TAFEL
kerk
wereld
Als de kritiek op de paus maar beleefd is..
£eidóc Coulant
weer
GODRFRIED KARDINAAL DANNEELS:
Demonstratie bij paleis
Simonis tegen pausbezoek
Geen demonstratieverbod
bij aankomst paus
CDA schept open situatie mj
U:1111
•ACHTERGROND
fickbcSoivuMit
DINSDAG 7 MEI 1985 PAGINA
BI
K
tr
.OA
Pastorale opleiding in Leeuwarden
De sectie theologie van de Stichting Noordelijke Leergangen
begint in het cursusjaar 1985-1986 me een pastorale opleiding.
Cursisten kunnen de bekwaamheid voor tal van beroepen in
de pastorale sfeer verwerven. Deze liggen zowel op kerkelijk
terrein als ook in de paramedische sfeer en het vormingswerk.
De studie duurt vier iaar en kan in deeltijd worden gedaan.
Met deze pastorale opleiding anticipeert de sectie theologie op
het voornemen van de Nederlandse Hervormde Kerk om haar
catechetenopleidingen onder te brengen bij onder meer de
Frankrijk: atheïsme is geen godsdienst
De Franse „Vereniging van atheïsten" mag geen uitzendin
gen verzorgen in het kader van de zendtijd voor de kerken.
De vereniging is niet als een godsdienstige gemeenschap te
beschouwen. Dit heeft het ministerie van cultuur bepaald.
Volgens de atheïsten is de afwijzing in strijd met de Franse
grondwet. Zij eisen dezelfde rechten als de drie grote mo-
nothetstische godsdiensten (christendom, jodendom en is
lam).
Wie de waarheid wil,
moet ook de harde
waarheid willen.
99
99
Godfried kardinaal Danneels (52), aartsbisschop van Meche-
len-Brussel en primaat van Belgie, is een waardig opvolger
van de legendarische kardinaal Suenens, geestverwant en
vriend van kardinaal Alfrink. Kardinaal Danneels heeft van
zijn voorganger onder meer een grote sympathie voor en ken
nis van katholiek Nederland geerfd. In 1980, toen paus Jo
hannes Paulus II het toen nog zeer verdeelde Nederlandse
episcopaat voor een buitengewone synode naar Rome riep,
benoemde hij de toenmalige bisschop van Antwerpen, God
fried Danneels, tot voorzitter van deze synode die hij groten
deels ook zelf bijwoonde. Aan de vooravond van het pausbe
zoek aan de Benelux een interview met deze wijze, vrome en
ronde Belg.
„Dit bezoek is eigenlijk", zo
opent kardinaal Danneels het
gesprek, „de normale conse
quentie van de evolutie die er
is in de verhouding tussen de
centrale kerk en de lokale
kerken. Vroeger trokken
honderdduizenden gelovigen
naar Rome. Dat gebeurt nu
nog, maar dat de paus de lo
kale kerken bezoekt ligt hele
maal in de lijn van wat Petrus
en Paulus ook deden. De con
crete opzet van het bezoek is
natuurlijk persoonlijk. In mijn
ogen gaat het niet in de eerste
plaats om de puntjes op de i te
komen zetten, want daar
heeft de paus wel andere mid
delen voor. Natuurlijk zullen
bepaalde tendensen en een
bepaalde oriëntatie een accent
krijgen. Maar het gaat toch
vooral om een bevestiging
van het geloof, het samen vie
ren van het geloof. Mensen
als president Reagan en presi
dent Mitterrand maken ook
reizen naar allerlei landen,
maar zij brengen toch niet
zulke massa's op de been en
zij vinden ook geen tijd voor
Sebed. En juist dit laatste
uidt het verschil aan met
een pausbezoek. De paus staat
er op om elke dag van zijn be
zoek samen met een grote
groep mensen de Eucharistie
te vieren. De beelden van de
pausreizen die we krijgen
hebben altijd betrekking op
zijn optreden voor de massa,
maar de momenten van gebed
zijn veel talrijker".
U kent de paus persoonlijk.
Kunt u ons zeggen wat voor
mens hij is?
„Deze paus is ongetwijfeld
een leidersfiguur. Als je bij
hem komt merk je ook dat hij
op het standpunt staat: kom,
wii hebben grote verantwoor
delijkheden en die moeten we
ook nemen. Daarnaast geeft
hij de indruk van grote
warmte en nabijheid. Je hoeft
niet op de punt van je stoel te
gaan zitten. En die combinatie
van athletisch leiderschap en
warme menselijkheid kom je
niet vaak tegen. Hij is ook een
man van groot gebed. Men
kan dat zien. Al lang voordat
hij paus werd, was bekend dat
hij een diep gebedsleven
heeft. En wat met name ook
opvalt is dat hij vertrouwd is
met het lijden dat hij natuur
lijk ook zelf gehad heeft met
die aanslag. Maar hij had het
ook vroeger, denk ik. Hij
heeft geleefd in de kerk van
Polen waar nooit helemaal
vrijheid is geweest, niet alleen
van de kant van Rusland uit,
maar vroeger ook van de kant
van het Westen. Deze paus is
gevormd onder zeer moeilijke
omstandigheden. Hij heeft
nooit helemaal vrij en zichzelf
kunnen zijn; altijd was er een
soort bedreiging en dat draagt
hij zeker met zich mee. Hij is
een man die veel met het lij
den bezig is".
In Nederland is er een duide
lijke anti-paus-stemming die
hier en daar naar anti-papis
me tendeert. Is dat ook naar
Belgie overgewaaid?
„Ja, dat is waar. We hoeven
maar de televisie aan te draai
en en dan kunnen wij „Popie
Jopie" even goed zien als u.
Maar ik denk, dat die anti-
Kardinaal Danneels: „Ik
vind dat veel mensen die
met fundamentele kritiek
bezig zijn niet mogen wor
den beschuldigd van niet
loyaal te zijn ten opzichte
van de Kerk".
sten gemaakt tegen de kerk,
de bisschoppen, de paus. Ik
wist wel dat het anti-papisme
er nog was, maar het heeft me
nog al verrast dat het nu zo
naar voren gekomen is op een
niet altijd beleefde manier. Ik
heb soms zo mijn vragen bij
de wijze waarop die anti-
-paus-mentaliteit verspreid
wordt. Er bestaat natuurlijk
een anticlericale humor waar
de Fransen erg sterk in zijn
en die ik zelfs graag hoor. Dat
vind ik goed. Maar soms is het
niet fijn, is het grof en dat
vind ik bedenkelijk. Het is
een soort anti-clericalisme dat
ik eigenlijk al vijftig jaar of
tachtig jaar begraven achtte.
Nu denk ik dat het ons wel
zal blijven begeleiden tot de
wederkomst van Christus.
Maar er is andere kritiek van
mensen die ik zeer respecteer.
Bijvoorbeeld: Er zijn een aan
tal mensen die zich terecht of
ten onrechte gewond voelen
door de kwetsuren die zij heb
ben opgelopen door de Kerk
of door de leraars van de
Kerk of door wat ze meege
maakt hebben. Deze mensen
moet men ook begrijpen".
Vindt u dat kritische katho
lieken ook loyale katholieken
zijn?
„Ik heb geen enkele reden om
daar aan te twijfelen. Ik vind
dat veel mensen die met fun
damentele kritiek bezig zijn
niet mogen worden beschul
digd van niet loyaal te zijn
ten opzichte van de Kerk. Ik
heb zoiets ook nooit gezegd".
Is er tijdens het bezoek van
de pas aan België ook plaats
voor een dialoog met hem?
„Een pausbezoek zoals dat nu
uitvalt, met zoveel mensen
en de mensen behoeven niet
te worden opgetrommeld, ze
komen vanzelf maakt een
dialoog onmogelijk. Je kunt
een uurtje uittrekken met een
groepje van twintig mensen,
maar wat is een uurtje discus
sie? Ik vind dat de dialoog
moet gebeuren en de paus
vindt dat zeker ook, maar het
kan niet tijdens dit bezoek. Er
zijn andere kanalen voor het
contact tussen Rome en de lo
kale kerken. Op de eerste
plaats de nuntiatuur. Dat is
wat het is, maar het is er en
er komen veel knipsels via de
nuntiatuur naar Rome; ik ga
me daar niet tegen verzetten
want er is vrijheid van me
ningsuiting, ook vrijheid van
eigen verantwoordelijkheid.
na wanneer iedere bisschop
met het volledige dossier over
zijn bisdom naar Rome gaat
en ook de paus ontmoet. Dan
kunnen de voornaamste din
gen besproken worden. En ik
weet uit ervaring dat de paus
goed luistert. Het is natuurlijk
jammer en ondermijnend, dat
een aantal mensen brieven
naar Rome schrijft buiten alle
kanalen om. Maar van de an
dere kant ik spreek voor
Belgie, niet voor Neder
land in de vijf jaar dat ik
nu aartsbisschop ben heb ik
nog nooit ondervonden dat
Rome achter mijn rug om be
slissingen nam. En als ik met
een probleem zit dan neem ik
het vliegtuig. Je vraagt om
ontvangen te worden en je
stelt het probleem. Dat geeft
niet altijd de oplossing, maar
in elk geval krijgt het dossier
beter gestalte. Ik vind dat er
niets boven het persoonlijke
contact gaat".
In Nederland is er een inci
dent geweest rond de feminis
tische theologe mevrouw Hal-
kes die uiteindelijk niet het
woord mag voeren tijdens een
samenkomst van de paus met
maatschappelijke groeperin
gen. Hoe is dat in Belgie?
„Zulke gevallen hebben zich
hier niet voorgedaan. De
mensen die de toespraken
houden hebben ze zelf ge
maakt. Wij hebben het beke
ken en hier en daar gevraagd
of het wel gezegd moest wor
den, maar fundamenteel heb
ben wij geen enkele druk uit
geoefend. En er staat ook kri
tiek in die toespraken, maar
het wordt beleefd en liefdevol
gezegd; het is niet agressief.
Ik ben er altijd van uitgegaan,
dat men de paus moet laten
zijn wie hij is en moet laten
zeggen wat hij wil en dat men
ook zoveel mogelijk de men
sen moet laten zeggen* wat zij
willen. We hebben een pro
bleempje gehad met de bijeen
komst voor de jeugd in Na
men. Daar wordt de paus niet
toegesproken, maar de jonge
ren manifesteren zich in een
spel dat zij zelf geschreven
hebben. Ze hebben als onder
werp gekozen de uitsluiting,
een van de twee thema's van
het jongerenjaar. De tekst was
wat donker, wat pessimistisch.
Toen heb ik met permissie ge
zegd: kunnen jullie daar ook
een straaltje hoop in laten ko
men? Je hoeft het niet zo
zwart te maken. Maar ze zei
den: we willen het zo. Er zijn
in volledige overeenstemming
een paar details gewijzigd,
doch ik blijf vinden dat de
tekst geen goede weerspiege
ling geeft van de jeugd in Bel
gie. Maar goed, in een groep
beslist de meerderheid. Ik heb
dat ook tegen de paus gezegd
toen ik veertien dagen gele
den bij hem was: dat moet zo
kunnen gebeuren".
Dus kritiek is mogelijk tijdens
het pausbezoek?
„Wij hebben nergens .tegenge
houden dfit bijvoorbeeld de
arbeiders bij het graf van
Cardijn gaan spreken en die
zullen zeggen wat de arbei
ders denken en dat zijn ook
mensen die wat kritiek heb
ben op de Kerk en de paus. Ik
vind, dat wanneer de beleefd
heid in acht genomen wordt
dit mogelijk moet zijn. Er is
natuurlijk ook een ander soort
kritiek, van mensen die vin
den dat de Kerk en de paus
moeten verdwijnen. Doch er
is ook harde kritiek waarbij je
toch kunt zien, dat de mensen
niet zeggen: dit moet hele
maal weg. Het gaat om de
toon waarop het gezegd
wordt".
Denkt u dat het pausbezoek
iets kan veranderen aan de
polarisatie in de Nederlandse
kerkprovincie?
„Die vraag kunnen we beter
beantwoorden over drie we
ken. A priori zou ik zeggen
dat het niet onmogelijk is.
Niet alleen door het persoon
lijke charisma van de paus.
De journalisten die de paus op
zijn reizen hebben gevolgd
zeggen allemaal dat het na 24
uur een beetje anders is. Hij
krijgt vanaf zijn aankomst
toch aandacht voor wat hij
doet en wat hij zegt. Dat is
ook de legitimiteit van wat er
gebeurt. Zijn formele uitspra
ken maakt hij meestal veel
milder. Voor mij is er maar
een mogelijkheid om uit de
problemen te komen: het sa
menkomen van de mensen in
de cultus. Ik ben niet tegen
discussie, confrontatie, over
leg, onderzoek en zo meer.
Maar ik denk dat het belang
rijkste is het communiceren
in de Eucharistie. Zoeken wij
niet te veel een bepaald mo
del van eenheid? Ik geef een
voorbeeld. Op de tribunes van
een voetbalveld kijken de
supporters elkaar niet aan.
Maar zodra er een doelpunt
gemaakt wordt groeit er een
soort eenheid. Iedereen veert
op hetzelfde moment op en
kijkt elkaar aan. Zoiets ge
beurt ook in de samenkcmst
in de Eucharistie. Het is goed
om met elkaar te discussieren
en te overleggen, maar ie
moet niet vergeten naar de
zaak te kijken, naar God".
Kerkelijke kritiek
op dictator
Stroessner
De Rooms-Katholieke Kerk
in Paraguay heeft scherpe
kritiek geuit op de regering
van president Stroessner. Ter
gelegenheid van de 31e ver
jaardag van de militaire
coup, hekelde aartsbisschop
Ismael Bias Rolon Silvero
van Asunción het geweld
van de politie, de corruptie,
de schendingen van de men
senrechten, het machtsmis
bruik en het sociale onrecht
in zijn land. „De rijken wor
den steeds rijker en de ar
men steeds armer," aldus de
aartsbisschop van de Para-
guayaanse hoofdstad.
Er is geen openlijke confron
tatie tussen kerk en staat in
Paraguay, maar er bestaan
volgens hem wel „onder
huidse spanningen".
Oostduitse
pacifisten roepen
op tot een
„blokvrij
Europa"
Kerkelijke pacifisten uit de
DDR hebben opgeroepen alle
buitenlandse troepen en wa
pens uit Oost- en West-Duits-
land terug te trekken. Ver
der willen ze dat het aantal
offensieve wapens van beide
Duitse staten wordt vermin
derd.
Dit vragen 40 DDR-burgers,
die zich verenigd hebben in
een „initiatief voor een blok
vrij Europa". De oproep is
aangeboden op de Ameri
kaanse ambassade in Berlijn,
hoofdstad van de DDR.
De Verenigde Staten wordt
gevraagd door onderhande
lingen met de Sovjetunie een
einde te maken aan de con
frontatie tussen beide super
machten.
De ondertekenaars willen
verder dat er een einde komt
aan de wapenexporten, drei
gingen met interventies en
economische uitbuiting. Het
feld dat bij ontwapening vrij-
omt, moet gebruikt worden
voor de Derde Wereld.
Tien leden van het „Anti-
-Paus Komité Zuid-Oost Bra
bant" hebben maandag een
vergeefse poging gedaan kar
dinaal Simonis een brochure
aan te bieden waarin fel van
leer wordt getrokken tegen
paus Johannes Paulus II. De
kardinaal gaf niet thuis en
daarop prikten de actievoer
ders in de stijl van Luther
hun brochure maar met pu
naises vast aan de deur van
het aartsbisschoppelijk paleis
aan de Maliebaan in Utrecht.
Actievoerder Bart van Kils-
donk, één van de opstellers
van de brochure „Pausbe
zoek: Brutaal machtsver
toon": „Het gaat ons er voor
al om de publieke opinie er
van te doordringen dat het
De demonstranten voer
den ook borden met tek
sten met zich mee
bij de komst van de paus gaat-
om een brutaal machtsver
toon van rechts. De paus
heeft een niet te onderschat
ten reactionaire invloed op
de wereldpolitiek. Het feit
dat hij bij voorbeeld dikke
maatjes is met iemand als
Reagan en de Franse fascist
Le Pen welwillend te woord
staat, spreekt boekdelen", al
dus Van Kilsdonk.
Dr. Beyers Naudé
komt naar Nederland
Ds. C.F. Beyers Naudé, secre
taris-generaal van de Zuida-
frikaanse Raad van Kerken
(SACC), komt volgende
maand naar Nederland. Hij
heeft van zijn regering een
paspoort gekregen dat tot het
eind van het jaar geldig is.
Ook de Anglicaanse bisschop
Desmond Tutu van Johan
nesburg heeft onder dezelfde
condities een paspoort gekre
gen.
Beyers Naudé, die eerder
geen toestemming kreeg naar
Nederland te reizen, vertrekt
eind deze week. Hij zal ker
ken en kerkleiders bezoeken
die de Zuidafrikaanse Raad
van Kerken financieel on
dersteunen.
SCHOTSE KERK BELIJDT
SCHULD TEGENOVER JODENDOM
„Wie de geschiedenis eerlijk bestudeert kan de schandvlek
niet over het hoofd zien van eeuwenlange jodenvervolging, in
gang gezet door de christenheid. Tenzij de kerk zich bereid
toont dat feit onder ogen te zien en berouw toont over deze
afgrijselijke zonde zal er geeji sprake kunnen zijn van een
werkelijke ontmoeting tussen kerk en jodendom". Dat staat
in een rapport over joods-christelijke betrekkingen, dat is uit
gebracht aan de generale synode van de (Presbyteriaanse)
kerk van Schotland.
De commissieleden konden zich voorts vinden in de gedachte,
dat de terugkeer van de kinderen Israels naar het door God
beloofde land zowel voor christenen als joden theologische
betekenis moet hebben.
Demonstreren bij de aankomst van de paus op het vliegveld
Welschap bij Eindhoven mag, maar de wijze waarop wordt
bepaald door de maximale zekerheid die de overige bezoekers
geboden moet worden dat ze niet in hun opvattingen worden
gefrustreerd. Spreekkoren zijn in ieder geval niet toegestaan.
Aldus burgemeester Stadhouders van de gemeente Veldho
ven.
Op het vliegveld Welschap is zaterdag parkeergelegenheid
voor veertigduizend auto's. Het verkeer uit alle mogelijke
richtingen wordt al vroegtijdig naar bepaalde routes geleid,
die uitkomen op de parkeerplaatsen. Vandaar pendelen bus
sen naar de aankomsthal van het vliegveld. De politie ver
wacht met name verkeersproblemen op de aansluiting van de
snelweg Poot van Metz met de autoweg Venlo-Antwerpen.
„Herbewapening" in
het Vaticaan
In het Vaticaan is maandag de bewapening
op sterkte gebracht. In tegenwoordigheid
van de opperbevelhebber, paus Johannes
Paulus II, werden 30 nieuwe leden van de
Zwitserse Garde beëdigd. De pauselijke lijf
wacht is hiermee op haar oorspronkelijke
sterkte van 100 man gekomen.
De beëdiging vindt elk jaar op 6 mei plaats,
ter herinnering aan het jaar 1527, toen de
lijfwacht bij de „Sacco di Roma" door huur
soldaten van keizer Karei de Vijfde werd ver
slagen.
Beëdiging van de nieuwe leden van de
lijfwacht
REALISTISCH en rustig, zo komt het ontwerp-verkiezinj j^g
programma van het CDA over. Geen strijdpunten al le Elis.
er even wat rumoer te ontstaan rond het kernwapenstaii Tilb
punt en geen overdreven bezuinigingswoede. Met dit pj de
gramma kan het CDA wat de hoofdpunten betreft met op$
heven hoofd de verkiezingen in, terwijl regeringssamenwt zijn
king met andere, constructieve grote partijen zeer goed n bou'
gelijk is. vadi
OVER het al dan niet plaatsen van kruisraketten in c^e
land wordt slechts gesteld, dat zoals afgesproken in t
vember het bekende Nederlandse besluit zal moeten wordovel
uitgevoerd. Dat is geen bijzonder hard standpunt, zoals hi
en daar wel is gesuggereerd. Het CDA-verkiezingsprograi
ma gaat in dit opzicht evenals bij tal van andere punt /"l
zoals kwesties rond de sociale zekerheid eenvoudig i
van het afmaken van zaken, waaraan het kabinet-Lubben
begonnen. J
HET ontwerp is, zoals alle verkiezingsprogramma's van gr 1
te partijen dat behoren te zijn, niet meer dan een uitgang
punt en geen dictaat voor de daarop volgende kabinetsfc
matie. Omdat ons land geen meerderheidspartij heeft, dien!
verkiezingsprogramma's onderhandelbaar te zijn. Niets in
tekst van het CDA wijst erop, dat dit met de kernwapenp
ragraaf niet het geval zou zijn, indien over een jaar een dt
danige parlementaire meerderheid zou ontstaan, dat het hi
dige kabinetsbeleid na de verkiezingen op dit punt onverm
delijk zou moeten worden bijgebogen. Dat bijbuigen zal.i
teraard wel binnen de perken moeten blijven van de afspi^"
ken binnen het NAVO-bondgenootschap.
OVER de sociaal-economische paragraaf van het verki
zingsprogramma zijn gisteren onnodige misverstanden or
staan, waar de twee andere grote politieke partijen op leki
aan te sturen. Want toie de reacties van de VVD en de Pvc
naast elkaar legt, zal moeite hebben er nog iets van te begri
pen. De VVD noemt het een realistisch programma, dat b ere
beleid van het kabinet-Lubbers op hoofdlijnen voortzet. I (vo
PvdA daarentegen wijst er bijvoorbeeld op, dat er de kome err
de vier jaar volgens het CDA „nog maar" zo'n acht milja' de
bezuinigd hoeft te worden: elf miljard minus de meevail for
van ongeveer drie miljard, die het CDA verwacht als resi bej
taat van een forse aanpak van de fraude. Dat is even „wi te
nig" als de PvdA een jaar geleden in een alternatief pi we
gramma over drie jaar wilde bezuinigen. bij
VVD-FRACTIELEIDER Nijpels wekt enigszins de indn
nog niet de moeite te hebben genomen het CDA-programn
te lezen. Het betekent immers op de hoofdlijnen wel degeli
een breuk met het beleid dat met name minister Ruding v;
Financiën voorstaat. Die sprak onlangs nog over noodzakel
ke bezuinigingen in de komende jaren van zo'n vijfentwirtt
miljard gulden. De voorlopige plannen van het CDA nemi
daar nog geen derde deel van over. Ag
Indien dit ontwerp-programma via CDA-bestuur en part va
congres wordt aanvaard, is daarmee een basis geschapt qq
voor een in partijpolitiek opzicht open situatie na de verki var
zingen. Daarmee heeft in elk geval het CDA dan zijn we: kor
gedaan om diverse regeringscombinaties, waaraan CD ten
PvdA of vvd kunnen deelnemen, mogelijk te maken. Nu i £ln
vvd nog, maar vooral ook de PvdA. Het is te hopen dat (i
partij, die op dit moment zo goed in de opiniepeilingen lij ver
de zelfdiscipline kan opbrengen om keihard geformuleer ju5,
strijdpunten bij de opstelling van het verkiezingsprogrami var
achterwege te laten. Alleen dan zal de kiezer, zonder geft J»il
ceerde beïnvloeding van tevoren, een reele stem kunnen u
brengen.
lijk
Enkele buien
DE BILT (KNMI) Het weer
in West-Europa wordt de ko
mende dagen beheerst door
een depressie waarvan het
centrum via Zuid-Duitsland
naar onze omgeving trekt. Be
langrijk voor het weer bij ons
is waar het centrum van deze
depressie terecht komt. Zoals
het er nu naar uitziet komt het
centrum boven België te lig
gen. Daardoor blijft de aan
voer van zachte lucht de ko
mende dagen voortduren. De
middagtemperatuur ligt dan
ook dicht bij de twintig gra
den. Hierbij kunnen enkele
buien vallen.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor donderdag en vrijdag:
Zuid-Scandinavië: veel bewol
king en vrijwel droog, maxi
mumtemperatuur rond 15 gra
den.
Vi
Britse eilanden: wisselend b j
wolkt en plaatselijk een bi j
vooral in het westen. Ma>
mumtemperatuur rond 15 gr
den.
Benelux en Duitsland: half t j
zwaar bewolkt en buien. Ma>
mumtemperatuur rond 17 gr
den, in actieve buiengebiedl
rond 13 graden.
Frankrijk: wisselend bewoll
en buien. Maximumtempep
tuur van 13 graden in Breta|
ne tot 20 graden aan de Rivil
Alpengebieden: half tot zwa bei
bewolkt en enkele buié rer
Maximumtemperatuur ong sch
veer 18 graden. Nul-gradenr, de<
veau rond 1700 meter. 34.
-••• eei
Spanje en Portugal: period! 22.
met zon en vrijwel oveif nis
droog. Maximumtemperatui vai
van 15 graden in het noor; de<
westen tot 23 graden in h tie
zuiden. gei
Italië en Joegoslavische kui -
wisselend bewolkt en af en t
regen. Maximumtemperatui
van 17 graden in het noordi
tot 23 graden in het zuiden.
Indische
gehaktballetjes met
spinazie en rijst
bitterkoekjesvla
Als u met zijn belden bent
dan heeft u nodig: 200 g ge
hakt, 1 gekookte aardap
pel, losgeklopt el, ui, knof
look, zout, peper, nootmus
kaat, selderij, paneermeel,
3 lepels olie;
ui, knoflook, djahé, 1 lepel
olie, 750 g spinazie, half
kippebouillontablet, ket
jap, 1 lepel citroensap;
250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, zout;
Vi liter gele vla (Vi liter
melk, 25 g custard, 30 g sui
ker), 4 bitterkoekjes, paar
lepels rum of sinaasappel
sap, jam of 2 Franse vruch
tjes.
Meng het gehakt met fijnge-
prakte aardappel, ei, fijnge
sneden ui, geperste knoflook,
zout, peper, nootmuskaat en
fijngeknipte selderij. Kneed
de gehaktmasssa stevig do
en vorm er met iets na tg
maakte handen per persot
vier balletjes van. Rol de g
haktballetjes door panec
meel en leg ze tenminste e<
uur koel weg. Bak de ball
tjes, regelmatig heen en we
schuddend, in de olie brui
en gaar in zo'n 12 minuten
Fruit voor de spinazie i
kleingesneden ui met de g
perste knoflook en iets dial
in de olie goudbruin. Va
steeds een handvol gewassi
en uitgelekte spinazie toe
doe er het verkruimeli
bouillontablet bij. Laat
groente kort koken, brei
haar op smaak met ketjap t
citroensap; ze mag wat natt
blijven omdat dat goed cor,
bineert met de witte rijst.
Week de bitterkoekjes tel
minste een half uur in rui
sinaasappelsap of melk l
snijd ze daarna in vieren: 2
de helft van de melk q
Maak een papje van custar
suiker en weinig kou<
melk, schenk er wat hé
melk bij en doe het in i
pan. Laat de vla onder vooi
durend roeren kort kokè
doe er van het vuur de ovi
rige koude melk bij en la
haar koud worden. Schep i
bitterkoekjes door de vla
garneer haar met jam i
stukjes Franse vrucht.
JEANK
