Fenomena: speels practicum
natuurkunde in de open lucht
m
ARTSEN NIET ENTHOUSIAST OVER KORTER WERKEN
Staatssecretaris wil deskundigen
uit bedrijven voor de klas
BRAKS: GASPRUS IS GEEN
RAMP VOOR TUINDERS
WERELD VAN NATUURVERSCHIJNSELEN GAAT ZATERDAG OPEN
„VS kunnen
aantal SS-20's
precies vaststellen"
Nieuwe ee
pijnstiller 2
heeft
nauwelijks
bijwerkingr„o
A!
Kamer
psychischC
hulp liefst™
buiten Eu
inrichting0
d/4
BINNENLAND/BUITENLAND
geidae (Sou/tont
DONDERDAG 23 MEI 1985 PAGI
T weeverdienerswet
niet aangepast
DEN HAAG Staatssecretaris Ko
ning van Financiën ziet geen reden
wijzigingen aan te brengen in de
Tweeverdienerswet ten gunste van de
kleine tweeverdieners. De bewinds
man is tot déze conclusie gekomen na
onderzoek naar de effecten van de
Tweeverdienerswet derde fase, waar
de Tweede Kamer hem om had ge
vraagd. Hoewel Koning nog niet over
alle cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek beschikt is volgens
hem niet vast komen te staan dat veel
tweeverdieners, en dan vooral vrou
wen, de arbeidsmarkt hebben verla
ten uit angst voor de effecten van de
Tweeverdienerswet.
Leger Sri Lanka
eist verhuizing
duizenden Tamils
COLOMBO Het Srilankaanse leger is van
plan ongeveer 20.000 Tamils uit dorpen in het
noorden van het land „om veiligheidsredenen"
te laten verhuizen, zo heeft een woordvoerder
van de Tamils verklaard. De ongeveer 5.000
families die in het district Cheddikulam wo
nen, hebben opdracht gekregen binnen twee
weken hun huizen te verlaten. „In dit gebied
bevindt zich een aantal guerrillakampen. Wij
denken dat de veiligheidstroepen hen willen
verdrijven", aldus een bewoner. Leger en poli
tie hebben de speurtocht naar guerrillastrij
ders, die in het noorden van Sri Lanka strijden
voor een onafhankelijke staat voor de 2,5 mil
joen Tamils, geïntensiveerd.
Kamer wijst inkrimping
melkproduktie af
DEN HAAG Een meerderheid van de Tweede Ka
mer bestaande uit CDA en VVD wil dat de inkrimping
van de melkproductie net als vorig jaar beperkt blijft
tot 8,65 procent. Minster Braks heeft een beperking
van 9,55 procent voorgesteld. De houding van de beide
regeringspartijen bleek gisteren tijdens een beraad van
de kamercommissie voor landbouw met de minister.
Braks stelde dat hij al erg ver is gegaan door zijn oor
spronkelijke plan om de melkproduktie met 9,85 pro
cent te beperken bij te stellen tot 9,55 procent. Hij er
kende dat de produktiebeperking helemaal afhangt
van het succes dat een opkoopregeling van melk zal
hebben en de mate waarin boeren de hen toegestane
melkproduktie niet volledig gebruiken. De minister er
kende over beide zaken van mening te verschillen met
het Landbouwschap. Ook het schap vindt dat de pro
duktiebeperking op 8,65 procent kan blijven.
DEN HAAG Minister Braks verwacht
dat een verhoging van de gasprijs geen
catastrofale gevolgen zal hebben voor de
tuinbouwsector. Hij verklaarde dit giste
ren tijdens een overleg met de kamer
commissie voor landbouw.
Het Landbouwschap praat vandaag met
de Gasunie en vertegenwoordigers van
de Europese Commissie over een aanpas
sing van de gasprijs. De huidige prijs van
42,5 cent wordt door de Europese Com
missie te laag geacht. Brussel wil de prijs
aanpassen aan die voor stookolie: thans
50 cent. De Europese Commissie wordt
hierin gesteund door een uitspraak van
het Europese Hof, dat heeft geëist dat de
gasprijs voor 31 mei wordt aangepast.
Het overleg van vandaag gaat over de
mate waarin de gasprijs voor tuinders
moet worden aangepast. Daarbij zal re
kening worden gehouden met de prijs
van goedkopere kolen. Naar verwach
ting zullen de tuinders hun gasprijs met
maximaal vier cent zien stijgen. Dat be
tekent op jaarbasis een extra last van on
geveer 8000 gulden. Braks zei te willen
voorkomen dat de gasprijs zo hoog wordt
dat de tuinders kolen gaan stoken. Een
kamermeerderheid van VVD en PvdA
wenst overigens dat ons land de proce
dure inzake de gasprijs voor het Europe
se Hof tot het einde toe vervolgt. Daarbij
kan dan bepaald worden of de tuin
bouwsector zelfstandig met de Gasunie
een prijs mag vaststellen voor het gas of
niet
ROTTERDAM Wel
eens het gevoel van ge
wichtloosheid gehad tij
dens een vrije val van
dertig meter? De zwaar
tekracht van de maan er
varen? Zo niet, geen
nood. Vanaf zaterdag is
het park bij de Euromast
in Rotterdam de plaats
om het alsnog mee te
maken. Natuurlijke ver
schijnselen met water,
licht, luchtdruk en ge
luid zijn daar samenge
bracht onder de verza
melnaam Fenomena.
Rond het pronkstuk van
de tentoonstelling, een
kasteel dat helemaal is
opgetrokken uit 120 ton
bamboehout, staan 250
natuurkundige en soms
ook wat wiskundige
grappen opgesteld in vier
grote tenten.
Fenomena zou oorspronke
lijk open gaan op 15 mei,
maar deze datum kon door
de bouwstakingen niet wor
den gehaald. Morgenmiddag
verricht cabaretier Freek de
Jonge de openingshandeling.
Zaterdag, als de verf nog nat
is en het kasteel met de laat
ste lading bamboehout is af
gemaakt, kan het publiek
deelnemen aan deze therapie
tegen de angst voor exacte
vakken.
Fenomena is bedacht door de
Zwitserse kunstenaars, we
tenschapsmensen en technici
van het Zürcher Forum, een
instantie die kunstzinnige en
culturele activiteiten wil be
vorderen. De openluchtten
toonstelling stond in 1984 in
Zurich en trok in vijf maan
den 1,2 miljoen bezoekers.
Fenomena is door Nederlan
ders in Rotterdam weer pre
cies zo opgebouwd, onder het
toeziend oog van veertien
Zwitserse technici.
Loodzwaar
Het zijn soms de simpelste
principes van de natuurkun
de die het meest kunnen
boeien. Zo is de zwaartek-
rachtlift één van de belang
rijkste attracties op de Feno
mena. De lift gaat snel om
hoog, waardoor de passagiers
zich naar beneden gedrukt
voelen. Net als ruimtevaar
ders: als de raket wordt afge
schoten, voelen die zich lood
zwaar. Als de lift op de Feno
mena extra snel zakt, wordt
de situatie van géwichtloos
heid benaderd. 1
Krachten, massa's, drukken,
vacuums, wat zich aan de
voet van de Euromast af
speelt laat zich wellicht nog
het best omschrijven als een
natuurkundepracticum in het
groot „Op deze Fenomena
worden mensen zich bewust
van verschijnselen waar ze in
het dagelijks leven niet bij
stilstaan", zegt Georg Muller,
de belangrijkste van de gees
telijke vaders van Fenomena.
Muller is als het ware de na-
tuurkundeleraar, die zijn
leerlingen meevoert op ont
dekkingsreis.
De volgende stop is bij een
metalen plaat, die horizontaal
op een statief is gezet. De
plaat gaat met het geluid uit
een luidspreker meetrillen.
Elk soort geluid maakt weer
een andere trilling. Het zand
op de plaat maakt die ver
schillende trillingen zicht
baar, er ontstaan verschillen
de figuren.
Illusie
Met fenomenen van allerlei
soorten en maten doet de
tentoonstelling haar naam
eer aan. Zoals het fenomeen
van de optische illusie, waar
je af en toe zelfs duizelig van
wordt. Een spiegel die je een
hand toesteekt, vol afgrijzen
bekeken door de omstanders.
We zijn in de tent der illu
sies, mocht dat nog niet dui
delijk zijn. Bij elk object
hangt een bord waarop het
één en ander wordt uitgelegd
en hier en daar wordt ook
mondeling toelichting gege
ven.
„Een ontdekkingstocht voor
jong en oud door de wereld
der natuurverschijnselen",
staat er op het affiche dat in
middels overal in Rotterdam
hangt. Wie aan de hand van
de natuurkundeleraar een
deel van deze tocht mee
maakt, merkt al snel dat het
bijna onmogelijk is om elk
van de 250 natuurverschijn
selen te aanschouwen.
Als het verwerken van alle
speels gebrachte kennis wat
moeilijker begint te worden,
is het bamboekasteel een uit
komst Op 127 treden hoogte
•begint voor de kinderen een
reusachtige glijbaan, terwijl
de ouders in het restaurant
op de begane grond wat kun
nen eten of drinken. Op de
eerste verdiej
120 ton
bamboe was
ervoor nodig
om dit kasteel
op de
Fenomena
vlak bij de
Euromast te
bouwen.
t op
het alleen al om aardige at
tracties als het waterklavier,
de waterkoepel, de houten
speelolifanten, een stammen-
labyrint en een echopijp.
Lespakket
Voor scholen die een bezoek
willen brengen aan de Feno
mena is een speciaal lespak
ket samengesteld. Want kin
derachtig is Fenomena zeker
niet. Er komen hele ingewik
kelde zaken aan bod, zoals
meteorologie en chrono-geo-
metrie. Trouwens, het is geen
kinderspel om met een fiets'
enige meters boven de grond,
over het slappe koord te toe
ren. Weliswaar zorgt de sta
biliserende massa die men
onder het voertuig heeft ge
hangen ervoor dat een val
bijna onmogelijk is, maar
toch...
Fenomena was de laatste we
ken het op één na grootste
bouwproject in de Rijnmond.
De bouw- en exploitatiekos
ten worden geschat op tien
miljoen gulden. Men hoopt
daarom tijdens de tentoon
stelling, die tot 20 oktober
duurt, één miljoen kijkers
binnen te halen. Of dat lukt
is nog de vraag, maar zeker
is dat 140 jonge Rotterdam
mers tot die tijd verzekerd
zijn van werk op de Fenome
na.
Rotterdam heeft aan de ten
toonstelling nog een aantal
andere evenementen gekop
peld, waaronder de actie
„Hart voor de Stad". Schuin
tegenover het Centraal Sta
tion is een grotendeels over
dekt feestterrein ingericht,
met tentoonstellingsruimtes,
café's, terrasjes en podia voor
artiesten. Het centrum is tot
22 september open.
ARJEN VAN DER SAR
Fenomena is dagelijks geo
pend van 10.00 tot 21.00 uur.
Toegang: volwassenen
12,50; kinderen, 65-plussers
en CJP 7,50
Prijs
De kinderen van de Amsterdamse Batjanschool namen gisteren
direct na de onthulling hun prijs, een straatmeubel dat op een
zeilschip lijkt, In gebruik. De prijs werd de school toegekend door
de pressiegroep „Stop kindermoord" voor een actie die er toe
leidde dat een gevaarlijke straat voor de school werd afgesloten.
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
WASHINGTON Minis-
ter van Buitenlandse Za
ken Van den Broek heeft
tijdens overleg in de Ame
rikaanse hoofdstad Was
hington de verzekering
gekregen dat de VS wel
in staat is om het aantal
opgestelde Russische
SS-20 raketten op een be
paalde datum precies vast
te stellen. Van den Broek
verklaarde na een onder
houd met zijn Amerikaan
se collega Shultz dat „de
twijfel die PvdA-Tweede
Kamerlid Stemerdink
daarover heeft gezaaid, is
weggenomen".
Op basis van wat ik hier ge
hoord heb, ga ik er van uit dat
we de SS-20's wel degelijk
kunnen tellen", aldus de mi
nister. De Nederlandse rege
ring wil de vraag of in ons
land kruisraketten geplaatst
moeten worden, laten afhan
gen van de vraag of in novem
ber aanstaande het aantal Rus
sische SS-20 raketten meer of
minder dan 378 bedraagt. Van
den Broek liet blijken in zijn
contacten met Shultz en diens
onderminister Richard Burt,
ook Stemerdinks „suggestie"
te hebben besproken dat een
toekomstig kabinet met de
PvdA erin, een eventueel be
sluit van het huidige kabinet
om kruisraketten in ons land
te plaatsen, niet hoeft uit te
voeren. Van den Broek her
haalde dat hij zich tegen die
gedachte verzet en zei dat Ste
merdinks idee „hier in Was
hington ook niet zoveel indruk
heeft gemaakt".
Over president Reagans Star-
Wars-plan zei de bewindsman
gisteren dat de Amerikanen
„het op prijs stellen eerst poli
tiek overleg te plegen met
Westeuropese regeringen, al
vorens de VS bedrijven in die
landen benadert om mee te
doen aan het research-pro-
gramma voor ruimtewapens".
Volgens de minister kan de
Nederlandse regering het be
drijfsleven echter niet verbie
den mee te doen aan research
op dit terrein.
NIJMEGEN Artsen die ge- verdere verkorting van de gére waardering binnen de be- oriënterend onderzoek onder het ministerie van Welzijn, werkloosheid onder artsen. werkt zijn vaardigheden kan
middeld 55 tot 60 uur per werkweek en met deeltijd- roepsgroep. huis-, bedrijfs- en verpleeghui- Volksgezondheid en Cultuur behouden. „Het gaat dan voor-
week werken vinden een ver- werk. Gevreesd wordt dat een sartsen en onder hun collega's (WVC) en de Koninklijke Ne- Artsen verwachten blijkens al om de vraag of de arts in
mindering van hun arbeidstijd 32-urige werkweek hun medi- £)aj bjjjkt ujt een door het In- in de algemene heelkunde, derlandse Maatschappij voor ^et onderzoek niet dat werken deeltijd de gelegenheid krijgt
tot 40 uur per week over het sche vaardigheden zal vermin- stituut voor Sociale Genees- oogheelkunde, psychiatrie en de Geneeskunde (KNMG). jn deeltijd hun vakkennis zal nieuwe vaardigheden te ont-
algemeen acceptabel, maar deren en zal leiden tot fman- kunde van de katholieke uni- anesthesiologie. De studie Aanleiding was bezorgdheid aantasten. Wel betwijfelen ze wikkelen", aldus de onderzoe
hebben wel moeite met een ciële achteruitgang en een la- versiteit Nijmegen uitgevoerd werd verricht in opdracht van over de gestaag groeiende 0f een arts die in deeltijd kers.
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
AMERSFOORT Deskundi
gen uit het bedrijfsleven moe
ten voor de klas. Alleen op die
manier is het mogelijk om de
vakopleidingen aan te passen
aan de steeds hogere eisen, die
door ondernemingen aan solli
citanten worden gesteld. Het
geeft het beroepsonderwijs te
vens de mogelijkheid om in de
pas te blijven met de vernieu
wingen die zich in een hoog
tempo in tal van bedrijfstak
ken voltrekken.
Deze gedachte lanceerde
staatssecretaris Ginjaar-Maas
van Onderwijs gisteren in
Amersfoort tijdens de jubi
leumviering van de 75-jarige
Algemene Besturenbond voor
Beroepsonderwijs. Ze zei se
rieus onderzocht te willen zien
hoe mensen uit het bedrijfsle
ven als deel van hun taak bin
nen de ondernemingen ook
een leraarsfunctie kunnen
vervullen bij de vakopleidin
gen.
„Hoe directer wij de banden
met het bedrijfsleven kunnen
maken, hoe beter het mij lijkt.
In het bedrijfsleven vinden
immers de nieuwe ontwikke
lingen plaats. Het onderwijs
hoeft niet na te ijlen als we
door middel van bedrijfsmen-
sen nauwe verbindingen aan
gaan", zei zij.
In haar visie zou de school van
de toekomst straks niet alleen
moeten beschikken over een
onderwijskundig goed ge
schoolde staf, maar zeer zeker
ook over een lerarencorps uit
het bedrijfsleven, dat actuele
en specifieke kennis aan stu
denten en andere leraren kan
overdragen.
„Goed beroepsonderwijs", zei
de bewindsvrouwe, „acht ik
essentieel voor onze economie
en ik wil er alles aan doen om
knelpunten en problemen die
zich voordoen op het terrein
van de kwaliteit van het be
roepsonderwijs en de aanslui
ting op banen in de industrie
op te lossen. Ik ben dan ook
erg blij, dat het bedrijfsleven
en de scholen dit als een geza
menlijke verantwoordelijkheid
zijn gaan zien
Beleidsplan
Mevrouw Ginjaar pleitte sterk
voor flexibiliteit in opzet, in
richting en spreiding van het
beroepsonderwijs. Dat dit ook
het kabinet ter harte gaat, il
lustreerde zij met het feit, dat
de ministerraad onlangs een
beleidsplan heeft goedgekeurd
voor beroepsgericht onderwijs
voor volwassenen. Het plan
bevat een regeling die aan de
ene kant voorziet in een goede
betrokkenheid van het bedrijf
sleven bij beroepsopleidingen,
terwijl anderzijds opleidingen
worden geboden die op de stu
denten zijn toegesneden.
en
DEN HAAG Weteiylee
pelijke onderzoeken en, be
sche proeven hebben aer
toond dat de in Engelan<uid
wikkelde stof ibuprofting
meest effectieve en tege
tijd veilige pijnstiller is
nu t<?e werd gemaakt. iT"
derlandse overheid heeffl
om besloten het medicif
op heden slechts op I
verkrijgbaar, nu vrij tel
voor verkoop bij drogf
apotheek.
Na acetylsalicylzuur (o.a
rine) en paracetamol (o_4
don) is ibuprofen het
pijnstillende medicament
geschiedenis, dat vrij vei
baar is. De nieuwe pijn
wordt in Nederland doe
Engels Boots Company j
de naam nerofen op de jj
gebracht. f
Medische deskundigen i
ken van een geheel n|
fase in de pijnbestrijding
dat het nieuwe midde*
trouwbaarder is dan de! K<
voorgaande pijnstillers,Vijf
Id^
veiliger. In de praktijk i
wezen dat een overdosis| r\
wel geen risico's met***
brengt.
Volgens de ontdekker viNC
stof, professor S. Adamsm
tengewoon hoogleraar \d c
farmacologie aan de Unifes
teit van Nottingham, is h«dh
belangrijk voordeel vaxLjjl
prof en dat het in tegensty
tot aspirine en andere ui|r v
tylsalicylzuur vervaaru s,
pijnstillers goed wordt va
gen door de maag emV
darmkanaal. De stof wore
de urine zeer snel uitge^
den. Een dosis van 1200 lari
gram verdwijnt binnen 2j—
uit het lichaam, aldus de 1
leraar. Uit klinisch onde^"]
bij 198.000 patiënten is
ken dat ibuprofen slechts,
gevallen ernstige maag
darmbezwaren opleverde!
aspririne en soortgelijken
bietten waren dat er 475.
Het afgelopen jaar slikt
Nederlandse bevolking RU
65 miljoen gulden aan pij^ne
lende middelen, die voc u
procent bij de drogist wc
gehaald. Ruim 73 procen^:*
alle huishoudens heeft e*^
meer pijnstillers in huitfll i
worden het meest gebru«tnk
gen hoofdpijn. Opvalleiw,
dat mensen beneden de 5(^
tweemaal zo veel pijnstil!"
middelen gebruiken als c
ren. Vrouwen slikken in
algemeen meer pijnstillers
mannen.
W1
,ek
seL
(Van onze parlementaiftg(
redactie)
DEN HAAG De Tw/er
Kamer is het eens met stiec
secretaris Van der Reiva
(Volksgezondheid) dat me^rc
met psychische moeilijkhu
zo min mogelijk in een psj
atrische inrichting mo°
worden opgenomen. De *Pa
mer schaarde zich gistet
vrijwel unaniem achteruit*
Nota Geestelijke Volksgez^n
heid waarin de staatssecre'j>C0
pleit voor versterking vaf
zogeheten eerstelijns-hulpera
mensen met psychische n
lijkheden, met name voofPal
lichtere gevallen als psy?tei
sociale problemen.
Dit betekent dat de huisart—
het maatschappelijk werk
de RIAGG's (regionale infcll
lingen voor ambulante ger
lijke gezondheidszorg)
zwaardere taak krijgen. D
naast zullen er meer
schermde woonvormen" jra
psychiatrische patiënten n|P
ten komen en zal het aa||
dagbehandelingen in psydl
trische ziekenhuizen (ter
vanging van opname) mo^|
toenemen. Het aantal
zal dus moeten worden
minderd, maar dat zal
sneller gaan dan in de
staat: ongeveer tweedu'
tot 1990.
De Kamer ziet liever een slgo'
lere vermindering en dron|pej
bij Van der Reijden sterkj0C|
aan spoed te betrachten bij^
verleggen van de koers iH|edi
geestelijke gezondheidszjrje
Daartoe dient vooral de hkaa
verleningscapaciteit van )pe
RIAGG's te worden verstek
onder meer door toevoeg
van psychologen en mj/0o
schappelijk werkers. Ook ^n
de nazorg van psychiatri$aa
patiënten, een punt van eritr0l
ge kritiek in recent wefyas
schappelijk onderzoek, nhoo
volgens de Kamer meer ^on
dacht worden besteed.
be«
