grote oren"
paus met
Kritische katholieken vinden nieuw elan
U KUNT ER
IEDERE MAAND
OPREKENEN.
Ombudsman
eist snel meer
bevoegdheden
„WE LATEN ONS MET GEEN BANBLIKSEM DE KERK UITZETTEN"
Jongeren
roken
minder p<v
Stormloop op hulp oorlogsgetroffenen
PROF. SCHILLEBEECKX:
PAUSBEZOEK WAKKERT
POLARISATIE AAN
Oorlogsmisdadigers blijven opsporen'
Bisschoppen TT
gevraagd neer, geel ons een
om
vertrouwen
BINNENLAND/BUITENLAND
CeiddcSotKonl
DONDERDAG 9 MEI 1985 PAGINfJH
I
(Van de parlementaire redactie)
DEN HAAG De nationale ombudsman dr. J. F.
Rang eist dat hij snel meer bevoegdheden krijgt. Mo
menteel mag Rang, die zich daarover allang beklaagt,
enkel klachten behandelen tegen de rijksoverheid,
rijksambtenaren en de politie. Hij meent dat hij ook
zeggenschap moet hebben over lagere overheden als
provincies en gemeenten. Langer uitstel daarvan dan
tot 1 januari 1986 is „niet acceptabel", aldus Rang in
zijn vandaag verschenen jaarverslag.
Veel van de klachten die de ombudsman nu niet mag behande
len, gaan over gemeentelijke sociale diensten. Die hebben vooral
betrekking op net verlies of de vermindering van een bijstands
uitkering, doordat iemand in een andere bijstandscategorie is in
gedeeld. Frappant daarbij is, aldus Rang, „dat er tussen de ge
meenten onderling vrij grote verschillen in beleid lijken te zijn".
Sommige gemeenten gaan met een zekere soepelheid te werk en
staan bijvoorbeeld een bepaalde „gewenningsperiode" toe, ter
wijl andere bij het minste vermoeden van samenwonen de uit
kering aanpassen.
Uit Rangs jaarverslag blijkt verder dat hij vorig iaar 2291 schrif
telijke klachten heeft ontvangen, waarvan er 794 in behandeling
werden genomen. De meeste hadden betrekking op het ministe
rie van financien (belastingzaken): 236. Ook Justitie scoorde
hoog met 190 klachten. Over de politie werd 149 keer geklaagd
Rang boekte naar eigen zeggen in het afgelopen jaar onder meer
de volgende resultaten: het aan een maximum verbinden van de
oproeptijd voor dienstplichtigen, een uniforme wijze van terug
betaling van studiekosten en de verbetering van de voorlichting
over huursubsidie.
Eensgezind en vastbesloten de
strijd voor vernieuwing aan
de basis van de Rooms-Katho-
lieke Kerk voort te zetten,
zijn gistermiddag de deelne
mers aan de 8 mei manifesta
tie op het Malieveld in Den
Haag na het massaal vieren
van de eucharistie uiteenge
gaan. Volgens organisatoren
en politie hebben meer dan
tienduizend mensen de bij
eenkomst meegemaakt. Uit de
toespraken op de plenaire bij
eenkomsten en uit die in de
kleinere tenten bleek steeds
de nadrukkelijke wens om de
vernieuwingsstrijd binnen en
in solidariteit met de officiële
kerk te voeren. Michel van
der Plas, een van de sprekers
zei het zo: „We laten ons met
geen banbliksem de kerk uit
zetten".
Prof. dr E Schillebeeckx,
emeritus hoogleraar theologie
te Nijmegen uitte in zijn bij
drage kritiek op het officiële
model van de Rooms-Katho-
lieke Kerk. De pauselijke on
feilbaarheid noemde hij een
ketterij, „een van de weinige
die niet van officiële zijde is
veroordeeld". Sommige uit
spraken namens de hele ge
loofsgemeenschap kunnen on
feilbaar zijn, omdat ze een
christelijke waarheid bevat
ten, meende hij. „Maar de
paus als persoon blijft daarbij
gelijk; wordt niet verheven
tot onfeilbaarheid". Volgens
hem zijn alle gelovigen in het
Volk Gods gelijk; het paus
schap is een van de ambten
ten dienste van dat volk.
Schillebeeckx riep op tot ver
zet tegen het doemdenken dat
meent dat de verworvenhe
den na het Vaticaans Concilie
op alle terreinen stuk zijn ge
slagen. „Dit denken neemt de
vooronderstelling over dat de
Kerk kan worden geïdentifi
ceerd met de kerkelijke over
heidsinstanties. Maar wat is
dan het gezag van de hier
aanwezige gelovigen? Tellen
wij niet mee? Staan al die ka
tholieke organisaties hier met
al die geëngageerde gelovigen
dan buiten de tocht van de
Geest?"
In een van de groepsbijeen
komsten sprak de Nobel-prijs-
winnaar Alfonso Esquivel on
der meer over de bevrijdings
theologie in Latijns-Amerika.
Ondanks alle druk van offi
ciële zijde is deze niet terug te
dringen, meende hij. Omdat
deze theologie wortelt in de
bevrijding die mensen bele
ven en bevechten.
Hij riep op tot een gezamenlij
ke strijd tegen „het spook van
het marxisme dat boven iede
re afwijking van bevrijdende
vernieuwing hangt". Hij doel
de daarmee op het functione
ren van de ideologie van na
tionale veiligheid in Latijnsa-
merikaanse landen. Iedere af
wijking in theologie en maat
schappijopvatting wordt daar
in door de onderdrukkende
klasse bestempeld als marxis
me. „In feite is deze ideologie
de theologie van de overheer
sing. Maar in die theologie
van de onderdrukkers is
Christus onderworpen aan de
dood, krachteloos zich op te
richten".
„In eenheid en gebed moeten
we vechten tégen de theologie
van de dode Christus en vech
ten vóór bevrijding van de to
tale mens. En als wij als chris
tenen de moed hebben te
doen wat we zeggen te moe
ten doen, dan is er geen on
derdrukker die ons er onder
houden kan". Aldus Esquivel.
arir
bbf
ilesl
L AV
festijn
feten
vijf
DEN HAAG Jongere#? f
15 tot 19 jaar zijn vorig
minder gaan roken. UirT
jaarverlsag van de stiel
Volksgezondheid en Ré w
blijkt dat het aantal rokeÖ"ent
die leeftijdscategorie met'
procent is gedaald tot 20l
cent. Bij jongeren van 10 ti_
jaar bleef het aantal roker
lijk: 11 procent. Bij volwO
nen gingen vrouwen iets[)v
der roken (35 naar 33 proo
terwijl het aantal rok|
mannen gelijk bleef me
procent. In totaal rookte
jaar 39 procent van bevoll
wat neerkomt op ongevee
miljoen Nederlanders. In Bt
waren dat er 100.000 meei J
Volgens de stichting wor(
door de overheid lang nie
noeg gedaan om het aant^>
kers drastisch te vermindM
Het aspect van de voll^^
zondheid wordt ondergestf
gemaakt aan financieel ec
mische belangen. De oveifan c
voert weliswaar een ontmQ
gingsbeleid ten aanzien var
baksgebruik, maar de sticHON
noemt dat beleid zelf ontfekl
digend. Als bewijs daaneSp
noemt de stichting de zeerl™
ge ontstaansgeschiedenis
de ontwerp-tabakswet, deFlf
laging in 1984 van de ac4c"<
om de tabaksindustrie te Et e
nen en het feit dat de „vktei
schuwing" op tabakspro ,n
ten nog steeds wordt ond
kend door de minister
volksgezondheid en milie^?r'
giëne, terwijl een minis£ini
onder die naam sinds 1982|aar
meer bestaat. g u
&nh,
(ADVERTENTIE)
UTRECHT In april is er
een stormloop op hulpverle
ning en begeleiding geweest
op het ICODO, Het Informa
tie- en Coördinatie-Orgaan
Dienstverlening Oorlogsge
troffenen in Utrecht. Vooral
de tweede generatie oorlogss
lachtoffers, mensen die de oor
log als kind hebben meege
maakt, hebben een beroep op
hulp gedaan. Dit heeft Bert
Kuitenbrouwer van het ICO
DO meegedeeld. Het lijkt erop,
dat in de toekomst het accent
bij de hulpverlening moet
worden verlegd naar de twee
de generatie. „Wij hadden de
indruk", aldus Kuitenbrouwer,
„dat de eerste generatie oor
logsgetroffenen voor het pu
bliek en de media niet meer zo
interessant was en dat de be
langstelling vooral uitging
naar de jongere generatie".
AMSTERDAM De opspo
ring van oorlogsmisdadigers
moet doorgaan. Mr. P. Bril
man, de landelijke officier van
justitie belast met die opspo
ring, heeft dit gisteren in Am
sterdam gezegd op de tweede
dag van het symposium ter ge
legenheid van het 40-jarig be
staan van het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie.
„Het is goed dat de overheid
de draad zes jaar geleden weer
oppakte. Het straffeloos laten
begaan van die misdaden
druist in tegen de menselijke
waardigheid", zei hij. Brilman
vindt overigens dat het juridi
sche instrumentarium voor de
vervolging duidelijk tekort
(ADVERTENTIE)
Vaste Termijn
Spaarrekening
maandrente.
Wilt u iedere maand wat extra inkomen
hebben als aanvulling op bijv.uwpensioen?
Zet dan ten minste f10.000,-van uw spaar
geld 1,3 of 5 jaar vast. Zorgen wij dat u
maandelijks betaald wordt. Een hoge,vas -
te rente gedurende de hele afgesproken
tijd. Zodat u weet waar u aan toe bent.
Praat er eens over bij een NMB kantoor.
nmbbank
Speaaal geslagen bevnjdings-
penning in een fraai, donkerblauw etui.
DE NMB DENKT MET U MEE. Ak NrnMlm'1 dc
Prof. dr. Edward Schillebeeckx heeft gisteren voorspeld dat
het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Nederland het
conflict tussen conservatief en progressief in rooms-katholiek
Nederland zal aanwakkeren.
Er is sprake van een polarisatie binnen de Nederlandse kerk
gemeenschap, en na het bezoek van de paus zal deze polarisatie
alleen maar toenemen, meende Schillebeeckx.
Hij zei niet te verwachten dat de paus tijdens zijn bezoek her
vormingsgezindheid aan de dag zal leggen. „Er is geen enkele
reden om aan te nemen dat hij tijdens zijn verblijf in Neder
land van enige wijziging in beleid bljk zal geven".
De intentieverklaring pleit
er verder voor dat de R.-K.
Kerk lid van de Raad van
Kerken in Nederland moet
blijven. De laatste tijd heb
ben enkele vooraanstaande
hervormde theologen (dr.
C.P. van Andel en dr. H.
Berkhof) de vrees uitgespro
ken dat de rooms-katholie-
ken uit de Raad zullen tre
den.
Voor de plaatselijke geloofs
gemeenschappen bepleit de
intentieverklaring gelovige
mondigheid, gezamenlijk be
leid, meer vormen van
voorgaan en dienen, waarbij
ook vrouwen kunnen voor
gaan in de bediening van
het Woord, alsmede recht en
gerechtigheid in eigen mid
den.
Gelukzalig
Op het Malieveld zelf was dat
zeker het geval De meeste
deelnemers aan de manifesta
tie liepen rond met een nogal
gelukzalige uitdrukking op
hun gezicht. Kennelijk had
den zij pas op het Malieveld
ontdekt dat zij niet zo alleen
stonden in hun Kerk als zij
hadden gedacht; dat er nog
veel meer katholieken waren
die zich net zo eenzaam had
den gewaand. En dat gaf de
aanwezigen zo'n gevoel van
saamhorigheid dat de bijeen
komst op het Malieveld wel
eens het begin zou kunnen
zijn van een hechte nieuwe
beweging in de Kerk. Ieder
een lachte naar iedereen en
vreemden werden vrienden.
Op dat nieuwe saamhorig
heidsgevoel duidde ook de
ovationele bijval voor de
Beeld van de bijeenkomst vlak voor de eucharistieviering In de buitenlucht. Op de achtergrond de kleinere tenten waar de groepsbijeenkomsten plaatsvonden en
de kraampjes waar de deelnemende organisaties en groepen zich presenteerden. FOTO: CEES VERKERK
woorden van Michel van der
Plas, die reageerde op de
vraag waarom men niet uit de
Kerk stapt als men er zoveel
kritiek op heeft: „Het mag ons
niet gaan om de tegenstelling.
Als „solidair" het sleutel
woord wordt van deze dag,
dan moet het ook van toepas
sing zijn op gezichten van
onze Kerk die ons persoonlijk
tegenstaan".
En hij vervolgde: Ook wij
zijn de Kerk. Wij krabbelaars.
zondaars en stumperds. Ons
krijgen ze de Kerk niet uit.
We houden elkaar vast". Een
langdurig applaus viel hem
ten deel. Niet alleen in de
stampvolle tent, waarin het
officiële gedeelte zich afspeel
de, maar ook buiten waar dui
zenden lagen of zaten in het
gras, luisterend naar de rede
voeringen die via grote luid
sprekers tot hen kwamen. En
ook in enige kleinere tenten
waar men via monitoren het
gebeuren kon volgen.
Droom
Velen leken speciaal te zijn
gekomen om te luisteren naar
de feministische theologe
Tine Halkes, aangezien er op
merkelijk veel vrouwen naar
Den Haag waren getogen. Zij
gebruikte scherpe woorden
die gematigde bijval kregen.
Maar het publiek barstte in
een spontane lachbui uit toen
zij vertelde van een droom
waarover zij had gelezen. „De
droom was van een vrouw.
Zij zag dat de paus uit het
vliegtuig kwam. Hij kuste niet
de grond (zoals gebruikelijk),
maar Tine Halkes, die daar op
een onverklaarbare wijze aan
wezig bleek".
De katholieke happening
(waar wit-gele vlaggen opval
lend ontbraken) ontlokte de
aanwezigen verzuchtingen
als: „Geweldig hè" en: „Ik
heb het gevoel dat ik tussen
allemaal broers en zusters
ben". Maar één meneer had
toch een missertje ontdekt:
Hoewel de manifestatie werd
afgesloten met een eucharis
tieviering, vond hij het toch
gek dat de bijeenkomst niet
was begonnen met gebed. „Ik
ben progressief hoor. Daar
niet van. Maar zonder ge
bed
LONNEKE VAN KOOT
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
ruir dt hillrórtf nuf muiml
ót KluH/m/en tm Mm tim
Om nlhrr
schiet. Prof.dr. Lou de
haalde gisteren fel uit naaf A
Nederlandse overheid, die fste
zuimd zou hebben oorli1 6
lachtoffers hulp te biéscf
uni
„Het falende beleid was eatei
gericht de oorlogsellendi h
verdringen, de rug toe tejde
„Wij vragen de bisschoppen
van onze kerk dringend
op te houden met algemene
veroordelingen en verdacht
makingen. Wij vragen hen
ook de eigenheid van de Ne
derlandse vormen van kerk-
-zijn niet te wantrouwen,
maar tot voltooiing te bren
gen. Wij zullen nooit accep
teren wanneer datgene wat
wij van onderaf bepleiten,
ons van bovenaf zou worden
afgenomen".
Dit staat in de intentiever
klaring, die gisteren werd
aanvaard aan het eind van
de PIP-manifestatie op het
Malieveld. De aanwezigen
betuigden hun grote instem
ming met de verklaring.
Zoals de deelnemers aan het
adres van „onze broeders, de
bisschoppen van onze kerk",
uitspreken dat „wij niet zon
der hen verder willen", zo
zeggen zij tot „de bisschop
van Rome, voorzitter van de
liefdebond van katholieke
kerken, Johannes Paulus
II", dat „wij als kerk van
Nederland verbonden wil
len zijn met de communio
(gemeenschap) van katholie
ke kerken, waarvan de ver
bondenheid met de kerk te
Rome een bijzonder teken
is". Wel vragen ze de paus
met aandrang zich „ruimer
en minder eenzijdig" over
de R.-K. Kerk in Nederland
te laten informeren.
DEN HAAG Bij wijze
van persoonlijk gebedje
hebben gisteren tweedui
zend Malieveldbezoekers
even zovele ballonnen de
hemel ingestuurd met de
tekst: „Heer, geef ons een
paus met grote oren".
Hoog kwamen ze wel,
maar halverwege werden
ze meegenomen door een
lichte bries richting Cen
traal Station, vanwaar de
treinen naar Utrecht ver
trekken.
Vele duizenden katholieken
uit heel het land en zelfs van
de Waddeneilanden waren
gisteren naar Den Haag geko
men om „het andere gezicht"
van de Kerk te laten zien.
Hoewel. Hèt andere gezicht
Wie keek in de spiegel die het
Malieveld gisteren bood van
dit deel van katholiek Neder
land, zag talloos vele gezich
ten. Meer dan honderd katho
lieke en oecumenische organi
saties hadden acte de présence
gegeven. Er waren jonge
mensen en oude mensen,
echtparen en alleenstaanden,
samenwonenden, nonnen,
priesters.„Het andere ge
zicht" had gisteren zoveel
voorkomens, dat heel wat ka
tholieken zichzelf in die spie
gel hebben kunnen terugvin
den.
