zich altijd
zi« men legitimeren; bezoe-
iplfs moeten een sticker dra-
geregistreerd worden en
;en het fabrieksterrein al-
onder begeleiding betre-
bTjjri en verlaten.
de opkomst van de biotechno-
is de tijd voorbij dat de por-
van Gist-brocades alle werk-
lers van gezicht kenden. Bij de
"JCfriekspoorten is het steeds druk-
geworden en de veiligheids
regelen zijn aangescherpt,
it eigenlijk is Gist-brocades als
voor bedrijfsspionage.
'at nu niet overdreven, die slag-
len, die hoge hekken en dat
keldraad bij Gist-brocades? Lid
de raad van bestuur P. Mars
it van niet. „Het gaat nu een-
niet om een stuk papier met
ijfsgeheimen dat een indringer
meenemen", zegt hij. „De risi-
.zijn veel groter omdat een mi-
prganisme een soort fabriekje
waarmee de concurrent meteen
de slag kan".
weet een voorbeeld van alweer
dik aantal jaren geleden, maar
[doende illustratief. Het ging om
l Italiaanse staatsonderneming
met een nieuw, zelf ontdekt mi-
trganisme wilde gaan produce-
Op een dag krijgen ze bezoek
een delegatie van een ander
lentatiebedrijf. Dat was ook
de overheid, dus daar stak
h kwaad in. Hoe het nu precies
ird is, is nooit aan het licht ge
weg van een man die op de hielen
wordt gezeten door de duivel. Tij
dens zijn vaak drie-en-een-half uur
durende concerten lost hij de hoge
verwachtingen in door een dertig
tal nummers te spelen, die Springs
teen niet alleen als begenadigd
componist laten horen, maar ook
als geïnspireerd gitarist en gepas
sioneerd zanger. Bovendien heeft
hij tegenwoordig nog een element
aan zijn shows toegevoegd door
zich regelmatig Michael Jackson-
-achtig over het toneel te bewegen.
Deze danspasjes hebben nu al een
legendarische status, niet omdat ze
zo professioneel worden uitge
voerd, maar omdat de publiciteits-
machine op volle toeren draait. De
Springsteen-koorts heerst weer in
alle hevigheid. Het probleem is al
leen dat er geen geneesmiddel voor
bestaat. Net als bij griep is het een
kwestie van uitzieken; dus over
een paar maanden zal het wel over
zijn. Maar voorlopig worden zijn
teksten geanalyseerd en lezen de
„kennerser dingen in die zelfs
Springsteen boven zijn pet gaan.
De uit Freehold, New Jersey af
komstig artiest heeft nog geen voet
scheef gezet op het podium of je
krijgt bijna een schuldcomplex als
je geen kaartje hebt gekocht voor
een van zijn concerten. Je moet
tenslotte straks mee kunnen praten
over het belangrijkste concert van
1985.
Gewone jongen
En Springsteen Die doet zijn
eigen legendes eer aan. De onlangs
met actrice Julianne Phillips in het
huwelijk getreden gitarist portret
teert zichzelf nog steeds als „de ge
wone jongen van de straat". Bruce
Niet alleen een geïnspireerd gitarist, maar ook een gepassioneerd zanger en een begena
digd componist.
is een stukje „American Dream".
Kijk maar naar de binnenhoes van
zijn laatste elpee „Born in the
USA", een van de zwakste platen
uit de Springsteen-geschiedenis.
Glad geschoren, met een wit t-shirt
aan en met gaten in de knieën van
zijn spijkerbroek kijkt hij de koper
van de plaat aan. Zijn image is zijn
sterkste wapen. Het heeft er voor
