De Staatsspoorbrug vervult
maar zelden zijn verheven taak
1
Janno is nog een
krasse oude baas
Etid&iQowumt
hond
zoekt;
huis
Historische wandeling
door Wassenaar
Wassenaars sportveld
krijgt atletiekbaan
LEIDEN OMGEVING
Iedere spoorlijn van enige
standing moest vroeger min
stens een spoorhaven hebben,
was niet alleen nodig
het vervoer van goede
ren voor derden, maar ook
voor de eigen behoefte aan
materialen voor de spoorlijn
en soms zelfs steenkool. De
heren ir. De Bordes en baron
Sloet, de grote mannen achter
Dat
spoorlijn Leiden-Woerden,
hadden gehoopt op een goede
samenwerking met de Hol-
landsche IJzeren Spoorweg
Maatschappij (HYSM), die de
lijn Haarlem-Den Haag ex
ploiteerde en bij het hoofdsta
tion in Leiden een spoorweg-
haven had (op de plaats van
het huidige Stationsplein en
de Plesmanrotonde).
De HYSM stelde zich echter
alles behalve hartelijk op en
daarom besloot de Spoorweg
maatschappij Leiden-Woer
den tot de aanleg van een
goederenstation aan de Haag-
weg. Behalve de afhandeling
van goederenverkeer, waar
thans van Gend en Loos nog
een herinnering aan vormt,
werden hier ook een locomo-
tiefloods, werkplaats, steenko-
lenbergplaats en woning voor
de stationschef gebouwd. Om
de locomotieven te kunnen
omdraaien leverde ijzergiete
rij Schretlen een grote gietij
zeren draaischijf voor 5.000,-
De spoorhaven kwam te lig
gen aan de westkant van het
emplacement en mondde met
een vrij brede sloot uit in het
Galgewater. Daarbij moest de
Haagweg gekruist worden,
waartoe een draaibrug gelegd
werd. Aannemer daarvan was
de Grofsmederij voor 9.450,-.
De eerste treinen reden op 14
oktober 1878. De exploitatie
van het lijntje werd door de
spoorgigant Nederlandsche
Rhijn Spoorweg-maatschappij
(NRS) op zich genomen. Deze
maatschappij werd door de
Staatsspoorwegen opgeslokt,
die daarmee ook het emplace
ment overnamen. Het gebied
waar dat lag was in die tijd
nog Zoeterwouds; het zou tot
1 augustus 1896 duren tot het
terrein inclusief de spoorha
ven Leids werd. Toen de brug
in 1916 zijn naam kreeg, lag
het voor de hand dat bij
Staatsspoorbrug ging heten,
omdat er al een Spoorhaven-
brug in de Morssingel lag.
Overigens is de maatschappij
tot Exploitatie van Staats
spoorwegen later met de
HYSM gefuseerd tot de NS.
Flessehals
Nadat in 1936/37 de Witte-
poortsbrug en Haagbrug sterk
verbreed waren en de ge
meente samen met het Rijk
de Haagweg aanzienlijk ver
beterd had, vormde de Staats
spoorbrug met zijn breedte
van 3.44 meter een flessehals.
Al in 1934 had de gemeente
door het dempen van een
sloot bij de Potgieterlaan,
rvoor de Gemeenteraad
op 19 februari f 14.800,- uit
trok, waarvan ae NS
Bruggen, we maken er allemaal gebruik van. Zeker in een
waterrijke stad als Leiden zijn het onmisbare schakels in
het wegennet. Veel aandacht is er nooit aan de Leidse
bruggen besteed. De stilte rond de Leidse bruggen is met
de presentatie van het Bruggenboek al gedeeltelijk „ver
stoord". Het Gemeentearchief aan de Boisotkade hoopt van
9 tot en met 29 augustus 1985 in De Waag de tentoonstel
ling „De Leidse bruggen" te houden. Als inleiding op deze
expositie verschijnt in deze krant een serie artikelen over
Leidse bruggen. Het zijn geen technische verhandelingen,
maar historische verhalen waarin een brug als leidraad
dient. De gegevens zijn verzameld door een werkgroep van
historisch geïnteresseerden, die veel van de geschiedenis
van de Leidse bruggen heeft uitgezocht. Samensteller en
schrijver is de begeleider van deze werkgroep, de heer
P.J.M. de Baar van het Gemeentearchief. Kees van Herpen
tekent voor de eindredactie. De reprodukties zijn van foto
graaf Wim van Noort. Vandaag verschijnt het vierentach
tigste artikel in deze serie.
stand iets verbeterd. De Raad
boog zich op 6 november 1939
opnieuw over het probleem.
Omdat de situatie te bekrom
pen was om een grotere draai
brug te leggen, moest een hef-
brug gebouwd worden. Er
was een principe-overeen
komst ontworpen, volgens
welke het Rijk (de eigenaar
van de Haagweg), in overleg
met de gemeente de nieuwe
hefbrug zou ontwerpen en
bouwen. Deze werd voorzien
van een electrische beweegin-
richting en van centraal be
wogen afsluitbomen; de door-
vaartwijdte moest 7.40 meter
blijven, maar de breedte werd
aan rijweg 9 meter en twee
voetpaden van elk twee me
ter.
De nieuwe brug zou in eigen
dom en onderhoud bij de ge
meente komen. Tijdens de
bouw moest het Rijk een be
weegbare noodbrug leggen,
waarvoor zelfs een deel van
een stootblok op het emplace
ment gesloopt moest worden.
Tenslotte de centjes: het Rijk
bekostigde 75%, de gemeente
25%, terwijl de NS aan de ge
meente 7.600,- moesten beta
len als gekapitaliseerde kos
ten van onderhoud en bedie
ning. Overigens werden de
totale bouwkosten op
f 60.000,- geschat, al voelde
men wel dat door de mobilisa
tie een en ander wel eens
duurder zou kunnen worden.
Na gemopper hierover ver
klaarde wethouder Wilbrink
dat dit bod het alleruiterste
was; zelf zag hij de hele brug
ook liever vervallen: „Het
vaarwater wordt echter heel
weinig gebruikt en eigenlijk
is hier sprake van dwingelan
dij van de Ned. Spoorwegen,
die de doorvaart willen heb
ben". Toch stemde de Raad
met het voorstel in.
Om tot de aanleg van de
hulpweg te kunnen komen en
later een betere aansluiting
van de Potgieterlaan op de
Haagweg te bewerkstelligen,
ruilde de gemeente op 19 ja
nuari 1940 met de NV Ge
meenschappelijk Eigendom,
Maatschappij tot Exploitatie
van woon- en winkelhuizen,
te 's-Gravenhage, een punt
van de tuin van het hoekhuis
zodanig dat een rond beloop
ontstond. Op de nieuwe grens
zou de gemeente, zodra de
Staatsspoorbrug vernieuwd
was, een ijzeren hek op ste-
De Staatsspoorbrug in de Haagweg als draaibrug; op de achtergrond het huis van fabrikant V*
Oordt, later pastorie van de Leonardusparochie. Foto J. Goedeljee rond 1900.
Louis Gerhard Farensbach,
die gehuwd was met Maria
Cornelia Emma Levedag, de hebben,
eigenares van Breestraat 85,
het befaamde hotel Levedag.
Als hotel Rozenhof is het niet
geslaagd en al spoedig stond
het leeg.
dit kan de bouwers van
kapel aan het denken ge
Op 30 oktober 1923 tekenden
Farensbach en de pastoor van
de Hartebrugparochie, Johan
nes Hubertus (pater Romanus)
Crombag, het voorlopig koop
contract waarbij de villa met
tuin, groot 29.55 are, voor
40.000,- overging aan het be
stuur van de Nederlandse
minderbroedersprovincie. De
minderbroeders (francisca
nen) richtten de villa tot
klooster in. In 1923 werd tot
patroon van de volksmissio
narissen bestempeld de fran
ciscaanse pater en Italiaanse
heilige (in de volksmond „De
Apostel van Italië") Leonar-
dus, die in 1676 te Porto Mau-
ritio geboren en in 1751 te
Rome overleden was. Omdat
in die tijd de naam van deze
Leonardus a Portu Mauritio
vaak genoemd zal zijn, werd
Op dezelfde dag, vrijdag 2
tober, dat de eerste steen
75 centimeter hoogte lir
naast het hoofdaltaar door j
ter Regalatus Hazebroek (n
de naamgever aan de Ha
broekstraat aan de overk;
van de Haagweg!), provinci
der paters minderbroed(
gelegd werd, schreef archit
tenbureau Van der Laan
een vergroting van de ka
tot een kerk met 500 zitpla
sen 15.080,- extra zou g
kosten. Tot de vergrot
werd besloten, al moest
bouwplan behoorlijk aan|
past worden en bleek een v<
andering aan de doorga
van het klooster naar de ke ;GS
f 334,78 nodig. Ook zal
rekening van de fa. G. i
mg
ook het klooster onder
bescherming gesteld.
zijn
Kapel
De Staatsspoorbrug gezien in de richting van de stad; er passeert juist een locomotief over de overweg. Op het brugdek ligt de rails
van de tram naar Den Haag. Foto H.G.A. Obreen, ca. 1905.
nen voet plaatsen. Nu er ver
der geen belemmeringen
meer waren, had er op korte
termijn begonnen kunnen
worden, maar het duurde
toch nog weer tot 13 januari
1941 vóór alle papieren romp
slomp geregeld was. De huidi
ge hefbrug, de enige die Lei
den bezit, is dus in 1941 tot
stand gekomen. Van het veel
vuldig openen voor de passe
rende woonboten zal de brug
niet snel verslijten, zodat dit
stadsbeeld nog wel de nodige
jareq zal blijven bestaan.
Dichters
lang geleden gerenoveerd is,
grotendeels toebehorend aan
de woningbouwvereniging
„Ons Belang". Deze buurt is
al ontstaan in de tijd dat het
grondgebied nog Zoeterwouds
was. Toen het op 1 januari
1920 Leids werd, was vooral
de LEMVOG, de Leidsche
Exploitatie Maatschappij van
Onroerend Goed, hier bezig
met woningbouw. De vaak
nog in zeer slechte staat ver
kerende straten werden suc
cessievelijk door de gemeente
Leiden overgenomen en be
straat. Vooral de overname
van de Maria Gondastraat
van mevrouw Sara Yda Fébré
te Guirqui in Roemenië had
heel wat voeten in de aarde.
Mogelijk waren deze namen
daardoor bij raadslid B.J.
Huurman wat slecht in het
gehoor komen te zitten, want
toen op 31 maart 1924 een
aantal straatnamen in deze
buurt vastgesteld moest wor
den, pleitte hij ervoor ook de
bestaande namen te vervan
gen door aan dichters gewijde
namen. Zijn motie werd op 7
april met 19 tegen 13 stem
men aangenomen, en op 28
april besloot de Raad de naam
Nanniestraat te wijzigen in De
Genestetstraat, Pieter van
Twistenlaan in Potgieterlaan,
Gisettestraat in Tollensstraat,
Maria Gondastraat in Da Cos-
tastraat en Vinkstraat in Bor-
gerstraat.
Tot het stadsbeeld behoorde
in 1920 nog niet de Leonar-
duskerk, maar wel Villa Ro
zenhof. Ofschoon de bouwge
schiedenis daarvan nog niet
helemaal vaststaat, werd deze
villa denkelijk gebouwd door
de fabrikant David van
Oordt, directeur van Dakpan
nen- en Kleiwarenfabriek D.
van Oordt Co te Alphen
aan den Rijn. Deze Rotter
dammer verhuisde op 20 ja
nuari 1897 naar dit net over
de grens op Zoeterwouds ge
bied gelegen pand. De villa,
eerst genummerd G84, daarna
G112 en na de annexatie door
Leiden Haagweg 13, werd
door hem verlaten kort voor
de annexatie van 1 januari
1920. De nieuwe eigenaar en
voor een korte periode ook
bewoner was Vincentius
In het klooster kwam een ook
voor de in de buurt wonende
Earochianen van de Harte-
rugparochie toegankelijke
kapel. Deze werd al snel zo
druk bezocht, dat hij veel te
klein was. Daarom ontwier
pen de architecten Leonardus
en ir. Jan A. van der Laan
een grotere kapel naast het
klooster; de aanbesteding er
van vond op 2 juni 1925 in het
St. Antoniuspatronaat aan de
Lange. Mare plaats. Aanne
mers waren Verhoeven en
Evers te Heemstede (voor
heen Velp), die meteen moes
ten beginnen, zes weken na
de gunning met het heiwerk
klaar moesten zijn en tenslot
te na 26 weken het gebouw
gereed opleveren. De bouw
kosten werden geschat op
49.500,-, al bleken al meteen
langere heipalen nodig, die
1580,- extra kostten. Op 17
september 1925 werd de vier
de parochiekerk, de St.Joseph
aan de Herensingel, door de
bisschop van Haarlem, mgr.
A.J. Callier, geconsacreerd, en
voor de glas-in-loodrai
groot 1.370,-, daardoor i lïip
zo hoog geworden zijn. leer
Toch vorderde de bouw
goed dat op 4 april 1926, leK 1
hoogfeest van Pasen, de ini^l
gening door Pater Hazebroor
kon geschieden. Als kapel
hulpkerk bleef het gebot j^i
dienst doen tot er stemm
opgingen om een zelfstand
parochie te stichten. Door
bouw van de Rijnzichtburg gst£
1932 was de kapel zelfs
ide kerk
bewoners
Lage Morsweg
straten ten oosten daarv 'ei
die onder de Willibroduspa osn
chie van Oegstgeest hoorders".
Op 13 januari 1934 ging egio
schop J.D.J Aengenent iet
arb
it v
b
ik),
t de stichting van de nietig
parochie van de H. Leonard!
a Portu Mauritio ten ko q
van gedeelten van de Hai ^ie
brugparochie, de Willibr es 1
dusparochie en de Laurei ;k 1
usparochie van Voorschot
Al moest hij op 17 januari 1
velen dit nog niet bekend
maken omdat nog
keuring op hoger r
brak, toch zal de zelfstandig
parochie niet lang meer
zich hebben laten wachti
Pater Ignatius Smeets, die
sedert lf~"
klooster 1
pastoor. Hij zou dat blijven I
in 1941, toen de nieu
oitigii
ang.
BURGERLIJKE
STAND
H. J. C. Dechering en C. F. Tjoo;
Floortje dv. E. de Haas en M. A. Tim-
merlje; Cornells Johannes Wilhelmus
zv. J. J. Elfering en W. J. H. Lijflan-
der; Mariska Eliza Clazina dv. J. A. J.
n der Krogt en T. M. J. Turk; Cor-
Deborah Miranda dv. W. Beij en I. A.
B. Brussee; Nick zv. L. Bremer en M.
Rinkema; Vikash zv. R. Ramharakh
n Anjana Kumari; Rayner Charl Leon
1 en A. V. M. Albersen; Margit dv.
J. C. Wagtendonk en G. E. M. A. van
Bussel; Dries Arthur Marjan zv. J. H.
F. Pape; Pauline Martine dv. C. Pot
C. Haasnoot en S. Weber.
M. Dessens; J.
Overlijden; M. van der Velden, geb.
9-11-1893, vrl.; H. L van Veelen, geb.
12-5-1915. man; F. M. Vermeer, geb.
M. Rooijakkers; A. M.
der Woerd. geb. 19-4-1899, vrl.; G. I
M. de Waard. geb. 20-7-1984, ma
T. Spoormaker, geb. 29-6-1937. ma
Het verhaal van de hond van
deze week is nogal triest. Jan
no is namelijk al zeker 12 jaar
oud en daardoor heel moeilijk
„verkoopbaar" aan het grote
publiek. Het dier laten insla
pen zou de eerste reactie zijn
voor een harteloze asielbe
heerder. Maar Wil Tiele is zo
niet. Integendeel. Als er ie
mand hart voor de zaak heeft
dan is het Tiele wel. Hij kan
misschien de laatste der Mo
hikanen genoemd worden,
maar dat kan hem niet sche
len. Het belang van de dieren
in het asiel staat bij Tiele
voorop en zo hoort het ook.
Daarom wil de asielbeheerder
de 12-jarige Janno nog een
kans geven door een baas
voor hem te vinden. Een
noodkreet dus voor Janno.
Want ziek, zwak of misselijk
is het oude hondje niet. Het is
nog een kwiek beestje dat
veel kwispelt en heel lief is.
Welke baas wil nog een poos
r
voor Janno zorgen Die moet
er te vinden zijn. Normaal
moet een ieder die een hond
of poes uit het asiel wil heb
ben een bepaald bedrag beta
len aan onkosten, maar Janno
is gratis. Dat verlaagt de
drempel misschien voor de
goedwillende, maar niet zo
draagkrachtige dierenvriend,
die nog wel een tijdje voor dit
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven die in het asiel ver
blijft om daar een zekere dood tegemoet te gaan... ten
zij het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek be
schreven honden zijn óf gevonden óf door hondenbezit
ters naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlopen
de redenen afgestaan, vaak begrijpelijk, maar soms ook
volslagen onzinnig. De in „Hond zoekt huis" beschreven
dieren zijn alle goed gezond, hebben een wormenkuur
ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen betaling van
circa 80 gulden (voor katten is dat 45 gulden) ten bate
van zwerfdieren zijn ze af te halen. Adres: Nieuw Leids
Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden. Tel.: 411670. Geo
pend di. t/m vr. 10-12 en 14-16 uur. Zondag en maandag
gesloten.
keeshondje zou willen zorgen.
Kortom Wil Tiele doet van al
les om Janno een fijne oude
dag te bezorgen.
Het oude keeshondje Janno
werd vorige maand op de
Hoge Rijndijk in Hazerswou-
de gevonden. Waarschijnlijk
was Janno een boerderijhond
je en heeft hij op een dag de
oude stramme Denen geno
men. Erg gemist is hij waar
schijnlijk niet, want Wil Tiele
heeft de vondst van de kees
hond via advertenties duide
lijk laten blijken, maar nie
mand reageerde. Niemand
was Janno kwijt. Toen Janno
binnen kwam, was hij hele
maal stram en stijf en zat hij
onder de vlooien. Toch was
het hondje niet ziek en zijn
vacht glom ook als een spie
gel. Eenmaal in het asiel zijn
alle geniepige vachtbewoners
van Janno verwijderd en is
hij ook weer helemaal opge
knapt.
Janno is een keeshond, met
een zwart bruine vacht. Hij
heeft witte pootjes, een witte
plek in zijn nek en een wit
puntje aan zijn oude staart.
Hier en daar zitten wat grijze
haartjes, maar dat mag ook als
je 12 jaar bent. Zo zijn er nog
wat tekenen van de ouder
dom van Janno. Hij ziet en
hoort niet zo heel best meer,
maar toch hoeft hij nog geen
bril of gehoorapparaat. Kort
om Janno is oud maar nog
prima van lijf en leden. Zeer
zeker nog een lieve gezel voor
wat oudere mensen. Hij is
makkelijk in het gebruik, is
lief voor kinderen en andere
dieren en hoeft niet uren lang
uitgelaten te worden.
Sheila
Voor Sheila, de hond van vo
rige week, hebben zich wel
enkele belangstellenden ge
meld. Sheila is echter nog niet
weg. Maar Wil Tiele verwacht
dat ze nog wel ondergebracht
kan worden.
WASSENAAR— Onder
leiding van de Stichting
Historisch Centrum
Wassenaar wordt mor
gen een wandeling ge
houden door Wasse
naar. Het is de vijfde
keer dat deze -jaarlijk
se- rondgang plaats
vindt.
De wandeling gaat om twee
uur van start vanaf het
kruispunt Kerkeboslaan-
/Teylingerhorstlaan, en
wordt geleid door onder an
deren de bekende Wasse-
naarse geschiedschrijvers R.
van Lit en E. Janson.
Onderdeel van de wande]
ling zal een bezoek aan i
eeuwenoude boerderij „cl IH
Kerkewoning" zijn. Zoal r
de naam aangeeft is d|
boerderij lang in handeqn
van de kerk geweest In s
chieven wordt voor
eerst melding gemaakt i
het gebouw in het jaar 15&
toen het eigenaar was va: I
Jonkheer Pouwel Buy^
Aan de oprijlaan van „dflüj
Kerkewoning" heeft
eeuwen gelden de Wassei
naarse galg gestaan. Toer -
dit stuk grond in 1775 wenn
omgespit werden dan ooi
menselijke botten en dele
van vermolmde galgen g€ e
vonden.
WASSENAAROp het sportveld van de gemeente Wassen.:
aan de Prinsenweg, wordt waarschijnlijk een sportveld aan.L-
legd voor een bedrag van 80.195 gulden. Aanstaande maam. 1
beslist de raad hier over. De raadscommissies welzijn en fin
ciën zijn het met de aanleg eens.
Sé
atletiekbaan banen
verspringen, discusringen, banen voor speerwerpen en een
voor hoogspringen met een „valbed". Het moeten zeer degel
banen worden, schrijft het college van B en W de raad.
Opmerkelijk aan deze kwestie is dat het college van B er
eind vorig jaar de aanleg van de baan niet haalbaar was.
CDA-raadslid J.Speelman heeft onlangs in een vergadering
de raadscommissie welzijn gevraagd hoe het mogelijk is dat
gen eerst niet, en later wèl blijken te kunnen. Ook heeft
raadslid gezegd dat hij van mening is dat de dure voorziening jj
niet op het sportveld, i
i echte atletiekbaan thuis
lerw
1 iaat
