Actie voor behoud van Jodenkerkhof slaat aan
IN EM DM DE KAS
Lage prijzen voor rode paprika's
Rijksvoorlichting Sierteelt
verliest steeds meer terrein
Ploeg: teeltverbod ter
bestrijding knolcyperus
VÓÓR
DE NIEUWE GENERATIE
Beurs van Amsterdai
LAND EN TUINBOUW
EetdócSomcmt
DINSDAG 9 APRIL 1985 PAG^
r 1
Door de bezuinigingen in de Rijksvoorliehting voor de planten
en bloemenkwekers is een merkwaardige situatie ontstaan. De
kwekers bellen nogal eens tevergeefs om deskundige hulp, om
dat vooral in het gebruik van de auto's en de kilometers bij de
voorlichting flink is geschoffeld. Alle bezoeken moeten gecoör
dineerd worden en daardoor komen kwekers in de wachtka
mer te zitten.
Wanneer men weet hoe groot de financiële risico's zijn bij plot
seling optredende plantenziekten, haperingen in de groei, of
virusbesmetting zal men begrijpen dat vooral de grote kwekers
de officiële voorlichting gaan negeren. Zij willen graag direct
geholpen worden. De commerciële voorlichters staan snel op
de stoep en brengen de rekening mee.
De particuliere voorlichtingsbureaus die op commerciële basis
werken spinnen daar wol bij. Hun aantal en invloed neemt toe
en zelfs ook veilingen gaan zich met voorlichting bemoeien.
Dit alles is in een sector met een nog steeds groeiende export
een ongunstige ontwikkeling. Nog een paar stappen en de kwe
kers worden van buitenaf beïnvloed bij de keuze van hun teel
ten, outillage en kassen. Juist in een tijd dat de kwekers door
de bezuinigingen op de energie, experimenteren met nieuwe
kassen, schermen, belichting en verwarming, is een op weten
schappelijke waarneming gegronde objectieve voorlichting no
dig.
Vooral bij de vervroeging en verlating van de bloei, bij een
groot aantal soorten, wordt de vraag daarnaar steeds groter.
Bij de huidige, ongunstig te noemen, ontwikkelingen van een
dalende invloed van het officiële Rijksonderzoek zoals van
Wageningen en de Proefstations, is een sneeuwbaleffect op te
merken. Het bedrijfsleven koopt de beste rijksvoorlichters weg
met het gevolg dat de diensten in toenemende mate moeten
werken met onervaren krachten.
De conclusie is dat goed lopende agrarische sectoren ten bate
van onze economie, een royale begeleiding van onze gerenom
meerde Rijksagrarische wetenschap niet ongestraft kunnen
missen.
Voor aan aantal gewassen dat geteeld wordt op met knolcype
rus besmette grond, zal met ingang van 1 juli 1985 een teeltver
bod gelden. Bovendien kan de teler verplicht worden het on
kruid te bestrijden bij een zodanige besmetting, dat het gevaar
van uitbreiding naar de directe omgeving bestaat, terwijl aan
de teelt van gladiolen en lelies, waarin momenteel nog vrij
veel besmettingen voorkomen, nadere regels zullen worden
verbonden. Deze gewassen zijn de belangrijkste verspreiders
van het onkruid. Staatssecretaris A. Ploeg (landbouw en visse
rij) heeft deze maatregelen in overleg met het bedrijfsleven
vastgesteld, zo heeft het ministerie woensdag meegedeeld. On
danks al eerder genomen maatregelen, zoals een meldings
plicht en verplichte reiniging van werktuigen die op besmet
land waren gebruikt, blijkt knolcyperus zich namelijk uit te
breiden. Het teeltverbod geldt voor die gewassen waarvan on
dergrondse delen worden geoogst en omvat bol- of knolvormi
ge bloemgewassen; houtige gewassen, vaste planten, bloemiste
rij- en groentegewassen; akker- en tuinbouwgewassen waarvan
ondergrondse delen worden geoogst of mee-geoogst; graszoden.
De teelt van op het land aanwezige gewassen zal onder voor
waarden normaal kunnen worden beëindigd.
In de week voor Pasen zakte
de markt voor de rode papri
ka's helemaal in elkaar. Hier
zijn verschillende oorzaken
voor aan te geven. Allereerst
het sterk gegroeide aanbod
van rode paprika's. Er was
duidelijk sprake van een zoge
naamde "hoos" in de aanvoer.
Daarnaast is er op de buiten
landse markt nogal was con
currentie. De Canarische Ei
landen en Spanje zijn nog
steeds sterk aanwezig op de
Westduitse markt. Daarnaast
gingen er minder paprika's
naar Denemarken, Noorwegen
en Zweden. De stakingen in
Denemarken hebben hier
waarschijnlijk ook nog een rol
in gespeeld. De export naar
Engeland en N.-Amerika
groeide wel en was groter als
vorig jaar. Deze groei in de ex
port heeft een prijsdaling bij
de rode paprika's echter niet
kunnen voorkomen. De ge
middelde prijs voor een kilo
rood zakte weg naar 4,45.
Vorig jaar lag de gemiddelde
prijs in dezelfde verslagweek
voor een kilo rood op ruim
10,-. Dit scheelt maar liefst
32,50 op een doos van 5 kilo.
Bij de groene paprika's trok de
prijs daarentegen aan. Er is
hier duidelijk sprake van een
minder stormachtig verloop in
de aanvoer. De gemiddelde
prijs voor een kilo groen
kwam uit op 7,40. Na de
Paasdagen wordt er een klei
ner aanbod van rood verwacht
en een groter aanbod van
groen. Voor rood zullen de
prijzen waarschijnlijk weer
wat aantrekken en voor groen
neemt de prijsdruk toe.
Komkommers
Op de komkommermarkt was
er in de afgelopen week spra
ke van een spectaculaire prijs
ontwikkeling. De prijzen trok
ken zeer sterk aan. Dit was
een gevolg van een uitsteken
de vraag en een naar verhou
ding beperkt aanbod. De sorte
ring 26/31 veranderde niet
van prijs en bracht 66 cent per
stuk op. Voor alle overige sor
teringen liepen de prijzen
sterk op, met zo'n 4 tot ruim 5
dubeltjes per stuk. Zo varieer
de de prijs voor de sorteringen
van 31 t/m 51 van 1,06 tot
1,42 per stuk. Vorig seizoen
lag de prijs in dezelfde week
voor de genoemde sorteringen
tussen 56 en 78 cent per stuk.
De aanvoer zal na Pasen niet
veel veranderen, het hoge
prijspeil van voor de feestda
gen lijkt dan niet te handha
ven. Er worden voor de ko
mende week wel goede prijzen
verwacht. De Commissie van
de Europese Gemeenschap
heeft de referentieprijs voor
komkommers in de maand
april vastgesteld op 242,25
per 100 kilo. Voor Griekse
komkommers is deze vastge
steld op 193,36 en voor
Spaanse komkommers geldt
met ingang van 3 april een re
ferentieprijs van 28,51 per
100 kilo.
Tomaten
Op de tomatenmarkt ging ook
alles in de afgelopen week
voor de wind. De handel had
geen enkele moeite met het
groter geworden aanbod. Door
een sterke binnen- en buiten
landse vraag trokken de prij
zen in de afgelopen week aan.
Alle buitenlandse afnemers
namen meer tomaten af. De
concurrentie van Marokko en
de Canarische Eilanden op de
Westduitse markt nam af. De
prijs voor de ronde A-export
kwam een dubbeltje hoger uit
dan in de voorafgaande week.
Gemiddeld werd er 3,98 per
kilo betaald. Bij de vleestoma
ten was er sprake van sterk
oplopende prijzen. De gemid
delde prijs kwam zelfs op
5,89 per kilo uit (vorig sei
zoen 3,77). Voor de komende
week wordt er meer prijsdruk
verwacht. Vooral aan het be
gin van de week zal er sprake
zijn van een ruim aanbod.
Overige gewassen
De top in de aanvoer van sla is
bereikt, toch ging dit niet ten
koste van de prijzen. Opmer
kelijk was het overeind blijven
van de prijs voor de lichte sor
teringen. Dit werd mogelijk
door een grote belangstelling
van de Scandinavische landen.
Voor de sortering 13/14 kilo
werd er 42 cent per stuk be
taald. Voor de zwaardere sla
van 21/22 kilo kwam de prijs
uit op 56 cent per stuk. Vorig
seizoen lagen de sla-prijzen
voor de genoemde sorteringen
tussen 18 en 25 cent. De aan
voer van sla wordt kleiner, bij
aanhoudend mooi weer lijkt
de prijs zich redelijk te kun
nen handhaven. Door het klei
ner geworden aanbod van au
bergines werd een verder
prijsherstel mogelijk. De ge
middelde prijs liep zelfs op
naar 6,40 per kilo. Naar ver
wacht zal het aanbod weer
toenemen en zal er met lagere
prijzen rekening gehouden
moeten worden. In de afgelo
pen week wist de vraag naar
rettich geen gelijke tred te
houden met het aanbod. De
prijs daalde met bijna 6 dub
beltjes per stuk en kwam uit
op 80 cent. In aanvoer en prijs
wordt er weinig verandering
verwacht. Koolrabi werd in de
afgelopen week ook goedko
per, de gemiddelde prijs kwam
op 99 cent per stuk uit (vorig
seizoen 1,26). Het aanbod zal
niet veel meer groeien, lagere
prijzen lijken onwaarschijnlijk.
De vraag naar radijs bleef uit
stekend, de prijs liep op naar
gemiddeld 1,01 per bos. De
aanvoer zal niet veel meer
groeien en blijft zeker kleiner
als vorig seizoen. Als gevolg
van een minder sterke vraag,
wordt er wel met lagere prij
zen rekening gehouden. De
prijzen voor andijvie en spina
zie kwamen onder zware druk
als gevolg van het snel groter
geworden aanbod. Beide ge
wassen moesten meer als een
gulden per kilo inleveren.
Andijvie bracht 1,47 per kilo
op en voor spinazie bleef de
veilingklok staan op gemid
deld 1,20. Door het groter
geworden aanbod van ijsberg
sla daalde de prijs naar 1,-
per stuk. Het is niet uil^
ten dat de prijs de kori»
week nog verder daalt. L
gens traditie is er voor d<
sen een sterke vraag
bloemkool. Dit was ook i*
afgelopen week het gevai
gemiddelde prijs liep op'
3,40 per stuk. Na de fee)
gen worden er voor dit g
lagere prijzen verwacht, r
de groene courgettes daali
prijs naar 1,32 per stuk.
voor dit gewas heeft de f
missie van de EuropeseW
meenschap de referentii
voor april vastgesteld, c
komt op 183,18 per lOOg
Paksoi raakte in de afgei
week helemaal uit de graF
werd slechts 3 dubbeltje
kilo betaald. Voor snijt
trok de prijs aan naar jt
per kilo.
De consument heeft vorige
week kunnen ervaren dat de
prijzen duidelijk consument
vriendelijker zijn geworden.
De periode dat praktisch alle
groente stevig aan de priis
was is voorbij. Gewassen als
spinazie en andijvie werden
een heel stuk goedkoper en
dit blijven ze voorlopig ook
wel. Voor een kilo andijvie
ligt de prijs nu rond 3 gulden.
Spinazie kost gemiddeld 2.40
per kilo. Beide gewassen zijn
ook tegen lagere prijzen te
koop, dit heeft dan weer te
maken met de kwaliteit. Voor
de Pasen werd de bloemkool
duurder als gevolg van een
sterke vraag. In de komende
week wordt de bloemkool
goedkoper, de prijs zal tussen
4.- en 6.- per stuk liggen.
De aanvoer van courgettes
komt nu ook weer goed op
gang en de prijs daalt weke
lijks. Op het ogenblik ligt de
prijs op gemiddeld ƒ2.50 per
stuk. Paksoi is spotgoedkoop
geworden, een kilo kost nu 60
cent. Bospeen wordt nu ook
snel goedkoper, de prijs ligt
tussen 3.40 en 6.00 per bos.
Voor een kilo postelein be
taalt men gemiddeld 6.00,
maar in de loop van de week
wordt dit gewas goedkoper.
Raapsteeltjes zijn flink in prijs
gedaald, men betaalt 50 a 60
cent per bosje. Een kilo Chine
se kool kost nu ƒ2.40. Er
komt ook weer tuinkers op de
veilingen, de prijs komt op 96
cent per doosje. Hollandse
snijbonen en sperziebonen
zijn bepaald niet goedkoop.
Snijbonen kosten 8.50 pér
halve kilo en de sperziebonen
20.20 per halve kilo. Er zijn
ook goedkopere bonen in de
handel. Sperziebonen uit Se
negal kosten 3.70 per halve
kilo en voor snijbonen uit
Spanje betaalt men nu ƒ3.60
per halve kilo. Voor sla ligt de
prijs tussen 80 cent en ƒ1.10
per krop. De rode Hollandse
export paprika's zijn goed
koop, ze kosten 4.45 per hal
ve kilo. De groene paprika's
zijn een heel stuk duurder na
melijk ƒ7.40 per halve kilo.
De ronde tomaten kosten nog
steeds 3.98 per halve kilo.
Voor een halve kilo vleesto
maten moet men rekenen op
5.50. Komkommers waren
voor de feestdagen duur, de
prijs lag tussen ƒ1.10 en ƒ2.80
per stuk. In de loop van de
week worden ze waarschijn
lijk goedkoper. Koolrabi kost
gemiddeld 1.80 per stuk. Met
uitzondering van klasse I
werden alle overige sorterin
gen van witlof goedkoper.
Voor prima snijlof hoeft men
niet meer te betalen dan 2.80
per kilo. Voor witlof van
Sperziebonen: goed aan de prijs.
,klasse II ligt de prijs rond duurder geworden en kost nu
ƒ4.80 per kilo. Uien zijn nog 1.28 per kilo. Goedkope ap-
steeds goedkoop, ze kosten 36 pelsoorten zijn op het ogen-
cent per kilo. Winterpeen is blik Golden Delicious, 94 cent
tot 1.80 per kilo. Blonde
koop, 88 cent per kilo. Ij
barts 1.60 per kilo en dé
ƒ2.00 per kilo.
DEN HAAG De eind vorig jaar begonnen
actie „Steen voor Steen" van de Stichting tot
Instandhouding van de Joodse Begraafplaats
aan de Scheveningseweg loopt prima. Er is nu
een bedrag van 60.000 gulden opgebracht, be
staande uit enkele zeer substantiële giften en
talloze kleine donaties uit zeer brede lagen
van de Haagse bevolking. Daaruit is de Stich
ting gebleken, dat de actie zich in de sympa
thie van de Hagenaars mag verheugen.
De Stichting heeft in nauwe Graven
samenwerking met het ge
meentelijk Bureau voor Monu
mentenzorg een restauratie
plan ontwikkeld, dat bestaat
uit vier fasen van elk één jaar.
De totale kosten van de res
tauratie belopen 1,1 miljoen
§ulden. Het grootste deel van
at bedrag hoopt de Stichting
uit subsidies van de overheden
te kunnen bekostigen (bij de
rijksoverheid is een subsidie
verzoek ingediend), maar een
bedrag van 4 ton zal men toch
als eigen aandeel in de restau
ratiekosten moeten kunnen
ophoesten. De actie „Steen
voor Steen" is bedoeld om
deze som bij elkaar te krijgen.
Geschiedenis
De Joodse Begraafplaats aan
de Scheveningseweg is een
stukje Haagse historie van on
vervangbare waarde. Over
tien jaar is het drie eeuwen ge
leden dat de eerste begrafenis
op deze begraafplaats plaats
vond. Het „Jodenkerkhof", zo
als de begraafplaats in de
volksmond heet, is één van de
oudste begraafplaatsen van
Nederland en de oudste van
Den Haag. Zij is bijna honderd
jaar ouder dan de in 1780 ge
stichte Scheveningse begraaf
plaats „Ter Navolging".
Van 1694 tot 1906 werden de
doden van de Haagse Joodse
Gemeenschap op deze begraaf
plaats ter aarde besteld. Daar
na werd in Wassenaar een
nieuwe begraafplaats in ge
bruik genomen, omdat het ter
rein aan de Scheveningseweg
te klein was geworden. Toch
werden er ook na 1906 op de
begraafplaats aan de Scheve
ningseweg nog doden bijgezet,
zij het na de oorlog en zeer
sporadisch. Globaal kan men
zeggen, dat de begraafplaats
een kleine drie eeuwen dienst
heeft gedaan en na de oorlog
in verval is geraakt, omdat de
uitgedunde Joodse gemeen
schap de kosten voor het
noodzakelijke onderhoud niet
meer kon dragen. De begraaf
plaats wordt tegenwoordig nog
maar zelden gebruikt
Men vindt op de Joodse be
graafplaats graven van joden
uit alle lagen van de bevol
king: van marskramers, han
delaren in fournituren, bede
laars, goudsmeden, kleine
geldwisselaars, fotografen lage
en hogere ambtenaren, winke
liers, kunstschilders, bankiers,
rechters, dichters, professoren
en artsen. Men vindt er de zer
ken van de graven van Jozef
Israëls, de gebroeders Elkanan
en Salomon Verveer, de eerste
joodse minister Godefroye, le
den van de bankierfamilie
Lissa, Kann en Boas, de stich
ters van het persbureau Vaz
Diaz, de kramersfamilie Lasse,
leden van de slagersfamilie
Alter, Turksma en Koekkoek
(die hun zaken in de Wagen
straat hadden), Lion Entho
ven, oprichter van de Pletterij,
leden van de juristenfamilies
De Pinto, Belinfante en Asser
en de beroemde joodse geleer
de Tsadiek Cohen Belinfante.
De zerken, waaronder die van
bekende rabbijnen als Rabbijn
Saul Halevie en zijn opvolgers
Rabbijn Mesritz, Rabbijn Leh-
mans, Rabbijn Tal en Rabbijn
Berenstein alsmede Dinah, de
geleerde vrouw van Rabbijn
Halevie, zijn van bijzonder
historisch belang.
Het terrein van de begraaf
plaats, dat in 1693 door
Alexander Polak in erfpacht
werd aangekocht, lag in wat
toen de „Wildernisse omtrent
Scheveningen" werd ge
noemd. Het lag buiten het
Scheveningse tolhek, dat nu
aan de Kerkhoflaan op een
forse steenworp van de oor
spronkelijke plaats is opge
steld.
Restauratie en herstel van de
ommuring en de zerken op
korte termijn is noodzakelijk
om het uiteindelijk door alge
heel verval verdwijnen van
deze begraafplaats die als
Haags-Joods monument van
belang is te voorkomen. De
begin vorig jaar in het leven
geroepen Stichting tot In
standhouding van de Joodse
Begraafplaats te 's-Gravenha-
ge heeft zich ten doel gesteld
dit beschermde monument te
herstellen en daarvoor de no
dige fondsen bijeen te bren
gen.
Inventarisatie
Er moet op de Joodse begraaf
plaats die wordt ingesloten
door de Timorstraat, de Burge
meester Patijnlaan en de Sche
veningseweg en vlakbij het
Vredespaleis ligt heel wat
gebeuren. Allereerst moet de
ommuring met een totale leng
te van 550 meter worden ge
restaureerd. Verder zijn de
2810 zerken aan een forse op
knapbeurt toe: ze zijn verzakt,
gescheurd of overwoekerd.
Bovendien is ook de beplan
ting en de begroeiing op de be
graafplaats hard aan een grote
opknapbeurt toe. Tenslotte
moet ook het uitvaarthuisje
worden hersteld. De zerken
zijn voorzien van soms uitvoe
rige teksten in Hebreeuws, die
uit (cultuur)historisch oogpunt
een belangrijke bron vormen,
zowel voor de geschiedenis
van de joden als voor die van
Den Haag. Het leesbaar maken
van de teksten, de inventarisa
tie ervan en de beschrijving
van de zerken is een tweede
jk doel van de Stich-
t0WiïËbL
De Joodse begraafplaats in Den Haag, die aan restauratie toe is.
ting. Laatstgenoemde klus jaar aan het 300-jarig bestaan
vergt alleen al een bedrag van van de begraafplaats die
rond de 200.000 gulden. De dan hersteld is op een sobe-
Stichting hoopt dat over tien re wijze aandacht kan worden Bijdragen
gegeven. J
Elke bijdrage,groot en klein, Een leidraad voor wat er met
is bij de Stichting welkom, bedragen van verschillende
grootte kan worden gedaan
ziet er als volgt uit: schoonma
ken van één zerk: 25 gulden;
rechtleggen scheefgezakte
ADVERTENTIE
Auto tegen
boom
SASSENHEIM Een 20-jari-
ge automobilist uit Noordwij-
kerhout is zaterdagmiddag met
verwondingen aan zijn hoofd
opgenomen in het Academisch
Ziekenhuis Leiden. Dat ge
beurde nadat hij op de Carolus
Clusiuslaan ter hoogte van
Teylingen tegen een boom was
gereden. De man keek al rij
dend om omdat hij een kennis
zag.
zerk: 75 gulden; schelf
zerk herstellen: 100 k
gemiddelde kosten voB
zerk: 275 gulden; hersP
een zwaarbeschadigde
700 gulden; herstel vCJ
meter muur: 800 guld?'
adres van het secretariP
de stichting is: KerIC
hlaan 4a, 2243 CM Was I
De bankrelatie van de*
ting is de Amrobank
venhage, nr. 45.22.89,51*
ronr. bank 3054). Hed
nummer van de Stichfe
3376801. Mogelijkhedn
over dus, om een bijdra^f
de instandhouding vaK
stuk onvervangbaar Def-
te storten. I
ie
Opvolgers ScL
moeten zich vt
26 april meldic
DEN HAAG Mf
Rietkerk (Binnenlij
Zaken) heeft de Ij;
meestersvacature in Lij
Haag officieel bekenjjj
maakt. Kandidaten vo^
opvolging van de op le
met eervol ontslag vel y
kende burgemeester
Schols moeten zich vfo
april melden. Tot diu
turn kunnen sollicfL
brieven gericht wf
aan de Commissaris
Koningin, S. Patijn.
EN EEN COMPLETE AGENB,
AEGON
Ahold
Akzo
ABN.
Amrocum.div.63
Amrodiv.85
DordtschoP
DordlschoPr
Elsevler-NDU
Elsev.dlv.85
FrleschGr.H.
Gist-Broc.
Glst-Brocd)v85
beurs 4-4 beurs 9-4
184.50 181.00
213.00 212.50
108.80 108.80
398.50 397.50
215.00 215.00
70.90 70.50
180.40 178.50
176.50 174,00
110,80 109,50
108.00e
58.00 58.50
181.80 181,80
177,50
157.30 156.50
139.30 138.50
123.50e
62,10 61.80
57.70 57.20
Nat.Ned.div.85
N.M.B.
N.M.B.dlv.85
NedlloydGr.
Oco-v.d.Gr.
Ommeren Van
Pakhoed Hok).
Philips
Phihpsdlv.85
VerBezit VNU
VNUdiv 85
VolkerStovin
boss 4-4 beuair
202.50 20of!?
69.40
67.60
168.90
180.50 181*
313.00 313*
30,20
66.70
57,40
55.90
72.10
138.00
67.20
207.50 207[
200,60 2011
35.40 3Sj
103.50 104'
