TAFEL
Hervormde kerk spreekt zich niet
uit over volkspetitionnement
Joodse sekte in VS gelooft in Jezus als Messias
ÊeidócScHvtonÜ
iïfïül
Beyers Naudé
naar koningin
Geen staatsgodsdienst meer in Italië
kerk
en
wereld
Nieuwe aalmoezenier
op Schiphol benoemd
Mentoren moeten beginnende
hervormde predikanten begeleiden
beroepingen
weer
ACHTERGROND
CeidócSouiant
Proces tegen Humanistische Partij
Het Humanistisch Verbond bereidt juridische stappen voor
tegen de „Humanistische Partij". Dit is bekendgemaakt op het
tweejaarlijks congres dat het afgelopen weekeinde in Zeist is
gehouden. HV-voorzitter dr Rob Tielman zei: „Deze politieke
partij heeft niets met het Humanistisch Verbond te maken".
Het HV maakt zich zorgen over de agressieve en onverdraag
zame wijze waarop deze Humanistische Partij zich vooral op
jongeren richt. Daarom zoekt het verbond naar wegen om
een einde te maken aan de verwarring die is ontstaan. Verder
spraken de humanisten zich uit tegen het regeringsbeleid in
zake de Tamils en keerden zij zich tegen kernbewapening in
de ruimte.
'Onbekende' Turk gedagvaard
De zich Samet Asian of Arslan noemende Turk die op de
laatste dag van het pausbezoek in Venlo met een schietklaar
pistool en een vervalst paspoort werd gearresteerd, is maan-
Hij moet zich voor de rechtbank in Roermond verantwoorden
voor illegaal wapenbezit en vervalsing van reispapieren. Daar
de identiteit van de aangehouden man niet officiéél is vastge
steld, is hij met behulp van een foto gedagvaard. Aanvanke
lijk werd verondersteld dat de man Oral Celik is, die moge
lijk betrokken was bij de aanslag op de paus in 1981.
Beter een lampje
ontsteken dan de
duisternis vervloeken
Chinees spreekwoord
Veel Opus Deï-
leden onder
nieuwe diakens
Paus Johannes Paulus II
heeft zondag in de Sint Pie-
ter 70 diakens uit de hele we
reld tot priester gewijd. Ze
zijn afkomstig uit 21 landen.
Negentien van hen komen
uit Spanje, negen uit Polen
en telkens vijf uit Italië en
India. Van de nieuw-gewij-
den behoren er 28 tot de in
ternationale organisatie
„Opus Dei", in 1928 in Spanje
opgericht.
Het breed moderamen
(uitgebreid bestuur) van
de generale synode van
de Nederlandse Her
vormde Kerk vindt dat
het zich niet hoeft uit te
spreken over de vraag of
een volkspetitionnement
over de plaatsing van
kruisraketten in Neder
land zinvol is. De Raad
van Kerken in Neder
land heeft de lidkerken
deze vraag voorgelegd.
Het breed moderamen wijst
er in een brief aan de Raad
op dat de Nederlandse Her
vormde Kerk zich reeds in
1962 onomwonden heeft uit
gesproken tegen het gebruik
van kernwapens. Bovendien
maakte zij in de pastorale
brief over de kernbewape
ning van 1980 duidelijk dat
naar haar inzicht daarmee
het bezit van kernwapens
zinloos is geworden.
Het volkspetitionnement is
een particulier initiatief en
als zodanig niet afhankelijk
van enig besluit van de ker
ken, aldus het breed modera
men. Daarom hoeft de her
vormde kerk zich „krachtens
haar aard" niet uit te spreken
over een particuliere actie als
het volkspetitionnement. De
hervormde kerk hoeft zon
actie niet goed te keuren of
af te wijzen, aldus het breed
moderamen. „Het is immers
aan het inzicht van de afzon
derlijke leden voorbehouden
hun persoonlijke beslissing
dienaangaande te nemen", zo
schrijft het breed moderamen
van de hervormde kerk aan
de Raad van Kerken.
Dr. Beyers Naudé
Ds. C F. Beyers Naudé, secretaris van de Zuidafrikaanse Raad
van Kerken, zal op woensdag 12 juni door koningin Beatrix
worden ontvangen. Dit is medegedeeld door de Nederlandse
Hervormde Kerk en de de Gereformeerde Kerken in Neder
land, die met de werkgroep KAIROS de bestrijder van de
apartheidspolitiek voor een bezoek aan ons land hebben uit
genodigd.
De blanke predikant, die van 1977 tot 1984 was „geband" (on
der huisarrest stond), zal verder gesprekken hebben met mi
nister Van den Broek (buitenlandse zaken), de vaste Tweede
Kamercommissie voor buitenlandse zaken, de Raad van Ker
ken in Nederland alsmede de synode van de Hervormde
Kerk en van de Gereformeerde Kerken.
Bisschop Bomers van Haarlem heeft pater drs. C. M. J. Bartels
uit Amstelveen benoemd tot aalmoezenier op de luchthaven
Schiphol. Pater Bartels zal vanaf 17 juni op de nationale
luchthaven werkzaam zijn.
Pater Bartels is 41 jaar. Hij is lid van de Orde der Kermelie-
ten. De nieuwe luchthavenaalmoezenier heeft Spaanse taai
en letterkunde gestudeerd in Spanje. Later heeft hij Spaans
gedoceerd.
Pater Bartels volgt als luchthavenaalmoezenier pater J.H.
Duin (s.c.j.) op, die in september 1983 is overleden.
Sinds enige jaren is op de nationale luchthaven ook de predi
kant ds. J. A. Hoogervorst, aangesteld door de Hervormde
Gemeente, werkzaam ten behoeve van passagiers en mede
werkers.
Schiphol: Pastoraat voor reizigers en medewerkers
De Rooms-Katholieke
godsdienst is niet langer
staatsgodsdienst in Italië.
Sinds gisteren geldt er
godsdienstvrijheid. Met
de uitwisseling van de
documenten door de Ita
liaanse premier Bettino
Craxi en staatssecretaris-
-kardinaal Agostino Ca-
saroli is het verdrag van
kracht geworden, dat op
18 februari 1984 werd
gesloten ter vervanging
van het Lateraans ak
koord uit 1929 tussen het
Vaticaan en de regering
van de fascistische dicta
tor Mussolini.
Op grond van het nieuwe ak
koord is Rome niet langer
„heilige stad", een titel die in
het verleden heeft geleid tot
een verbod van boeken en to
neelstukken die kritisch over
het pausschap waren. Wel
wordt in het nieuwe verdrag
de bijzondere betekenis er
kend die de Italiaanse hoofd
stad als woonplaats van de
paus heeft voor het Rooms-
-Katholicisme.
Het akkoord garandeert ver
der volledige godsdienstvrij
heid voor niet-katholieken.
Ook is godsdienstonderwijs op
scholen niet langer verplicht.
De meeste problemen lever
den tiidens de 20 jaar durende
onderhandelingen de finan
ciën van de kerk op. In het
concordaat is afgesproken dat
vanaf 1990 de Rooms-Katho
lieke Kerk de 350 bisschoppen
en 30.000 priesters zelf zal be
talen. Gedurende vijf jaar zal
de Italiaanse staat jaarlijks nog
340 miljard lire (ruim een half
miljard gulden) aan de Itali
aanse R.-K. Kerk uitkeren.
Beginnende hervormde pre
dikanten moeten begeleiding
krijgen van mentoren. Zon
mentor zou een oudere, erva
ren predikant moeten zijn,
die bij voorkeur in dezelfde
ring of classis actief is. Het
mentoraat zou voor alle be
ginnende predikanten ver
plicht moeten zijn.
Dat staat in een nota over de
begeleiding van beginnende
hervormde predikanten die
deze maand door de her
vormde synode wordt be
sproken. De nota wijst erop
dat veel beginnende her
vormde predikanten in hun
gemeente en gezin in proble
men komen. De commissie
meent dat de belangrijkste
oorzaak daarvan de geïso
leerde positie van de predi
kant is.
Verder worden als
bron van spanningen ge
noemd verschillen in theolo
gische visie tussen de predi
kant en de gemeenteleden,
de onvrede van de partner
van de predikant met zijn of
haar rol in de gemeente en
de omvang van het gemeen
tewerk waardoor voor het
privéleven van de predikant
weinig tijd overblijft.
Volgens de commissie komen
voor het mentoraat in aan
merking oudere, ervaren
predikanten en emeriti. Ook
kan worden gedacht aan
niet-predikanten die over
voldoende deskundigheid be
schikken.
De Gereformeerde Kerken
in Nederland, waarmee de
Hervormde Kerk „samen op
weg" is, heeft al jarenlang er
varingen met begeleiding
van beginnende predikanten.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Noordwiik toezegging,
R. Holwerda te Apeldoorn. Aange
nomen het beroep door de generale
synode tot vlootpredikant J Moens
kandidaat te Breezand. Bedankt
voor Ter Aar, P. L. de Jong te As-
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Maasland, drs. J. Hage
te Stad aan 't Haringvliet. Aange
nomen naar Kollum, drs. Th. J. Ol-
denhuis te Ee, die bedankte voor
Christelijke Gereformeerde Ker-
Elke vrijdagavond, op
het tijdstip dat de joodse
sabbat begint, ontmoeten
honderden jonge joodse
inwoners van Philadel
phia elkaar in een voor
dat doel verbouwd res
taurant in Philadelphia.
De mannen dragen kalo
tjes, sommigen ook de
gebedsriemen van de or
thodoxe joden, de vrou
wen bont gekleurde rok
ken of Israëlische kledij.
Davidsterren versieren
het lage plafond van het
restaurant en ook het
fluwelen kleed dat de
lessenaar bedekt, heeft
als motief de zespuntige
ster.
Elke vrijdag weerklinkt in
deze kamer tijdens de viering
van.de sabbat het monotone
Hebreeuwse gezang van de
chazzan, de voorzanger, en
het geluid van tamboerijnen.
Een verdieping lager liggen
de klaslokalen, waar kinde
ren les in het Hebreeuws
krijgen en de gemeente een
keer per maand bij elkaar
komt voor een bar-mitzva, de
rituele joodse viering van het
volwassen worden van een
kind.
Ondanks dit alles is de Beth
Yeshua-gemeente, gesitueerd
in het hartje van de grote en
bloeiende joodse gemeen
schap van Philadelphia, geen
synagoge zoals dat vermeld
staat in de gele gids van Phi
ladelphia. Beth Yeshua is een
„huis van Jezus", een ruimte
waar een groep mensen van
voornamelijk joodse afkomst,
die gelooft dat Jezus de Mes
sias is, bijeenkomsten houdt.
Philadelphia heeft drie van
dit soort joodse Messias-ge-
meenten. In de VS zijn er al
tachtig van deze organisaties,
die gezamelijk zo'n vijftigdui
zend leden hebben en steeds
meer aanhang vinden.
Smeltkroes
Philadelphia is sinds de
komst van de eerste kolonis
ten een smeltkroes van reli
gieus fanatisme en noncon-
formisme geweest. Het joodse
Messias-centrum is daar, ge
steund door sommige christe
lijke organisaties, al vijftig
jaar lang bezig met het beke
ren van joden. Van wat re
center datum zijn de inter
kerkelijke organisaties zoals
„de levende God", een ge
meente waarin zowel joden
als christenen zitten.
Ondanks de ruimdenkend
heid van de stad wat betreft
haar vele verschillende reli
gieuze groeperingen is Phila
delphia nogal verontrust
over de activiteiten van deze
Beth Yeshua-gemeente, het
gebrek aan een serieuze reli
gieuze inhoud van de organi
satie en de zorgwekkende be
richten van ex-gemeentele
den over de enorme invloed
en macht van de leiders.
In Philadelphia worden gere
geld anti-Beth Yeshua de
monstraties gehouden en de
joodse gemeenschap daar
heeft zelfs een missionaris
aangesteld, die de propagan
da van de organisatie moet
tegenwerken. „We zijn be
zorgd omdat deze groep voor
niets terugdeinst om een
joodse ziel te winnen", aldus
een joodse missionaris.
Ook de christelijke organisa
ties staan argwanend tegen
over de activiteiten van Beth
Yeshua. De raad van kerken
heeft de hervormde kerken
in het district informeel ge
vraagd hun afkeuring voor
de activiteiten van de organi
satie te laten blijken. Volgens
David McMillan, dominee
van de hervormde kerk in de
wijk, doet de organisatie aan
een soort „pop-psychologie",
waarbij men door dansen en
zingen probeert onzekere en
verloren zielen te winnen.
Michael Chernoff, de leider
van Beth Yeshua. kwam tien
jaar geleden naar Philadel
phia. Volgens Cecilia Toth,
een ex-gemeentelid, heerst
deze man met ijzeren vuist
over de organisatie en heeft
hij „meer autoriteit op zich
genomen dan toegestaan zou
mogen worden".
Incidentele bezoekers van de
sabbat-bijeenkomsten wor
den aan de ingang gefouil
leerd op het bezit van casset
te-recorder of fototoestel.
Daarna wordt men door een
vriendelijke iongeman, die
niet ophoudt de loftrompet te
steken over de geweldige
prestaties van de organisatie,
naar zijn plaats gebracht.
De dienst zelf is het voor
beeld bij uitstek van de
triomf vam uiterlijk vertoon
óver religieuze inhoud. De
leiding van het geheel ligt in.
handen van David Chernoff
zelf, die gekleed in een mo
dieus lichtgrijs maatkostuum
met knalrode stropdas als
een soort ouderwetse poten
taat op zijn bank achterop
het podium luiert. Vóór hem
op het toneel staan de band
en de voorzanger, die, zach
tjes heen en weer wiegend op
de maat van oosters ldinken-
de muziek, religieuze teksten
scandeert. Naarmate de
dienst vordert begeeft de
hele gemeente zich langzaam
dansend op de enorme, met
dik tapijt bedekte vloer. Ter
wijl muziek en tekst een
steeds opzwepender ritme
krijgen, steken de dansenden
hun handen als in trance om
hoog en raakt de verzamelde
menigte onder het luidkeels
prijzen van de Heer steeds
verder in vervoering.
Grapjes
Wanneer het tumult op z'n
hevigst is, komt er een
vrouw met een kanten
hoofddoek naar voren, die
volgens de beste Hollywood-
principes de kaarsen in de
zevenarmige kandelaar aan
steekt. Ditmaal worden ze
echter niet voor de God van
het Oude Testament ontsto
ken, maar voor Yeshua, de
Hoogtepunt van deze tachtig
minuten durende extrava
gante show is een bijbelles
van Chernoff junior, die ken
nelijk gelooft dat grapjes de
beste manier zijn om zijn pu
bliek te overtuigen. Het is
een trefzekere, zij het weinig
informatieve voorstelling, die
Chernoff junior met het
aplomb en sensationele vuur
werk van een doorgewinter
de tv-prediker afdraait.
Onder de dunne laag van ka
meraadschappelijkheid en
gezelligheid van de Beth
Yeshua bijeenkomsten liiken
er echter duistere krachten
aan het werk te zijn. Volgens
een ex-gemeentelid worden
de mensen „beslist geïntimi
deerd door geestelijke mani
pulatie". De organisatie
dringt er ook op aan dat haar
leden in de buurt van het
Beth Yeshua gebouw komen
wonen. Een dergelijke mate
van controle op het sociale,
geestelijke en persoonlijke le
ven heeft bij deskundigen
het vermoeden gewekt dat
hier om een sekte-in-wor-
ding gaat.
De groei van Beth Yeshua,
maar ook van de nationale
.joden voor Jezus"-campagne
en het messiaanse jodendom
in het algemeen maakt deel
uit van het grotere geheel
van de bloei van het religieu
ze fundamentalisme in de
VS. Veel aanhangers van
deze stroming geloven dat
Christus weer zal verschijnen
tijdens Armageddon. In hun
ogen is een gedeelte van de
bijbelse profetieën al vervuld
door de vestiging van de
staat Israël en is het wachten
nu alleen nog op de bekering
van het uitverkoren joodse
volk tot het christendom,
voordat Armageddon, de to
tale wereldverlossing, kan
plaatsvinden. Daarom steu
nen fundamentalistische or
ganisaties de evangelische
aanval op de joodse jeugd in
de VS.
ALEX BRUMMER
Copyright The Guardian
7^
DINSDAG 4 JUNI 198S PAGINjü.
Niet terechte verontrusting^
EeN binnen het CDA gevormd comité „Voor wapenbeh<9bbf
sing en tegen kernwapens" heeft de CDA-top verweten*^'
laatste tijd nauwelijks nog ruchtbaarheid te geven aan vten
ontrusting over de steeds groeiende wapenwedloop. „Bin|r
het CDA heerst wat dat betreft de rust van het kerkh»l m
aldus een in dit verband wat macabere uitspraak van H)id i
de Boer, oud-kamerlid voor het CDA en nu burgemeef
van Haarlemmermeer.
VOOROPGESTELD moet worden dat we veel begrip huw:
ben voor de emotionele drijfveren van de groep. Wie 1—
immers onverschillig blijven voor het toenemend aai
kernwapens in de wereld? Uit het verwijt aan de CDAA-*
blijkt echter, dat de emotie bij de verontrusten de boventi
voert. Want als zij het element politieke tactiek in hun o\
wegingen zouden hebben betrokken, zouden zij niet zo
baasd zijn geweest over de betrekkelijke rust in de CDA-t
Het 1-junibesluit van het kabinet-Lubbers vereist imnM^
een vastberaden kalmte, met name met het oog op de in|
nationale politiek. Volgens dat besluit zal ons land op 1
vember a.s. alleen beslissen 48 kruisraketten op Nederlai
grondgebied te plaatsen, indien de Russen op dat monf^
méér dan 378 SS-20-raketten hebben opgesteld, het aa#rs
dat zij 1 juni vorig jaar al hadden gestationeerd. ^en
Die kabinetsstrategie vereist dat de Russen er inderdL'^
van overtuigd blijven, dat ons land de rakettën zal plaatL^
indien de Russen hun aanwas van SS-20-raketten niet s^en
pen of terugdraaien. Elke aarzeling in Nederland, in het
zonder in de CDA-top, zal tot gevolg hebben dat de Ru^"n
het Nederlandse dreigement minder serieus nemen,
door de kans op effect van het drukmiddel zal zijn verkekaa^
Elke discussie over de deze kwestie, met name in het «eer
ringskamp, is daarom ongewenst. j
Hierdoor is het verklaarbaar dat van de ongerustl^roi
binnen de CDA-top over de kernwapenwedloop de la&id
maanden minder is gebleken dan eerder het geval was. |as j
is een logisch gevolg van de kabinetsstrategie en zolangere
gepaard gaat met intensieve pogingen voor en achterndj
schermen om de krankzinnige wapenwedloop tot staaiin.
brengen, vinden wij dat niet alleen aanvaardbaar, maar z
verstandig. ]lge
Edei
OPNIEUW is trouwens gisteren gebleken, dat de stellingouv
me van ons land ook in Moskou beslist niet onopgemerk™01
gebleven. De Russische onderdirecteur van het Amerika?^®
stituut in Moskou, Radomir Bogdanov, heeft tegen de cor^, e
pondent van de NRC en de NOS in de Russische hoofdquw
verklaard, dat in het Europese deel van de Sovjet-Unie gpde
SS-20-raketten zijn bijgeplaatst sinds het Nederlandse kl he
net het 1-junibesluit heeft genomen. in 1
r is
DAARMEE is de lucht nog lang niet opgeklaard, wantrerh
Rus weigerde in te gaan op het aantal SS-20's in het niet I hy
ropese deel van Rusland en ons land hanteert als getalsci* er(
rium terecht het aantal (vrij eenvoudig verplaatsbare) raris,
ten in héél de Sovjet-Unie. Bovendien is er de tegenstel} cf
tussen de gisteren verstrekte Russische cijfers en de waaiial
mingen via Amerikaanse satellieten. Maar desondanks )er,
derstreepten de woorden van Radomir Bogdanov de juistKn-
van de Nederlandse tactiek: nu geen nieuwe interne dis^a
sies, maar vastberaden afwachten of de poging van ons 1L v
het aantal raketten in Oost en West terug te dringen fcrk
succes wordt bekroond. »lge
Bami
aardbeienflip
Voor twee personen hebt u
nodig: 250 g mie (bredere
of smallere soort), zout, 1
grote ui, knoflook, 2 lepels
olie, 250 g spitskool, 200 g
taugé, 150 g schouderham,
selderij, djahé, peper, ket
jap, 1 ei, 10 g margarine, 1
tomaat;
125 g aardbeien, basterdsui
ker naar smaak, 2 beschui
ten, 4 dl yoghurt.
Kook de mie gaar volgens de
gebruiksaanwijzing op het
pak en laat de slierten in een
vergiet uitlekken. Fruit de
kleingesneden ui met de ge
perste knoflook lichtbruin in
de olie in een ruime braad
pan. Bak dan al omscheppen
de de in reepjes gesneden
kool een paar minuten mee,
doe er twee lepels water bij
en laat de groenten acht mi
nuten smoren.
Was intussen de taugé, haal
ér de groene dopjes zoveel
mogelijk uit en laat de
groente uitlekken. Snijd de
ham in reepjes en knip de
selderij fijn. Voeg aan de ge
smoorde kool de mie, taugé,
ham en selderij toe en warm
de massa voorzichtig om
scheppende (beschadig de
mie zo min mogelijk) goed
door. Maak de bami op
smaak met djahé, zout, peper
en ketjap.
Bak van het ei een omelet.
Garneer de schaal met bami
met repen omelet, parten to
maat en selderij.
Snijd de gewassen en uitge
lekte aardbeien in plakjes en
zet die een uurtje weg met
basterdsuiker. Doe de vruch
ten (houd twee stukjes ach
ter) met het ontstane sap
vervolgens in hoge glazen en
leg er de verkruimelde be
schuit op. Meng de yoghurt
naar smaak met basterdsui
ker en leg het mengsel op de
beschuitkruimels. Garneer
de toetjes met de achterge
houden stukjes aardbei.
JEANNE
Enkele buien ïish
DE BILT (KNMI) Aan
stabiele zomerweer van de
gelopen dagen is een einde
komen. Een storing die i.».
vanmorgen boven het Engf**
Kanaal en Noord-Frank:
bevond, trekt vanavond
vannacht over ons land o/
het noordoosten. In de meë—-
voerde onstabiele lucht k
nen zich gemakkeljk onwei
buien ontwikkelen.
De minimumtemperatuur
vannacht rond 13 grad
Morgen zal de zon zich wee:
en toe laten zien, maar in
dan aanwezige onstabiele lu
kunnen zich weer opnie
buien vormen. De maximi
temperatuur ligt tussen 20
24 graden. De zuidelijke w
is zwak, kracht 2 a 3. i
Op langere termijn lijkt z
een zwakke westelijke circiKST
tie te ontwikkelen, waarbijv,nf
temperaturen nog iets da t»
tot ongeveer 18 graden en
kele buien mogelijk blijven
Weersvooruitzichten voor H
verse Europese landen, geA
voor donderdag en vrijdag:M
door buien. Maximumtemp.
ratuur rond 19 graden, aanT
Noorse westkust koeler. r®,.
graden in het zuiden.
Benelux, noord-Duitsland
noordwest-Frankrijk: af en L.
zon en enkele buien. Mi
mumtemperatuur van 17 g
den in Bretagne tot 24 gra£™
in het oosten van Duitsland""""
Zuidoost-Frankrijk, z»P^
-Duitsland en Alpengebi
perioden met zon en kans1"—
een lokale onweersbui. M
9fi d O
Spanje en Portugal: over
algemeen zonnig en dra
Maximumtemperatuur van
graden in het noordwesten
28 graden in het zuidoosten}
Italië en Joegoslavische ki
zonnig en droog. Maximi»-
temperatuur van 26 graden
het noorden tot 30 graden^
het zuiden.
