rond dure Als rijke landen bezuinigen op defensie dan kan Latijns- Amerika schuld aflossen JE MOEDER VERGEET JE TOCH ZEKER NIET? 1tanipula tie of engelse Kiekte op de spotmarkt? EËtnnenland" SaidóaOowumt DE BEREKENING VAN ƒ2,01 i it ïïv01^ ARGENTIJNSE NOBELPRIJSWINNAAR ESQUIVEL Kok wil advies-bureaus voor technologie DONDERDAG 9 MEI 1985 PAGINA 9 De benzineprijs wordt in Nederland sedert 1982 berekend aan de hand van de-dollarkoers en de notering van benzine aan de vrije markt in Rotterdam. Hier wordt circa tien pro cent van de oheprodukten die in West-Europa verbruikt worden, verhandeld. In de meeste landen worden de note ringen van de Rotterdamse handel dan ook als basis voor de consumentenprijs van benzine gehanteerd. Bij de prijsstij ging van gisteren zijn de oliemaatschappijen uitgegaan van een dollarkoers van ƒ3,58 terwijl op de Rotterdamse olie- markt tussen de 292 en 294 dollar voor een ton olie betaald moest worden. De prijs van 2.01 voor voor een liter super- benzine (zelftank) komt dan als volgt tot stand: Superbenzine. marktprijs per 1.000 kilo: 292.- x Dollarkoers 3.58 Prijs in guldens per 1.000 kilo: 1.045.36 Prijs in guldens per 100 liter: 77,37 Belastingen (accijns) 7334 Handelsmarges 18,00 Prijs vqor 100 liter excl. btw: 168,71 Prijs voor 100 liter incl. 19% btw: 200,63 De adviesprijs voor 1 liter benzine: 2,01 5€2oa (Vervolg voorpagina) 'ïXsSN HAAG Aan de iiao^e van een benzinesta- i28!5in in het hartje van Den i£3ag ontspint zich een ^-•ine dialoog. „Ik snap er se'm jota meer van", zegt 12I;5 van de gemotoriseer- ^{Jklanten duidelijk geïr- -jerd. „De Opec heeft i42oo«fn moer meer te vertel- "si'o&v er *s een overvloed "5«i olie. De dollarprijs sSort naar beneden. Maar 246$ gebeurt er? Binnen st kan ik nog goedko- iso|5f franse wijn tanken JA benzine". De pomp ei jider speelt de vermoor- 570,oc onschuld. Verzucht: «3 heb daar helaas ver- 169of we^n'6 over te vertel- eaiat. Moet me aan de ad viesprijzen houden. Ge- 2öojftu me: verkoop ook 'ver benzine voor een jjpstuiver". ;en i ...Jmaanden van soms heftige Isschommelingen is het er 187'oPelijk van gekomen. De 14371s voor een liter superbenzi- ^■jis gisteren defintief door i4o3 plafond van twee gulden 158'$ngeschoten. Evenals in ^$5, toen de een litertje super voor het eerst meer moest kos ten dan een nikkelen gulden, zijn de rapen gaar in Neder land. De consumentenorgani saties proberen een boycot van de grote oliemaatschappijen te organiseren. Kamerleden van CDA en VVD hebben veront ruste vragen gesteld aan de minister van Economische Za ken. De PvdA wil volgende week een debat over de hoge benzineprijs. En niet in de laatste plaats: de gewone auto mobilisten klagen steen en been. „Zijn de olieboeren dan helemaal gek geworden? Zo heeft toch niemand er meer aardigheid in om auto te rij den?". Intussen is de discussie weer opgelaaid over de vaststelling van de benzineprijzen door de overheid, welk systeem de toenmalige minister van Eco nomische Zaken Terlouw in 1982 heeft afgeschaft, (voor heen bepaalde het ministerie via een ingewikkelde reken som de maximum-prijzen). Een nieuw element in alle be roering is het verwijt van de consumentenorganisaties dat de grote oliemaatschappijen de benzineprijzen op de vrije markt in Rotterdam als direct belanghebbende zouden kun nen manipuleren en zichzelf zo over de rug van de Neder landse consument verrijken. Volgens de Consumentenbond is de prijsontwikkeling op de Rotterdamse vrije markt of „spotmarkt" zo langzamer hand niet meer acceptabel als basis voor de Nederlandse benzineprijs omdat op die vrije markt sprake is van uiterst speculatieve prijsbewegingen. Terwijl olielanden als Iran, Egypte en Bahrein kortingen tot een dollar per vat (van 59 liter) geven en de meeste olie- produkten ook op de Rotter damse spotmarkt de afgelopen maanden tot tientallen procen ten goedkoper zijn geworden, werd superbenzine almaar duurder. Tabelletjes De woordvoerder van Shell pakt de tabelletjes er nog maar eens bij. Citeert: „In vergelij king met een jaar geleden is de prijs van een ton benzine (1351 liter) op de vrije markt gestegen van 274 dollar tot 292,5 dollar. De prijs van de dollar ging intussen omhoog van ƒ3,12 tot 3,67. Dat recht vaardigt dus een prijsstijging van twaalf cent in de afgelo pen twaalf maanden". En zie: kostte een liter super in mei 1984 nog 1,89, nu is hij net- aan de twee gulden gepas seerd. Precies twaalf cent Benzine steeds duurder De ontwikkeling van de gemiddelde jaarprijs voor benzine vanaf 1975 geeft het volgende beeld te zien. ƒ1,56 ƒ1.71 ƒ1,75 ƒ1,85 ƒ1.94 ƒ0,98 ƒ1.05 ƒ1,09 ƒ1.11 ƒ1,15 ƒ1.34 1981 1982 1983 1984 1985 sumenten Kontakt hebben echter zo hun bedenkingen. De grote oliemaatschappijen zouden zelf de prijs van benzi ne op de Rotterdamse spot markt kunnen opdrijven door via dochtermaatschappijen in te kopen, zo vermoedt direc teur Donia van Konsumenten Kontakt. Gelet op de ontwik keling van de dollarkoers zou de benzineprijs volgens Donia zelfs acht cent lager kunnen zijn dan nu het geval is. Auto mobilisten. zo wordt in een te levisiespotje geadviseerd, doen er daarom beter aan hun ben zine bij één van de witte pom pen te tanken. Mijnstaking Professor Odell, directeur van het centrum voor economische studies aan de Erasmus Uni versiteit en deskundige op het gebied van de Rotterdamse oliemarkt, slaat zich bijna op de knieën van de pret als de kwestie van manipulatie aan hem wordt voorgelegd. „Als je al iemand de schuld van de hoge benzineprijzen zou willen geven, dan moet je bij de En gelse mijnwerkers zijn", zegt hij grinnikend. „Sinds de mijnwerkers weer aan het werk zijn gegaan zijn de prij zen voor stookolie ingestort en die voor benzine omhoog ge schoten. De Rotterdamse spot markt is veel te groot voor welke oliemaatschappij dan ook om op te manipuleren. Ha! Ik lach me rot om al die india nenverhalen, steeds als er iets met de benzineprijs gebeurt". Odell schetst hoe de raffinade rijen tijdens de mijnstaking enorme hoeveelheden stook olie moesten produceren om het tekort aan brandstof (ko len) in Engeland aan te vullen. Bij de raffinage van ruwe olie naar stookolie komt echter ook een niet onaanzienlijke hoe veelheid benzine vrij. Hier door ontstond er de afgelopen winter een relatief over-aan- bod van benzine op de Rotter damse markt. Odell: „De prijs van stookolie steeg naar een ongekende hoogte: 180 dollar per ton. Su perbenzine was volop in de aanbieding, voor nog geen 220 dollar. Dat is ongekend. Wat we nu zien, is een terugkeer naar de normale verhoudin gen. Stookolie is gekelderd naar 130 dollar, benzine zit te gen de 280 dollar per ton aan. Traditioneel wordt benzine in het voorjaar altijd duurder omdat dan voorraden worden aangevuld en mensen meer van de de auto gebruik ma ken". Uiteraard bevestigen de olie maatschappijen de lezing van Odell graag. De woordvoerder van Shell: „Geloof me, als de prijs ook maar een cent om laag zou kunnen, dan deden we dat onmiddellijk. We moe ten wel, want anders worden we binnen een uur door de concurrentie uit de markt ge prijsd. En dacht u nu werke lijk dat we de benzineprijzen stiekum op een te hoog peil zouden brengen?". Flexicokers Het ministerie van economi sche zaken, dat tot 1 juli 1983 de benzineprijzen aan de pomp maandelijks vergeleek met ei gen becijferingen (volgens de „oude" richtprijzen) kan nu geen uitsluitsel meer bieden over de vraag of een prijs van ƒ2,01 misschien wat aan de hoge kant is. „Elke raffinade rij heeft zo zijn eigen kostprijs sinds er flexicokers en catkra- kers in gebruik zijn genomen", zegt voorlichter J. Wilhelmus. „Door deze nieuwe technieken kunnen de oliemaatschappijen veel meer benzine uit een ton ruwe olie raffineren. Dat heeft onze oude rekenmodellen wat achterhaald". De voorlichter voegt er wel aan toe: „Maar de Economische Controledienst houdt de winstmarges van de raffinaderijen, wederverko pers, pomphouders, transpor teurs en dergelijke scherp in de gaten. En die marges zijn de afgelopen maanden alleen maar smaller geworden. Wij hebben dus geen enkele aan leiding om aan te nemen dat er gerommeld wordt". Het imago van de oliemaat schappijen heeft niettemin een behoorlijke deuk opgelopen door de acties van de Consu mentenbond en Konsumenten Kontakt. Shell: „Deze organi saties geven een vertekend beeld door alleen maar over de dollarkoers te praten en de in vloed van de prijsvorming op de vrije markt geheel te nege ren. En dan druk ik me nog netjes uit Er bellen hier men sen naar het kantoor met de vraag: hoe kan dat nou, die prijsstijging? De dollar is toch goedkoper geworden? Ik geeft toe, het is een ingewikkeld verhaal. Maar het lijkt me. dat je de belangen van de consu menten niet bepaald goed be hartigt door onrust te zaaien". Donia van Konsumenten Kon takt blijft evenwel koel onder het verweer van de oliemaat schappijen Neemt fijntjes een recent Petroleum Bulletin van de EEG ter hand. en citeert: „Tussen 14 januari en 15 april steeg de prijs van super in Ne derland met 11,4 cent. terwijl die stijging in West-Duitsland maar (5,8 cent bedroeg. De Fransen betalen nu zelfs bijna een halve cent minder. Dan lijkt het me dat een actie van de Nederlandse consument wel op zijn plaats is". Voor wie aan de hoge benzine prijzen wil ontsnappen zij ten slotte vermeld dat de Consu mentenbond bij een prijspcp- ling in elf Nederlandse ge meenten een verschil tussen de goedkoopste en duurste benzine noteerde van 19 pro cent voor superbenzine en 18 cent voor gewone benzine. Do nia: „Als een belangrijk per centage automobilisten voort aan alleen de goedkope pom pen opzoekt, dan moet je eens zien! Dan veranderen de olie maatschappijen hun koers wel". PAUL KOOPMAN 159,00 g g „gintere lasten "l^drijfsleven 217jervolg van de voorpagina) igisöSTERBEEK Van de ®^$m van twee miljard lasten- i77!5tflichting, die de werkgever- ^^ganisaties VNO en NCW bij kabinet hebben ingediend, niet meer dan een paar ^jderd miljoen worden inge- Sk>i.ligd. Minister Ruding hield bM»Wiochtend de werkgevers op 99 80.jaarvergadering van het 99.7o!W simpel voor, dat de joo.^tkist een grotere lasten- 99'7o'lichting gewoon niet kan oosten. 99.70 99,00 het regeerakkoord van looiaj'A en VVD wordt het be- looAojfsleven een jaarlijkse las- ^■^iverlichting van anderhalf ^ootwee miljard toegezegd. De 97.60tste jaren is die ook inder tijd gegeven. Volgend jaar zit 9e]oo; er niet in, aldus Ruding: hoger bedrag dan enkele 96!50Qderden miljoenen leidt tot te grote aanslag op de ^goiatkist en kan dus alleen als 96-2<>tneer wordt omgebogen", minister bestreed dat hij 96]60irmee het vertrouwen van bedrijfsleven schaadt, zoals 97]soik wordt beweerd. „Er was 50ake van een voorwaardelij- 95^50 toezegging en bovendien 95-20fdt het vertrouwen meer 95^chaad naar mate dat door 97>o; bedrijfsleven zelf meer ^^idt geroepen", kaatste Ru- 96,'20)g terug. „Het uitdelen van dat je niet bezit is trou- gs^hs ook bepaald geen ver- 92.30uwenwekkende activiteit", ziet Ruding niets in het __>rstel van de werkgevers I deel van hun premies door !l(j werknemers te laten beta- en hun daarvoor compen- ^ie te geven in de vorm van 5 3,&stingverlaging. „Als zon- zo'n compensatie de lonen j 115olden gaan stijgen, dan laat ia!S financiële positie van het J |$rijfsleven dat kennelijk 5 38>i of de werkgevers blijken 5 140 7T 'n staat daar voldoende s 4o]7Frstand tegen te bieden", i6 3°n(*erste^e slojW-voorzitter Van Eijkelen- j ,;jg zei dat verdergaand eco- i 3.6fnisch herstel in de komen- jaren om voortzetting van t huidige beleid vraagt, oor een conservatieve partij ■de PvdA, die krampachtig 126 7pingen van voorheen tracht 9 33 7P te houden, is in een der- i6 3tijk kabinet geen plaats". 3i3ft Eijkelenburg meent dat 1 44 a overheidsbeleid meer 9 41 tnte moet bieden voor de 1 34 wenlandse afzet. Als de las- 9 27 1) van burgers en bedrijfsle- 2 59 iji omlaag gaan en de inko- j 3? {jnsverschillen tussen mini- 98 jm en modaal worden ver kan het mogelijk zijn de lomische groei te versnel- tot 3 procent per jaar. Hij rhaalde zijn pleidooi voor n lager minimumloon, om irdoor jonge werklozen filer aan werk te helpen. 27 7#norr j 37 4 tot DEN HAAG „Er is een alternatief voor de buitenlandse schuld van Latijns-Amerika: de kre- diteuren moeten deze schuld zelf betalen door middel van een jaarlijkse vermindering van de de fensie-uitgaven". Dit verklaarde Adolfo Perez Esquivel, de Argentijnse winnaar van de Nobel prijs voor de Vrede, deze week tijdens zijn korte verblijf in Amsterdam. procent zouden worden ver minderd, dan zou dat genoeg zijn om de buitenlandse schuld van Latijns-Amerika. dat in een zeer slechte econo mische situatie verkeert, bin nen de komende 10 jaar af te betalen", zo legde Esquivel verder uit. Hij was in ons land als vertegenwoordiger van de Argentijnse organista- tie voor de mensenrechten, de. Servicio Paz y Justicia in Latijns-Amerika (Serpaj). Es quivel richtte deze organisa tie in 1968 op en werd in 1974 tot coördinator van Serpaj benoemd. Latijns-Amerika staat bij bui tenlandse financiers voor ruim 1.300 miljard gulden in het krijt. Argentinië neemt daarvan 175 miljard gulden voor zijn rekening. „Die zul len wij nooit kunnen beta len." Als de geïndustriali seerde landen op het voorstel hun defensie-uitgaven te ver lagen ingaan, dan zou dat ook gunstig zijn voor hun ei gen economie. „Iedereen spreekt over ontwapening maar niemand wil ermee be ginnen." Esquivel herinnerde er in dit verband aan dat alleen al de Verenigde Staten in het vol gende begrotingsjaar 1162 miljard gulden aan defensie zullen besteden. „Dat is bijna evenveel als het bedrag dat de landen in Latijns-Ameri ka aan leningen moeten te rugbetalen". Uitnodiging De Nobelprijs-winnaar is in Nederland op uitnodiging van de Vrije Universiteit van Amsterdam, waar hij gisteren een lezing hield met als titel „Latijns-Amerika: Democra tie en buitenlandse schuld". Het schuldenprobleem is een politiek probleem, zo betoog de Esquivel. „Dit geldt ook voor de Amerikaanse han delsboycot van Nicaragua. Daarmee wil president Reagan het revolutionaire proces in Nicaragua de grond in boren en de inspanningen van de Contadora-landen (Mexico, Panama, Colombia en Venezuela) voor een vreedzame oplossing in Mid- den-Amerika torpederen." „Reagan valt Nicaragua aan Adolfo Perez Esquivel en steunt generaal Pinochet van Chili. Hij bezoekt een ven liggen. Het is duidelijk wat voor politiek Reagan voert." Iedereen mag de do den eren „maar ik ben het er niet mee eens dat de doden voor politieke doeleinden ge manipuleerd worden", aldus Esquivel, uitwijdend over de kranslegging door de Ameri kaanse president op het mili taire kerkhof in Bitburg. Over het proces dat momen teel in Buenos Aires tegen negen voormalige junta-le den wordt gevoerd zei Esqui vel de verwachting te hebben dat het recht zal zegevieren. Vele verantwoordelijken voor de „vuile oorlog", die tussen 1976 en 1983 tegen de „subversieven" werd ge voerd, lopen nog vrij rond. „Maar wij hopen dat de schuldigen op alle niveaus zullen worden gestraft." Na de veroordeling van de legertop moet ook de berech ting volgen van de militairen die de bevelen uitvoerden, die direct betrokken waren bij de moord, marteling en verdwijning van duizenden mensen in Argentinië. Esqui vel keert zich tegen de op vatting dat deze militairen niet verantwoordelijk kun nen worden gesteld voor hun daden, omdat zij „op bevel" handelden. „Iedereen heeft zich nu eenmaal te houden aan grondwettelijke, humani taire en ethische principes". Volgens het rapport van de begraafplaats in West-Duits land waar oud-SS-ers begra- Nationale Commissie van Onderzoek naar de vermis ten in Argentinië zijn bijna 9.000 mensen in de strijd te gen de „subversieven" tijdens de militaire dictatuur ver dwenen. Volgens schattingen van de organisaties voor de mensenrechten zijn het er evenwel drie maal zoveel. Somber Het is voor het eerst in Ar gentinië dat militairen in een democratie veroordeeld wor den. aldus Esquivel. Het pro ces tegen de voormalige mili taire leiders wordt gevoerd op last van een grondwettige regering. Wat de situatie van de men senrechten in Latijns-Ameri ka betreft is Esquivel somber. „De toestand in Ayacucho in Peru, waar verdwijningen en moorden aan de orde van de dag zijn, baart hem veel zor gen. Ook in Chili en in Para guay verandert niets. Maar vooral in Guatemala worden de rechten van de mens op grove wijze geschonden. Over het uitmoorden van hele indianen-dorpen in het oerwoud-gebied tussen Gua temala en Mexico is nage noeg niets bekend en de in ternationale pers schrijft er niets over". Esquivel: „De organisaties voor de mensenrechten in Argentinië spelen een steeds belangrijkere rol. Niet alleen met betrekking tot het on derzoeken van de achter gronden van de vuile oorlog maar ook op algemeen soci aal gebied, zoals huisvesting en onderwijs, zijn velen ac tief. Alles wat tijdens de dic tatuur kapot is gemaakt, moet in alle sectoren op nieuw worden opgebouwd". Tijdens zijn verkiezingscam pagne. in 1983, heeft presi dent Raul Alfonsin veel be loofd, „maar sindsdien zijn veel ballonnen doorgeprikt", aldus Esquivel die meent dat met name op het gebied van de mensenrechten nog heel veel moet gebeuren. Hij heeft vooral kritiek op het feit dat het onderzoek naar de ach tergrond van de vuile oorlog niet door een parlementaire commissie werd verricht, maar door een regeringscom missie, onder leiding van de schrijver Ernesto Saba to. Zelf heeft hij er geen zitting in willen nemen, omdat bij de instelling van de commissie bepaald werd dat de gene raals voor een militaire en niet voor en civiele recht bank zouden moeten voorko men. In september vorig jaar, vijf dagen na de verschijning van het rapport van de Saoato- -commissie, verklaarde de militaire rechters zich echter niet bevoegd een oordeel uit te spreken over hun aange klaagde metgezellen, waarna een civiele rechtbank de zaak alsnog in behandeling nam. MIERLO FNV-voorzitter Wim Kok is voorstander van het opzetten van adviesbu reaus waar zowel vakbonden en ondernemingsraden als werkgevers met hun vragen op het gebied van technologi sche ontwikkelingen terecht kunnen. „Wij staan voor de opgave om een sociaal verant woord gebruik te maken van de techniek. De techniek moet in dienst staan van de mens, niet andersom. De vraag is of wij daarvoor op dit moment in ons land voldoende zijn toege rust", zo zei Kok vanmorgen in Mierlo op het congres van Druk en Papier, de grafische bond van de FNV. „Vernieu wing is nodig om bij te blijven bij het buitenland", aldus Kok. „Werknemers moeten het recht opeisen om tijdig mee te praten over wat de nieuwe technische aanpassingen bete kenen voor hun arbeidsplaats en arbeidsomstandigheden, hun toekomst". CFO dreigt met eigen pensioenfonds nutsbedrijven NIJKERK Als bij de herstructurering van de gemeentelijke en provinciale openbare nutsbedrijven de overheid het laatste woord wil houden over de arbeidsvoorwaarden van het perso neel zal de CFO, de christelijke bond van ambtenaren en trend volgers, een eigen pensioenfonds gaan oprichten. Daarmee dreigde CFO-bestuurder Kees Hoeksma vanmorgen in Nijkerk op een bijeenkomst over de aanstaande veranderingen bij de nutsbedrijven. Het ziet er naar uit dat bij de omvorming van de nutsvoorzieningen tot naamloze vennootschappen de minister van Economische Zaken toch het laatste woord wil houden over de arbeidsvoorwaarden van het personeel. De CFO wijst dat volstrekt van de hand en eist het recht op om vrij en onbelem merd met de werkgevers de arbeidsvoorwaarden voor het nuts- bedrijvenpersoneel op te stellen. BLOEMEN HOUDEN VAN MENSEN. Reunion Jazz Band in Haagse jazzclub DEN HAAG De Reunion Jazz Band treedt zondagmid dag op in de Haagse Jazzclub aan de Papestraat Daarmee wordt het seizoen in de club afgesloten. De Reunion Jazz Band ontleent zijn naam aan een reünie van muzikanten van de Dutch Swing College Band. Toen deze band in 1959 een beroepsformatie werd, haakten een aantal leden af In 1965, tijdens een reünie, vormden zij de Reunion Jazz Band. Het optreden begint om 15.00 uur. FIGUURPUZZEL Horizontaal 1 haringachtig vista 6 dans. 7 vorm van bezwaar. 8 hoogmoedig. Verticaal 2 glansmiddel. 3 tegenstander m een debat. 4 verduistering v e. hemellichaam 5 Hongaarse grassteppe OPLOSSING e -M a s Broodverbruik weer gestegen DEN HAAG Het broodver bruik ts ook vorig jaar geste gen. Nadat in 1983 reeds een lichte toename van het tot brood verwerkte tarwemeel en -bloem viel waar te nemen, duiden de cijfers van de Ne derlandse Bakkerij Stichting over 1984 op een stijging van ruim 3 procent Ook de waar dering van brood neemt toe. Steeds meer mensen vinden, dat meer brood moet worden gegeten hun aantal is sinds 1981 met 6 procent toegeno men; tn de leeftijdklasse tot 34 jaar is de stijging zelfs 10 pro cent. In de periode 1955 tol 1981 daalde het broodverbruik in ons land roet circa 40 pro cent. In 1981 werd de Stich- ting Voorlichting Brood opge richt met het doel het brood - /erbruik te stimuleren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 9