de grond
van ons hart
i
\i
idle
CeidócSommit
)PEN BRIEVEN AAN DE PAUS
IARI
ZATERDAG 23 FEBRUARI 198S
dr. Bernard
fgaauw (73),
loogleraar
«begeerte in
k Bningen:
Üige Vader,
duidelijk, dat U er
tegen kunt hebben,
ok de Kerk van Neder-
J in verbondenheid met
erk van Rome haar ei-
Ehdividuele trekken be
lt. Gezien de door U
•ikkelde filosofie is dit
noodzakelijk, wil de
c authentiek blijven.
\uthenticiteit legt U in
boek „The Acting Per-
alle nadruk. Om wille
van deze authenticiteit
U ten stelligste af, dat
Poolse communistische
pie bestuurders over het
aanstelt, die de aard
het Poolse volk mis-
len. Ontgaat het U dan,
J evenals Uw voorgan-
Paulus VI tegenover het
erlandse katholieke
tvolk precies hetzelfde
als het huidige Poolse
me tegenover het Pool-
volk? Geen volk, maar
geen Kerk, kan be-
jrd worden door opge-
ogen gezagsdragers".
Mevrouw Til
Gardeniers
Berendsen (60),
ex-minister van
CRM en van
V olksgezondheid
en Milieuhygiëne,
thans lid van de
Raad van State:
„Heilige Vader,
Het is mij heel dui
delijk geworden, dat
de vrouw zich vaak
niet meer thuis kan
voelen in de kerk,
omdat zij zich niet
gewenst voelt als ge
sprekspartner èn
zich buiten de infor
matie gesloten voelt.
Toch is juist zij mijns
inziens onmisbaar
voor het overdragen
van het geloof aan
haar kinderen. Maar
daarnaast kan in fei
te geen enkele
vrouw, getrouwd ot
ongetrouwd, in een
geloofsgemeenschap
gemist worden in
het uidragen van
het geloof naar de
maatschappij, daar
waar zij naast de
medemens staat. Ik
durf te zeggen dat
zonder haar deelna
me een werkelijke
gemeenschap niet
kan bestaan.
Daarom wil ik U,
Heilige Vader, vra
gen om Uw aan
dacht, begrip steun,
liefde, gebed en wel
licht suggesties, voor
de Nederlandse ka
tholieke vrouw, ge
trouwd en onge
trouwd, die haar le
venstaak zo graag
wil vervullen. In
onze huidige samen
leving wordt zij
steeds meer tot ver
antwoordelijkheid
geroepen; zij neemt
daarin meer en
meer een verant
woordelijke plaats
in. Wil zij dat doen,
mede getuigend van
haar katholiscisme,
dan zal de kerk, die
wij samen zijn, haar
daarin tot steun
moeten zijn".
Drs. Harry Mourits (53),
ex-presentator van het
televisie-programma
Heel de Mens, thans
directeur van de Stich
ting Informatie en
Coördinatie Orgaan
Dienstverlening
Oorlogsgetroffenen:
,Aan paus Johannes Paulus
II.
Ik droom van een paus die
een
droom meeloopt in
vredesdemonstratie in
Rome, Brussel of Den Haag,
om met honderdduizenden
anderen uit te schreeuwen
dat Gods Schepping, onze
lieve aarde, bewaard dient
te worden.
Ik droom van een paus, van
een vader dus, die de pijn
meevoelt van ouders die
moeten ervaren dat kinde
ren eigen en andere wegen
gaan; van een paus die die
ouders troost en bemoedigt
omdat zoveel ongeken
de wegen naar goed en
God kunnen leiden.
Ik droom van een paus, die
weet dat kinderen lieven en
leven moeten leren en al le
rend fouten begaan; van
een paus die ophoudt alleen
maar het bijna onbereik
bare ideaal op te leggen,
om vervolgens ieder die
daaraan (nog) niet beant
woordt ongeluk en verdoe
menis te voorspellen".
informatie die het Vaticaan en paus
-jines Paulus II bereikt over de situ-
in de Nederlandse kerkprovincie
lil eerlijk en evenwichtig? Die vraag
dt de laatste jaren steeds vaker en
er gesteld door de brede groep van
erlandse katholieken die zich noch
Ie extreem orthodoxe noch tot de ex-
m vrijzinnige vleugel rekent, maar
den in de Kerk wil staan,
beeld dat Rome van de Nederlandse
iolieken heeft, zo meent déze mid-
groep, zou wel eens ernstig verte-
d kunnen zijn door eenzijdige infor-
ërtü'^ie van "bra orthodoxe groeperingen
elege; bijvoorbeeld de Titus Brandsma
s méihting. Voorzitter Klaas Beuker van
ine stichting toonde deze week nog
er aais voor de KRO-televisie dat hij kind
s huis is bij de curie. Volgens de nun-
'n ^en **aag overdrijft de heer
'Beuker weliswaar de intensiteit van zijn
contacten met de paus, maar dat hij tot
de curie-kardinalen makkelijk toegang
heeft, is duidelijk. Aartsbisschop Simonis
gaLgisteren dan ook als commentaar dat
Beuker „niet loyaal" is. „Als hij klachten
heeft, moet hij zich tot de bisschoppen
wenden", aldus mgr. Simonis.
Naar aanleiding van het bezoek van Jo
hannes Paulus aan ons land, van 11 tot
15 mei aanstaande, besloot de schrijver
en journalist Michel van der Plas vorig
jaar al een bijdrage te leveren aan een
meer evenwichtige informatie-verstrek
king. Met het oogmerk de paus nader te
informeren over hetgeen er leeft in het
brede midden van de Nederlandse ka
tholieken, vroeg hij een groot aantal van
hen zich in een open brief persoonlijk tot
de paus te richten. De brieven moesten
weergeven wat de de schrijvers op het
hart ligt, wanneer zij nadenken over de
toestand van hun kerk op dit ogenblik,
en hun zorgen, noden, verlangens tot
uitdrukking brengen.
Achtenvijftig van die hartekreten heeft
Van der Plas gebundeld in een boek dat
de titel heeft gekregen „Uit de grond
van ons hart" en dat vanaf maandag in
de boekwinkels ligt. Op deze pagina tien
fragmenten eruit.
Vertenwoordigers van de katholieke or
thodoxie komen in de bundel niet aan
het woord en Van der Plas laat in zijn
voorwoord al blijken dat hij hierop kri
tiek verwacht. Hij stelt zich echter op
het standpunt „dat enerzijds extremisti
sche meningen in het algemeen minder
gewenst waren in een bundel als de on
derhavige, en dat anderzijds de streng
behoudensgezinde geluiden de laatste ja
ren al met een dergelijke frequentie
doorgedrongen en verwelkomd zijn in
het Vaticaan en de verschillende curie-
departementen, dat zij er meer dan ge
noegzaam bekend mogen heten".
Wat er nu met het boek gaat gebeuren?
„Eind oktober vorig jaar", zegt Van der
Plas in een toelichting, „heb ik het boek
in een persoonlijke brief aan de paus
aangekondigd en gevraagd om een pri-
vé-audiëntie opdat ik het hem zou kun
nen overhandigen. Ook heb ik hierover
verschillende curie-kardinalen aange
schreven in de hoop dat ze mijn verzoek
zouden ondersteunen. Maar ik moet zeg
gen dat deuren voor mij toch minder
snel openzwaaien dan voor bijvoorbeeld
de heer Beuker. Tot nu toe heb ik noch
van de paus noch van iemand anders
ook maar iets gehoord. Wel heb ik een
afspraak gemaakt met de nuntius in ons
land mgr. Cassidy. Als ik uit Rome ver
der niets meer verneem, moet ik me er
toe beperken het boek aan hem te over
handigen. Ik kan toch moeilijk op het St
Pietersplein gaan kamperen tot ik ont
vangen word?"
In een oproep aan 'Rome' zich niet door
alle mogelijke negatieve geluiden uit Ne
derland van de wijs te laten brengen,
haalt Michel van der Plas paus Johannes
XXIII aan die eens heeft gezged: „Zoals
wij in de dagelijkse uitoefening van ons
herderlijk ambt ervaren, gebeurt het
dikwijls dat, niet zonder onze oren te
kwetsen, stemmen van sommigen tot ons
doordringen die, ofschoon zij getuigen
van een vurige godsdienstijver, toch niet
blijk geven van de juiste maat en van
een voorzichtig oordeel bij het onderzoe
ken van de toestand. Want zij kunnen in
de moderne tijd slechts ondergang en
rampen zien; zij plegen te zeggen dat
onze tijd in vergelijking met vroegere
eeuwen steeds slechter wordt; zij gedra
gen zich alsof zij niets uit de geschiede
nis geleerd hebben Wij echter zijn
van mening dat wij het in het geheel
niet eens kunnen zijn met deze ongeluk
sprofeten, die altijd rampzalige gebeurte
nissen voorspellen, alsof het einde van
de wereld voor de deur staat".
Dit citaat lijkt iedereen zich te kunnen
aantrekken. Misschien ook zij die in het
pontificaat van Johannes Paulus II uit
sluitend rampspoed zien.
WILLEM SCHEER
N.A.V.: Uit de grond van ons hart open
brieven aan paus Johannes Panlus II. Uitge
verij: Agathon, Weesp. Prijs: ƒ24,50.
outer
(67),
meivoorzitter van
jJJJt Koninklijk
opeiiderlands
t beijdernemers
„^rbond:
W Vader,
zullen naar mijn
voelen weinig ka-
iac»Heken zijn in dit
ganid, die hun kerk
ucheft als een zieke
siaaipJr ervaren, hoe
uilJj persoonlijke in-
iling dan ook is.
het is daarom
jhu'jjMige Vader, dat ik
opepralsnog niet zo
je. 10 kan zijn met Uw
toileioek. Tenzij het
(derdaad een zie-
rmv*nbezoek zal zijn.
1» daar bedoel ik
fmee.
in zieke heeft rust
nodig en tijd om te
genezen. Ik vrees,
dat wat U hier gaat
zeggen onherroepe
lijk zal leiden tot
hernieuwde discus
sies, tot nieuwe pola
risatie. Een deel van
ons zal zich op Uw,
uitspraken beroepen
om hun gelijk te be
wijzen met betrek
king tot hun vast
houdendheid. Een
ander deel zal daar
in aanleiding vinden
hun gelijk te bewij
zen en de binding
met U en met de
wereldkerk nog
meer discutabel te
stellen. En een deel
zal alleen maar zijn
schouders ophalen.
Ik mag vrijmoedig
zijn, zo staat het in
het verzoek om deze
brief te schrijven. Ik
durf het ook te zijn.
Heilige Vader, is het
echt noodzakelijk,
ook gezien vanuit
Uw leraarsambt, een
aantal zaken, die
hier sterk leven en
sterk in discussie
staan zo absoluut te
stellen als u dat el
ders wel gedaan
hebt?
00,-
:hterfnmy van
amevereem (54),
irnë! Vrijster en
meürnaliste:
arol, broeder,
^Jaarom ben Je zo
weg? We kun-
niets spontaans
Je zeggen als
komt, omdat Ze
re tekst tevoren
tor het Vaticaan
oet worden goed-
en we ons
ggj§n die tekst moeten
?uden. Ben Je
ing dat vrouwen
in verdriet om de
rk aan Je tonen?
Je bang dat we
1, vragen werkelijk
z^ze vader te zijn?
bdfoeder Karol, Je
-.redamt uit een land
am. t weet heeft van
IMaderdrukking en
verzet. Man Gods,
Je vereert Maria, de
moeder van Jesus,
een vrouw die tegen
alle menselijk op
zicht in haar inner
lijke opdracht volg
de. Zij luisterde naar
de Geest die binnen
door tot haar sprak.
Waarom wil Jij dan
niet luisteren naar
de vrouwen van
deze kerk en deze
tijd? Waarom mogen
zij niet meedoen als
partners, gelijkwaar-
digen, als zusters
van jullie, de man
nen in de kerk?
Waarom, Karol, voel
Je niet aan wat de
Geest in de tijdgeest
zegt: dat het vrou
welijke in mensen,
cultuur en kerk nu
en en, samensmel
tend met het man
nelijke in ons allen,
naar buiten wil ko- de toekomstige mens
men, wil openbloei- wil baren?".
Dr. Marga A. M.
Klompé (73),
ex-minister van
CRM, (ex-)lid van
tal nationale en
internationale
kerkelijke
organisaties:
„We weten uit de af
gelopen tijd dat de
bank van het Vati
caan fouten heeft
gemaakt, dié de
kerk veel morele en
materiële schade
hebben berokkend.
Tegen degenen, die
daarvoor verant
woordelijk waren,
zijn geen zichtbare
sancties getroffen.
Dit is pijnlijk ge
noeg. Tegen theolo
gen echter, die mis
schien, misschien te
ver zijn gegaan in
hun speculatieve
denken, zijn en wor
den strafmaatrege
len getroffen en
openbare verklarin
gen afgelegd, ook al
worden die in een
later stadium soms
weer teruggedraaid.
Maar die tegenstel
ling van behande
ling gaat tegen mijn
gevoel van recht
vaardigheid in. Als
er een verklaring is
voor die tegenstel
ling, zou die dan
niet openbaar ge
maakt en toegelicht
kunnen worden?"
Dr. Herman
A.M. Fiolet (65),
secretaris van de
Raad van Kerken
in Nederland:
„Aan de
van Rome, 'voorzit
ter van de liefdes
bond' van plaatselij
ke kerken.
U weet dat het de
creet over de oecu
menische beweging
van het Tweede Va
ticaans Concilie de
Orthodoxe Kerken
en de Oud-Katholie
ke Kerk heeft er
kend als kerk, doch
ten aanzien van de
reformatorische ker
ken niet verder kon
komen dan de aan
duiding „kerkelijke
gemeenschappen
Het concilie heeft
diep respect opge
bracht voor geloofs-
verbondenheid van
de individuele gelo
vige met Christus in
deze gemeenschap
pen. Over het sub
jectieve geloof van
deze christenen
wordt met grote
waardering gespro
ken. Zelfs wordt er
kend dat deze ker
ken voor deze chris
tenen „instrumenten
zijn geweest waar
door de Geest van
de verheerlijkte
Heer heil bewerkt".
Hoe kan een ge
loofsgemeenschap
gedurende zoveel
eeuwen instrument
van het heil zijn
zonder Kerk van Je
zus Christus te zijn?
Doch uit heel het in
ternationale eocu-
menische verkeer
blijkt, dat de Rooms-
Katholieke Kerk de
frootste moeite
eeft om de kerken
van de Reformatie
als Kerk van Jezus
Christus ernstig te
nemen „op voet van
gelijkheid". Deze
woorden zijn toch
een letterlijk citaat
uit het Tweede Vati
caans Concilie. Of
geldt die erkenning
alleen voor de Or
thodoxe Kerken? Is
die moeizaamheid in
de verhoudingen
ook niet de oorzaak,
dat de samenwer
king met de Wereld
raad van Kerken
structureel tot een
minimum is geredu
ceerd?"
Joke Forceville
Van Rossum (58),
publiciste en
docente aan
de priesteropleiding
in Bovendonk:
„Heilige Vader,
Wij hopen dat Uw bezoek
aan ons land U goed zal
doen. Als U met belangstel
ling en welwillendheid om
U heen kijkt, verwachten
wij dat U zich óók zult ver
heugen over al het goeds
dat in onze kleine Kerkpro
vincie tot stand komt
Hoe moeilijk ouders het
soms ook hebben om hun
kinderen te volgen in hun
opvattingen en gedragin
gen, het is wel duidelijk dat
meer dan ooit wordt ge
tracht aandacht voor elkaar
en eikaars eigenheid op te
brengen.
Hoe verschillend het Samen
Kerk zijn door de gelovigen
wordt geïnterpreteerd en
verwezenlijkt, veel meer
dan in het naaste verleden
zijn grote groepen leken be
trokken bij en geïnteres
seerd in de vieringen die in
de kerken de Vader in de
hemel worden bereid. Het
kan niet anders of dat stemt
U tot vreugde, U, die voor
afgaande aan het Tweede
Vaticaans Concilie aan Paus
Johannes XXIII heeft laten
weten, dat het Uw overtui
ging was, dat de leek niet
alleen object, maar ook sub
ject van zielzorg is".
Dr. Anton W.J.
Houtepen (45),
adjunct-directeur
van het
Interuniversitaire
Instituut voor
Missiologie en
Oecumenica in
Utrecht:
„Zeer geachte bis
schop,
Wat zou het goed
zijn, als onze bis
schoppen van U te
horen zouden krij
gen zoals ze dat
eigenlijk sinds Vati-
canum II allen zou
den kunnen we
ten dat U hun
collega bent, geen
superbisschop die
hen hun initiatie
frecht ontneemt; dat
U de voorzitter bent
van de liefdebond
en van het college
van plaatselijke bis
schoppen, maar juist
als de bisschop van
Rome, één van hen:
Petrus mét de overi
ge apostelen, bis
schop-voorzitter van
de bisschoppen.
Het lijkt er soms op
maar wie kan al
les weten dat de
Synode die U samen
met onze bisschop
pen in 1980 hebt ge
houden en waarvan
U ook die voorzitter
was, waarover U
graag spreekt, geen
on verdeelde verug-
de is geworden voor
de bisschoppen van
Nederland en de
kerk hier te lande.
Wij hebben geen
goede notulen van
die bijeenkomst,
maar zou het kun
nen zijn, dat U bij
die gelegenheid Uw
voorzit terstaak en
Uw arbitrage al te
zeer heeft laten be
palen door de visies
van Uw Romeinse
medewerkers, die zo
vaak suggereren ons
maar lastig te vin
den?"
Prof. dr.
Catharina
J.M. Halkes (65),
bijzonder
hoogleraar
Feminisme en
Christendom aan
de
theologische
faculteit van
Nijmegen:
„Aan mijn broeder
Johannes Paulus.
Tot mijn vreugde
heb ik Uw positieve
en bewogen woor
den gelezen toen U
op 5 november 1978
over de kerklerares
Catharina van Siëna
sprak. Deze vrouw,
ontvankelijk voor
wat de Geest haar
ingaf, heeft in een
periode van onze
kerheid de weg aan
de Kerk gewezen,
zoals U terecht op
merkt. Met name
was zij de lerares en
geleidster van de
pausen, die zij ver
maande van Avig
non weer naar
Rome terug te gaan
Ik ben blij dat U
juist in haar een
zichtbaar teken ziet
van de zending van
de vrouw in de
Kerk. Indien U ech
ter wilt luisteren
naar de tekenen van
déze tijd, dan kunt
U nü in het protest
van talloze vrouwen
tegen Uw uitspra
ken eveneens een
teken zien: een te
ken namelijk van de
zending tot vrijmoe
dige verantwoorde
lijkheid van alle le
den van de Kerk.
Dit protest richt zich
tegen de eenzijdige
antropologie, wan
neer U over vrou
wen spreekt. Vanuit
Uw beperkte visie
op vrouwen, op onze
lichamelijkheid,
vloeien talloze ande
re gezichtspunten
voort over de men
selijke sexualiteit
waarmee U goedwil
lende mensen (vrou
wen en mannenon
gelukkig maakt en
de Kerk ongeloof
waardig".
