,Yoorzes tientjes liepen weals
schietschijf door het oerwoud
BERLIJN
Mateman: CDA kon
niet onder gekozen
burgemeester uit
BINNENLAND/BUITENLAND
2
YS lichtten Kamerleden in
over bevriezingsvoorstel
99
Met uw krant naar
4-daagse^
luxe touringcarreis
^SIJTHOFEJEE
Sprank je hoop MS-pa tiën ten
Britse computerinbrekeri
wacht twee jaar celstraf
Vijf jaar geëist wegens verkrachtii
SaidóaOowiaMt
VRIJDAG 26 APRIL 198S PAG]
„Ongehoorzame"
vrouw verliest neus
NEW DELHI Een
25-jarige Indiase ge
trouwde vrouw heeft
duur moeten betalen
voor „ongehoorzaam
heid" aan haar autoritai
re man. Gorabai was
met haar echtgenoot
naar een huwelijksfeest
gegaan, maar ze weiger
de na afloop, zoals haar
man haar opdroeg, naar
huis terug te gaan. Daar
op verliet de man woe
dend het feest en wacht
te thuis zijn vrouw op.
Toen zij binnenkwam
viel hij haar aan en hak
te haar neus af.
Iraanse ambassade
organiseert opstel
wedstrijd tegen Israël
ISLAMABAD De Iraanse
ambassade in Pakistan heeft
gisteren een teken- en opstel
wedstrijd voor kinderen uitge
schreven met als thema de ver
nietiging van Israel. In een gro
te advertentie op de voorpagina
van het Pakistaanse dagblad
The Muslim werd uitgeroepen:
Israël moet van de aarde weg
gevaagd worden. Dit citaat
wordt toegeschreven aan aya
tollah Khomeini. De beste 20 in
zendingen, die volgens de ad
vertentie in een boek gebundeld
zullen worden, krijgen prijzen.
GENÈVE Amerikaanse on
derhandelaars bij de in Genè-
ve met de Sovjetunie gevoerde
onderhandelingen over wa
penbeheersing hebben onder
meer een Nederlandse Kamer
delegatie ingelicht over de
stand van zaken bij de bespre
kingen. Zij schonden daarmee
een afspraak met de Russen
dat over het overleg niets
wordt verteld.
De Amerikanen maakten zich
bezorgd over een Russische
propagandacampagne omdat
Nederland het enige NAVO-
-land is dat nog geen besluit
heeft genomen over plaatsing
van Amerikaanse kruisraket
ten. Zij zagen in het bevrie
zingsvoorstel op 7 april van
Sovjetleider Gorbatsjov, dat
zijn land tot november geen
nieuwe SS-20 raketten in Eu
ropa zou opstellen, een ma
noeuvre om de publieke opinie
in Nederland te beïnvloeden.
Op 17 april ontvingen zij in
het geheim een delegatie van
vijf Kamerleden. In die dele
gatie zaten twee christen-de
mocraten, twee liberalen en
een socialist, Marcel van Dam.
Zijn partijgenoot Stemerdink
verbaasde zich er deze week
over dat minister Van den
Broek niet wist van het raket-
tenstopvoorstel dat de Russen
in Genève hadden gedaan. De
minister werd ook ingelicht
door de VS.
OUD-INDIËGANGERS VOELEN ZICH ACHTERGESTELD EN VERGETEN
DEN HAAG „Een
ding hebben we alvast
bereikt. Tijdens de natio
nale dodenherdenking
op 4 mei op de Dam in
Amsterdam zullen wij,
de oud-Indiëgangers, ook
een krans mogen leggen.
Maar dat is slechts een
begin. De oud-Indiëgan
gers vormen een achter
gestelde en vergeten
groep. We zullen voor
erkenning blijven knok
ken".
De heer J. van Rossum uit
het Brabantse Heesch, één
van de initiatiefnemers van
de Stichting '45-'50 in oprich
ting, ziet de komende oor
logsherdenking met gemeng
de gevoelens tegemoet. Dat
geldt waarschijnlijk voor veel
van de duizenden Nederlan
ders die direct na het einde
van de Tweede Wereldoorlog
werden gemobiliseerd en in
Rotterdam ingescheept, om
Indonesië „voor het vader
land te behouden". Zij voelen
zich eveneens slachtoffers
van de oorlog. Een oorlog die
voor hen niet in 1945 was af
gelopen, maar pas in 1950, na
de souvereiniteitsoverdracht
aan Soekarno en de zijnen.
Een oorlog ook, waarvan zij
meer dan dertig jaar later
nog steeds de gevolgen on
dervinden. Een oorlog (de
periode '46-'50) bovendien,
die voor een groot deel van
de Nederlandse bevolking
een zwarte bladzijde is in de
geschiedenis en daarom zo
veel mogelijk uit het geheu
gen verbannen.
Van Rossum behoorde tot de
Zevende-Decemberdivisie, de
eerste groep dienstplichtigen
die naar Nederlands-Indië
werd verscheept. Vijf jaar la
ter zaten vrijwel alle militai
ren weer thuis. De strijd was
voor niets geweest en Indo
nesië was onafhankelijk. Bij
de gevechten in de Indische
archipel kwamen ongeveer
3000 Nederlandse soldaten
om het leven.
De thuiskomers werden met
de nodige fanfare ingehaald.
Dat duurde echter maar
even, Nederland had andere
problemen aan het hoofd.
Bovendien waren de Indië-
gangers verliezers. Zij had
den de kolonie niet kunnen
behouden. De latere onthul
lingen over de wreedheden
van Nederlanders tijdens de
twee militaire actie in 1947
en '48 tegen de Republiek In
donesia (hier altijd politione
le acties genoemd), waren
voor veel Indië-gangers een
extra reden in hun schulp te
kruipen en lange tijd niet
van zich te laten horen.
Fout op fout
Volgens Van Rosssum zijn bij
het uitzenden van Neder
lands dienstplichtigen naar
Nederlandse soldaten tijdens een patrouille op Java. Voor zes tientjes als schietschijf door het
oerwoud.
Indonesië fout op fout en na
latigheid op nalatigheid ge
stapeld. „De chaos van de be
vrijding was net achter de
rug toen we werden opgeroe
pen. Dienstweigeren was er
in die tijd niet bij. Je ging ge
woon. Velen van ons waren
nog nooit op reis geweest. En
daar zat je opeens. Een
maand op een boot en daarna
op Java gelijk in de strijd,
zonder dat we er behoorlijk
op waren voorbereid. We
wisten niet goed wat ons te
wachten stond. We gingen
met het idee dat we de Ne
derlandse belangen veilig
moesten stellen. Bijvoorbeeld
de plantage-ondernemingen.
Wat wisten we van de strijd
tegen de guerrilla's?".
„Wij zijn in zekere zin een
speelbal geweest van de poli
tiek. Iemand moet toch heb
ben geweten dat de zaak niet
haalbaar was? Je vroeg je
eerst wel af, wat er de zin
van was om voor zes tientjes
per maand, soldij en gevaren-
geld bij elkaar geteld, een
beetje als schietschijf door
het oerwoud te lopen. Maar
op het moment dat één van
onze jongens was gedood, liet
je dat niet op je zitten. We
gingen harder optreden. Oog
om oog, tand om tand. Ik zal
nooit ontkennen dat er ex
cessen zijn geweest. Dat de
Indonesiërs reden hadden om
ons te haten. Zij vochten im
mers dezelfde strijd als wij
tussen 1940 en 1945. Voor de
vrijheid. Daarvoor hadden zij
geen ander wapen dan de
guerrilla".
Veel van de oud-Indiëstrij-
ders ondervinden nog steeds
geestelijk en lichamelijk hin
der van hun verblijf in de
tropen. Het heeft veelal jaren
geduurd, voordat men ver
band kon of durfde te leggen
met het verblijf en de erva
ringen in voormalig Neder
lands-Indië.
Van Rossum: „Als de kinde
ren het huis uit zijn en je
weer op jezelf bent aangew-
zen, dan zie je opeens wat je
jarenlang hebt verdrongen:
dat we bij terugkeer met toe
spraken en loze beloftes het
tK)s in zijn gestuurd. Vergeet
niet dat veel van de soldaten
die naar Indië gingen bijna
tien jaar, van 1940 tot 1950,
uit het normale leven weg
zijn geweest. Door ons ver
blijf in Nederlands-Indië wa
ren we veranderd. Vooral de
jongens die van het platte
land kwamen, konden maar
moeilijk de draad van hun
vroegere, gezapige leventje
oppakken. Het is daarom niet
zo vreemd dat er in 1950
geen tekort was aan vrijwilli-
fers voor de VN-troepen in
Lorea".
Geen roem maar vergetel
heid, geen eerbetoon maar
verwijten voor de oud-Indië
gangers. Van Rossum: „Naar
mate je ouder wordt, komen
de herinneringen steeds ster
ker naar boven. Ik heb het er
zelf ook moeilijk mee. Ik ben
onder behandeling, maar kan
er tenministe over praten.
Anderen zwijgen. Uit valse
schaamte. En zitten daardoor
volledig, in de put".
Reünie
Negen jaar geleden besloot
Van Rossum niet langer wer
keloos toe te zien. Hij organi
seerde een reünie voor het
derde bataljon van de Zeven
de-Decemberdivisie. Daar is
het niet bij gebleven. Samen
met een aantal maten vormt
hij een officieuze hulpdienst
voor ex-Indiëgangers. Zij
hebben veel contacten met
medesoldaten en hun fami
lieleden en staan aan de wieg
van de eerdergenoemde
Stichting '45-'50.
Eén van de punten waar die
stichting voor gaat ijveren, is
een aanvulling op de uitke
ring van de oud-Indiëgan
gers. „Ongeveer 25 procent
van ons moet rond zien te
komen van een minimale
wao-uitkering. Dat is de
dank voor het feit dat wij na
mens de regering in Neder
lands-Indië hebben gevoch
ten. Wij willen dat de men
sen die op het minimum zit
ten een toeslag krijgen van
50 tot 100 gulden per
maand".
Verder hoopt men het voor
nabestaanden van in Neder
lands-Indië omgekomen sol
daten mogelijk te maken, dat
zij het graf van hun echtge
noot. vader of broer kunnen
bezoeken. Volgens Van Ros
sum kan zo'n bezoek ook een
positieve uitwerking hebben
op oud-stoottroepers die gees
telijk nog steeds geen afstand
hebben kunnen nemen van
hun tijd in Nederlands-Indië.
„Ik ben er twee keer geweest
en heb gemerkt dat dat helpt.
Je zoekt de plaatsen op waar
je gevochten hebt. Je treft
zelfs je ex-tegenstanders, die
je meestal hartelijk en op
recht ontvangen. Voor die
mensen was ae strijd tussen
1945 en 1950 heel belangrijk.
Zij voelen ook goed aan, wat
het voor ons moet zijn ge
weest".
JOS TIMMERS
DEN HAAG „VVD en
PvdA zeggen nu wel dat
zij in de burgemeester
sposten onderbedeeld zijn,
maar dat is maar heel ten
dele waar. Die partijen
kijken naar de uitkomsten
van de kamerverkiezin
gen. De PvdA zegt zelf al
tijd dat vooral de lokale
situatie geldt; welnu, dan
zijn ze niet onderbedeeld.
Als dat het uitgangspunt
is, dan heeft op dit mo
ment alleen de VVD re
den tot klagen. Wij vin
den ook dat je naar de
plaatselijke situatie moet
kijken. De uiterste conse
quentie van ons standpunt
is wel, dat wij als CDA
voor een gekozen burge
meester moeten zijn. Prin
cipieel hebben we er niets
meer tegen. Op de lange
termijn komen we niet
onder de gekozen burge
meester uit".
Dat is een opmerkelijke uit
spraak. Opgetekend uit de
mond van Wim Mateman, lid
van de Tweede Kamer voor
het CDA, strijdlustig pleitbe
zorger voor de benoeming van
CDA-burgemeesters. Sinds het
CDA-electoraat begon te slin
ken en dat van de VVD en
PvdA steeg, werd de roep bij
deze partijen om meer „eigen"
burgemeesters luider en lui
der. Aanvankelijk wilde het
CDA hen daarin ook wel tege
moet komen, maar eenmaal
verworven (machts)posities af
staan doet niemand als hij er
niet toe wordt gedwongen.
Toch is het CDA, meent Mate
man, „niet overbedeeld, zoals
iedereen denkt".
Onzin
Bij de kamerverkiezingen spe
len vaak landelijke zaken een
rol. Volgens Mateman is het
dan ook onzin die verkiezings
resultaten te hanteren als
graadmeter voor de gewenste
politieke kleur van burge
meesters, die nu eenmaal per
definitie een uitgesproken lo
kale functie heboen. „Als bij
de benoeming van een Com
missaris van de Koningin de
politieke situatie in de provin
cie wèl bepalend is, waarom
zou dan bij de benoeming van
een burgemeester de politieke
verdeling van de gemeente
raad ineens niet een doorslag
gevende rol mogen spelen?".
Hierin speelt een grote rol dat
hoe kleiner de gemeente is,
hoe groter doorgaans het over
wicht van het CDA en hoe
kleiner het aantal PvdA-ze-
tels. Het CDA is traditioneel
sterk op het platteland en de
PvdA in de grotere steden (al
leen 'de vier grote steden zijn
op grond van aparte afspraken
al verdeeld en doen in dit spel
vooralsnog niet mee).
Waarom dan toch uit „vreem
de" overwegingen in sommige
plaatsen anders „gekleurde"
burgemeesters benoemen, zo
als in Venlo en Breda gebeurd
is, die beide naar de VVD toe
gingen?
VVD ..zwemt"
Vooral het verlies van Venlo
kwam in het CDA hard aan,
omdat juist daar de absolute
meerderheid van het CDA
met nog één zetel steeg. Mate
man: „Dat is een voorbeeld
van een gemeente waar op
grond van de plaatselijke situ
atie een CDA'er benoemd had
moeten worden. Een burge
meester is geen vertegenwoor
diger van het rijk, maar in de
allereerste plaats een lokaal
bestuurder. Daar is zijn plaats
en zijn werk".
De VVD „zwemt" er tussen
door; de liberale kiezers zijn
nogal ongelijkmatig gespreid.
In de grote steden en in de
kleine gemeenten telt de VVD
vaak net te weinig kiezers om
een rol van betekenis te kun
nen spelen. Gevolg daarvan is
dat het gevecht om een burge
meesterspost zich meestal in
die gemeenten voltrekt waar
PvdA, VVD en CDA elkaar in
omvang ongeveer in even
wicht houden. In het verleden
leidde dat ertoe dat de CHU,
die een aantal jaren zeer sterk
was en dikwijls een middenpo
sitie bekleedde, ook de burge
meester mocht leveren. Het
huidige CDA dankt aan die
glorieuze CHU-jaren haar be
trekkelijk grote overwicht in
deze middelgrote gemeenten
en het is ook daar dat het
CDA bereid is gas terug
men. Maar dan wel om
uitdrukkelijke voorwaar
de lokale situatie de do
moet geven.
Dat veroorzaakt heftige
tieke schermutselingen
de kleur van een gem
Maar ook binnen het
leidt dat tot gevechten
merkelijk daarbij is dj
Commissarissen van da
ningin in Noord-Brabaj
Limburg, oud-premierj
Agt en Kremers, de beli
van de formeel niet mei
staande katholieke bloed
met opmerkelijk veel
verdedigen, al lukte dat ij
Venlo en Breda (al kon
het schenken van Breq
de VVD de katholiek Ai]
sen in zijn geliefde ij
blijven). Mateman is (j
punt terughoudend, „m^
genspreken kan ik het rj
Vanzelf
Een gekozen burgemeest)
uiteindelijk het beste e
eerlijkst zijn, maar hak
ogen blijven er wel de;
Want een partij met eet
gelukkige spreiding" va
electoraat, zoals de VV1
dan nooit aan de bak ka
„Daarom is het huidigi
teem, mits je het op een
punten bijslijpt, nog zo
niet. Gebeuren er in 1
meestersland nou zulke
lijke dingen? Dat is uiter
den. Uiteindelijk komt
toch wel de goede mensi
In praktische zin zou je
nen zeggen dat er eigen
een gekozen burgemees
we hebben vertrouwen
missies uit de gemeent
de statenfracties ben
zich ermee, evenals de p]
lijke maar ook landelijk
tij-apparaten, de regiona
merleden en zelfs sindi
het bedrijfsleven dat
nemers-vriendelijke" I
meesters wil".
„De minister die de vod
uitverkoren man of vro|
koningin Beatrix voor I
ming voordraagt kan ei{
niet veel anders meer
dan een veto uitspreken
het er niet mee eens is.
veel meer de basis die K
hoe het gaat. Daarin li
niet met de PvdA van n
verschillen", aldus Mat®
ED I
Vertrek maandag 13 mei a.s.
Een bezoek aan Berlijn is een unieke belevenis.
Op onze 4-daagse touringcarreis bezoeken we
zowel West- als Oost-Berlijn. Voor wie deze stad
nog niet eerder bezocht is deze kennismaking
beslist een belevenis. In West-Berlijn verblijven
wij in het bijzonder fraai gelegen en comfortabele
hotel Igel. Alle kamers hebben douche en toilet.
Het programma biedt de eerste dag in West-Ber
lijn een algemene sightseeingtour onder leiding
van een gids, waarbij o.a. worden bezocht de
Potsdammerplatz, het monument Plötzensee, de
Kurfürstendamm en de Brandenburger Tor. De
middag is men vrij voor museumbezoek of win
kelen. 's Avonds desgewenst bezoek aan het uit
gaanscentrum „Kurfürstendamm". De tweede
dag gaan we via „Checkpoint Charlie" door de
muur naar Oost-Berlijn en bezoeken o.a. de
dij boeking dienen van elke deelnemer de gegevens van het geldige paspoort te worden verstrek
Brandenburger Tor, Alexanderplatz en het Tr
tow Monument. Er wordt weer overnacht
West-Berlijn.
Op de laatste dag wordt de te
rugreis aanvaard. Deze inte- m aaj
ressante en leerzame reis kost T
per persoon op basis van een 2-persoonskam
met douche en toilet en half pension 4 x din
logies en ontbijt). Met inbegrip echter van de
lunch in Oost-Berlijn. Er zijn een drietal 1-
persoonskamers beschikbaar waarvoor een
toeslag verschuldigd is van 40.-.
Gecombineerde reisverzekering
persoon f5.-poliskosten.
to.-
Inlichtingen en boekingen telefo
nisch onder nummer 070-190882
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur),,
of persoonlijk in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
UTRECHT Het inzicht
in het multiple sclerose-
probleem neemt toe. De
huidige toestand biedt de
lijders aan MS voor het
eerst een sprankje hoop op
behandeling, mogelijk
zelfs genezing. Prof dr.
O.R. Hommes (neurologie,
Nijmegen) zei dit vanmid
dag in Utrecht op een
symposium over multiple
sclerose (MS). Deze bijeen
komst was georganiseerd
door de Projectgroep In
terdisciplinair Samenwer
kingsverband Verpleeg
huizen. Hommes voegde
er wel aan toe dat er nog
veel problemen moeten
worden opgelost.
MS is een aandoening van het
centrale zenuwstelsel. De oor
zaak ervan is nog onbekend en
er bestaat ook geen afdoende
behandeling. De ziekte kan
leiden tot verlammingen,
blindheid, doofheid en uitzon
derlijk grote vermoeidheid.
Volgens prof. dr. J.M. Minder-
houd (neurologie, Groningen)
telt ons land ongeveer 8.500
MS-patiënten (de Nederlandse
Multiple Sclerose Stichting
houdt het op 13.000 tot 15.000),
van wie meer dan de helft ge
handicapt is en ongeveer een
vijfde in verpleeghuizen ver
blijft De ziekte heeft een gril
lig verloop.
Prof. Hommes verklaarde
vanmiddag dat er sprake is
van een volledige ommekeer
op het gebied van multiple
sclerose, waarvan het „revolu
tionaire karakter" nog onvol
doende is doorgedrongen tot
bijvoorbeeld de instanties op
het gebied van de volksge
zondheid.
Die ommekeer heeft te maken
met wetenschappelijk onder
zoek óp het gebied van de
structuur en samenstelling van
myeline (de substantie die als
een isolerende laag om de ze
nuwvezels van het centrale ze
nuwstelsel zit), met epidemio
logisch onderzoek (waarom
komt MS in sommige delen
van de wereld meer voor dan
in andere en welke factoren
spelen daarbij een rol), onder
zoek op het gebied van erfe
lijkheid en weefseltypering, en
onderzoek naar afwijkingen in
het hersenvocht.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
LONDEN „Hackers" die met behulp van hun compi
modem via de telefoon inbreken in de computers van n
ries, universiteiten en bedrijven, kunnen in Groot-Brittan
kenen op een gevangenisstraf die kan oplopen tot twee
een boete van 2.000 pond. Er wordt in Groot-Brittannië rt
teel druk gewerkt aan een wet om het aftappen van telel
sprekken aan banden te leggen. Die wet biedt echter ook
gelijkheid om het groeiendleger van „hackers" aan te j
en in geval van illegale computerinbraak achter slot en g
te zetten. Deze groep computerliefhebbers, meestal jongeli
den het een sport om zich zonder toestemming toegang
schaffen tot de computersystemen van anderen. In En
ontstond vorig jaar herfst grote opschudding toen ble
„hackers" hadden ingebroken in de elektronische postb
Prins Philip.
DEN BOSCH De officier van justitie bij de rechtbank
Bosch heeft gisteren vijf jaar gevangenisstraf plus tbr g€
gen de 33-jarige R.F, de man die wordt beschouwd als de
aader van de ontvoering en verkrachting van een 2
Eindhovense vrouw vorig jaar september. De drie mede
gen werden eerder dit jaar veroordeeld tot anderhalf, t
drie jaar. Het slachtoffer zou door F. en zijn vrienden
dancing in België ontvoerd ziin en vervolgens in de flat
ent seksueel misbruikt. Uits]
