Paus herdenkt slachtoffers
van Tweede Wereldoorlog
kerk
wereld
Opnieuw beroering rond vrijzinnige bisschop Jenkins
CcidócSoutctr
Hulporganisatie Amel heeft gezag
bij alle partijen in Libanon
weer
ACHTERGROND
CcidócSoiwant
NN
DINSDAG 9 APRIL 1985 PAG^
ijs
Heinrich Fries verdedigt wijlen Karl Rahner
De r.-k. theoloog Heinrich Fries (München) heeft stelling geno
men tegen de kritiek, die de officiële krant van het Vaticaan
(„Osservatore Romano") heeft geleverd op het boek over oecu
mene. dat hij twee jaar geleden met Karl Rahner heeft gepu
bliceerd. In de „Franfurter Allgemeine Zeitung" noemt Fries
het „merkwaardig en beklemmend" dat deze kritiek pas komt
na de dood van Rahner. die zich nu niet meer kan verweren.
Fries wijst de beschuldiging van de hand dat zij het r.-k. geloof
omver wilden werpen. In de Osservatore Romano had pater
Daniel Ols, lid van de congregatie voor de geloofsleer. Rahner
en Fries beschuldigd van het verspreiden van „gevaarlijke illu-
Uitkeringstrekkers schrijven de kerk
In een open brief vragen 125 uitkeringstrekkers van verschil
lende kerkelijke gezindten hun mede-gelovigen meer aandacht
te besteden aan hun situatie en aan de sociale zekerheid. De
kerkleden worden opgeroepen de kerkeraad, parochieraad of
soortgelijke instantie in hun parochie of gemeente te vragen
om een standpunt over de ontwikkelingen in de sociale zeker
heid en de positie van uitkeringsgerechtigden. De brief zal op
of rond de zondag van de arbeid (28 april) in vele kerken wor
den uitgedeeld. In hun open brief, die is verspreid via DISK
(Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de kerken),
klagen de uitkeringstrekkers dat zij steeds meer „als groep
apart worden gezet".
Slechts weinig vermag
óns te troosten omdat
slechts weinig ons
bedroeven kan.
I
Fel protest
Amsterdammers
tegen verkoop
O.L.Vr.-kerk
Trouwe bezoekers van de
Onze Lieve Vrouwe-kerk
aan de Keizersgracht in Am
sterdam hebben zondagmor
gen na afloop van de Paas-
hoogmis met spandoeken aan
de kerk en over de gracht ge
protesteerd tegen de verkoop
',van het gebouw. „Deze ver-
"koop-daad verraad", aldus
;?de tekst op een van de span-
doeken. Een andere tekst
luidde „Handen af van onze
kerk".
De demonstranten, verenigd
in een actiecomité, zijn er
boos over geheel buiten deze
transactie te zijn gehouden.
De eigenaren van de kerk en
het naast gelegen klooster
zijn de paters Redemptoris
ten, die geheel uit Amster
dam willen vertrekken. Zij
hebben de kerk verkocht aan
de Syrisch-orthodoxe kerk.
- Ook de r.k. beweging Opus
Dei behoorde aanvankelijk
tot de gegadigden. Onder-
handelingen met deze orga
nisatie leidden echter niet tot
resultaat. De paters hebben
ook hun andere bezittingen
t ,in de hoofdstad verkocht, al-
tdus overste M. Krinkels.
Hij schat dat vier- tot vijf
honderd mensen de zondag-
diensten in de kerk bijwo
nen. De paters dragen een
Nederlands gesproken, maar
Latijns gezongen Mis op.
Het actiecomité probeerde
het afgelopen jaar tevergeefs
de kerk zelf te kopen. Het
bisdom Haarlem bleek ook
niet bereid het gebouw over
te nemen, omdat het al teveel
kerken in de Amsterdamse
binnenstad bezit.
Overste Krinkels betreurt
zijn gelovigen boos te hebben
gemaakt. Hij geeft toe dat
overleg beter was geweest,
maar we zijn geen parochie
kerk, aldus de overste, en
kennen dus geen overleg
structuren.
„MAAR IS DE VREDE ER WERKELIJK GEKOMEN?"
„Tot ziens in Beek in Holland!", aldus Johannes Paulus II
zondag nadat hij de zegen Urbi et Orbi had gegeven.
Paus Johannes Paulus II heeft
paaszondag een hartstochtelijk
pleidooi voor vrede en gerech
tigheid gehouden. In zijn paas-
boodschap herdacht de paus de
slachtoffers van de Tweede
Wereldoorlog, die veertig jaar
geleden werd beëindigd.
De paus grijpt Kerstmis en Pa
sen altijd aan voor een oproep
tot vrede in de wereld. Het af
gelopen paasweekend deed hij
dat „dubbel op". Zdwel zijn
toespraken na de kruisweg en
tijdens de paaswake als op eer
ste paasdag gingen over de
vrede (en dus over de oorlog).
Veel indruk maakte zijn paas-
boodschap, die voorafging aan
de wereldberoemde zegen
„Urbi et Orbi". Hij herinnerde
„wereld en stad" aan de laatste
wereldoorlog, waaraan veertig
jadr geleden een einde kwam.
„Tientallen miljoenen mensen
zijn toen op het slagveld ge
dood; steden met de grond ge
lijk gemaakt; de burgerbevol
king geteisterd door honger en
andere ontberingen. Tiental
len miljoenen zijn vermoord in
de concentratiekampen; het
joodse volk is de dood in ge
stuurd; en tenslotte was er die
verschrikkelijke openbaring
van de eerste kernbomexplo-
Die oorlog behoort nu veertig
jaar tot het verleden „maar",
zo vroeg de paus zich af, „is de
vrede er werkelijk gekomen?"
De paus vond van niet. Hij gaf
een hele waslijst van inbreu
ken op die vrede: De mensen
rechten worden op grote
schaal geschonden; er wordt
gefolterd, en er zijn nog steeds
concentratiekampen („segre
gatiekampen", zei de paus). In
Jeze tijd sterven nog miljoe
nen mensen van de honger.
De wapenwedloop bedreigt de
mensheid steeds meer, en vele
oorlogen „richten verwoestin
gen aan en bedekken vele de
len van de
wereld met bloed".
De paus besloot zijn paasbood-
schap door in niet minder dan
47 talen de traditionele zegen
voor stad en land (Urbi et
Orbi) uit te spreken, waaron
der ook in het Nederlands.
Met een duidelijk Pools accent
iei de paus: „De Heer is waar
lijk opgestaan. Ik wens U ge
zegende Pasen". Tot grote
vreugde van de enkele hon
derden Nederlanders op het
plein, nam hij van hen af
scheid met de woorden „Tot
ziens! Tot' ziens in Beek in
Holland!"
,ER ZIJN GEEN BEWIJZEN VOOR DE OPSTANDING"
In Groot-Brittannië is het af
gelopen weekeinde opnieuw
beroering ontstaan rond de
Anglicaanse bisschop David
Jenkins van Durham. De bis
schop schokte vele gelovigen
door in zijn preek op Eerste
Paasdag twijfel te uiten over
de lichamelijke opstanding
van Christus. „Van het eeu
wige leven ben ik even zeker
als van de dood, maar er zijn
geen bewijzen voor de opstan
ding," aldus Jenkins.
Het Paaswonder is daar ook
niet van afhankelijk, zo ver
volgde hij. „De opstanding
wordt pas werkelijk in het ge
loof aan God, die Jezus uit de
doden liet opstaan en dit ook
met ons wil doen". Het hoofd
van de Anglicaanse Kerk,
aartsbisschop Robert Runcie
van Canterbury, zei eveneens
op Paaszondag dat hij de me
ning van Runcie van de hand
wees. Het opstandingsverhaal
is volgens Runcie „feitelijke
geschiedenis," waarin hij vast
gelooft. Hij sprak zich tegen
de theorie van Jenkins uit dat
de discipelen het lijk van Je
zus gestolen hebben. De schok
die de opstanding bij de disci
pelen teweeg had gebracht,
gaf hunhet geloof waarmee
ze later bereid waren hun le
ven te geven, aldus Runcie.
Inmiddels hebben twee Ang
licaanse bisschoppen gepleit
voor het aftreden van Jen
kins. Deze verklaarde na af
loop van de Paasdienst tegen
over journalisten dat zijn col
lega's hem niet goed hadden
begrepen. „Als zij de precieze
tekst van mijn uitspraken on
der ogen krijgen, zullen ze dit
ook inzien". Hoewel hij de ru
zie over zijn uitspraken be
treurde, noemde hij het ge
weldig dat er over de opstan
ding zo'n brede discussie op
gang was gekomen.
Vicieuze cirkel
-1URC
schre
0 gul
MET zijn voorstel de kernraketten voor de middellai£veli'
stand in Europa tot het huidige aantal te beperken. be<;n p
Russische partijleider Gorbatsjov kennelijk de politielet
nie positief te stemmen voor een bevriezing van het nde
Pershings II en kruisraketten in heel West-Europa, dazem
in Italië, Engeland en West-Duitsland. De datum vanr^
vember, waarop de periode van bevriezing van het ^eeft
kernwapens zou eindigen, heeft Gorbatsjov evenwel fcjtgt
maar gekozen: op die dag immers moet ons land als laafende
de rij beslissen over de plaatsing van 48 kruisrakettei\__
nc
De Russische leider heeft het moment om zijn voon t-|
lanceren handig gekozen: aan de vooravond van het b
van minister Van den Broek van Buitenlandse Zakek*.-
Moskou voor besprekingen met zijn collega Gromyktr1
het Nederlandse standpunt. En in één moeite door gaf
batsjov ook nog even een knipoog naar de demonstrf H/
die met de paasdagen in tal van Europese landen tegWax
plaatsing ageerden.
De Russische keuze van de datum waarop de bevriezir; Hi
riode zou eindigen, vormt in elk geval een bewijs, dat» m
kou bepaald niet ongevoelig is voor de Nederlandse pT°01
een bijdrage te leveren tot het terugdringen van het fj*
kernwapens in Europa. In feite vormt de Nederlandse |opi
dering eveneens een pleidooi tot bevriezing, zodat Den^er
moeilijk anders dan uiterst voorzichtig kon reageren cjt v
voorstel van Gorbatsjov. Minister Van den Broek zal m)ls
bij zijn ontmoeting met Gromyko ongetwijfeld inform
naar het aantal SS-20-raketten. En hij zal onder de ht
omstandigheden slechts kunnen herhalen, dat Ned^Q,
kruisraketten plaatst als er op 1 november meer dai
Russische raketten op West-Europa staan gericht. g
4lei
ke plek in het Russische voorstel. De Sovjet-Unie heeflse
dus de reactie van het Westen, inmiddels zoveel SS-20-ren
ten geplaatst, dat het evenwicht er volledig door verstoo! H
Zolang de balans nog zo duidelijk doorslaat in het vooP1
van de Russen is er geen basis het aantal raketten te beu
zen. De Russische reactie daarop was eveneens voorspeldt
het Westen vergeet opnieuw de Britse en Franse raketteile
de Amerikaanse op te tellen en daarom berusten de bew*. 1
gen van NAVO-zijde op grove leugens.
;P
DAARMEE bevinden we ons dan weer in de bekendr
cieuze cirkel. Men kan zich echter afvragen, welke kanft
overleg in Genève maakt, als Amerika zich op het stancPsl
blijft stellen dat Rusland het aantal raketten eerst dra^
moet terugbrengen, alvorens een bevriezing mogelijk
dat licht zou het Nederlandse plaatsingsbesluit wel eer
enige kans voor Rusland kunnen zijn die vicieuze cirki
doorbreken. Rusland zou het aantal SS-20-raketten, da|j
Westen op dit moment op 414 schat, slechts met 36 mo
verminderen om de plaatsing van 48 kruisraketten^
Woensdrecht te voorkomen. Tegen die achtergrond 1
Van den Broek toch nog een wezenlijke boodschap in g
kou af te leveren.
Griekse
•gehaktballetjes met
andijviesla en
gebakken
aardappelen
amandel-
griesmeelvla
Voor twee personen hebt u
nodig: 200 g gehakt, 1
-sneetje brood, ui, 5 g mar
garine, zout, peper, orega-
jjo, peterselie, 1 theelepel
$zijn, losgeklopt ei, olijf-
Wólie;
250 g andijvie, paar plak-
'Jes ontbijtspek, uitje of sja
lot, 1 lepel olie, zout, peper,
.duiker, mosterd, 2 lepels
'c*iijn;
■■J/g tot 1 kg aardappelen,
■olie, margarine, zout;
l'j/]*, 1 melk, 30 g amandel-
griesmeel, 30 g suiker,
^(kersen-)jam.
Pgleak hei brood in warm
'jvater. Fruit de kleingesne
den ui lichtbruin in de mar
garine. Druk het water zo
veel mogelijk uit de boter-
ham en maak hem fijn.
Meng ui. brood, gehakt, zout,
f peper, oregano, fijngeknipte
i peterselie, azijn en wat ei tot
een stevige, smeuïge massa.
Kneed deze gehaktmassa
vooral goed door. dan bar-
sten de gehaktballetjes later
niet. Vorm per persoon vier
balletjes en leg die een uur
koel weg. Bak de gehaktbal
letjes in een laagje warme
olie bruin en gaar in acht mi-
nuten.
Bak reepjes spek met klein
gesneden ui of sjalot in de
olie tot ze lichtbruin zijn, laat
dit mengsel afkoelen. Meng
w de fijngesneden andijvie met
een sausje van zout, peper,
if suiker, mosterd en azijn en
L leg er spek met ui op.
Bak de aardappelen in een
f mengsel van olie en margari-
I ne, dat bakt mooi en smaakt
goed.
Breng de helft van de melk
•aan de kook, strooi er al roe
rende een mengsel van gries-
meel en suiker in en laat de
vla onder af en toe roeren
vijf minuten zacht koken.
Voeg van het vuur de rest
koude melk toe en laat de
vla afkoelen. Garneer met
wat rode jam (kersenjam
doet het goed bij de aman-
delsmaak).
JEANNE
BEIROET De berich
ten uit Libanon gaan
doorgaans over elkaar be
vechtende milities. Maar
hoe loopt de hulpverle
ning aan de slachtoffers
in een land, waar de re
gering nauwelijks iets te
vertellen heeft en waar
de schaarse financiële
middelen die de overheid
heeft grotendeels in de
opbouw van het nationale
leger gaan zitten? Wie
vangt gewonden en zie
ken op? Wie levert medi
cijnen? Wie zet revalida
tieprojecten op? Wie
vangt peuters en kleuters
op in een land waar de
overheid geen kleuter
scholen heeft?
Omdat er geen overheids
voorzieningen bestaan, zijn er
particuliere instanties in het
leven geroepen die op een be
wonderenswaardige wijze het
medische en sociale opvang-
werk hebben overgenomen.
Een van de grootste organisa
ties op dat terrein is Amel.
niet te verwarren met de
machtige sji'itenorganisatie
Amal. Amel (de klemtoon ligt
hier op de eerste lettergreep)
fungeert als eerstelijnsopvang
op medisch gebied. Door heel
Libanon zijn klinieken geves
tigd waar artsen spreekuur
houden, eenvoudige medische
hulp verlenen, medicijnen
verstrekken en eventueel
doorverwijzen naar specialis
ten of ziekenhuizen. Vijftien
pond kost een algemeen con
sult, inclusief de eventuele
medicijnenverstrekking. Een
Libanees pond is ongeveer
twintig Nederlandse centen.
Bij welke arts kun je in ons
land voor drie piek terecht?
Trouwens, kun je nog ergens
een buisje aspirientjes kopen
voor dat bedrag?
Amel doet nog veel meer tot
heil van de inwoners van Li
banon, van welke signatuur
of over overtuiging dan ook.
Preventieve geneeskunde bij
voorbeeld mag zich verheu
gen in een snel toenemende
aandacht: pre- en postnatale
zorg, hygiëne, gezonde voe
ding. Amels boodschap wordt
steeds beter begrepen, al is op
dit gebied nog ongelofelijk
In hel oude stadscentrum van het vroeger zo prachtige Beiroet ligt een belangrijk
werkterrein voor Amel.
Noodhospitalen
Ook op sociaal terrein ont
plooit Amel in heel Libanon,
met een nadruk op de achter
gebleven gebieden, grote acti
viteiten. Voor oorlogsinvali
den is er in Beiroet een werk
plaats waar kunstnijverheid-
sprodukten worden gemaakt.
Verder zijn er alfabetiserings
projecten, naaicursussen, ma
chineschrijfcursussen, kleu
terscholen en peutercrèches.
En mocht onverhoopt de oor
logstoestand weer uitbreken,
dan is Amel daarop ook voor
bereid. In redelijke bomveili-
ge kelders van enkele Amel-
vestigingen zijn complete
noodhospitalen ingericht,
waarin de moeilijkste chirur
gische ingrepen kunnen wor
den uitgevoerd. Een team van
specialisten is altijd stand-by
om de noodhospitalen te be
mannen. Tijdens de burger
oorlog van 1975-1976 zijn in
de noodhospitalen van Amel
vele levens gered. Daarbij is
volstrekt niet gelet op links of
rechts, christen of moslem.
Libanees of Palestijn.
„Wij verlenen hulp aan letter
lijk iedereen die daaraan be
hoefte heeft", zegt dr. Kamel
Mohanna, de voorzitter van
Amel. „Daarom wordt ons
werk ook gewaardeerd door
alle partijen die we hier in Li
banon hebben. Alleen in de
door Israël bezette gebieden
opereren we moeizaam".
Gesignaleerd werd reeds dat
Amel de hulpverlening vooral
richt op de meest achterge-
stelden in dit ongeveer vier
miljoen zielen tellende land.
„De verschillen in ontwikke
ling bestonden al voor de bur
geroorlog van 1975/76," ver
telt dr. Mohanna. „Maar
sindsdien is de onderontwik
keling wel veel erger gewor
den. Met name in het Zuiden.
de Bekaa, Zuid-Beiroet, de
oude stad van Beiroet, de
streek Akkaa in het noorden
en het gebied rond Tripol zijn
de regeringsinstanties ver
lamd geraakt. Die situatie
heeft een organisatie zoals
Amel een heel belangrijke rol
gegeven".
Zuiden
Van zowel officiële als onoffi
ciële Libanese kant krijgt
Amel in haar functioneren
alle denkbare medewerking.
Dat kan niet worden gezegd
van de Israëliërs, die in het
Zuiden nog steeds de baas
zijn. Dr. Mohanna heeft er
geen goed woord voor over.
„Met name in het gebied rond
Tyrus en Sidon en in het
zuidoosten worden we nog
ernstig gehinderd. In Khiam,
verder naar het zuiden, heb
ben we een kliniek in een ge
bouw van de ODS, een Liba
nese gezondheidsinstelling.
Een verpleegster van dat cen
trum werd keer op keer door
de Israëliërs van haar bed ge
licht. Ze had een EHBO-cur-
sus georganiseerd, maar na
drie bijeenkomsten werd die
door het plaatselijke Israëli
sche gezag verboden. Men
duldde dergelijke samenscho
lingen niet'
„In Bazourieh, bij Tyrus, heb
ben we een kraamkliniek. In
1982 arresteerden de Israë
liërs daar een verpleegster.
Toen ze na .enkele dagen
werd vrijgelaten, zaten haar
handen onder de brandplek-
ken van sigaretten. Op 26 ja
nuari voerde het Israëlische
leger een overval uit op het
den de totale medicijnenvoor-
raad. In februari deden ze
precies hetzelfde. Ze hebben
onze ambulance beschoten en
met een pantserwagen zwaar
beschadigd. De chauffeur
werd gearresteerd. Drie da
gen hebben ze met een mi
trailleurpost op het dak van
de kliniek gezeten. Er mocht
geen mens in of uit".
Concurrentie
Dr. Mohanna spreekt nadruk
kelijk van meedogenloosheid
als hij het heeft over het Is
raëlische optreden. „Ze ma
ken opzettelijk de infrastruc
tuur kapotmeent hij.
„Boomgaarden hebben ze ver
woest, boeren wordt het wer
ken op het land onmogelijk
gemaakt. Waarom? Omdat de
Krodukten van de landbouw
ier concurrentie zijn voor
dergelijke produkten uit Is
raël zelf. Alle doorgangen
naar het onbezette Libanon
hebben ze afgesneden. Zuid-
Libanon wordt zo economisch
volledig afhankelijk gemaakt
van Israël. En nu worden we
de laatste twee maanden ge
confronteerd met de politiek
van de „ijzeren vuist". De be
volking wordt daar recht
streeks de dupe van. Ze lap
pen alle conventies van Genè
ve aan hun laars. Ze gaan uit
van het idee, dat ze in Liba
non niet meer vijanden kun
nen maken dan ze al hebben.
Dat laatste is dacht ik wel
juist. Maar hoe komt dat?
Toen ze Libanon binnen kwa
men was de weerstand echt
niet zo groot".
Amel ondervindt aldus grote
hinder van het Israëlische op
treden. „Maar ondanks al die
Dr. Kamel Mohanna, voor
zitter van de overal in Li
banon geaccepteerde
hulporganisatie Amel.
acties gaan we zo goed en zo
kwaad als dat kan door met
ons werk. De mensen trekken
niet weg, de saamhorigheid
groeit enorm", aldus Mohan-
Acceptatie
Hoe verloopt nu de hulpverle
ning in de andere gebieden,
in de wetenschap dat de aller
armsten uitgerekend de sji'iti-
sche moslems (de meest mili
tante bevolkingsgroep) zijn?
„We hebben er geen proble
men van militaire of politieke
aard", zegt dr. Mohanna. „Ons
grote probleem is gebrek aan
kader, met name in de Bekaa.
Met de grootste moeite heb
ben we twee bekwame
kraamverzorgsters kunnen
aantrekken voor onze kliniek
in Baalbek".
„We worden als niet-gebon-
den organisatie goed geaccep
teerd, aJ houd je natuurlijk al
tijd mensen die ons partijdig
heid verwijten. Toch nemen
die stemmen af. We zetten
ook niet zomaar ergens een
project neer, maar betrekken
de plaatselijke bevolking er
heel nadrukkelijk bij. Dat
spreekt enorm aan".
Hoe gaat het verder met
Amel? Mohanna: „We willen
op nationaal niveau werken,
want alleen samen kunnen
we in Libanon iets bereiken.
Samen wil zeggen met andere
non-gouvernementele organi
saties, met Unicef, met de
Wereldgezondheidsorganisa
tie, en zeker ook met de rege
ring. En natuurlijk met orga
nisaties in het buitenland, zo
als de Novib in Nederland,
want zonder hun steun, zowel
materieel als wat betreft ken
nisoverdracht. hadden we
nooit zo ver kunnen komen
als we nu zijn".
RINK DROST
Perioden met zp
DE BILT (KNMI) Mof
en donderdag kan er pla^
lijk nog een bui vallen,
er komen ook perioden
zon. Er wordt dan een
dagtemperatuur verwacht^
omstreeks 12 graden, een
de tijd van het jaar norL
waarde. De wind is in he[
gemeen matig, uit zuidij
Vanaf vrijdag komen wei|
der invloed van een nir
oceaandepressie: dan koi
weer meer bewolking n
en toe regen of buien, en-
kan dan ook iets kouder v
den. Ook de wind gaat
wat toenemen, eerst uit z
west, later uit het westen.
Weerrapporlen van vanmorgen 08 uu
Amsterdam zw.bew.
Deelen regen
Rotterdam zw.
Vlissingen h.b
Zd. Limburg l.be
Aberdeen reg
Athene l.be
Barcelona zw.
Bordeaux ont
Innsbruck zw.bew.
Klagenfurt zw.bew.
Kopenhagen regen
Madrid h bew.
Malaga zw.bew.
Mallorca zw.bew.
Malta onbew
«bew. 19° 15°
Stockholm zw.bew.
Wenen I bew.
Zuertch regen
Casa blanca regen
20* 14°
- 10°
32° 20°
MARKTEN
EIERVEIUNG EIVEBA BV BI
VELD - Aanvoer 1.819.800
stemming Ilauw Prijzen in guide
100 stuks: eieren van 50-51
12.40. van 55-56 gram 12.80-
van 60-61 gram 13.30-14,05 e
65-66 gram 13,70-15.40.
INFORMATIE OVER FILMS MVZ:i
THEATER RECREATIE EXPOSIT!
EN EEN COMPLETE AGFSDA
