mm
weekpuzzel door dr. Pluizer
DAMMEN
SCHAKENI
postzegels
sterrenhemel
wl
oplossing uorige puzzel
NR. 16
CRYPTOGRAM
NKSPORT
£eidóa<2owumt
ZATERDAG 27 APRIL 1985 PAGINA 21
prijswinnaars van puzzel nr. 15 zijn:
Schrijvers, Annemonenstraat 10, 2317 GM Roelofarendsveen.
v.d. Ploeg, Hubrechtstraat 29, 2351 SC Leiderdorp.
—prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Hierdoor brengt men een spook op een
hoger niveau!
7. De leiding blijft heel goed bij de tijd!
9. Muntvrij?
11. Dit is het begin van een grootse gebeurte
nis.
12. Van oorsprong neergeslagen en vadsig.
13. Jong rund in een vaartuig?
16. Zag vader op grote afstand deze plant al?
17. Generaal die voor u algemene kwijtschel
ding van straf kan bewerkstelligen?
21. Wat er overblijft om het kledingstuk later
te betalen?
22. Onderzoeker die voor een ander in de
bres springt?
25. Maakt verbindingen op bevel.
27. Op het scherm ontdekt men vlug een
voertuig.
28. De geschokte scherprechter werd er ver
legen van.
31. Met of zonder geest, het blijft een sar!
32. Ter bedekking van de materie?
33. Gulzige snelheidsmaniak?
VERTICAAL:
1. Veerkracht van het energiebedrijf die tot
armoede lijdt?
2. Aangeschoten treuzelaar?
3. Gaat hij er met de roem vandoor?
4. Hij zorgde in het paleis voor de vrolijke
noot.
5. Als dit eraan gehecht wordt zit u goed!
6. Met een pers wordt het weer afmattend.
8. Weer een vis in het gebak ter verlich
ting?
10. Uitblinker die erg hard kan zijn!
14. Wordt achter een boom gevoeld.
15. Is dit vrouwenverblijf in Haarlem al niet
meer ter sprake geweest?
18. Ook een kadaver blijft beestachtig!
19. Wordt men dit na het te veel eten van ge
roosterd vlees?
20. Persoon die zich goed gedraagt in een
dierentuin?
23. Opening in een Engels eiland?
24. Konkelende tonnenmaker.
26. Dit vocht kan men vinden door een stap
terug te doen.
29. Geef mij de omlijsting maar terug!
30. Heeft u van dit eten ook last?
Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 16 (let op juiste frankering) moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van de:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
Finales (1)
Nederlandse damwereld
in Jannes van der Wal
waardige kampioen mo-
begroeten. De voor Dor-
ht spelende Groningse
toonde zich in Abcoude,
de finale werd gehouden,
■■•■eweg de sterkste. Van der
stelde zijn titel al in de
^Bde van de twaalf ronden
^Kr, gebruik makend van de
dat de kampioen bij ge-
j^Beindigen titelhouder blijft.
^Hdat moment had Van der
vier punten voorsprong
r^kon hij hooguit worden in-
[•aid.
'anks een nederlaag tegen
b c in de voorlaatste ronde
eld hij in de eindrang-
kking een voorsprong van
i punten op het duo Geert
Aalten /Rob Clerc. De
;te speler van dit tweetal,
lagenaar Rob Clerc, heeft
Vat teleurgesteld. Ook al
st er rekening mee worden
ouden dat deze grootmees-
zich voorbereidt op de
«ekamp met Gantwarg om
wereldtitel. Toch kwam de
l-kampioen er in het ge-
>P«vd dat Jannes ontwikkelde
aan te pas. Van der Wal
elde de scherpste varianten
tie ^iet zich bovendien rustig in
'wat dubieuze voortzettin-
VAN DER WAL
Eft
VERMIN
gen, vertrouwend op zijn slag
vaardigheid en wellicht ook op
de niet-volmaakte kennis van
zijn tegenstanders, die toch
ook wel enig ontzag zullen
.hebben gehad voor de grillige
kampioen.
Van der Wal had vermoedelijk
van Vermin moeten verliezen.
Maar daar stond zoveel fraais
tegenover, dat deze „misstap"
ruimschoots ongedaan werd
gemaakt. Van der Wal bleek
ongrijpbaar - na zes ronden
stond hij al vier punten voor,
na zeven ronden had hij al
dertien punten.
Al in de eerste ronde speelde
Van der Wal een opmerkelijke
VAN DER WAL
partij. Na de zettenreeks (Van
der Kooij heeft wit):
1. 32-28 16-21 2.31-26 18-22 3.
37-32 11-16 4. 41-37 7-11 5. 34-29
20-24 6. 29x20 15x24 7. 40-34
13-18 8. 37-31 21-27 9. 32x21
16x27 10. 46-41 11-16 11. 42-37
9-13 12. 37-32 6-11 13. 32x21
16x27 14. 48-42 10-15 15. 41-37
11-16 16. 37-32 16-21! is een
partie-Bonnard op het bord
gekomen. Indien wit een voor
post op 23 kan brengen èn 33-
28 een dreiging wordt (met de
slag 31x11) krijgt Van der Wal
het heel moeilijk. Van der
Kooij kan niet aan beide
„voorwaarden" tegelijk vol
doen.
17. 42-37 18-23 18. 45-40 5-10 19.
50-45 14-20 20. 34-29 23x34 21.
40x29 20-25 22. 29x20 15x24 23.
28-23 19x28 24. 32x23 10-14 25.
47-42 24-30 26. 35x24 13-19 27.
24x13 8x28. Als wit kan op
bouwen met 33-29, 38-33 42-38
ziet het er nog zonnig voor
hem uit.
28. 33-29 14-20 29. 4W0. Want
38-33 25-30 dreigt 20-24 29x20
30-34 dus 29-23 28x19 33-28
maar dan 22x33 31x11 33-38!
29. 12-18 30. 40-35 20-24 31.
29x20 25x14 32. 38-33 18-23 33.
43-38 42-38 23-29 33x24 28-32
enz. 14-19 34. 49-43 28-32! 35.
37x28 23x32. Dreigt 32-37, dus
moet wit offeren. 36. 33-28
32x23 37. 38-33 23-28 38. 33-29
3-9 39. 39-34 9-14 40. 34-30 2-8
41. 44-39 8-13 42. 39-34 1-7? Be
ter: 14-20 en wint, want 30-25
I-7 25x32 met dam en 29-23
20-25 23x14 13-19 14x32 enz.
43. 43-39 7-12 44. 39-33 28x39
45. 34x43 12-18 46. 29-24 18-23
47. 30-25 19x30 48. 35x24 14-19
49. 43-39 19x30 50. 25x34 13-19
51. 39-33 23-28 52. 33-29 28-32
53. 34-30 4-10 54. 29-24 19-23 55.
24-20 32-37 56. 20-15 37x48 57.
15x4 48x25 58. 4-10 23-29 59.
10-28 22x33 60. 31x11 21-27 61.
II-7 33-38 62. 7-2 38-42 63. 2-7
29-33 64. 7-40 42-48 65. 40-44 25-
3 Van der Kooij geeft zich ge
wonnen. Hij moet zich anders
44x31 3-21 laten welgevallen.
De stand van het eerste dia
gram is uit Vermin-Van der
Wal. De kampioen heeft het
moeilijk. 28. 24-19 13x24 29. 34-
30 4-10 30. 30x19 20-25 31. 39-34
14-20 32. 49-43 8-13 33. 19x8
2x13 34. 35-30 16-21 35. 43-39
21-27 36. 30-24 10-14 37. 33-28
22x33 38. 39x28 27-31 39. 44-39
18-22 40. 39-33 11-16 en op het
beslissende moment laat Ver
min zijn vermaarde tegenstan
der glippen: 41. 26-21? 16x27
42. 37x26 12-18 en Van der
Wal wint simpel omdat 23x32
14-19 28x17 14x46 de witte
stand oprolt. In plaats van 26-
21! 37-32 en zwart moet zich
inlaten op 12-18 23x21 16x27
26x37 14-19 32x21 19x39 28x17
39x28 38-32.
Stokkel had zich in de zeven
de ronde de agressieve Van
der Wal amper van het lijf
kunnen houden. Na een grote
ruil had Stokkel de stand van
het tweede diagram bereikt.
Wit gaat toch zijn voordeel uit
buiten. 33.44-40 8-13 34. 32-28
13-19 35. 40-35 2-8 36. 49-43 11-
17 37. 36-31 17-21 38. 38-32
26x37 39. 32x41 21-27 40. 41-36
6-11 41. 46-41 11-17 42. 43-38 8-
13. Mocht hiervoor niet we
gens 28-23 19x28 34-30 25x34
39x8 43. 41-37 13-18 44. 37-31
18-22 45. 38-33 15-20 46. 31-26
27-32 47. 28x37 22-27 48. 36-31!
27x36 49. 33-28 19-23 50. 28x30
17-22 51. 39-33 22-27 52. 26-21!
27x16 53. 33-29 16-21 54. 30-24
21-27 55. 24x15 27-32 56. 37x28
36-41 57. 28-22 41-46 58. 22-17.
Stokkel geeft het op.
door
L. Hofland
de paasvakantie werden
'eau|r diverse jeugdkampioen-
p mipppen verspeeld. Twee
rvan, jongens en meisjes tot
jaar, zullen we hier bekij-
er|. Bij de jongens bleek de
appejtenhoge favoriet Jeroen Pi-
duidelijk van slag. Zijn ou-
broer Marcel kon daar-
fonisT uit de schaduw van hem
verelen en jeugdkampioen van
eikblerland worden. Hoe be-
grijk deze titel voor een
komend talent is blijkt uit
ij'J/olgende toernooien die hij
g spelen: Wereld- en Euro-
6 jeugdkampioenschap, Oh-
I MJernooi en misschien zelfs
meestergroep van het
Igoventoernooi.
te onbegrijpelijker is het
de jonge Fitzgerald Krud-
tegen Marcel in de laatste
jd, met wit, in acht zetten
lise speelde, daarmee zijn
(sen op de belangrijke titel
der strijd verspeelde in ruil
it een „safe" tweede plaats,
jek was de deelname van
perste deelneemster aan dit
ppioenschap Heieen de
ïef. Met 3 uit 9 stelde zij de
1
A
A A
A A A
A fièii
plaatsingscommissie niet te
leur.
Ondanks zijn slechte vorm
had Jeroen Piket in de achtste
ronde de leiding kunnen ne
men, maar dan moest wel met
zwart zijn broer geklopt wor
den. De vastberaden spelende
Marcel gaf hem deze keer
geen kans.
Marcel Piket-Jeroen Piket.
Onregelmatig.
1. d4 g6 2. h4!?
Uiteraard kennen de broers el-
kaars openingenrepertoire van
Jeugd
kampioenschappen
haver tot gort, vandaar ver
moedelijk deze vreemde zet.
2. h5?!
Speelt de vroegtijdige witte
opstoot in de kaart, beter is het
met 2....Pf6 normaal te ont
wikkelen.
3. e4 d6 4. Pc3 Lg7 5. Lc4 Pc6.
Aangezien d4 niet voldoende
onder druk kan worden gezet,
was hier de opbouw met Pf6
en c6 aan te bevelen.
6. Le3 Ph6?!
Jeroen blijft hardnekkig zijn
stukken op de verkeerde vel
den zetten, een beter bewijs
voor de slechte vorm van Ne
derlands jongste kandidaat-
meester is er niet.
7. f3 e5 8. Pge2 0-0 9. Dd2 Kh7
10. (HM) Ld7 11. Pd5 Tb8.
Zwart moet snel tegenspel op
de damevleugel krijgen van
wege de dreigende aanval g4
en Pg3. Maar het zwarte plan
heeft positionele bezwaren,
hetgeen Marcel fijn aantoont.
12. Lb3 b5 13. dxe5! Pxe5.
I3....dxe5 was niet mogelijk:
14. Pxc7!
14. Da5! c5 15. Dxd8 Tbxd8
16. c3 f6.
De enige manier om het kreu
pele paard op h6 in het spel te
brengen, maar nu ontstaan er
nieuwe zwakten.
17. Pef4 Phf7 18. Thel Pc4?
19. Lxc4 bxc4 20. Pe7.
Gevolg van zwarts zwakke 18e
zet. Overigens stond zwart
toen al zeer slecht; er dreigde
o.a. 19.Pc7 met een vervelende
inval op e6.
20.... La4 21. Pexg6 Tfe8 22.
Td5 Lh6 23. Txh5.
Zwart had hier rustig op kun
nen geven, maar in vliegende
tijdnood probeert hij nog wat
te rommelen. Marcel kent als
geen ander Jeroens kracht in
deze fase van een partij; deze
kennis noopt tot enige voor
zichtigheid, want de stelling
wint zichzelf.
23....Lc6 24. g4 Kg7 25. g5
fxg5 26. hxg5 Lxg5 27. Tgl
Kf6.
28. Th7 Td7 29. Ph4 d5 30.
Ph5+ Ke6 31. Lxg5 Pxg5 32.
Th6+.
En de klok verloste zwart uit
zijn lijden.
Bij de meisjes was, door de af
wezigheid van Heieen de
Greef, Jessica Harmsen (num
mer 6 op de damesranglijst) fa
voriet. De enige mogelijke
concurrente zou Mariette Dre-
wes kunnen zijn, zij staat acht
ste op de ranglijst. In de zesde
ronde vergooide Mariette haar
kansen door met wit van Jes
sica te verliezen.
Mariëtte Drewes- Jessica
Harmsen.
Frans.
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4.
Pge2 dxe4 5. a3 Le7 6. Pxe4
Pf6 7. Dd3 Pc6 8. Lf4 b6 9
Pxf6+?! Lxf6 10. 0-0-0 Lb7 11.
Dg3 Tc8 12. h4 Pe7 13. h5.
(Door te wild spel op'de ko
ningsvleugel grijpt zwart nu
het initiatief) l3....Pf5 14. Db3
0-0 15. Th3?! De7 16.g4?! Pd6
17. Le3 Ld5 18. Dd3 Lc4 19.
Dd2 Pe4 20. Db4 Dxb4 21.
axb4 Le7 22. c3 Lb3 23. Tel f5
24. gxf5 exf5 25. f4?! Lc4 26.
Kc2 c6 27. b3 Lxe2 28. Lxe2
Tf6 29. Tal Tc7 30. Lf3 Ld6 31.
Kd3 Te7 32. Th2 (Ook 32. Tel
Lxf4! zou een pion gekost heb
ben; het enige wat nog tijdelijk
zou helpen was 32. Lel) zie di
agram.
32...Pxc3! 33. Tc2 Pe4 34. Txc6
Lxb4 35. Txf6 Pxf6 36. d5 Ld6
37. Tgl? (Versnelt het einde)
37....Txe3+! Wit geeft het op.
Correspondentie-adres: Leo
Hofland, C.Fockstraat 113 2613
DE Delft.
Uit de laatste 16 spellen van
de selectiefinale heb ik u vier
problemen opgedist, zodat u
zich in de rust van de huis- of
studeerkamer heeft kunnen
meten met deze zinderende
wedstrijd.
1). Als west bezit u (W/OW):
en met bieden gaat:
WEST OOST
1 KI 1 Ha
1 Sch 3 Sch
Een pas lijkt me opgelegd. U
bent uitgeboden. Met deze pas
zoudt u 4 imps hebben ver
diend. Met 4 schoppen of 3 SA
zou u zelfs 12 imps hebben
verdiend....
Je kunt stellen dat HOK op dit
spel de wedstrijd verloor, want
Leo v.d. Brom kwam na 4 kla
ver met 4 harten op de prop
pen, waarna (PieBie) Winter-
mans 5 schoppen bood. Dat
vraagt naar de schoppenkwali-
teit, waarop Leo 6 schoppen
bood.
Wintermans had:
W/OW V 10
A 3 2
08654
V B 7 5
B7 52 N A H 98
Ü5 w Q O B10986
O A H 92 7 O B 10
H864 +92
♦643
OHV74
O V 7 3
A 103
A H B 3 2
H B 1065
©HV5
en er gingen twee azen verlo
ren, voor 13 imps verlies.
De goede hand
3). Als oost bezit u:
A V 107 6 5
O A H V
OH 3
H
en na tweemaal pas opent u
met 2 schopen (sterk), partner
2 SA (relay). Wat nu°
Met 3 SA zou u quitte hebben
gespeeld of 2 imps hebben ver
diend. Met 4 schoppen zou u
13 imps hebben verloren, maar
dat is natuurlijk ook wel wat
snel en voorbarig:
Geselecteerde
problemen
speeld, want dan is rui ten heer
beschermd en kan schoppen
vrouw vrij getroefd worden,
waardoor er in de dummy
twee ruitens weg kunnen. Pa
ren die op een spel als dit 2
klaver openen, hadden hier
veel kunnen verdienen.
4). Bij O/allen gaat de bieding:
ZUID WEST NOORD OOST
pas
1 KI 1 Ha dbl. 3 Ru I)
ris 3 Ha dbl. p»
Sch pas 7*
1). Mooie ruiten met hartenfiL
Met een pas had u gelijk ge
speeld of een imp verloren.
Met 4 klaver had u waar
schijnlijk ook een imp verlo
ren, met 5 klaver had u er 10
verdiend.
In de gesloten kamer werd dit
spel rondgepast! In de open
kamer bood Pieterbas Winter
mans na 3 schoppen van Leo
v.d. Brom nog 4 schoppen. Uit
eindelijk moest het team van
HOK inhalen. Hij maakte
zelfs een overslag. Aangezien
letterlijk alles goed zit, is ook 3
SA niet down te krijgen.
2). Als oost bezit u:
en het gaat:
U zit tegenover een sterke
partner. De troefkleur staat
vast en het cuen heeft een
aanvang genomen. U heeft na
tuurlijk 4 schoppen geboden.
W/OW H 8 2
O 10654
O V B 5 4
87
N A V 10 7 6 J
V B 7 3 W O^AHV
©9 7 6 Z H 3
A B 10 6 5 4 3 +HV
B943
09S2
O A 10 8 2
92
O/allen A86
^9752
©Ai
+A852
V 9 4 N ♦7 32
°A V864 w o B 10
©976 z ©HVB832
109 +3
H B 105
Gesloten ging de bieding:
ZUID WEST NOORD OOST
jms pas 2 Sch
SS 5 KI
3 SA
Na ruitenstart precies ge
maakt Open ging het:
ZUID WEST NOORD OOST
pas pas 2 Sch
pas 2 SA pas 4 Sch
Opmerkelijk is dat 6 klaver
gemaakt kan worden wanneer
het in de oosthand wordt ge-
Gesloten bleven Kirchhoff-
Tammens in 3 schoppen han
gen. Open bood Jan Willem
Bomhof na bovenstaand bted-
verloop 5 klaver, voor tien
imps winst
Dit was een van de Laatste
spellen en er was nog van alles
mogelijk. De spelers uit de ge
sloten kamer waren al klaar
en in de Ramazaal aanwezig.
Eddie Roosnek voorspelde al
publiekelijk dat Roald Ramer
als zuid geen moeite zou heb
ben met het vinden van schop
penvrouw. Dat klopte, waarna
team-Niemeyer niet meer ka
pot kon.
Agenda: Zaterdag 25 mei boot-
drive De Kaag (f 50 per paar
incl. koffie en soep. inschepen
9.00 uur, einde 17.00 uur}. Inf.
en inschr. 02524-4270.
Corr. per adres Léharstraat IQ,
2162 AC Lisse.
rerband met de (verzets-)-
oonstelling „Nooit Verge-
1 wordt van 3 mei tot 8 juni
in de Laurenskerk te
lerdam tijdelijk een brie
bus geplaatst. De in de
venbus geposte correspon-
tie wordt op het postkan-
Rotterdam van een bij-
Jer poststempel voorzien,
ingstellenden kunnen de te
ïpelen correspondentie
nden aan de directeur
het postdistrict, Postbus
3000 NA Rotterdam. Op
imslag vermelden „Stem-
Tooit Vergeten".
Zoetermeerder FJM van
Vet heeft ter gelegenheid
40 jaar bevrijding eenher-
ingsenvelop ontworpen
in zeer beperkte oplaag
Tijgbaar is bij de Haagse
ïgelhandelaren. De oran-
ivelop, verder in vijf-kleu-
ruk, is voorzien van de
officiële PTT bevrij-
[szegel van 1945, de Neder-
Ise Leeuw die de draak
"wint. De zegel is afge-
ipeld met eem speciaal
vorpen stempel.
|16 april heeft de Westduit-
PTT de jaarlijkse „Für die
|end "-zegels met toeslag
jebracht. Deze serie bestaat
vier zegels. In West-Berlijn
ïen soortgelijke serie uitge-
eht. Het thema van beide
(es is rijwielmodellen, een
buitenkansje voor de verzame
laars.
Op de zegels voor de Bondsre
publiek ziet men op de eerste
plaats een houten loopfiets uit
1817, die bij ons bekend is als
draisine (50 20 pf.). Een der
gelijk exemplaar kan men be
wonderen in het Deutsches
Museum. Op de zegel van 60
30 pf. ziet men een gevaarte
dat in Engeland de bijnaam
had die te vergelijken is met
„De knaak met het halfje".
Het exemplaar op de zegel is
een „NSU Germania-Hoch-
rad" met als bouwjaar 1886, te
zien in het Neckarsulmer
Zweiradmuseum. Neckarsulm
was ooit de „thuishaven" van
NSU, ooit een grote naam op
tweewielergebied, en nu via
Audi opgegaan in Volkswagen.
De zegel van 80 40 pf. toont
een tweewieler die al op een
„echte" fiets begint te lijken:
een kruisframefiets die rond
de eeuwwisseling in gebruik
Stempel
„Nooit vergeten"
was. De zegel van 120 60 pf.
toont een driewieler, rond
1888 speciaal ontworpen met
het oog op de kleding van de
dames. Dit exemplaar is een
Adler-dreirad, zoals te zien in
het Deutsches Museum.
De zegels voor West-Berlijn
zijn in waarde gelijk aan de
Westduitse. De zegel van 50
20 pf. toont een Btlssing-fiets
uit 1868. Een kinderdriewieler
uit 1885 (60 30 pf.) is te zien
in het Deutsches Museum. Een
zéér bijzonder model op de ze
gel van 80 40 pf.: Paul Jaray
(1889-1974), een deskundige op
het gebied van aërodynamica,
ontwierp een fiets met wielen
van ongelijke grootte, en men
moest pompbewegingen ma
ken om vooruit te komen. Een
dergelijk exemplaar in het be
zit van het Deutsches Museum,
is voorzien van een elektrische
verlichting door middel van
een dynamo. Dit was een vin
ding van Richard Weber rond
1886, voor het eerst rond 1908
in serie vervaardigd door Fritz
Eichert. Een Opel-racefiets
prijkt op de zegel van 120 60
pf. De huidige automobielfa
briek is ooit begonnen met de
produktie van zowel naaima
chines als fietsen. Het exem
plaar op de zegel werd ge-
Douwd in 1925.
De zegels werden ontworpen
door professor Heinz Schillin-
ger uit Neurenberg.
Het is dit jaar 225 jaar geleden
dat te Bazel in Zwitserland Jo-
hann Peter Hebei geboren
werd. Hij stierf op 66-jarige
leeftijd te Schwetingen in
Duitsland. Hebei werd als
dichter vooral bekend om
twee van zijn werken, de
„Alemanische Gedichte"
(Duitstalige gedichten) en
„Schatzkastlein des Rheinlón-
dischen Hausfreundes" (Schat-
kistje van de Rijnlandse huis
vriend). Ter herinnering aan
de dichter is op 16 april een
zegel (80 pf.) uitgebracht, ont
worpen door Elisabeth von Ja-
nota-Bzowski. Men ziet het
portret van Hebei naast dat
van een Markgravin in de
dracht van haar geboorte
streek.
Op 29 april 1885 werd te Praag
Egon Erwin Kisch geboren.
Hij overleed op 31 maart 1948,
en zijn bijnaam was „De ra
zende reporter". Kisch ging
door voor de grondlegger van
de literaire journalistiek. Ter
nagedachtenis aan deze jour
nalist gaf de Westduitse PTT
op 16 april een zegel uit, ont
worpen door Albrecht Ade uit
Remseck.
I Totale maans
verduistering op 4 mei
Op zaterdag 4 mei is 's avonds
bij helder weer een vrij zeld
zaam hemelverschijnsel te
zien. Het is die dag Volle
Maan, maar... zodra de maan
hol in het oosten boven de ho
rizon komt (21.00 uur) blijkt
direct dat hij helemaal niet vol
verlicht is: er is een forse
„hap" uit de maan. Een deel
van de schijf is verduisterd.
Naar mate de maan hoger
komt neemt het verduisterde
deel nog toe. Om 21.23 uur is
de' maan geheel donker.
Slechts een flauwe rode gloed
is zichtbaar. Een uur lang blijft
dat zo en dan gaat de maan
langzaam weer in het licht om
rond middernacht weer in alle
glorie en vol verlicht schitte
ren.
Wat is er gebeurd? De zon ver
licht de planeten, dus ook de
aarde, maar ook de maan. De
maan draait rond de aarde en
gezamenlijk draaien beide
rond de zon. Bij de schijnge
stalte van Volle Maan is de
kant van de maanhol die altijd
naar de aarde wijst, volledig
door de zon verlicht. De aarde
staat dan dus ongeveer tussen
de zon en de maan in. Af en
toe liggen deze drie hemelli
chamen precies op één lijn.
Dan komt de maan in dc scha-
duwkegel van de aarde terecht
en wij zien dus een verduister
de maan. Dat gebeurt dit jaar
maar liefst twee keer: op 4 mei
Oost Zuid Weu
De sterrenhemel in mei 1985 's avonds omstreeks 23.00 uur De planeet Satur-
nus In het sterrenbeeld Weegschaal is de hele nacht boven de horizon.
en op 28 oktober. in een lens wordt afgebogen
Bij een totale ve.tiuistering richting maan De rode kleur
vertoont de maan toch nog een ontstaat, omdat de aardse
zwak rood schijnsel en dat dampkring een deel van het
komt omdat enig zonlicht door zonlicht tegenhoudt en ver-
de atmosfeer van de aarde als strooit.
Als de maan verduisterd is,
zien we nog iets vreemds: tot
vlakbij de maan zijn sterren te
zien. een fraai gezicht, vooral
in de verrekijker. Bij een ge
woon verlichte maan worden
die zwakke puntjes volledig
overstraald. Op 4 mei straat de
maan in het sterrenbeeld
Weegschaal. Tijdens de ver
duistering is dan boven de
maan een betrekkelijk heldere
ster te zien: de ster Alpha van
dit sterrenbeeld. Gezien vanuit
Afrika trekt de maan over de
ster heen Enkele graden ten
oosten («links) van de maan
komt de planeet Sa turn us op
Deze planeet is in mei de hele
nacht te zien in het sterren
beeld Weegschaal. Op 5 mei
staat de maan het dichtst Ni
Saturnus.
Aan de andere kant van de
hemel is 's avonds gedurende
korte tijd de planeet Mars te
zien. Hij staat laag in het wes
ten in de Stier. Eind mei is
deze planeet niet meer zicht
baar, want dan is hij gezien
vanaf de aarde te dicht bij de
•zon. 's Ochtends vroeg zijn de
'heldere planeten Jupiter en
Venus te zien, Jupiter in de
Steenbok (tegen zonsopgang
pal In het zuiden) en Venus in
de Vissen (bij zonsopkomst in
het oosten).
In verband met de maansver
duistering zijn een aantal
volkssterrenwachten in Ne
derland op 4 mei *s avonds
voor het publiek geopend.
Daarbij ook die in Rijswijk
(Petronella Voü testraat 389;
tel 931143).
I
