Omwe
Eva van Hoogeveenshofje
belicht in serie
De Leidse hof
der
wet
Leidse sport
op één lijn
ALLER
LEI(DS)
■REIDEN OMGEVING
ftzidóeSouoant
DINSDAG 7 MO 196S PAGINA 13
I.Dl
we:,
f"dooie hoek
eti ene verdachte pikt nog
eens wat op van zijn
e PHorgangerfs). Het komt
aaktjjj voor dat een bepaalde
prklaring (smoes eigenlijk)
p>al1pnri vaak opduikt Zo
li een vrachtwagenchauf-
ur het gisterochtend over
(n dooie hoek en prompt
jacht een collega zon hin-
?c/jo|rlijke hoek even later ook
eP Aar voren. „Dat heb je als
Sav<\ aanrijdingen achter el*
Int&atr behandelt, dan komèn
Oeral de dooie hoeken
&efhdaan", verzuchtte kan-
00^Inrechter Rigters.
oveie met een grote snor ge-
fexfbide chauffeur reed op 28
d. (huari van het vorig jaar
r Terer de Wildlaan in Noord-
en vergat bij het
van de Kerkstraat
n)'4organg te verlenen aan
bromfietser. „Ik was
zafer de kruising heen en
is/en hoorde ik: „knal". Ik
veracht wat krijgen we
igerLxV', zei de man op een
p ion waaruit bleek dat hij
eenlijk nog steeds ver-
jasd was over het voorval.
f gevolgen van de aanrij-
ing waren zeer ernstig, de
ngen liep een open been
reuk, een polsbreuk en een
ersenschudding op. De
.frdachte kon rechter Rig-
rs vertellen dat het slacht-
ruis fer er .weer helemaal bo-
jnop was. „Het was natte*
171311 weer en die brommer
t in een dooie hoek", zei
man tegen Rigters. „En
ruiten waren beslagen",
klyg deze in het 'verbaal.
e"$Iet is al zo lang geleden,
4it weet ik niet meer. Maar
Is het er staat dan zal het
>e zlel zo zijn", deed de man
moeilijk. Uit zichzelf
hij dit pijnlijke punt
v<5et naar voren willen
-maj-engen. Officier van justi-
Vaj, jen Broek vond het
»aar raar dat de man de
ooie hoek in zijn verdedi-
ing had opgenomen. „U
oefde niet achterom te kij-
;pn of uw spiegels te ge-
fuiken. Uw ruiten waren
eslagen, dat is geen dode
«Xek. dan kun je gewoon
(^iets zien". Hij eiste 300 gul-
boete en voorwaardelij-
g^_e ontzegging van de rijbe-
oegdheid voor zes maan-
,jen. De verdachte accep-
hu
zijn straf zonder
orren. „Ik ben schuldig",
hij eerlijk. Rigters be
lde de boete op 400 gul-
i, een ontzegging legde
niet op.
Witloos
)e jongeman reed op 22
eptember 1984 op zijn mo-
ar met een vaartje van
-.onderd kilometer per uur
por de bebouwde kom van
p/^Öordwijk. „Waarom moest
fjPeet-zo hard?", informeerde
e fiigters. „Het moest niet,
3^vjtaar het ging gewoon",
^totwoordde de jongen, een
r ^fedeesd type in een leren
„Dus de bestuurder is
"ffen willoos werktuig van
t voertuig", constateerde
Saters droog. „Nee, dat
n-,-Aet", verweerde de snel
heidsduivel zich timide.
Maar dat zeg je net", kapte
iigters verdere discussie af
«rfi gaf de jongen een boete
240 gulden.
iJc*
\artje
jij had zonder kaartje irt de
.^rein gezeten. „Dat is niet
Jaar", ontkende de geheel
ji het blauw gestoken, lan-
e jongen. „Ik had een
bonnement", „en dat had u
joriiét bij u", vulde Rigters
»n)Jan- Inderdaad. De ver-
hu tochte reisde destijds regel-
posftatig op en neer tussen
en Rotterdam, waar
een ziekenhuis werk
lust- ..Ik was woonzaam in
mefegstgeest", merkte hij op.
g tij zei overigens niet dat hij
Zferkachtig was in Rotter-
m lam- Tegen de conducteur
tenjad hij gezegd dat hij zijn
rleponnement was vergeten,
ag naar dat hij dat de volgen-
dag k°n laten zien. De
laarljesknipper ging daar-
oee echter niet akkoord.
Jiij wilde per se dat ik be-
- aaide, maar dat wilde ik
tiet. Op het station stonden
wee rechercheurs die me
|ls een bandiet hebben
neegenomen", klonk het
rerontwaardigd. Op de te
rugweg vertelde hij tegen
n®! én andere conducteur het-
m®telfde verhaal en deze vond
lV^ iet prima dat hij zijn abon-
P «ment de volgende dag
.Wen zou tonen. „Misschien
ri ad die andere conducteur
PyVel ruzie met zijn vrouw",
^'Veronderstelde de verdach-
Van den Broek merkte
dat het sinds 1 januari
ïnsran dit jaar officieel is toe-
g^estaan het abonnement
rreten dag later te laten zien.
^r- -De NS behandelt de vaste
klanten nu wat beter", vond
aJsBe officier die met succes
de^en schuldig-verklaring-
"konder-straf eiste.
s- KEES VAN HERPEN
Tussen Rapenburg en
Doelengracht vindt men
de Doelensteeg, met
daaraan één van die tot
de verbeelding van zo
wel eigenheimer als
vreemdeling sprekende
curieuze Leidse hofjes.
Heel bescheiden ligt de
toegangspoort geklemd
tussen de belendende
panden. Het is het Eva
van Hoogeveenshofje,
daterend van het midden
der 17e eeuw die zich zo
graag de Gouden Eeuw
laat noemen. Nog niet zo
lang geleden werd het
hofje gaaf gerestaureerd
en bij gelegenheid daar
van verscheen onder au
spiciën van de Stichting
Leidse Hofjes een derde
publicatie in de serie De
Leidse Hofjes. De boekjes
over het Jean Pesijnhof
en Meermansburg (nog
in beperkte mate ver
krijgbaar, onder meer bij
het Gemeentearchief en
bij de Stichting Welzijn
Leiden) gingen het the
manummer Eva van
Hoogeveenshofje voor en
een volgende uitgave, in
de zomer, zal in een dub
belnummer geheel ge
wijd zijn aan het St. An-
r.ahofje aan de Hooi
gracht.
Onder redactie van de heren
P.J.M.de Baar. A.J.van Dis
sel, J.F.Dröge, H.J.M.van der
Geest en J.F.Heijbroek en
mevrouw W.Louwrier is op
nieuw een boeiend en „illus
tratief" overzicht van een ty
pisch stukje Leiden samenge
steld. Met de gevelsteen valt
meneer De Baar meteen al
met de opgeknapte deur in
huis. Hij werd g'
door de ingebeitelc
getuigt van de stichting van
het hofje door de „Zeer kuise
en lofwaardige maagd" Eva
van Hoogeveen- Niet dat De
Baar serieuze twijfels had
omtrent de gesteltenis van
17e eeuwse Eva, maar hij
vermoedde dat men graag
iets meer over haar zou wil
len weten. Wel, Leiden was
zo rond 1650 nog een stad
van groot aanzien en dege
nen die er hofjes stichtten
kwamen doorgaans van zeer
goede huize. Zo ook Eva, die
zeer kuis bleef en daarom
ook nooit trouwde. De goede
vrouw had wel wat anders te
doen, sinds ze in 1644 (toen
zus Cornelia stierf) univer
seel erfgename van moeder
Neeltje Govertsdr.van der
Aer was geworden. Het mi
lieu behoorde tot het hoogste
van de stad. Haar opa was
stadspensionaris en curator
van de nog jonge universiteit.
Men was niet onbemiddeld,
mogen we rustig zeggen. En
het hele verhaal dat door
Eva van Hoogeveen, omtrent 1646, in olieverf op paneel (Joris van Scholten): „niet mooi,
maar wel rijk".
meneer De Baar wordt ver
teld berust dan ook op een
gFondige uiteenzetting over
het debet en credit, het Soil
und Haben van een Holland
se familie in goeden doen.
Moeders vetpot
Eva die in 1652 moederziel
alleen stierf werd in 1594
aan de Hoogstraat (waar het
nu zo'n puinhoop rond de
historische kelders is) gebo
ren. Twee huizen bezat de fa
milie daar. Eva's moeder
dreef er een zaak in wollen
lakens. Het was waarschijn
lijk een vetpot. Maar Eva, de
kuise, erfde bovendien de
ambachtsheerlijkheid Hooge
veen onder Nootdorp, wat
haar nog lofwaardiger maak
te. Overigens werd de waar
de van zus Cornelia's onroe
rende goederen geschat op
12.775 guldens, en dat was in
die dagen lang niet mis. Eva,
als Vrouwe van Hoogeveen,
dacht er gewoon niet over
om die materiële warmte met
een manspersoon te delen. Ze
bleef aan de Hoogstraat haar
renten binnenhalen totdat ze
in 1652 stierf. Broer Gerrit
van Hoogeveen regelde met
de vaste notaris van de fami
lie, Niek Paets, de begrafenis
„die deftig was, gezien het
feit dat zij van elf uur tot bij
vier uur in de middag werd
overluid". Bijna vijf uur lang
werd de klok geluid. En nie
mand werd daar gek van; het
getuigde slechts van hoog
aanzien en kostte 18 gulden-
Broer Gerrit, wellicht knar-
sentandend, kon naar de uni
versele duiten fluiten, maar
hij kreeg de twee huizen op
de Hoogstraat, landerijen met
boerderijen, een speeltuin
buiten de Koepoort, een paar
graven in de protestantse
Pieterskerk en Eva's inboe
del. Onder de knellende be
paling „dat hij wel de vruch
ten van dit alles mocht genie
ten, maar dat het niet de be
doeling was dat hij de goede
ren zelf. zou verteren". Gerrit
heeft dit moeten slikken.
Arent in de fout
In elk geval wenste Eva
die via naar zaakgelastigden
lucratieve beleggingen liet
doen en vele transacties al bij
haar leven de revue had zien
passeren al'vóór haar ver
scheiden, dat er op haar
naam een hofje gesticht zou
worden. Die stichting, aan de
noordzijde van de Doelen
steeg, kostte 32.000 gulden.
Het terrein behoorde oor
spronkelijk tot het (voormali-
fe) klooster Roma. Klooster
lome kom daar nu nog
maar eens om. Enfin, in 1655
maakte Arent van 's-Grave-
sande een bouwplan voor het
hofje, dat we vandaag geheel
gerestaureerd kunnen be
wonderen. De goede Arent
was stadsarchitect en deshal-
ve ook „stadsfabriek" van
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10.
De regentenkamer van het hofje in gebruik als studentenwoning, 1968.
Leiden. Hij maakte slechts
een plattegrond en een gevel
tekening. Daarna ging Arent
al spoedig in de fout: hij werd
beticht van wanbeleid en
overspel. Arent werd op z'n
protestants ontslagen. Maar
ik meen te weten, dat hij er
toch nog een 20ste eeuwse
straatnaam aan over heeft
gehouden. Zo'n stadsfabriek
toch.
Maar het werd toch, alles bij
elkaar genomen, een schoon
hofken. Aanbestedingen van
metselwerk, het fijne tim
merwerk. de lijsten om de
bestededeuren. de raampjes
in de kruiskozijnen, het
hoofdgestel om de schoor
steenboezem, de hardstenen
hoekblokken, de beglazing,
de rode baksteen die rood
werd overgeverfd, een leuke
vergaderruimte voor de re
genten. Het liep als de ge
smeerde bliksem. Eva had er
trots op kunnen zijn. Ach ia,
ze hadden nog fantasie, die
bouwers en ontwerpers en
ambachtslieden der 17e
eeuw. En er waren ook nog
de benodigde peculanten
voor. Voor een habbekrats
consoles op halfzuilen op pië
destals neerzetten. Het leek
op natuursteen, maar nader
onderzoek leerde dat het
ging om gegoten elementen.
Duvelse voorvaders, die woe
kerden met de centen van de
kuise Eva van Hoogeveen.
En ze werkten veel met gips
ook; zelfs de „meester poste-
gieter".
„En volg haar na
Dat alles ter huisvesting van
„zeer kuise en lofwaardige
maagden en eerbare wedu
wen". „Loof de overledene,
toeschouwer, en volg haar
na". Gedateerd 1659. Het fa
miliewapen Van Hoogeveen
toonde een liggend schaap op
een groene grasgrond. In
1739 was men toe aan de eer
ste „renovatie". Nadien leef
den er nog maagden met een
roemrijke roep: de zeer
geëerde Grietje de Liefde.
Marietje Houtkoper, ene we
duwe; Cornelia van Maar
tensdijk (die beschikte over
een „extra hok dat groot ge
noeg was om haar kist met
cokes te bewaren, alsmede
een ijzeren ledikant, droog-
rek en ragebol". Maar men
was welgesteld, als bewoon
ster van het Eva van Hooge
veenshofje. Ook al beëindig
de de vrouwen doorgaans
hun leven in de ..nachtkof
fer". Met achterlating, door
gaans. van „11 paren kousen.
4 ondermutsen. 5 halsdoeken.
20 differente glazen, eenige
provisie. 2 bedgordijnen. 4
flessehen, 1 hor en 1 stroma
tras, 1 peperbus. 3 tinnen wa
dermantels, 1 lap keper. 4
jakken, 1 peluwzak en 1 bed-
detijk".
Je kon de welvaart der be
woonsters van het hofje op
snuiven. Die tijd is „vergan-
gen", maar blijft tot de ver
beelding spreken. De „beli
chaming" ervan is nu geres
taureerd. Vrouwe Eva van
Hoogeveen zal zich niet meer
in haar graf omdraaien; het
nageslacht heeft Voorlopig
z'n plicht gedaan, zullen we
maar zeggen.
LSF KOMT TOCH MET
TARIEVEN-VOORSTEL
LEIDEN De Leidse
sportverenigingen hebben
zich tijdens de gisteravond
gehouden algemene le
denvergadering van de
Leidse Sport Federatie
vrijwel unaniem achter
een voorstel aan de ge
meenteraad geschaard.
Dit voorstel houdt in dat
tennisclubs en zwemvere
nigingen minder voor hun
sportaccommodatie behoe
ven te betalen, terwijl alle
andere sporters meer zou
den moeten betalen.
De financiële commissie van
de LSF had in haar onlangs
verschenen rapport tarieven
sportaccommodaties geen con
creet voorstel op tafel gelegd.
Op aandrang van verschillen
de sportorganisaties is dat er
nu toch gekomen.
„Als de gemeenteraad nu iets
anders doet, worden 22.000
Leidse sporters gepasseerd",,
zei Lodewijk Kallenberg op de
druk bezochte vergadering. De
LSF-secretaris was duidelijk
optimistisch over de politieke
haalbaarheid van de aanbeve
lingen.
Vooral C.W. van Venetiën van
Ateletiekvereniging Holland
had het moeilijk met de in het
vooruitzicht gestelde tariefs
verhoging. Hij meende dat
men bij de vaststelling van de
tarieven ook de door de vere
niging in beslag genomen
ruimte in ogenschouw geno
men moest worden. „Wij be
zetten met ongeveer 800 leden
maar één veld", aldus de atle-
tiekvertegenwoordiger. Van
Venetiën vervolgde met een
sneer in de richting van de
clubs die door een teruglopend
ledental in de problemen ko
men: „Vroeger waren er in
Leiden ook acht atletiekclubs.
Wij hebben door fusies wel op
toekomstige ontwikkelingen
ingespeeld". Van der Voort
(Belangenvereniging Amateur
Voetbal Leiden) kon geen
waardering hebben voor de
opmerkingen van de AV Hol
land-bestuurder: „Een atleet
betaalt 13 cent per uur voor
zijn accommodatie, een voet
baller 22 cent en een tennisser
80 cent. De heer Van Venetiën
mag best meediscussiëren.
maar laat-ie het wel op basis
van concrete cijfers doen".
Na enig aandringen van LSF-
voorzitter Carl Pries kon Van
Venetiën zich toch achter de
principes waarop het voorstel
was gebaseerd, scharen zodat
de voorman van de Leidse
„met een meerderheid die de
unanimiteit raakt, is aangeno
men".
Kennismakingscursus
Eind mei gaat er een ken
nismakingscursus tennis
van start op het terrein van
tennisvereniging Unicum.
De cursus, aie uit tien les
sen van een uur bestaat, is
bestemd voor personen
vanaf achttien jaar, die nog
geen lid zijn van een ten
nisvereniging. De kosten
bedragen vijfenzeventig
gulden en twee gulden per
keer. Deelnemers dienen
zich voor 10 mei aan te
melden. Nadere informatie
is te krijgen bij de directie
sport en recreatie, Ruud
Marchand, tel 141945.
Kijken
De tentoonstelling „Kijken
met je handen", die eerder
Een krokodil aaien.
met succes werd getoond in
het Rijksmuseum van Geo
logie en Mineralogie en in
de Scholengroep aan het
Valkenpad (ruim 2500 kin
deren hebben de expositie
al bezocht), is van woens
dag 8 mei tot en met zater
dag 8 juni te zien èn te voe
len in de Hortus Botanicus
aan het Rapenburg 73. Op
deze tentoonstelling mogen
kinderen overal aankomen.
Zo mogen ze een mammoet-
bot vasthouden, een skelet-
puzzel maken, het grootste
zaad van de wereld optil
len, hun eigen haren onder
de microscoop bekijken en
een opgezettekrokodil
aaien. „Kijken met ie han
den" is dagelijks (behalve
op maandag) van elf tot
vier uur te bezoeken. Groe
pen moeten zich vooraf
aanmelden tussen zes en ze
ven uur 's avonds via 071-
125072.
Recreatieve sport
De directie sport en recrea
tie gaat deze zomer de wij
ken in. In de verschillende
wijken worden een avond
per week op recreatiesport
gerichte activiteiten ont
plooid. Teneinde de plan
nen uit te voeren worden
recreatiesportleiders, CIOS-
ers en MO-P-ers verzocht
zich aan te melden bij de
directie sport en recreatie,
tel 141945, Ruud Marchand.
Chili front
Het Chili Front Leiden
zoekt collectanten voor de
collecte die van 13 tot en
met 18 mei zal worden ge
houden. De opbrengst is
voor het ondergronds ver
zet van de bevolking van
de Chileense stad Concep-
ción tegen de militaire dic
tatuur in dat land. Collec
tanten kunnen zich melden
via tel. 140397, 310264 en
149293
E. Pessehier en A. van Essen. Anne-
Mieke Aletta dv J. van der Plas en
J C. Brandsma. Hendrina Martina
dv S Rozema en H H van der Plas.
Rutger Franeiscus Hermanus zv. C
J van der Linden en J Springint-
veld. Hélène dv. C H Lafeber en H
C. Fakkel. Michael zy W Elbert en
C Loomans, Bart Roelof zv. R. van
den Berg en J. S. Serdijn, Isabel Ma
ria dv. H B M. Lieverse en M F
Domtnguez Rodriguez. Marcel zv J
van Beelen en Y.J M. van Nobelen.
Bernardus Jacobus zv. B. J. Demoed
en J Bregman, Annemieke dv. H W.
Schelvis en P Triest, Moira dv H
Portegijs en J Niesthoven. Kim dv.
A. Vooijs en D. van der Plas. Sophie
C. W de Charlotte dv A J. L. C Hendrix en
L. Polak. Thomas Cornelis zv. J. M
Haaien en M H D Kregting. Maaike
Ellen dv W M Witteveen en W A.
Gotz, Linda Maria dv T A. Wij-
nands en J E M. de Jong. Amarens
dv T IJntema en J Jensma, Ma
Lijn Eliane dv W J Tebeest
W. Swagten, Amy dv R. Trouwee en
S Neuteboom. Malou dv L. H C
Loelewijn en T. J M Prevo, Bibeth
Suzanne dv. P D Janssen en J A
Liefhebber, Ida Jacoba Ivette dv J
van Rijn en N Krijgsman, Lobke
Anna dv W J Holverda en S Win-
terink, Thamara Iriscilla Ida dv R J
M. van der Vlugt en D E van Zuij-
len. Ilse Margaretha Maria dv T A.
H. Warmerdam en A PM Heems
kerk. Rosanne dv F H. M Bekkerin
en F J Bavelaar. Lotte dv J A Nap
en M van der Pas. Mirjam dv O
Boef en E M Visser. Anke dv W
van Vark en G Gersé, Mane Caroli
ne Theresa dv J H P M Stolker en
T G M Boerkamp. Mariette Petro-
nella Theodora dv M J Welling en
C van den Berg, Achmed zv M
Boussakouki en F. Abassi, Hildcberth
Joanne Hortense dv. A J van Duijn
en A J van Leeuwen. Leul Louisa
Liselotte dv. A. Noya en A Jorda.
Rene Leonardus Cornells zv L G
van Klink en E C M van der Poel,
David Jan rv R B Andeweg en W
van Rijn. Paula Esther dv L Vrij en
A. A Hoogendoorn. Cengiz zv H
Pat en S Cengiz. Mirjam dv A van
Soest en I. van Emst. Ciska dv J L.
N Gort en C H Mooijckind, Pauline
dv J LN Gort en C H Mootjrkind.
Hrndrtk-Jan zv. P Struijk en J
Scheffer, Gwvnnedolyne Estrella
Maria Joanna dv J M Bonnet en E
C Klein. Lisa Jannetje dv R F J
M de Roo.j en H J Huisman Bennie
tv M Balles cn G van Vank
Honderd
eerstejaars bij
Gezondheids
wetenschappen
LEIDEN De universi
teitsraad wil dat er ko
mend studieiaar 100 eer
stejaars in de studierich
ting Gezondheidsweten
schappen worden toegela
ten. Djt besloot de raad
gisteravond tegen de zin
van de faculteitsraad der
geneeskunde en van het
college van bestuur in. De
faculteit wil de huidige
instroom van 80 studenten
handhaven.
Gezondheidswetenschappen
is een nieuwe, experimentele
studierichting. De faculteit
had het college per brief al
laten weten bezwaren te
hebben tegen een groter aan
tal dan 80. Zij wijst erop dat
de laboratoriumruimtes niet
op uitbreiding berekend. De
faculteit vreest dat bij ruime
re toelating meer studenten
die in de „gewone" opleiding
in de medicijnen worden uit
geloot, Gezondheidsweten-
schappoen als „parkeerstu-
die" zullen kiezen. Deze
tweede keus studenten bena
delen de kwaliteit van de op
leiding, zo betoogt de facul
teit der geneeskunde. Het
college deelt de bezwaren
van de faculteit en wijst op
de afpraken die met de mi
nister van onderwijs zijn ge
maakt over het aantal van 80
eerstejaars „gedurende de
eerste jaren van de nieuwe
studierichting".
