„Zoals een boer sporen achterlaat,
zo laat ik mijn boeken achter"
ieteman en Birza zijn
ch van kwaad bewust
DE
KEER
Goed gebundeld": prima verhalen voor spotprijs
FA achter de perstafel in
ltszalen, onder het wa-
)g van Vrouwe Justitia,
101.00 auteurs bijna dagelijks
1ft nneen baders maar °°k
lö.Uljfers van misdrijven
Jlir e rechter verschijnen.
met ons boek beogen
WP/fjrzer duidelijk te maken
1 art cr'nsen meer en betere
Sri hebben zichzelf tegen
iren te beschermen", is
Je reactie van Soeteman
'MtVL als er wordt gevraagd
>t verhaal over de tot-
1pming van hun boek.
ïzer wil vaker
"bonden boeken
Nieuwe woorden in boek met beperkingen
Vier handtekeningen
^KEN
C&idócSouaanl
VRIJDAG 22 MAART 1985 PAGINA 9
Ter gelegenheid van de Boeken
week sloegen twee uitgevers de
handen ineen en zorgden voor
de uitgave van een% bijzonder
aardig boekje met „Nederlandse
verhalen van nu" onder de titel
„Goed gebundeld". Bruna en
Meulenhoff hebben in deze uit
gave samengewerkt, zodat er
nogal wat auteurs aan het woord
een centraal thema of zoiets ont
breekt, maar in het kader van
een dergelijke uitgave is dat he
lemaal geen nadeel.
Zo is van Biesheuvel een ver
haal van grote klasse opgeno
men, dat vorig jaar verscheen in
zijn jongste bundel „Reis door
mijn kamer": het merkwaardige
gebeuren rönd de toneelspeler,
die tijdens een voorstelling,
waarin hij een schrijver uit
beeldt, metterdaad een verhaal
schrijft, dat hij daarna achteloos
in de prullenbak werpt. Een
prachtig en wonderlijk verhaal.
Boude wijn Btlch draagt wat her
inneringen aan zijn jeugdjaren
in Wassenaar bij, zoals ook Adri-
aan van Dis met jeugdherinne
ringen („Nathan Sid") in dit
boekje voorkomt. Remco Cam-
pert is er met episoden uit vorige
vertellingen over Somberman,
die nu de held van het Boeken
weekgeschenk is. Hermine de
Graaf, Maarten 't Hart, Ethel
Portnoy, Helen Knopper en Re-
nate Rubinstein hebben ook bij
gedragen tot dit boekje.
De columniste M. Mus, die be
kend werd door haar wekelijkse
„Notities van een bijstandmoe
der", die in Vrij Nederland ver
schijnen, werd vorig jaar gebun
deld. Enkele van die notities zijn
ook opgenomen als onderdeel
van „Goed gebundeld". Heel
veel belooft een zeer overtui
gend verhaal van Vonne van
der Meer, die als schrijfster al
leen nog maar wat publiceerde
in Hollands Maandblad en die
pas in de tweede helft van dit
jaar haar officiële debuut zal be
leven, bij De Bezige Bij. Haar
verhaal over een echtpaar, dat
geconfronteerd wordt met een
wederzijdse diep verborgen be
langstelling voor vormen van
sexuele beleving, waar ze zich
eigenlijk voor schamen. Het is
verteld vanuit de ervaring van
de vrouw, die pornografische
boekjes van haar man ontdekt
en daardoor langzamerhand tot
een erkenning van eigen ver
gaande fantasieën komt.
Met „Goed gebundeld" kan de
lezer voor weinig geld bijna
twintig verhalen aanschaffen,
die er zijn mogen. Een mooie
keuze.
JAN VERSTAPPEN
„Goed gebundeld Neder
landse verhalen van nu". Uit
gave Bruna. Prijs 10,- (alleen
in Bruna-winkels).
rchts) en Soeteman bij de aanbieding van hun boek „Van Kwaad bewust" aan WD-fractie-
jpels, tevens voorzitter van de vaste Kamercommissie voor justitie.
hun journalistieke
in Nederlandse
alen, waar zij elkaar
5 regelmaat van de
sgenkomen, groeide
"sen Fred Soeteman
aa<3 ib Birza (wiens ver-
J ook geregeld in
I krant staan) een
samenwerking, die
pdde in hun boek
■■kwaad bewust" (on-
il: „Raadgever voor
G )ersoonlijke veilig-
misdaad en zij groeit
-____pds. Dat mag in Neder-
HfllJ k hardop worden ge-
^1 er zo wordt bezuinigd
lolitie- en justitieel ap
paraat, op de rechterlijke
macht en op het gevangenis
wezen, is er een extra reden
waarom de burgers zelf zijn
(bescheiden) steentje bijdraagt
aan de bestrijding van crimi
naliteit", aldus Soeteman en
Birza. „We vinden het uitste
kend als mensen bang zijn ooit
slachtoffer van een misdrijf te
worden.' Wie zijn ogen sluit
voor criminaliteit is maat
schappelijk blind. Angst is, net
als pijn, uiterst nuttig als be
schermende factor. Zolang ze
birinen de perken blijft en niet
ontaard in redeloze paniek.
Angst kan worden omge
vormd tot voorzichtigheid:
dooi; maatregelen te nemen ter
vermijding van risico's kan
men zich vervolgens vrijer be
wegen. Anders gezegd: Angst
voor criminaliteit is goed, als
je aan angst maar richting
weet te geven". Volgens Soete
man en Birza loopt één op de
drie Nederlanders kans het
slachtoffer van een misdrijf te
worden. In Amsterdam is die
verhouding zelfs 1:1.
„Veel mensen denken dat al
leen hun buurman de dupe
wordt, maar nooit zijzelf. In
onze rechtbankverslaggever
spraktijk vragen wij ons ver
bijsterd af waarom mensen het
slachtoffer van misdrijven
werden. Als men minder arge
loos was geweest, minder naïef
ook en als men meer aan pre
ventie had gedaan zou het
nooit zou ver zijn gekomen."
Soeteman en Birza zijn bij het
schrijven van wat zij de „ogen-
opener" noemen niet over een
nacht ijs gegaan. Behalve dat
zij deskundige adviezen in
wonnen (ondermeer van de
zijde van de psychiatrie) na
men zij ook een hoge stapel
wetenschappelijke literatuur
door, veelal geschreven in een
jargon dat voor de gewone
man haast onleesbaar is. Uit
die informatie putten de au
teurs ondermeer het gegeven,
dat momenteel een kwart van
de misdrijven wordt opgehel
derd en dat driekwart van de
daders niet wordt gegrepen.
„Daaruit valt te concluderen
dat misdaad loont, met gevolg
dat de burger zichzelf steeds
meer moet gaan beschermen.
Elke maatschappij heeft de
criminaliteit die zij verdient.
En die maatschappij is deels
weer aan de criminaliteit ont
sproten. Vandaar dat her en
der gepleit wordt dat crimina
liteit reëel en vooral verdraag
zaam zal worden behandeld,
hoewel ze een probleem vormt
voor de geestelijke volksge
zondheid omdat ze voor velen
een bron is van ellende, onbe
hagen en ergernis".
JAN BRUIN
sen veel meer gebonden boeken in de handel moeten zijn
het geval is. Dat valt op te maken uit een onderzoek in
it van de Organisajtie van Fabrikanten van Grafische
ïidukten, waarin onder meer alle boekbinders en bro-
rs zijn vertegenwoordigd. Uit het onderzoek blijkt dat de
l lf een voorkeur aan de dag legt voor gebonden boeken,
Hdat op een iets hogere prijs uitkomt. Belangrijkste over-
daarbij is de duurzaamheid. Gebrocheerde boeken, zoals
en paperbacks, zijn gelijmd, en vallen na intensief ge-
og wel eens uit elkaar.
ADVERTENTIE
BOEKHANDEL
LEIDEN LEIDERDORP
OEGSTGEEST KATWIJK
VOORSCHOTEN
boeken zijn bij one
baa/. 61 vla onze TERMINAL te
bottellen en den binnen drié de*
gen verkrijgbaar.
C heeft ontdekt dat de lezer vaker een pocket of paper-
oet kopen dan hij eigenlijk zou willen, omdat de uitgever
?t de keus laat. De uitgeverijen hebben zelf een voorkeur
brocheerde boeken, onder meer vanwege de goedkope
iekosten. Bovendien is er onder de uitgevers een tendens
leerde boeken te beschouwen als progressief en cultureel,
nden boeken als conservatief, degelijk, maar ook minder
I Zo werd in 1983 60,8 procent van de historische-, fami-
damesromans uitgegeven in gebonden vorm, maar werd
Öcent van de literaire romans, verhalenbundels en novel-
gebracht als pocket en paperback.
ösverschil is voor de uitgever volgens het onderzoek mi
jlen gebonden boek kost de uitgever ongeveer 1,75 extra,
n de winkel is dat prijsverschil al opgelopen, afhankelijk
l soort boek, van vijf tot twintig gulden per boek. Voor de
che-, familie- en damesromans geldt een extra prijs voor
jonden boek in de winkel van gemiddeld 4,50, voor de
P gebonden boeken is dat f9,- en voor non-fiction ergens
de f9,- en 20-. De meeste consumenten hebben dat er
(graag voor over.
ens heeft de FGE over het onderzoek een gebonden
pitgegeven, waarin de artikelen die over gebonden en ge-
?rde boeken zijn verschenen in Het Boekblad zijn gebun-
fit dat zeer dunne en kleine boekje „De Kneep" blijkt dat
en boeken toch een stukje duurder zijn: dertig bladzijden,
ns allemaal bedrukt, voor vijftien gulden. Daarbij zit dan
h lexicon met in de boekenbranche veel gebruikte woor-
genomen. „De Kneep" (een boekbindersterm voor de ge-
gleuf in de band van gebonden boeken) kan worden ver-
719-«door het bedrag over te maken op postrekening 399278
.FGE in Amsterdam
Geen krant ontvan
gen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur,
zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur,
telefoonnr.071-
122248 en uw krant
wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
HET AVONTUURLIJKE LEVEN VAN SCHRIJVER HEERE HEERESMA
Vroeger reed hij op opge
voerde brommers, thans
scheurt hij in opgevoerde
Franse auto's door Europa
en luistert daarbij graag
naar blue grass muziek
(„daar rijd ik goed op"). Hij
schrijft graag brieven,
maar heeft aan het letter
lijke schrijven van boeken
een bloedhekel. Heere
Heeresma.
Hij geeft al jaren „geen" interviews
meer, maar weet toch regelmatig in
de publiciteit te komen door journalis
ten mee te delen dat hij bij wijze van
uitzondering een allerlaatste vraagge
sprek toestaat. Voor zijn privéleven
heeft hij een brandscherm opgetrok
ken. Zijn huis Maison De Branding in
de Franse Ardêche ligt op een onge
naakbare klip. Het heeft hem inder
tijd zelf twee maanden gekost, voor
dat hij over genoeg rijvaardigheid be
schikte om het huis per auto te kun
nen bereiken. Geen hinderlijke Heer-
esmatoeristen dus, want als ze er al
komen, schiet hij ze de hoeden van de
kop.
Zijn loopbaan als schrijver laat hij be
ginnen met een bundeltje gedichten
dat hij in 1954 in het tuchthuis
schreef. Vorig jaar was hij dus dertig
jaar schrijver. Hij denkt een van de
meest verfilmde auteurs van West-
Europa te zijn. Bovenal is hij schrij
ver, wat iets heel anders is dan litera
tor.
„Wanneer u met een literator spreekt
zult u ontdekken dat diens ganse hori
zon wordt bestreken door de litera-
tuurbeoefening. Pakweg 95% van de
literatuur gaat over het heerlijk ego,
het superieure zelf van de literator. Ik
ben een schrijver. Dat is een ander
slag. Ik leef niet voor de literatuurbe-
oefening. Ik verlies mijn boeken tij
dens mijn leven. Mijn boeken zijn
geen doel op zich. Ze zijn een gevolg
van mijn manier van leven. U kunt
mij het beste vergelijken met een
agrariër in Noord-Groningen die op
een nevelige dag voren trekt door zijn
bietenvelden. Hij duikt op aan de ho
rizon en verdwijnt weer in de nevel.
Zoals die boer sporen achterlaat, zo
laat ik boeken achter. Schrijvers heb
ben ook doorgaans een boeiender le
ven dan literatoren. Mijn slag jaagt
over de wereld en beleeft de malste
avonturen. M'n hele leven is een
avontuur en af en toe rolt daar een
boek uit. De anderen zitten in hun
studeerkamer de literatuur te beoefe
nen".
de beweging „terug naar de natuur".
Heere: „Laat me niet lachen. Terug
naar de natuur willen ze toch, hè?
Nou laat ik je vertellen dat we in dit
land alleen maar lillende emotionele
ballen gehakt willen wezen, die door
de overheid allang zijn ingepakt en
doorgetrokken. Gelukkig worden de
tijden harder". Het ziet er volgens
Heere naar uit dat die in zijn ogen
verfoeilijke trend iets aan het afne
men is.
Waar de emotionele benadering de
hoofdrol gaat spelen, daar verliest
zijns inziens het zindelijke denken
prompt alle terrein. En literatuurbe-
oefening (scheppen dus) behoort in
zijn visie juist een zaak van het ver
stand te zijn. Vormgeven (hij noemt
het: van natuur tot cultuur komen)
kan een mens alleen met wat hem on
derscheidt van het gedierte: z'n ver
stand. En dat staat volgens Heeresma
op het ogenblik bij veel mensen op
tilt Ook in de literatuur.
Heeresma is uiterst tevreden over de
verfilming van zijn „Een dagje naar
het strand" door Theo van Gogh, die
nu ook Wolkers' „Terug naar Oegst-
geest" gaat verfilmen. Over de samen
werking met Van Gogh: „Ik heb de
naam een moeilijk en gevaarlijk man
te zijn. Ik zie er niet tegenop een da-
mesriiwiel door een raam te gooien en
ik heb tweede dan karate. Producent
Gied Jaspers en regisseur Van Gogh
benaderden me dan ook aarzelend.
Maar ik heb van de samenwerking
met die mensen geen moment spijt ge
had. Ik had niet gedacht dat het in dit
land nog mogelijk was mensen te ont
moeten die zich aan hun afspraken
houden en die zelfs op het gebied van
de financiën volkomen te vertrouwen
zijn".
Tijdschrift
Slangenkuil
„Ik onderhoud geen enkele relatie
met de wereld van de literatuur. Ik
vind het een slangenkuil, te vergelij
ken met het klimaat van de hogere
regionen van de PvdA wanneer er
weer eens een plaats te vergeven is.
Er is gewoon een soort literaire maf
fia, die regelmatig biieenkomt met on
der meer meneer Poll van NRC/Han
delsblad".
„Ik ben ook niet on speaking terms
met de pers. Als Ischa Meijer mii op
belt voor een interview, zeg ik: beste
Ischa, dat moesten we maar niet doen,
want zo'n gesprek is slecht voor mijn
naam. En als Adriaan van Dis me zou
benaderen, is mijn vraag aan hem:
waarom zou ik met u een gesprek
voeren? Dan volgt een doodse stilte.
En dan zeg ik: juist, déérom niet".
Heeresma komt uit een schippersfa-
milie. Grootvader van vaderszijde was
de laatste theeclipperkapitein. Die is
dan ook op zee gebleven. Grootvader
van moederszijde was reder. Heere
Heeresma heeft zelf ook gevaren en
heeft thans een schoener, die op het
ogenblik in Scheveningen (De plaats
waar „Een dagje naar het strand"
speelt). Hij moet niets hebben van de
trend van het zich kwetsbaar opstel
len, van de emotionele benadering
van mensen onder elkaar, noch van
Heeresma heeft zich nu ook in de tijd
schriftenwereld gestort met de uitga
ve van Moviola, in de ondertitel een
tijdschrift tot Rust en Vreugd in film
en cultuur genoemd. Moviola is vol
gens Heeresma, Jaspers en Van Gogh
een tijdschrift dat spot met alle wetten
van het tijdschrift. Heeresma: „Het
past niet in bestaande kaders en het is
mooi dat zoiets nog kan gebeuren. Het
is een levend organisme, dat gewoon
ontstaat. Je kunt je er piet op abonne
ren; het kost ons alleen maar geld.
Voor dit soort dingen moet je niet bij
de officiële literatuur zijn. Die wenst
alleen maar gesubsidieerd te werken.
Kijk maar naar al die strontvervelen
de zogenaamde literaire bladen, vol
zwaarwichtigheid. Ze storten onder
hun eigen gewicht ineen. En wat zie
jeeen zwart gat".
Lezingen geeft Heeresma niet of nau
welijks meer: „Ik ben er mee opge
houden, omdat ik een zo sterke en
suggestieve persoonlijkheid heb, dat
ik hele zalen kan laten doen wat ik
wil". Waarom dan deze boeiende be
zigheid gestaakt? „Dat heeft te maken
met macht. En macht, waarde heer,
corrumpeert. Dus: weg er mee". Zelf
kritiek dus? „Ja hoe heb ik het nu? Ik
ben een volwassen persoon. Je kunt
jezelf wel enige tijd belazeren en som
migen blijven er tot hun dood mee
doorgaan, maar voor mij is het uur
van de waarheid al lang geleden aan
gebroken".
Alcoholist
Drinkt Heeresma? Heere: „Meneer ik
ben alcoholist". En daarom drinkt hij
niet meer? „U zegt het en zo is het. Ik
ben 42 keer ter ontnuchtering opge
sloten in politieposthuizen. Ik heb een
veroordeling aan de broek voor vijf
jaar ondertoezichtstelling van het me
disch consultatiebureau voor alcoho
lisme. Het enige gevolg was dat ik tij
dens het eerste gesprek de directeur
van het bureau zover kreeg dat hij
met mij in het café het gesprek voort
zette en dat ik hem twee uur later op
de handkar thuis kon brengen. Ik ben
met schande weggejaagd uit de Jelli-
nekkliniek, omdat ik de „patiënten" 's
Heere Heeresma: „Ik zie er niet tegen
op om een damesrijwiel door een
raam te gooien".
nachts stiekem meenam naar het café
even verderop".
Schrijven doet Heeresma op een ge
wone kofferschriifmachine die hij
voornamelijk in hotelkamers op de
knieën bedient. Hij heeft ook andere
mogelijkheden uitgeprobeerd, maar
die bevielen niet. Heeresma: „Toen ik
mij eindelijk die weelde kon veroorlo
ven, heb ik met de mijnen (zijn huis
genoten) een studeerkamer ingericht
met onder meer donker eikehouten
kasten en ander luxe kantoorgerief.
De boekenkasten liet ik vullen door
een boekhandel. Toen heb ik ook een
banaanvormig bureau laten komen,
mijn uitgever heb ik een bureaustoel
van 7500 gulden laten geven en ik
heb een electrische schrijfmachine
aangeschaft. Toen ben ik gaan zitten
en heb gekeken naar de electrische
schrijfmachine, maar het was al te
laat. Ik had te lang in armoedige ho
tels met de machine op m'n schoot
moeten verkeren... Ik werk dus nog
steeds met portables".
„Op reis koop ik in elke stad een por
table en die zet ik op m'n knieën en
dan schrijf ik mijn verhaal. Met bloed,
zweet en tranen, want ik heb er een
ontzettende hekel aan. Mijn geachte
collega's zullen u gaarne exact vertel
len van de schoonheid van het schep
pend proces. Ik zal daarover gaan na
denken als ik zeventig ben. Alleen
thrillers schrijven vind ik enig. Voor
de rest dank ik God als het weer ach
ter de rug is, waarna ik m'n machine
„verlies". Ik heb in mijn leven zeker
dertig, veertig machines „verloren".
En ik ken maar één criticus: de tijd.
De tijd heelt niet alleen alle wonden.
De tijd zeeft ook wat de moeite waard
is".
Voor Heeresma is het kunstenaars
schap hem niet zoals bij zovele broe
ders en zusters in de kunsten, al in
zijn vroegste kinderjaren aan komen
waaien. Hij deed stoute dingen en gaf
bijvoorbeeld onder meer de voorkeur
aan nachtelijke inklimming van be
lendende percelen. Om jongedames te
bezoeken? Heere: „Nee, bontjassen...
En ik kan u vertellen dat een nerts
van 7,5 mille bij de heler niet meer
opbrengt dan hooguit 1200 gulden.
Dat waren dus armen vol voordat je
een beetje maandsalaris haalde". Dus
u heeft een rijk leven achter de rug?
„God zal me kraken ja. Propvol".
Schriftstudie
Heeresma houdt zich behalve met
schrijven, bezig met Schriftstudie. Hij
bestudeert de oorspronkelijke teksten,
niet de Latijnse en Griekse vertalin
gen van de bijbel. Hij doet dat samen
met zijn zoon Heere jr. en binnen
joodse kaders. Volgens Heeresma le
ven we in een Grieks/Romeinse sa
menleving En het Grieks/Romeinse
denken of liever voelen, staat volgens
hem diametraal op het Hebreeuwse
denken. Publikaties over deze studie
onttrekt hij aan zijn schrijversschap
en geschieden onder strikt pseudo
niem in het Jiddisch. In New York
zijn al enige publikaties uitgegeven.
Heeresma twijfelt niet aan het bestaan
van God. „Natuurlijk niet Ik heb m'n
verstand toch op de goede plaats zit
ten. Elk nadenkend mens in confron
tatie met de Schrift, komt tot dezelfde
conclusie. Mensen die dat niet doen,
hebben een enorme leemte aan ken
nis. Die moeten eerst maar eens be
ginnen te twijfelen aan hun eigen
leemte".
Wat wil Heeresma met zijn werk, met
zijn boeken, zijn verhalen' Wil hij de
mensen een spiegel voorhouden? „Ja,
dat is een van de elementen van mijn
werk. Ik ben geen moralist, want ik
sla iedereen volwaardig aan, ook al is
het een knoeier. Maar ik zeg wel wat
ik te zeggen heb en verder moet ie
dereen zelf maar zien wat hij er mee
doet. Het drama en ook de aardigheid
van dit werk is dat de ene helft van
de lezers uit z'n stoel rolt van het la
chen en de andere helft in een hope
loze treurigheid verzinkt"
Brieven
Heeresma krijgt per jaar veel brieven
van lezers. Het zijn er in totaal nu ze
ker tien of twaalfduizend. Hij bewaart
ze en stuurt ze naar het Letterkundig
Museum, omdat ze een ideale bron
vormen om een schrijver tenslotte te
fixeren, meent hij. Aan de hand van
die brieven kunnen conclusies wor
den getrokken. Hij beschouwt de brie
ven als vertrouwelijk en gebruikt ze
dus niet als bronnen voor nieuwe ver
halen. Wel meent hij dat uit de brie
ven het gezicht opdoemt van het le
zende publiek. Uit die „fanmail" ont
staat wel eens een langduriger brief
wisseling. De brieven hebben ook ge
leid tot een kring van mensen die zich
met bijbelstudie bezighouden.
Post leidt ook tot andere zaken. Kort
geleden is een doctoraalscriptie ver
schenen over Heeresma's boek Han de
Wit. De scriptie is van ene Henk
Reurslag uit Nijmegen. Heere „In
april komt er een herdruk van Han
de Wit uit, met een leuze uit die doc
toraalscriptie. Reurslag heeft namelijk
iets buitengewoons gedaan. Hij heeft
de figuur Han de Wit naast een ande
re litteraire figuur geplaatst, namelijk
Frits Egters van Van het Reve. Als je
dat leest èn de conclusies, dan gaan je
haren recht overeind staan".
Wasserettes
In Zuid-Frankrijk heeft Heeresma
een keten van wasserettes opgericht
en hij is nu ook bezig met de export
van videocassettes naar Afrika.
Heere: „Ik geloof dat er in heel Afri
ka tien video-apparaten bestaan, maar
de handel wordt gedumpt; wat heet?
Met containers vol. Waar het spul
blijft zou ik u echt niet kunnen zeg
gen Het blijft ergens. Als u naar Afri
ka gaat ziet u daar onafzienbare ter
reinen met materialen. Er liggen er
gens twintig hectaren met bulldozers,
waaruit de lianen opkringelen Maf
gewoon. Maar handel is voor mij een
ontspannende bezigheid, waar ik ont
zettend om moet lachen".
Hij heeft die handelsgeest niet van
huisuit meegekregen. „Van huisuit
ben ik een inbleke dichter, die in tra
nen uitbarst wanneer de deur te hard
in het slot valt. En dat blijf ik. Huise
lijk ook, met gehaakte kleedjes op een
Perzisch tafelkleed onder een hang
lamp. Maar het leven heeft me de
weelde niet gegund om daar aan toe
te geven. Zo eenvoudig is dat".
GÊ TOL
ver
In een levende taal komen
voortdurend nieuwe woorden
in gebruik. Alleen al sedert
1970 heeft dr. Riemer Reinsma
er ongeveer 1400 gevonden en
verzameld in zijn pocket „Neo
logismen". Van „aandachtsge
bied" tot het scheldwoord
„zwartjoekel". „Tweeverdie
ner" staat er ook al in, „voor
deurdeler" nog niet: de taal
vorming gaat door. Bovendien
heeft Reinsma zijn keuze nog
beperkt tot woorden, die hij
twee of meer keer in verschil
len bronnen aantrof of meer
malen in gesprekkeh hoorde.
Jeugd- en jongerentaal is hier
evenmin geboekstaafd, en ook
woorden die alweer in verge
telheid zijn geraakt, zoals
„streaken", of woorden die al
leen in reclame of gevelop
schriften voorkomen, zoals
„hairstaylist", „boetiek", of
„zitzacht" zijn uit het boek ge
schrapt.
Misschien komt het wel door
die beperkingen, dat er zo wei
nig echt aardige woorden of
vondsten in dit aanvullend
woordenboek staan. Erg veel
vaktaal van buitenlandse
komaf, veel termen uit de
sportwereld en ook woorden,
die op zichzelf niet nieuw zijn
maar tegenwoordig ook in een
andere dan de oorspronkelijke
betekenis worden gebruikt.
Maar bommoeder en pausmo
biel, biatlon en techneut, pun
ker en inswinger, transitorium
en knakenkaart vindt men in
de lange lijst niet alleen ver
meld, maar ook in gebruiks-
vorm toegelicht door aanhalin
gen uit allerlei kranten, tijd
schriften en andere bronnen.
En dat is best wel (ook al een
nieuw soort uitdrukking) in
formatief, zeker voor iemand
die zich „snuffelgraag" zou
willen noemen. Kijk, alweer
een nieuw rood. Iets voor de
volgende pocket9
Neologismen: Nieuwe woor
den in de Nederlandse taal,
door dr. R.Reinsma. Prisma
woordenboek. 235 blz. Win
kelprijs 9,90.
(ADVERTENTIE)
In het Centraal Station Den
Haag tijdens de boekenmarkt
signeren
op zaterdag 23 maart
van 14.00 tot 15.00 uur Boudewijn Büch
van 14.00 tot 16.00 uur Marjan Berk
Op zondag 24 maart signeren
van 14.00 tot 15.00 uur: S. Carmiggelt
Marijke Höweier
ARBEIDERSPERS SINGEL 262
