Lieve tante
Ïr heeft Raymond van het Groenewoud niet meer op de Bühne ge-
Tijdens de laatste concerten had ik het idee dat mijn poriën waren
itopt".
ro$ANDSE RADING
tikken gegeven moment heb
It, hij via anderen verplicht
p™aan de slag te gaan. Het
rj n mij in de loop van die
najaar dat ik geen elpees
n 0m of optrad toch te bar
ïatik zo lui was geworden.
0 ghet symbolisch voor te
1 i*n: er waren genoeg mo-
^en dat ik de kriebels
dat ik de ideeën die in
"~~!>pkwamen op een plaat
zetten, maar als mijn
vroeg om mee te gaan
>*V«de zee, dan liet ik ze rus-
'ijjbor wat ze waren. Zonder
^overigens later spijt van
^bben", aldus een snipver-
Men Raymond van het
reine woud.
Slee
erlnet zijn gasten in „huiselijke
>n, f over zijn nieuwe elpee
iifta" te kunnen praten, heeft
'ie Maten maatschappij EMI een
lsbieen huisje gehuurd in Hol-
ees Rading. Wat een korte va-
B* had moeten worden met zijn
key en zoon Jasper, wordt ech-
N«n nogal eenzaam verblijf. „Ze
onfllebei net zo ziek Ms ik, daar-
ond ik het niet verantwoord
nemen".
Brugge wonende zanger en
keerde in 1981, moe
maiet platen maken en het con-
lerlop tournee zijn in Vlaanderen
atMerland, de muziek-industrie
iteqg toe. Behalve wat „muzikale
rokjes, die nu eenmaal al in
essi agenda stonden", zoals zijn
cancersrol bij de elpee van strip-
ojaar Kamagurka, het schrijven
e Je muziek bij de Mare Didden-
wa„Brussels by Night" en de
gefcl in „Na de Liefde", heeft hii
faaJe periode vooral geprobeerd
x. jmens te worden.
J^ns de laatste concerten had
DBt gevoel dat mijn poriën wa-
lichtgestopt. Door de druk die
•I uitgeoefend was ik op
niet meer dan een wand
"Jjnbie. Nu doe ik het allemaal
Jjjgraag. Ik heb het gevoel dat
^jel meer kan geven. Daar be-
Jk mee dat ik alert ben op het
Ik sta niet alleen maar de
filers te spelen, maar geef aan
™bncert ook wendingen die be-
dat ik die avond fris ben.
IgOloor wordt het des te span-
^jer voor iedereen; het publiek,
jTjuzikanten en mijzelf".
hlonde lucht
huis-zijn beviel Raymond van
"Groenewoud enorm. „Ik heb
rooral fysiek ingespannen. Ik
feel buiten geweest, heb veel
lucht ingeademd en gepro-
I er een gezonde levenshou-
p^op na te houden door vroeg
?n bed te gaan en weer vroeg op
jj an, hoewel.dat laatste lukte
icht na de geboorte van mijn
Jasper. Toen moest ik wel".
leb ook veel meer gesport dan
leen Daar heb ik geweldig
'plezier aan beleefd, ondanks
slechte eigenschap te willen
)n en. Ik heb er echt de pest in
e t niet goed tennis of voetbal"
- anger/componist, die in België
iCj oktober met een nieuwe
v( weer op de planken staat en
tril aan een Nederlandse tour-
begint, heeft geen angst terug
llen vallen in oude gewoonten.
weet nu hoeveel privacy voor
"jj «tekent. Met de medewerking
mijn manager denk ik een
_Jje privé-leven met mij mee te
^Jien dragen terwijl ik op tour-
^.ben. Vroeger liet ik het alle-
J op zijn beloop en dat is mij
Jtt bekomen".
De langspeler is een nogal Neder
landse aangelegenheid geworden.
Hij werd niet alleen in ons land op-
fenomen, maar werd geproduceerd
oor ex-Doe Maar zanger/bassist
Henny Vrienten. Bovendien speelt
er een groot aantal Nederlandse
musici op mee. Raymond: „Er
wordt zelfs beweerd dat hij, on
danks de vele Vlaamse uitdrukkin
gen, meer Nederlands klinkt dan al
mijn voïige platen. Zo zie je maar
dat de wegen van God ondoorgron
delijk zijn. Vraag mij niet waarom
de platenmaatschappij in België mi'
voorstelde om met Henny te wer
ken. Het enige dat ik wist was dat
ik dd" plaat niet zelf wilde produce
ren. Tijdens de voorbereidende ge
sprekken met Vrienten bleek dat
we allebei zin en tijd hadden om
het project te realiseren. Henny
suggereerde toen de Wisseloord
Studio en ik had een dusdanig ver
trouwen in hem dat ik ermee ak
koord ging. Hij gaf ook enorm op
over Erwin Musper, de technicus
met wie hij altijd samenwerkte en
in wiens gezelschap hij was tijdens
de eerste studio-dag. Al snel bleek
het ook voor mij een waar feest te
zijn om die man aan het werk te
horen en te zien. En dan had je nog
die vrienden die af en toe een par
tijtje kwamen spelen. Dat waren
sympathieke en leuke mensen. Ik
herinner mij moeiteloos de prettige
momenten die Jakob Klaasse en
Joost Belinfante veroorzaakten, om
dan nog maar te zwijgen over de
twee dames Mathilde Santing en
Fay Lovsky, die ik toch al goed
vond".
Goed voorbereid
Zij zijn verantwoordelijk voor de
koortjes in „Haile Selassie", een
idee van Henny. Die zei op een ge
geven moment: ik heb nog niet
veel omlijnde ideeën, maar één
ding weet ik heel zeker: twee meis
jes moeten heel gemeen Lassie Las
sie zingen. Een enthousiast mens
wil ik zeker niet te vlug afremmen
en zonder dat ik precies wist wat
het zou opleveren, zei ik: je doet
maar. Het eindresultaat klonk toen
nog goed ook".
Voor Raymond de studio inging,
wist hij heel zeker hoe de plaat niet
moest gaan klinken. Omdat hij met
zijn drie groepsleden had gerepe
teerd, kwam hij goed voorbereid de
studio in. De meeste ideeën uit het
repetitielokaal dienden dan 90k als
basis voor de nummers. Ra-'njond:
„Henny's suggesties waren .lkom
omdat ze versimpelend werkten.
Op het moment dat we aan het op
nemen waren, bleek dat sommige
passages, die in het repetitielokaal
nog charmant hadden geklonken,
te druk waren".
Raymond had drie weken om de
elpee op te nemen. „In de eerste
week was ik heel actief met het er
bij zitten en het in het klad zingen,
terwijl de jongens speelden. De
tweede week had ik inmiddels ge
noeg vertrouwen om Henny en de
musici hun gang te laten gaan. Ik
zong af en toe nog wel eens maar
ging regelmatig in de kantine een
kop koffie drinken of op mijn ge
mak naar Hilversum wandelen.
Het leuke van een bandopname is,
dat je achteraf nog kunt zeggen: dat
wil ik er niet bij hebben. Maar dat
is zelden of nooit gebeurd. In de
derde week, waarin Henny ging
mixen, vond ik het helemaal ge
weldig dat hij zo ijverig was, want
ik hou niet van het mixen. Als ik
een opname vijftig of honderd keer
heen en weer heb horen spoelen
dan geloof ik het wel. Ik kan de
klanken dan niet meer van elkaar
onderscheiden. Ik werk het liefst
met een gevoel van opwinding. Dat
idee van „wat zijn we goed bezig"
gaat verloren als ik het honderd
keer heb gehoord. Dan loop ik lie
ver weg. Dat mocht van Henny.
Als het klaar was, mocht ik komen
luisteren om mijn kritiek te spuien,
maar meestal kreeg ik rode oortjes,
dan was het precies zoals ik had ge
droomd".
Spontaan
Hoewel de muziek heel uitgewerkt
uit de groeven spat, lijkt het alsof
de vocalen min of meer spontaan
zijn ingezongen. Raymond: „Je zit
er niet ver naast. Er werden alleen
veranderingen aangebracht als
Henny het in de controlekamer
niet kon verstaan. Dan deed ik wat
beter mijn best. Ik durf van Henny
te beweren dat hij een fan is van de
manier waarop ik zing en ik voel
mij volledig thuis in die emotionele
aanpak. Niemand hoeft mij dan te
zeggen hoe ik moet zingen. Hoewel
ik ae nummers spontaan heb inge
zongen, is er wel enorm gewerkt
aan de stern-opnamen. Ik denk
juist dat de intensiteit waarmee
Henny en Erwin hebben gewerkt
er de oorzaak van is dat die stem er
zo in al zijn facetten uitkomt. Je
mag niet opscheppen over jezelf,
maar ik herinner mij dat Erwin zei:
wat zit er enorm veel klankkleur
in je stem. Hij is technicus, dus hij
zegt het ook technisch, maar hij
was echt verrast. Hij wist op een
gegeven moment niet meer hoe hij
de microfoon moest afstellen".
De nummers op „Habba" zijn een
mengeling van oud en nieuw mate
riaal. Raymond: „Ludo Coeck is
een heel oude compositie, die ik tij
dens de laatste tournee ook al
relde. Ik wilde hem eerst niet
:n. Ik heb mij lang afgevraagd of
het nummer het wel waard was en
of ik de persoon er niet te veel mee
lastig viel. In mijn vakantieperiode
ontstond echter een versie die mij
muzikaal en qua sfeer heel erg aan
sprak. Daarom is het toch op de
plaat gekomen. „Ik heb genoeg van
jou" is met de blues van de drukke
periode in 1981 gecomponeerd.
Maar ook in die periode dacht ik:
ik heb tijd nodig om de puntjes op
de i te zetten, want zo'n woede-uit
val moet helemaal in orde zijn df ie
vergaloppeert je. De rest is in de
periode augustus, september en ok
tober geschreven. In oktober had
ik een slecht avontuur en vroeg ik
mij af: wanneer zal ik bevrijd zijn,
terwijl ik die twee maanden daar
voor echt zin had om weer te gaan
spelen. De concerten moeten een
feest worden, vandaar die dansba
re, nieuwe nummers".
Huiselijke elpee
Henny Vrienten selecteerde het
materiaal voor Van het Groene
woud. Raymond: „Hij wilde deze
elpee maken. Het had ook een
langspeler kunnen worden in de
lijn van de vorige platen of juist
een meer huiselijke elpee voor
mensen die vroeger Jaap Fischer
kochten. Misschien komen die pla
ten nog. We waren allebei zo en
thousiast over de samenwerking
dat we het al over een nieuwe sa
menwerking hebben gehad. Henny
weet natuurlijk ook dat je niet alle
visioenen kunt uitwerken. Maar als
we elkaar nu tegenkomen, praten
we over platen alsof die al in volle
voorbereiding zijn"
Raymond van het Groenewoud. die
enige jaren klassieke scholing ach
ter de rug heeft en daar nog dage
lijks profijt van heeft, wil zich OQk
op andere muzikale terreinen gaan
begeven. „Ik heb miljoenen ideeën,
maar de tijd is nogal kort. Als ik
dan naar „Amadeus" ga en die jon
gen aan het werk zie dan gaat de
pretentie zo ver, dat ik nog wel
eens wat preciezer zou willen wer
ken. Een opera componeren of zo.
Dat is momenteel toch in de mode,
dus commercieel gezien mag het.
Het zal echter nog wel enige tijd
duren, maar als hij komt is het vast
een mooie. Het scenario moet ove
rigens van een ander komen. Ik
ben wel serieus, maar ik kan niet
de ernst opbrengen om het verhaal
te schrijven. Ik griezel bij het idee
de vraag te moeten beantwoorden
waar het verhaal over gaat. Voor
mij is belangrijk dat ik er mijn
emoties in kwijt kan. Een opera
handelt toch altijd over haat. liefde
en nog meer van die artikelen. Het
scenario moet wel komen van ie
mand die niet week wordt als ik
veranderingen in de tekst aan
breng. Het grote compliment van
Milas Forman aan Peter Schaffer,
die het toneelstuk ..Amadeus'
schreef, is dat Schaffer zo gemak
kelijk afstand kon doen van voor
hem belangrijke dialogen omdat hij
inzag dat de film daar beter door
werd. Dat zijn rijke mensen".
HANS PIËT
ZATERDAG 9 MAART 1985
Lieve tante Trees, is het bij u in
Nederland ook al lente? Wij heb
ben hier in Washington eind febru
ari al een weekend lang in ons
zwemgoed bij 25 graden celsius in
de tuin gelegen en de keer daar
vóór dat we 's nachts nog buiten
konden zitten, was tussen kerst en
ouwejaar. De winter is hier kort
maar krachtig. En grillig. Ons kou-
de-record was min 20. Ronald
Reagan moest binnen geïnaugu
reerd worden, want buiten was het
echt niet om te harden. Onze wa
terleiding was bevroren, maar ge
lukkig kwam er geen lekkage. Een
keer vroor het harder in Texas dan
in Alaska. Ja. alles is hier anders,
dat weet u nog wel van toen u vo
rig jaar bij ons op bezoek was.
Het leven is nu nog duurder dan
toen. vanwege de nog veel verder
festegen dollarkoers. Een Ameri-
aan geeft bijna net zo gemakkelijk
een dollar uit als een Nederlander
een gulden, dus alles kost hier
langzamerhand viermaal zoveel als
in Holland. Vier rollen toiletpapier
komen omgerekend op 6.50 en
een half pond koekjes op9,-. We
zijn dus heel arm.
Toch hebben we twee oude. maar
originele Amerikaanse schommel
stoelen gekocht Ik heb ze wit ge
schilderd. Ze staan nu buiten op de
veranda. Daar zitten we nou aan
het eind van de middag altijd ons
borreltje te drinken.
Onze Amerikaanse vrienden. Pa
mela en Chuck, die u hier ook ont
moet hebt. hebben het nu een beet
je moeilijk met hun kinderen. De
oudste zoon. Craig, is een .groene
baret" in het leger en Pamela is
bang dat hij straks aan de invasie
in Nicaragua moet meedoen. De
dochter. Cathy, is plotseling chris
ten-missionaris geworden en is geld
aan het sparen om in Frankrijk
studenten te gaan bekeren. En de
jongste zoon. Bill, heeft besloten
professional baseballer te worden
en gaat speciaal daarvoor intern op
een school helemaal in Pennsylva
nia omdat ze daar een goede trai
ner hebben. Ja, alles gaat hier an
ders in zijn werk.
Intussen is de Nederlandse vereni
ging hier in Washington al bezig
met het voorbereiden van het jaar
lijkse Oranjebal ter gelegenheid
van koninginnedag. Wij doen weer
mee aan het cabaret. Ons thema dit
jaar is het neo-conservatisme. We
verkleden ons als Yuppies (dat zijn
gelui in goeden doen) en zingen
'lofliederen op ons idool Ronald
Reagan. Bij wijze van schokeffect
hebben we dan aan het eind een
nummer waarin we allemaal als
dakloze zwervers in de rij voor de
soepkeukens staan. Het gaat op een
opera-achtige wijze en het refrein
luidt als volgt:
..Nee het valt niet mee in de soep-
lijn te staan
met lompen, karton en vuilniszak
ken aan.
Het is snel gegaan, eerst verloor ik
mijn baan
toen mijn huis, toen mijn vrouw en
zie mij hier nou staan
maar Reagan zegt 't is heus ha. ha.
ha, ha
die lui d'r vrije keus".
Scherp hè?!
Gelukkig is de nationale hysterie
over kinderverkrachting hier weer
een beetje over. Ik durfde geen
Amerikaanse kleutertje meer over
het bolletje te aaien, uit vrees dat
ik wegens „child abuse" gearres
teerd zou worden.
Is de werkloosheid daar bij u nog
zo erg? Hier heeft bijna iedereen
weer werk. Ze snappen er in Ame
rika niks van dat ze in Nederland
steeds korter gaan werken en vroe
ger met de vut gaan en zo. Hier is
een wet ingediend om de pensioen
leeftijd te verhogen van 65 naar 67.
En iedereen heeft maar twee we
ken vakantie per jaar. Toch zijn de
meeste Amerikanen altijd goedge
mutst
Gisteren had ik het met een Ame
rikaan over het verschil tussen Ne
derlandse en Amerikaanse perso
neelsadvertenties. Hij vond het
heel gek dat er in Nederland vaak
bijstaat wat je maximaal kunt gaan
verdienen. Zoiets is in de VS on
denkbaar. „The sky is de limit",
zeggen ze hier. Het hangt ervan at
hoe goed je bent.
Vorige week heb ik de president en
Nancy nog even gezien. Ik was in
het Witte Huis en het echtpaar ver
trok juist voor een weekendje naar
Camp David. We stonden met een
paar collega 's in de rose garden en
daar kwam de helikopter als een
insect uit de hemel aangevlogen.
Hij landde met zijn drie wielen pre
cies op drie ronde borden die wa
ren klaargelegd om het gras te spa
ren. Nancy en Ron kwamen uit de
achterdeur van het Huis. Ze zagen
er stralend uit en zwaaiden harte
lijk naar ons. Een van ons
schreeuwde boven de storm van de
hefschroef uit wat de president nou
eigenlijk wilde in Middcn-Ameri-
ka. „Peace", riep hij terug.
Ik heb nu ook voor het eerst hun
hond Lucky meegemaakt. Een enig
beest.' Het trok een bijna struike
lende Nancy de trap naar de heli
kopter op. Camp David is hier niet
ver vandaan. Het ligt in een groot
spannend bos met allemaal rotsjes
en beekjes. We zijn er een keer
naar toe gereden en hebben er
heerliik gewandeld.
De Elfstedentocht was wel een ge
weldige toestand hè? Hier was ie
twee minuten op de televisie. Hoe
wel we het allebei erg naar onze
zin hebben in Washington en het
hier eigenlijk fijner vinden dan in
Nederland, moesten we allebei in
eens huilen van de heimwee. Gek
hè
Nou. lieve tante TYees. verder weet
ik niks meer. Schrijft u ook eens
iets aan ons? Ik zit hier elke dag
hele verhalen te versturen en ik
hoor nooit eens wat terug. Toch
heel veel liefs
MARC DE KONINCK
