Leidse Courant | 1985 | 8 februari 1985 | pagina 13

^idóe Sou/tont

Academ iegebouw
nog steeds bezet

BOVENm

Zo n drukte hadden

we niet verwacht

STAD OMGEVING

Prof. Rood in diësrede: HLA-molecuul schakel tussen lichaam en geest

H'EL VAN

Overheid bewaakt slechts kwaliteit van onderwijs

r>r>

Student moet meer durven

VRIJDAG 8 FEBRUARI 1985 PAGINA 13

i versi tei tsfeest
kabeltelevisie

jpc|!N Omroep Rijnland verzorgt
J i weer een uitzending op de ka
ssen half zes en half zeven is er
5 een programma te zien, dat ge-
ewijd is aan het 82ste lustrum
Leidse Rijksuniversiteit.
It e aandacht wordt besteed aan de
J chapsmarkt in de Pieterskerk.
ICTl.worden er beelden getoond van
an van de eerste paal voor het
nisch Bedrijvencentrum door
jcretaris P. van Zeil. Tevens
SG g afdeling televisie van Omroep
id met een kabelkrant in de Me-
- gr- Na een experimentele periode
|Ql ikele weken zal het hele Rijn-
'bied een kabelkrant krijgen.

Politie sluit
Pieterswijk af

LEIDEN De politie heeft
gistermiddag tegen vijf uur de
Pieterswijk met dranghekken
afgesloten, omdat de wijk door
de grote toeloop naar de We-
tenschapsmarkt volledig vol
liep. De dranghekkbn moesten
er met name voor zorgen dat
brandweerwagens en ambu
lances de wijk nog zouden in
kunnen in geval van nood.
Een paar weken geleden was
een aantal straten in de Pie
terswijk tijdens een rommel
markt door de tientallen fout
geparkeerde auto's voor de
brandweer volstrekt ontoegan
kelijk.

LEIDEN In 1845 vertrokken vijf schepen
met ruim 360 boeren en hun gezinnen aan
boord naar Suriname om daar een 'nieuw' le
ven te beginnen. Toen men in juni van dat
jaar op de plaats van bestemming aankwam,
bleek dat er nauwelijks onderdak was, geen
sanitair, geen drinkwater en ook geen ge
schikt voedsel. Twee weken na aankomst
werden de eerste immigranten ziek met
koorts, diarrhee, buikkrampen en sufheid. De
immigranten waren naar alle waarschijnlijk
heid getroffen door een typhus-epidemie.
Vier maanden later was de helft van het aan
tal immigranten overleden.

„Waarom werd een gedeelte van de immi
granten ziek en stierf terwijl anderen welis
waar ook ziek werden, maar genazen", vroeg
prof. dr. J. van Rood, hoogleraar in de immu-

nohaematologie zich vandaag in zijn diesrede
ter gelegenheid van het 410-jarig bestaan van
de Leidse universiteit, af. Het antwoord op
deze vraag, zo hebben de geleerden inmiddels
ontdekt, ligt verscholen in de aanwezigheid
van het zogenaamd human leucocyte antigen
(HLA) dat staat voor „menselijke witte bloed
cel groep". HLA-antigenen zijn op witte
bloedcellen vastgelegde weefselgroepen die
de (on)gevoeligheid van mensen voor diverse
soorten infecties bepalen. Deze weefselgroe
pen zijn erfelijk en zij komen voor in ruim
een miljoen verschillende samenstellingen.
Elk individu beschikt echter maar over 14
verschillende weefselgroepen.

Onderzoek heeft uitgewezen dat de HLA-
groepen van het nageslacht van de overle
venden van de typhus-epidemie in Suriname

er duidelijk anders uitzien dan die van de
meerderheid van de tegenwoordige Neder
landse bevolking. Volgens Roqd blijkt daaruit
waarom een deel van de immigranten de epi
demie overleefde.

De herkenning van de HLA-groepen is van
groot belang bij transplantaties. Wanneer de
HLA-groepen van gever en ontvanger zo
veel mogelijk met elkaar overeenstemmen, is
de kans op een succesvolle transplantatie het
grootst. Het afstemmen van gever en ontvan
ger is één van de belangrijke taken van de
vanuit de Leidse universiteit opgerichte 'Eu
rotransplant'. Deze organisatie verzorgt door
heel Europa onder meer niertransplantaties.

De gevolgen van de ontdekking zijn volgens
prof. Rood enorm omdat het de mogelijkheid

biedt al bij jonge kinderen vast te stellen wel
ke ziekten hen zouden kunnen overkomen.
En een stapje verder: ..Zal de HLA-typering
een onderdeel van het keuringspakket bij een
nieuwe baan of verzekering worden? Voorlo
pig nog zeker niet Maar hoe lang is voorlo
pig", aldus Rood.

Uit verder onderzoek bleek dat een aantal als
'geestelijk' getypeerde afwijkingen een duide
lijk biologische achtergrond hadden. Zo bleek
dat schizofrenie vooral voorkwam bij mensen
met bepaalde HLA-groepen. Hierdoor bleek
het ook mogelijk schizofrenie succesvol te be
strijden door een therapie met endorphinen
(een hormoon dat door de hersenen wordt af
gescheiden). De conclusie van Rood is dat
door de herkenning van HLA-groepen „een
potentiele verbinding, hoe grof en onvolledig
dan ook, tussen materie en geest is geslagen".

„STUDEREN ALLEEN BETAALBAAR VOOR DE RIJKEN

ervolg van voorpagina)
JIDEN Joelend en
ireeuwend en zo veel
igelijk herrie makend
Dr met stokken en ste-
n op ijzeren contai-
rs te slaan, hebben
m honderd studenten
termiddag gepro-
srd de officiële vie-
ig van de 410e ver-
rdag van de Leidse
iversiteit te verstoren,
e bijeenkomst in een
iversiteitsgebouw aan
Kaiserstraat ging on-
rtussen min of meer

woon door. De herrie

iten zorgde voor on-1
g* en irritatie binnen,
®t name bij de leden

In het College van Be-
lur van de universi-

teit. Drie studenten
slaagden er met veel
moeite in de zaal te be
reiken, maar werden er
door de politie weer uit
gehaald.

De studenten begonnen hun
actie gistermiddag op het
station. In een demonstratie
ve mars trok men naar het
Academiegebouw aan het
Rapenburg, waar om twee
uur de officiële bijeenkomst
met minister W. Deetman
zou beginnen. Even na één
uur ging de groep het ge
bouw binnen en maakten de
genodigden de toegang on
mogelijk. Bij de toegangs--
hekken van het Academie
gebouw ontstond wat one
nigheid tussen politie en stu
denten toen de studenten de
hekken met een ketting wil
den afsluiten. Na wat d

en trekken bleef het hek
uiteindelijk open.

Toen tegen twee uur duide
lijk werd dat Deetman zo
lang was ondergebracht in
een gebouw van de faculteit
biologie aan de Kaiserstraat,
trokken de meeste actie
voerders daar naar toe.

Woedend

Via de voordeur, de ramen
en een nooduitgang probeer
den ze het gebouw binnen te
komen. Politie en personeel
van de universiteit probeer
den dat op hun beurt dat te
verhinderen. Ook leden van
het College van Bestuur van
de universiteit met aan
het hoofd een zeer boze en
opgewonden mr. K. Cath
wierp zich op de voordeur
om de studenten buiten te
houden.

In het gedrang en door al

het duwen en trekken raak
ten de gemoederen wat ver
hit. Een enkele politie-agent
kreeg een paar klappen, an
deren raakten hun pet kwijt
en deelden op hun beurt
klappen uit. De arm van één
student werd dusdanig om
gedraaid dat hij krimpend
van de pijn wegliep.

De studenten slaagden er
uiteindelijk in via een
noodtrap het gebouw binnen
te komen. Ook daar vonden
ze politie en personeel van
de universiteit op hun weg.
Drie studenten bereikten de
zaal waarin het gezelschap
met een volstrekt onver
stoorbare minister Deetman
een forum probeerde te vol
gen. „Studeren is alleen voor
de rijken" kalkte één van de
studenten op een bord, voor
dat ze door de politie werd
afgevoerd.

Enkele demonstranten voor het Academiegebouw.

De studenten slaagden erin
het brandalarm in het ge
bouw aan de praat te krijgen
door het systeem met siga
retten te lijf te gaan. Terwijl
de politie werkloos toe keek,
werd het gezelschap in de
zaal getrakteerd op een
zachte, maar irritante sirene.
Minister Deetman vertrok
uiteindelijk tegen half vijf
ongestoord toen de studen
ten zich bijna allemaal weer
mede als gevolg van de ijzige
wind hadden teruggetroken
in het Academiegebouw.

Solidair

De studenten eisen met
name dat het recht op stu
diefinanciering ook na het
27ste jaar blijft bestaan, dat
de beurzen en renteloze
voorschotten niet verder
worden verlaagd en dat de
collegegelden niet verder
worden verhoogd. Volgens
de studenten wordt door de
plannen van Deetman zeker
50.000 studenten het stude
ren onmogelijk gemaakt. De
universiteit en de universi
teitsraad zouden zich solidair
moeten verklaren met de ei
sen. „Studeren is alleen voor
de rijken". „Deetman. weg
met dat plan", scandeerde de
groep.

Het College van Bestuur van
de universiteit heeft de eisen
van de bezetters afgewezen.
Voorzitter Cath heeft gister
avond twee maal een bezoek
gebracht aan het Academie
gebouw gebracht en hij eiste
woedend dat de studenten
zouden vertrekken. Volgens
Cath moeten de studenten
met hun eisen bij de minis
ter zijn. Hij dreigde met poli-
tie-ontruiming en met het
intrekken van de college
kaart van de studenten. Vol
gens Cath negeren de stu
denten met hun actie de de
mocratie binnen de universi
teit.

De bezetters lieten vanmor
gen weten dat ze in elk ge
val tot vanavond in het Aca
demiegebouw zouden blij-

NISTER DEETMAN:

EN Universiteiten en
■gsgt-holen krijgen meer ver-
MBordelijkheden. Boven-
Elcomt er controle op de
BySlteit van onderwijs en on-
1^, Dit zijn enkele be-
ijke punten uit een con-
feleidsnota die minister
nan van Onderwijs en
nschappen binnenkort
:eert over de rol van de
ieid bij het besturen van
rsiteiten en hogescholen,
prak hier gistermiddag
de Rijksuniversiteit in
n over ter gelegenheid
iet 410-jarig bestaan van
Stelling.

ieuwingen aan universi-
zijn volgens de minister
f>m het wetenschappelijk
'wijs en onderzoek voort-
id te kunnen aanpassen

intwikkelingen in de rest

i0 m2|e maatschappij. Het moet
jaropaan niet meer nodig zijn
i-£i. de eerste plaats het mi
stig gi,e van onderwijs deze
k. OflBuwingen op gang
grondt De overheid dient
ts de kwaliteit van het
■•wijs te bewaken, aldus
nan. Hij legde de zaal een

van zijn problemen voor: „Ik
krijg op mijn bureau de aan
vraag voor goedkeuring van
een studierichting vrijetijdsbe
steding. Is het nu echt een
taak van een ministerie?" luid
de zijn retorische vraag.
Om de instellingen meer ver
antwoordelijkheden te geven
zal een aantal beperkingen in
de bestaande regels worden
geschrapt. Universiteiten en
hogescholen kunnen dan zelf
studierichtingen instellen en
examenpakketten vaststellen.
Ook taakverdeling en concen
tratie worden in Deginsel een
verantwoordelijkheid van de
instellingen. Volgens Deetman
wordt daarmee de relatie tus
sen overheid en instellingen
vooral financieel van aard.
Deetman reageerde ook op een
recent artikel van prof. dr. ir.
W Beek van Unilever, waarin
deze stelde dat de Nederlandse
positie in de wereld van on
derzoek in gevaar is door de
invoering van de tweefasen-
structuur op universiteiten en
hogescholen.

De minister zei, dat ook het
bedrijfsleven verantwoordelijk

ADVERTENTIE

ST- EN ANTIEKBEURS

85*, 'De Grote Kerk'

in de Grote Kerk, Groenmarkt, Den Haag. Met expositie
voorwerpen opgraving V.O.C.-schip te Hastings,
za. 9 t/m zo. 17 febr. Dag. 12-22 if., zo. 11-18 u.

is voor een goed onderwijsstel
sel in Nederland. In beginsel
ligt de verantwoordelijkheid
voor de bekostiging van de be
roepsopleidingen in de tweede
fase bij degenen die er belang
bij hebben, zoals de beroeps
groepen, het bedrijfsleven, de
instellingen van wetenschap
pelijk onderwijs en de studen
ten die de respectieve oplei
dingen moeten betalen, aldus
Deetman. Volgens hem kan de
overheid alleen in uitzonderlij
ke gevallen in de bekostiging
bijdragen. Wel achtte hij het
denkbaar dat de overheid be
perkte startsubsidies geeft.
De minister bestreed verder
Beeks opvatting dat het kabi
net te weinig aandacht heeft
voor het technologiebeleid.
Ten behoeve van geavanceer
de technologische ontwikke
lingen stimuleert de overheid
juist de uitwisseling van perso
neel tussen universiteiten en
bedrijfsleven, het contracton
derzoek en de zogenaamde
transferpunten. Volgens Deet
man zou de overheid daar niet
eens tussen moeten zitten. „In
plaats van uit een leunstoel
naar de overheid te wijzen
zouden de werkgevers actief
naar. de instellingen kunnen
stappen en over samenwer
king op het gebied van techno
logiebeleid afspraken maken",
aldus de minister.

Direct na de rede van Deet
man volgde een forumdiscus
sie over vernieuwingen aan de

Een van de stellingen die door
forumvoorzitter prof. drs.
V. Halberstadt uit Leiden naar
voren gebracht, luidde dat de
huidige bestuursstructuur
grootschalige vernieuwingen
aan de universiteiten in de
weg staat, ofwel: door wie
moeten nieuwe activiteiten op
gang worden gebracht? Dr.E-
.van Spiegel directeur-gene
raal wetenschapsbeleid van
het onderwijsministerie pleitte
ervoor dat het centrale bestuur
(de universiteitsraad en het
college van bestuur) met de
vernieuwende initatieven
komt. De vernieuwingen zou
den naar zijn idee vooral ten
goede moeten komen voor de
Nederlandse economie. „Het
moeten activiteiten zijn die
verdergaan dan een slim
idee", betoogde hij. Prof. dr. S.
van de Bergh, decaan aan de
Utrechtse universiteit, zag het
liefst dat de faculteiten voort
aan het geld van de minister
kregen. Als voordeel noemde
hij dat de „trendgevoelige stu

dies als vrouwenstudies en mi
lieukunde" zullen verdwijnen.

Zijn visie werd door niemand
gedeeld. Voorzitter van het
Amsterdamse college van be
stuur en ex-minister van on
derwijs dr. J. van Kemenade
wees er bijvoorbeeld op dat de
zeggenschap over ontwikken
lingen van onderwijs en on^
derzoek door een centraal be
stuur noodzakelijk zijn. „De
universiteiten ontlenen er hun
eigen identiteit en autonomie
aan. Als je elke faculteit zijn
eigen beleid laat bepalen kun
je net zo goed maar één uni
versiteit in Nederland laten
bestaan die dan al die facultei
ten herbergt", was zijn conclu
sie.

Terwijl buiten luidruchtige
studenten aantoonden dat de
universiteit inderdaad „in be
weging is" nam een onver
stoorbare minister Deetman de
bundel met ongeveer gel
titel in ontvangst uit handen
van de eindredacteur HÉ
Fr.van der Meer.

(ADVERTENTIE)

SWIFT LOTERIJ

Door de winterse omstandigheden zijn onze verenigingsaktivitei-
ten bijna tot het nulpunt gedaald Bij gebrek aan kontakten, is het
ons niet mogelijk gebleken alle loten te verkopen Reden voor het
bestuur de trekkings-data 2 maanden op te schuiven.

De nieuwe trekkingsdata zijn: 26 april. 31 mei en 28 juni 1985.

Het bestuur L R. 4 TV. Swift

Drukte op de wetenschapsmarkt in de Pieterskerk.

VOLGENDE WETENSCHAPSMARKT DUURT MEER DAGEN

LEIDEN „Heb je al een
zakje pinda's gepakt? Er zit
een gebruiksaanwijzing bij hoe
je ze zelf kunt kweken". Niet
iedereen ging het zo gemakke
lijk af als „standwerker" als
bij de Hortus-kraam. Voor
sommige wetenschappers bleef
het onwennig, dat staan achter
een tafel met materiaal over
het werk. Maar het publiek
kwam toch wel, in groten ge
tale. De Wetenschapsmarkt in
de Pieterskerk gisteren is een
groot succes geworden. De
drukte die men doorgaans
aantreft op de Leidse zater-
dagmarkt verbleekt bij de
massa mensen die van half vijf
tot tien uur 's avonds in een
onophoudelijke stroom langs
de stands trok. De bevolking
van Leiden en omstreken
heeft voor het eerst op zo'n
grote schaal kennis kunnen
nemen wat er zich achter de
universitaire muren allemaal
afspeelt. Mr.K.J.Cath noemde
namens het college van be
stuur de manifestatie „zeer ge
slaagd en zeker voor herhaling
vatbaar".

Hij kon terugkijken op een ge
slaagde lustrumviering, on
danks de bezettingsactie van
de studenten eerder die dag.
„Het is jammer dat een klein
aantal de boel heeft proberen
te verzieken, maar de mensen
hebben er over het algemeen
niks van gemerkt. Het was net
als met een kleine bromvlieg:
je hoort hem even maar ^e
hebt er verder geen last van
Naar zijn schatting hebben er
zo'n tienduizend mensen de
markt bezocht, waarvan velen
uit de regio. Hij deelde de me
ning van vele bezoekers dat
het evenement te kort duurde.
Het was vrijwel onmogelijk
om alles te zien vanwege de
drukte en de grote hoeveel
heid stands. Cath':„We konden
van tevoren niet weten dat het
zo druk zou worden. We von
den het te ambitieus om de
eerste keer meteen een markt
voor meerdere dagen te orga
niseren maar een volgende
keer doen we dat zeker".
De meeste wetenschappers
hadden dan ook hun uiterste
best gedaan om hun werk te
presenteren. In veel gevallen
gebeu.de dat met computers
en beeldschermen en dat trok
veel nieuwsgierigen. Niet al
leen bij informatica kon men
achter het beeldscherm plaats
nemen maar ook bij genees
kunde, waar men als een
„huisarts" diagnoses kon stel
len waarop de computer mede-

elde of die goed of fout waren.
Ook bij filosofie stond een
beeldscherm klaar, met een
programma „test uw filosofi
sche geaardheid". Bij Egypto-
logie werd via een beeld
scherm getoond hoe tegen
woordig hiërogliefen compu
tergestuurd gedrukt kunnen
worden. De vakgroep onder
wijskunde liet zien hoe kinde
ren via computers kunnen le
ren rekenen. Bij de Fysiologen
kon men na het intoetsen van
enkele gegevens te weten ko
men of men avond- dan wel
ochtendmens is. Scheikundi
gen gebruikten het wat ouder
wetser tonende, maar niet
minder duidelijke, bord met
aanwijsstok om te laten zien
hoe uitlaatgassen van auto's
kunnen worden gezuiverd. In
de meeste stands werden in
eenvoudige taal op deze ma
nier vaak herkenbare proble
men uitgelegd.

De ene deelnemer had de fan
tasie bij het inrichten van de
stand meer laten spreken dan
de ander. Zo waren er die
slechts boeken en tijdschriften
op tafel hadden uitgespreid,
die bovendien vaak door hen
zelf waren geschreven. De fi
losofen aan de andere kant
hadden succes met hun aan
dacht-trekkende pogingen.
Een jongen met sandwichbor-
den vroeg al wandelend door
de kerk aandacht voor de filo
sofie en bij de stand zelf wer

den recepten uitgedeeld van
het gerecht „filosoof". Dan
was daar bovendien de al ge
noemde computer voor het
testen van de filosofische ge
aardheid. En wie meer balang-
stelling had gekregen voor de
filosofie kon met vragen te
recht bij de hoogleraar middel
eeuwse wijsbegeerte De Rijk
die het zicht- en hoorbaar een
kleine stap vond van orator in
de collegezalen naar zijn tijde
lijke baan van standwerker.
Naarmate de manifestatie vor
derde namen warmtegraad en
bitterballenwalm toe in de
kerk. evenals de afzet van de
drank. Dit laatste niet in de
laatste plaat# ook voor de
standwerkers uit de vrij koude
tent, die in alle haast nog naast
de kerk was opgetrokken. Nog
voor de officiële einde van de
manifestatie, om tien uur, be
gon de kerk al wat leeg te lo
pen. De meesten maakten ech
ter nog wel de bekendmaking
mee van de winnaar van de
prijsvraag. Een beetje teleur
gesteld aan de ene maar ook
wel verheugd aan de andere
kant overhandigde college
voorzitter Cath de uitgeloofde
personal computer aan zijn
„personal tegenspeler" uit de
universiteitsraad. drs.Buikstra.
Hij sprak de hoop uit dat deze
zo door zijn nieuwe aanwinst
in beslag zou worden genomen
dat hij in de raad geen „last
meer van hem zou hebben

Veel

belangstelling
voor de botten
en schroeven
bij de stand
van

Heelkunde.

SPREKERS TIJDENS FORUM LETTERENSTUDIES EN ARBEIDSMARKT

LEIDEN „De student van
nu kenmerkt zich door zijn
egoïstisch gedrag. Hij of zij zet
zich niet meer af tegen hiërar
chieën, maar volgt slaafs de
voor hem uitgestippelde stu-
dielijn. Hierdoor wordt hij af
hankelijk en star Wil een stu
dent in het bedrijfsleven of bij
de overheid een kans maken,
dan moet hij juist zeer flexibel
en dynamisch zijn. In de maat
schappij wordt verandering
een permanent gebeuren en de
student moet daarin soepel
mee kunnen veranderen", al

dus mr. T J A. Mans van het
Verbond van Nederlandse On
dernemingen gistermiddag tij
dens het forum over het on
derwerp „Letterenstudies en
de arbeidsmarkt"

Hij hield daar met de heer mr.
L.M. Overmars, directeur Ex-
portbevorderings- en Voor
lichtingsdienst van het Minis
terie van Economische Zaken
en de heer J Paalman, hoofd
van de afdeling Personeels
voorziening van de Rijks Psy
chologische Dienst, een inlei
ding over de vraag van het be-

„Uitgestippelde studies maken
student afhankelijk Laat hem
experimenteren, dat gebeurt
in de maatschappij ook. Crea
tiviteit worden steeds belang
rijker. Ervaring en referenties
opdoen is beter dan er nog
maar een vakje bijnemen. De
motivatie moet zijn deelname
Als de student die flexibiliteit
en dynamiek kan opbrengen
heeft hij alle kansen in het be
drijfsleven", verzekerde mr.
Maris.